Lezen doet je goed. Leerjaar 8a

[p. 188]

[p. 189]

24 De troubadour in de woestijn

Guillaume was een reizende muzikant, een troubadour, die ook goed verhalen kon vertellen. Niemand wist hoe oud hij was, maar als je luisterde naar wat hij allemaal had meegemaakt, moest dat zeker meer dan tweehonderd jaar zijn. Hij had de hele wereld rondgereisd en sprak wel zestig talen. Toch waren er plekken op aarde waar hij nog nooit was geweest. Zo kwam hij, het moet zo'n honderd jaar geleden zijn, voor het eerst naar Suriname. Om aandacht te trekken trok hij de gekste kleren aan. Een halve jurk die ook een lange jas was, samen met een broek met een lange en korte pijp. Zijn haar was aan één kant lang met strikjes erin en aan de andere kant kort in een patroon gevlochten.

Als hij op zijn trommel sloeg, kwam iedereen kijken. Dan zong en musiceerde hij en vertelde verhalen. Hij was bij Albina ons land binnengekomen, en zijn eerste vertelling daar, op het strand onder de palmbomen, was direct al zo een succes, dat de mensen in Paramaribo naar hem uitkeken. Avond aan avond zong, danste en vertelde hij verhalen voor een enthousiast publiek op het grote plein in het midden van de stad.

Er was een Marron, die ook kwam kijken. Na de voorstelling sprak hij Guillaume aan. ‘Ik ben Tooto’, stelde hij zichzelf voor, kapitein van Awaakonde aan de Surinamerivier. Hij vroeg Guillaume of hij niet mee wilde naar het binnenland.

De mensen in de dorpen langs de rivier zouden zeker genieten van zijn talenten.

Guillaume had er wel oren naar. Hij hield van avontuur en nieuwe plaatsen. In het binnenland van Suriname was hij nog nooit geweest.

Zo kwam het dat hij na een paar dagen in de korjaal van Tooto stapte en met hem de rivier opvoer naar Awaakonde. Guillaume kon het goed vinden met de dorpelingen. 's Avonds luisterden ze in het maanlicht op de rotsige rivieroevers naar zijn muziek. Vaak vielen ze in met eigen liederen. Mensen uit andere dorpen kwamen naar het dorp van Tooto om te luisteren. Ze nodigden hem uit ook eens naar hun dorp te komen. Al snel had Guillaume het Saramaccaans, dat ze in de dorpen spraken, onder de knie.

[p. 190]

Hij kon nu ook zijn verhalen in hun taal vertellen. Vaak sprongen ze in met eigen anekdotes en verhalen. Hij ontdekte dat er veel goede verhalenvertellers in de dorpen woonden. Er was een verhaal dat ze vaak vertelden. Het ging over een woestijn in het bos, bij een van de zijkreken van de grote rivier.

‘Ik wist niet dat er woestijnen in Suriname waren’, zei Guillaume tegen Tooto. ‘Ik had wel gehoord dat jullie land het groenste ter wereld is en ik dacht dat al het achterland uit oerwoud bestond.’

‘Als je de rivier opvaart en die zijtak aan je linkerhand neemt, voordat je komt bij de Grandansula, zal je na een tijdje merken dat er aan beide kanten van het water alleen maar zand is, zover je kan zien. Wij gaan er liever niet naar toe, maar er wordt verteld dat er nog iemand daar in een dorp woont.’

Het maakte Guillaume nieuwsgierig. Hij wilde er meer van weten.

Tooto vertelde verder: ‘Lang geleden was daar een plantage van een wrede eigenares, granmisi Duplesse. Ze was zo wreed dat ze de borsten van de jonge slavinnen, die mooier dan haar waren, liet afhakken. En als je baby huilde als ze haar middagdutje deed, werd het kindje in de rivier gegooid. Het was zo verschrikkelijk dat de slaven in opstand kwamen, haar vermoordden en de bossen invluchtten. De geest van deze granmisi heeft nooit rust kunnen vinden. Die zit daar vast op een eilandje. Na haar dood is het heel gebied een woestijn geworden.’

Guillaume zei tegen zichzelf: ‘Je bent troubadour en verhalenverteller of je bent het niet. Zo'n avontuur laat ik niet aan mij voorbijgaan.’

Ondanks de waarschuwingen van de Marrons laadde hij zijn spullen in een korjaal. Tooto stond op de oever.

‘Neem dit mee’, zei hij. Hij gaf Guillaume een tak witte bloemen die hij die morgen had geplukt in het bos bij een bloeiende drogetijdboom.

‘Het zal je goed van pas komen.’

Guillaume maakte de tak met een speld vast aan zijn kamisa en roeide de rivier op. Na enkele uren varen, kwam hij bij de linkerzijtak van de rivier. Hij navigeerde de boot naar links. De zijtak was wat smaller dan de hoofdrivier, maar toch nog

[p. 191]

breed. Eerst waren er nog bomen aan de zijkanten, maar dat hield abrupt op.

Opeens was er een grote leegte. De bodem was bedekt met roodachtig zand.

Zover zijn oog reikte, zag hij aan beide zijden van het water alleen nog maar rood zand.

De zon leek nog feller dan anders en Guillaume bedekte zijn hoofd met een pangi die hij gekregen had van een van zijn bewonderaars in de dorpen. Guillaume verwachtte ergens een eiland in het midden van de stroom te zien, maar het water was rimpelloos vlak. Na een lange tijd varen, stak er een zandstorm op. De wind was wild en het scherpe zand sneed in zijn gezicht. Guillaume probeerde zich te beschermen met de pangi, maar die werd weggerukt door de wind. Hij zag geen hand meer voor zijn ogen. De korjaal draaide wild en stuurloos rond.

