Lezen doet je goed. Leerjaar 8b

[p. 39]

6. De Taino's van St. Kitts

Een deel van mijn familie is rijk; om precies te zijn, de oudste broer van mijn moeder, oom Jules. Hij heeft goudconcessies en verdient daar behoorlijk aan.

Hij is getrouwd met tante Elfriede en ze hebben twee dochters. Deze nichten zijn een stuk ouder dan ik, en wonen inmiddels niet meer thuis. Toch vindt tante Elfriede het nog steeds leuk als de jongere nichtjes en neefjes op bezoek komen.

Ze heeft een zwembad bij haar huis, waar we kunnen spelen en zwemmen. Ik ga regelmatig met mijn zus Shelley en mijn neven Urving en Sandro een duikje nemen in het bad. Het is altijd gezellig bij tante Elfriede.

Haar dochters, Mireille en Ankie, hebben op particuliere scholen gezeten.

Daarna zijn ze op buitenlandse universiteiten gaan studeren. Ankie, de oudste, is vorig jaar afgestudeerd als psychologe.

[p. 40]

Toen kwam ze met het grote nieuws. Ze had de man van haar dromen ontmoet en wilde trouwen. De jongeman kwam met vakantie en voor zijn geluk werd hij goedgekeurd door tante Elfriede en oom Jules.

Daarna kwam nog groter nieuws, ten minste voor ons. Het huwelijk van Ankie en Onno, zo heet de aanstaande bruidegom, zal plaatsvinden op het Caribische eiland Saint Kitts. Wij, de naaste familie, mogen ernaartoe op kosten van oom Jules. Hij heeft een vliegtuig gecharterd waar we met zijn tienen in kunnen: hij en tante Elfriede, ons gezin, oom Severinus en tante Eline, Urving en Sandro.

St. Kitts is een eiland in de Caraïbische Zee. Ik denk aan lange stranden van wit zand, wuivende palmen en een blauwe zee. Van mijn moeder moeten Shelley en ik informatie opzoeken over St. Kitts voor we gaan. Papa wil dat we ook een verslag schrijven over de reis en een plakboek maken.

‘Hé Shell, moet je horen. St. Kitts heeft een zustereilandje’, zeg ik aan mijn zus, als ik even heb gegoogled.

‘Ja, Triesje,’ zegt ze.

Ik heet Patricia, maar thuis noemen ze me Triesje.

‘Het heet Nevis. St. Kitts & Nevis vormen samen het kleinste land op het westelijk halfrond. Ze hebben ook de minste inwoners. St. Kitts is 29 kilometer lang en gemiddeld 8 kilometer breed. Nevis is nog kleiner. Er wonen nog geen 50.000 mensen op de eilandenstaat’, gaat Shelley door.

‘Waarom gaat Ankie in hemelsnaam op zo'n mini-eiland trouwen?’, vraag ik.

‘Een groot feest hier is toch veel leuker.’

‘Die Caraïbische eilanden leven van toerisme’, weet Shelley. ‘Ze bedenken steeds iets anders om mensen naar hun hotels te krijgen. Tegenwoordig zijn bruiloft packages in de mode. Ze regelen alles voor het bruidspaar en hun gasten. Je hoeft er alleen maar te zijn.’

Shelley kijkt dromerig. ‘Zo'n sprookjeshuwelijk zou ik ook wel willen.’

[p. 41]

Eindelijk is het dan zover. We zijn op weg naar Saint Kitts. De piloot maakt een tussenstop op Piarco, de luchthaven bij Port of Spain op Trinidad. Daarna is het best nog lang vliegen, 760 kilometer over zee.

Papa zit met een kaart op schoot. ‘Kijk’, wijst hij naar beneden. ‘Grenada.’

Hij noemt ook de namen van de eilanden die nog volgen. ‘Barbados, St. Lucia, Dominica, Montserrat.’

Dan landen we op de Robert Bradshaw International Airport. De piloot zal ons over een week weer ophalen. We rijden met een taxi door de hoofdstad Basseterre, naar het ressort bij het strand. Daar staat ons hotel en daar zitten Ankie en haar bruidegom in spé op ons te wachten.

Het is een vrolijke ontvangst met veel bosi's en brasa's. Enthousiast vertellen Ankie en Onno over het eiland, het hotel en de komende bruiloft. Er arriveren meer gasten: Ankies zusje, Onno's familie en vrienden van het bruidspaar.

Als niemand meer op ons let, knijpen Shelly, Urving, Sandro en ik ertussenuit en gaan naar het strand.

Op de pier van het hotel wordt de volgende dag het huwelijk van Ankie en Onno voltrokken. Ankie ziet er geweldig uit in haar witte bruidsjurk. Shelly en ik zijn bruidsmeisjes. We mogen de sleep vasthouden als ze aan de arm van oom Jules naar het altaar loopt dat is opgezet onder een met bloemen versierde tent.

