Lezen doet je goed. Leerjaar 8a

[p. 30]

[p. 31]

4 Pata

‘Het is niet gewoon een pata, het is de pata’, zegt Bryan tegen zijn beste vriend Ronald. ‘Het zegt de wereld dat je iemand bent. Iemand die smaak heeft en een eigen stijl.’

‘Die pata's zijn gewoon schoenen’, merkt Ronald droogjes op.

‘Je voelt je net een koning met ze’, gaat Bryan onverstoord verder. ‘Nee, je bènt een koning. Je leven verandert, zodra je ze aan je voeten hebt.’

Na maanden hard werken is het hem eindelijk gelukt. Vier maanden, zestien dagen, tien uren werken in de felle zon. Maar het is de moeite waard geweest. Hij kan eindelijk de Nike Air Force 1® kopen.’

Ronald lacht. ‘Straks hoor je bij de elite. Ga je me niet vergeten?’

Ronald en Bryan zijn vanaf de lagere school beste vrienden. Ze hebben veel gemeen. Beiden hebben geen vader in huis en zijn het enige kind van hun moeder. Ze kunnen uren over basketbal praten, hun lievelingssport.

‘Dat idee om erven schoon te maken heeft goed gewerkt. In het begin ging het moeilijk om klanten te vinden. Toen kreeg ik via mijn oom een eerste klant. Ik maakte het erf van die mensen zo goed schoon dat ik het erf van hun buurman ook mocht doen. Eerst het gras snoeien, daarna netjes harken. Struiken mooi knippen. Toen mocht ik ook het erf van de andere buurman schoonmaken.

Veel mensen gaven mij daarna een brik. Na elke job zette ik het geld in een schoenendoos onder mijn bed. Na een maand had ik bijna alle erven van die buurt gedaan. Ik was heel zuinig. Ik heb geen bol of soft gekocht met het geld.’

‘Dat noem ik nou discipline.’ Ronald slaat zijn vriend op zijn schouder ‘You are the man. Ik ben trots op je.’

[p. 32]

Ze zijn bij de sportzaak gekomen, maar als ze op de rekken kijken, zien ze de gewenste pata niet. Bryan vraagt een winkelmedewerker naar de Nike Air Force 1® pata's.

‘Het laatste paar hebben we gisteren verkocht’, zegt die. ‘Het ging erg hard met ze. Iedereen wil dat model hebben.’

Bryan zijn buik begint te draaien. Ronald vraagt of ze niets meer in het magazijn hebben. De man kijkt in het voorraadprogramma op zijn computer.

‘Helaas niet’, zegt hij, ‘maar volgens mij heeft de sportzaak om de hoek nog. Als ik jullie was, zou ik mij haasten.’

Bryan en Ronald rennen naar buiten, maar ook de zaak om de hoek heeft geen Nike Air Force 1®'s meer. Bryan gaat teleurgesteld op de stoep van het pand naast de sportzaak zitten.

Ronald troost hem. ‘Komt goed, brada. Wil je geen ander model kopen?’

‘Nee’, zegt Bryan. ‘Er is geen enkele pata die deze kan vervangen.’

‘Dus jullie zoeken een specifieke pata.’

Een man in een zwarte jeansbroek, zwart shirt en zwart-witte Converse® pata's, met kortgeknipt haar en een stoppelbaard staat voor de jongens. Hij is kaarten aan het stafferen.

Als de jongens opkijken, zegt hij: ‘Neem een kaart en wijs mij niet welke het is.’

Ronald pakt een kaart. Het is een ruiten zes. Hij steekt hem terug tussen de andere kaarten. De man staffeert weer. De kaart die hij uit het pakje haalt is een klaver vier.

[p. 33]

‘Was deze je kaart?’, vraagt hij.

Ronald schudt zijn hoofd.

‘Vreemd’, zegt de man.

Bryan haalt zijn schouders op. De man, die opnieuw begint te stafferen, lijkt hem een beetje gestoord.

‘Wie bent u?’, vraagt Ronald.

‘Sorry’, zegt de man. ‘Heel onbeschoft van mij, mijn naam is Koniman. Ik hoorde jullie praten over een bijzondere pata.’

Bryan kijkt zuur. Wat heeft die man met zijn pata te maken?

Ronald wil niet onbeleefd zijn en zegt: ‘Ja, een Nike Air Force 1®.’