‘Hier!’, hoorde hij opeens.

Een benige hand greep de zijne en trok hem uit de boot. De troubadour voelde land onder zijn voeten. Vaagjes zag hij door het rondvliegende zand iemand die hem vasthield.

‘Mijn korjaal!’, schreeuwde hij.

De korjaal werd uit het water gewipt en landde naast hem op de oever. Guillaume werd verder getrokken tot hij door iets als een grote, houten deur leek te gaan.

De deur viel met een harde slag achter hem dicht. In het kaarslicht zag Guillaume wie hem had mee getrokken. Het was een witte vrouw, met een grote haakneus en een wrede mond. Ze was gekleed in het zwart.

‘Ik ben granmisi Duplesse’, zei de vrouw. ‘Het is te gevaarlijk om nu te reizen. Blijf maar hier...voor een tijdje.’

Guillaume stelde zichzelf voor en zei dat hij graag het aanbod aannam. Als dank wilde hij een lied zingen voor de granmisi. Hij pakte zijn fluit.

‘Alstublieft niet’, zei de granmisi. Haar stem was koud en snijdend. ‘Mijn oren zijn niet zo best. Komt u maar mee voor het avondeten.’

[p. 192]

Het leek erop dat Guillaume in een fort was. De muren waren van steen met kleine spleten als ramen. De granmisi leek alleen te wonen. In de eetzaal stond een houten tafel. Daarop lagen beschimmelde broodjes en oude korstjes kaas.

‘Ik heb nog wat vlees in de keuken, dat u mag klaarmaken’, zei de granmisi en ze bracht hem naar een plek waar een vuur brandde en iets op een aanrecht lag wat op een afgebeten pingobout leek.

‘Heeft u misschien wat zout en peper voor mij?’, vroeg Guillaume.

‘Neen, dat is te sterk voor mijn gevoelige tong.’

‘Heeft u misschien een teentje knoflook dan?’

‘Neen, dat kan mijn maag niet verdragen.’

‘Hoe wilt u uw vlees? Doorgebakken of een beetje kleur?’

‘Rauw. Zo rood dat het bloed ervan afdruipt’, zei de granmisi en Guillaume zag dat ze verheerlijkt met haar tong langs haar tanden ging.

O nee! Verbeeldde hij het zich of keek de granmisi nu naar hem?

Na een ongemakkelijk avondeten was het tijd om te slapen. Granmisi Duplesse wenste hem goedenacht en verdween.

Guillaume had geen slaap. Er was trouwens nergens een bed waarop hij kon gaan liggen. Hij besloot het fort te gaan verkennen. Overal lag stof en aan de muren en het plafond hingen dikke spinnenwebben. Guillaume ging kamer in, kamer uit. De kamers waren leeg en zijn gastvrouw was nergens te zien. Alleen in de laatste kamer stond een langwerpige kist.

Guillaume ging terug naar de eetzaal en liep door de gang naar de grote deur waardoor hij naar binnen was gekomen. De deur was vergrendeld. Hij wilde net de grendels opzij schuiven, toen hij plotseling op zijn hielen omkeerde.

‘Natuurlijk’, fluisterde Guillaume tegen zichzelf. ‘'s Nachts slaapt ze in de kist en overdag dwaalt ze rond, omdat ze geen rust heeft gevonden na haar dood.’

[p. 193]

Hij haastte zich terug naar de laatste kamer. Daar maakte hij de speld los, waarmee de bloemen van Tooto aan zijn kamisa vastzaten en legde die op de kist. Ze hadden op een wonderbaarlijke manier de storm overleefd en waren nog helemaal fris. Hij had ooit eens van een collega verhalenverteller, die hij had leren kennen op een eiland in de Zuid-Chinese zee, gehoord dat een verse bloem de ziel tot rust kan brengen. Tooto moest dat ook geweten hebben.

Guillaume pakte zijn fluit en speelde een klaaglijk afscheidslied. Toen sleepte hij de kist door de gangen van het fort, langs de eetzaal, naar de buitendeur.

Hij schoof de grendels opzij. Buiten was de storm gestopt. Guillaume duwde de kist naar de oever. Daarna wachtte hij tot de bloemen verwelkten. In de vroege ochtenduren, de zon was net op, waren de blaadjes bruin en slap.

Krrkrrr.... deed de kist. De bovenkant schoof open. Granmisi Duplesse zat rechtop in de kist. Het ochtendlicht verblindde haar en ze hield haar hand voor haar ogen. ‘WRYYY, waar ben ik?’, gilde ze. Ze ging staan, zwaaide heen en weer en stapte wankelend uit de kist. PLONS! Ze viel in de rivier. De stroom greep haar en terwijl ze meegesleurd werd door het water smolt ze als suiker in thee!

Achter hem hoorde Guillaume krakende geluiden. Toen hij omkeek zag hij het fort in elkaar storten. De resten werden door een zandhoos meegenomen.

Guillaume duwde zijn korjaal in het water. Het was tijd om terug te gaan. Tooto zou vast willen weten wat er was gebeurd. ‘Dat wordt een leuk verhaal om te vertellen’, zei hij terwijl hij zijn pagaai in het water stak.

De woestijn bestaat inmiddels niet meer. Na het bezoek van Guillaume begon het bos weer te groeien. Nu ziet het er daar net zo uit als de rest van het oerwoud.

Misschien kan je in die linkerzijtak van de rivier nog enkele eilandjes vinden, maar geen fort en zeker geen geest van granmisi Duplesse.