Nadat het bruidspaar elkaar het ja-woord heeft gegeven, en iedereen heeft getoast op een lang en gelukkig huwelijksleven, begint een bandje op het strand vrolijke calypsomuziek te spelen. Ankie en haar man trekken hun schoenen uit.

Ze rennen hand in hand de pier af en beginnen te dansen. Dat is het sein voor de gasten om ook los te gaan. Het is een geweldig feest.

De volgende dag gaan Shelly, Urving, Sandro en ik met onze ouders het eiland verkennen. We huren een klein busje met chauffeur, die zich voorstelt als Kenzy Jones. Het is een vriendelijke man die veel weet te vertellen over het eiland waar hij geboren en getogen is.

Eerst gaan we naar het fort op Brimstone Hill. Ik verbaas me erover dat er op zo'n klein eiland zo'n grote vesting is gebouwd, met hele hoge muren. Vanaf de torens heb je uitstekend zicht op de zee om het eiland. Je kan zelfs een paar andere Caribische eilanden zien, waaronder St. Eustatius. We lezen op een

[p. 42]

informatiefolder dat St. Kitts één van de eerste plekken op het westelijk halfrond was, waar Europeanen zich vestigden. Koloniën brachten rijkdom. Europese landen hebben onderling aardig wat oorlogen gevoerd om hun koloniën.

Zo'n fort kwam dan goed van pas.

Als we verder rijden, merk ik dat het eiland bergachtig is. Het bestaat uit vulkanisch gesteente. Meneer Jones brengt ons naar een strand, waar het zand zwart is en bezaaid ligt met donkere kiezelstenen. Er zijn weinig toeristen en ook geen hotels, want de kust is nogal rotsig en bergachtig.

‘Weten jullie nog dat die vulkaan op Montserrat was uitgebarsten?’, vraagt tante Eline.

‘Ja’, zegt Sandro. ‘Die mensen van het eiland moesten geëvacueerd worden.

Op de teevee zag je dat overal een laag as op lag.’

‘Door dat soort vulkaanuitbarstingen zijn die zwarte stranden ontstaan’, legt tante Eline uit. ‘Al dat as komt in zee terecht en wordt dan later weer met het zand aan land afgezet.’

‘Hé, kijk een grote schelp’, roept Urving.

Het is een conch-schelp, zo eentje die helemaal in elkaar gedraaid is.

‘Je kan de zee erin horen’, roept mama. Ze zet de schelp aan haar oor.

‘Er liggen meer op het strand’, roept Shelley.

We zien nu overal tussen de rotsblokken conch-schelpen liggen: grote en kleine, witte, roze, lichtbruine, gevlekte. Met een tas vol schelpen gaan we terug naar het busje.

‘In zee woont er een slak in de schelp’, vertelt meneer Jones. ‘Je kan hem eten. Het is echt een lekkernij.’

[p. 43]

Ik pak de grootste schelp en probeer erin te kijken. Ik zie niets. Dan zet ik de opening bij mijn oor. Ik hoor wel het geluid van de zeewind. Die slak moet allang weg zijn.

We rijden over een bergachtig deel van de weg, die langs de zee loopt.

Meneer Jones stopt de bus bij een open plek waar een paar bomen staan.

‘Hier gaat de berg als een ravijn de zee in’, zegt hij.

We stappen uit om te kijken. Er is een reling gebouwd aan de rand.

‘Ik krijg kippenvel’, zegt oom Severinus. ‘Stop’, roept hij dan angstig. ‘Niet verder!’

Als we bij de reling naar beneden kijken, zien we in de diepte de zee tegen de kust aan beuken. Voorzichtig doen we een paar stappen terug. Daar moet je niet naar beneden vallen.

‘Het spookt daar’, zegt de chauffeur als we verder rijden. ‘De mensen komen hier niet graag. 's Avonds al helemaal niet.’

‘Hoe komt het?’, vraagt oom Severinus. Hij lijkt erg aangeslagen. Zijn stem trilt een beetje.

De chauffeur kijkt hem aan met een vreemde blik.

‘Bent u Inheems?’, vraagt hij dan.

Oom Severinus is inderdaad Inheems. Hij is geboren op Matta en zijn vader was daar een bekende piai.

‘Dat verklaart alles’, zegt de chauffeur. ‘Het heeft te maken met de geschiedenis van ons eiland. Heel vroeger was ons eiland bewoond door Inheemsen, de Taino's.

‘Taino's zijn familie van de Arowakken’, zegt oom Severinus. In Matta wonen Arowakken.

‘De Taino's kwamen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika’, bevestigt de chauffeur.

[p. 44]

‘Maar hebben jullie gemerkt dat er helemaal geen Inheemsen meer op St. Kitts wonen. Meer dan 90% van de inwoners stamt af van de mensen die vanuit Afrika als tot slaafgemaakten hiernaartoe zijn gebracht.’

We kijken allemaal nieuwsgierig naar meneer Jones. Wat zou er met de Inheemsen zijn gebeurd?

‘Het verhaal gaat, dat de Taino's in verzet kwamen tegen de Europeanen. Die hebben ze toen allemaal naar dit ravijn gedreven. Ze konden kiezen: doodgeschoten worden of springen.’

Nu krijg ik ook kippenvel. Wat een vreselijk verhaal is dat!

‘Hebben jullie om ze gerouwd?’, vraagt oom Severinus.

‘Wij waren er toen helemaal nog niet’, zegt meneer Jones, die duidelijk van Afro-Caribische afkomst is. ‘En ik denk niet dat de moordenaars de moeite hebben genomen hun slachtoffers te herdenken.’

Als we bij het avondeten het verhaal aan oom Jules vertellen, zegt hij bedachtzaam: ‘Die plek heeft een puru blaka nodig. De zielen van de Inheemsen dwalen nog rond.’

‘Precies!’, roept oom Severinus. Hij slaat met zijn vuist op tafel. ‘Nu begrijp ik waarom ik mijn maraka, schouderdoek en hoofdtooi mee heb genomen. Iets zei me dat ik ze in mijn koffer moest stoppen.’

‘Waar halen we kasiri vandaan?’, vraagt mama.

‘Misschien zijn een paar flessen rum van dit eiland ook goed’, oppert tante Elfriede. ‘Ze hebben hier eeuwenlang suikerplantages gehad.’

Oom Severinus belt meneer Jones om hem het plan uit te leggen. Hij moet erbij zijn, met zoveel mogelijk mensen van de buurt daar. Er wordt met meneer Jones afgesproken om de volgende dag bij zonsondergang met de puru blaka te beginnen. Het zal de hele nacht duren, tot de zon weer opkomt. Oom Severinus gaat met meneer Jones op zoek naar bladeren en bloemen voor een kruidenbad. Ze maken ook de plek onder de bomen bij het ravijn schoon. Daar zal de puru blaka worden gehouden.

[p. 45]

Het is niet te geloven hoeveel mensen naar de puru blaka komen. Meneer Jones heeft stoelen geregeld. Oom Severinus laat iedereen zijn handen en gezicht wassen met wat water uit zijn kruidenbad. Daarna pas mogen ze plaatsnemen.

Meneer Jones vertelt dat we bij elkaar zijn om de vermoorde Inheemsen op een waardige manier te herdenken. Dan zullen hun zielen eindelijk rust vinden.

Oom Severinus heeft zijn schouderdoek om en zijn hoofdtooi op. Hij drinkt een klein beetje rum, schudt zijn maraka en begint te zingen. Ik versta niet wat hij zingt, maar het is een lied voor de overledenen. Hij zingt wel een uur lang.

Er komen nog steeds mensen. Ze komen met kaarsen. Sommigen gooien bloemen in de zee. Ik zie mensen huilen. Wanneer oom Severinus klaar is met zingen, mogen de mensen naar voren komen om de zwevende zielen te troosten en vaarwel te zeggen. Daarna bidt oom Severinus en zingt hij weer.

Hij zal de hele nacht zingen.

De rumflessen gaan rond voor wie een slokje wil nemen. Wij, de kinderen, mogen niet van onze ouders. Ik eet wel van de versnaperingen die worden uitgedeeld. Ik val in slaap op mijn stoel. Wanneer ik weer wakker word, piepen de eerste zonnestralen net boven de horizon uit. Oom Severinus zingt nog steeds. Om mij heen zitten nog overal mensen. De meesten hangen half in hun stoel.

Een paar vrouwen verdelen broodjes en cups met koffie of thee. Oom Severinus begint luider te zingen en te bidden. Wanneer hij stopt, spreekt meneer Jones de mensen toe. Hij bedankt ze voor hun komst. Hij bedankt oom Severinus.

‘Eindelijk, eindelijk’, zegt hij, ‘hebben de oorspronkelijke bewoners van ons land de eer gekregen die hen toekomt. Eindelijk kunnen hun zielen gaan rusten.’

We gaan terug naar het hotel. We hebben nog maar een dagje op St. Kitts.

Die besteden we met lekker luieren aan het strand. De volgende ochtend vertrekken we naar Suriname.

Twee maanden later stuurt meneer Jones een foto. Er is een gedenkplaat onder de boom bij het ravijn geplaatst, om de Inheemsen van het eerste uur niet te vergeten.