‘Goede smaak’, zegt de man. ‘Ik ken iemand die jullie kan helpen met een goede pata. Misschien heeft hij die ene die jullie zoeken.’

‘Waar moeten we naartoe?’, vraagt Bryan, nu wel geïnteresseerd.

Met een snelle beweging laat de man de kaarten verdwijnen. Waar zijn ze naartoe? De jongens hebben geen tijd om er verder over na te denken, want met een even snelle beweging knipt de man met zijn vingers achter Bryans linkeroor.

‘Alsjeblieft’, zegt hij, terwijl hij een dollar in Bryans hand drukt.

‘Gooi deze munt op. Zodra hij de grond raakt, zijn jullie bij de schoenmaker. Hij zal jullie zeker kunnen helpen.’

Bryan kijkt naar Ronald, die cirkels met zijn wijsvinger maakt om aan te geven dat hij ook denkt dat de man gek is. Een bus gaat langs.

[p. 34]

‘Volgens mij was dat je kaart’, zegt de man tegen Ronald.

Op de achterkant van de bus is een kaart met ruiten zes geschilderd. Ronalds ogen worden groot. ‘Huh?’, stamelt hij.

Als de bus niet meer te zien is in het verkeer, is ook de man verdwenen.

Bryan houdt de munt in zijn hand. Hij twijfelt even, maar gooit hem dan met een zwaai omhoog. Als de munt de grond raakt, staan de jongens in een werkplaats. Een man is driftig bezig een schoen te stikken met een ouderwetse schoenstikmachine. Als hij de jongens ziet, stopt hij.

‘Kan ik jullie ergens mee van dienst zijn?’, vraagt hij vriendelijk.

‘Een heer heeft ons gestuurd’, zegt Bryan. ‘Hij zei dat u ons kon helpen met het vinden van een Nike Air Force 1®’

‘Een wat?’, vraagt de man met gefronste wenkbrauwen.

‘Een Nike Air Force 1®’, herhaalt Ronald.

‘Ik hoor daar voor het eerst van’, zegt de man.

Bryan en Ronald kijken elkaar aan. Waar zijn ze nou weer beland?

‘Verkoopt u geen pata's?’, vraagt Bryan.

‘Wat zijn pata's?’, vraagt de man. ‘Ik ben schoenmaker.’

‘Die kartaman heeft ons voor de gek gehouden’, zegt Bryan.

‘Pata's zijn een soort schoenen’, legt Ronald de schoenmaker uit.

‘Ik kan schoenen voor je maken’, biedt de man aan.

[p. 35]

Ronald kijkt naar de ouderwetse stikmachine.

‘Mijn vriend wil alleen een paar van Nike Air Force 1®.’

De man zucht. ‘Wat is er zo speciaal aan die schoenen?’

‘Ze zijn uniek, stijlvol, stevig en mooi’, zegt Bryan. ‘Die pata's zijn razend populair. Zoveel mensen houden ervan. Niet iedereen kan ze kopen, want ze zijn behoorlijk duur, maar als je ze hebt, word je ook populair en gaan mensen ook van je houden. Je bent dan speciaal en mensen gaan respect voor je hebben.’

‘Heb je daarvoor een paar Nike Air Force 1® schoenen nodig?’, vraagt de man met ongeloof in zijn stem.

‘Ja’, knikt Ronald. ‘Het is raar, maar waar.’

De schoenmaker schudt zijn hoofd.

‘Het is niet de schoen die de man maakt, het is de man die de schoen maakt’, zegt hij beslist.

‘Wat bedoelt u?’, vraagt Bryan.

‘Schoenen zijn er om je voeten te beschermen en te ondersteunen. Als iemand van je houdt om je schoenen, moet je je afvragen of die persoon wel echt van je houdt. Als iemand echt van je houdt, maakt het niet uit of je wel of geen mooie schoenen hebt. Dat je respect krijgt? Je moet gewoon zelf respectvol zijn en dan krijg je het wel. Jullie jongeren moeten nog veel leren. Begin met betere kleding te dragen. Waarom dragen jullie geen hemd. Wat is dat wat jullie aan hebben?’

‘Een T-shirt’, zegt Ronald.

‘Een wat?’, vraagt de man.

Bryan en Ronald kijken elkaar weer vreemd aan. Wat voor rare man is dit? Komt

[p. 36]

hij uit de vorige eeuw of zo? Maar net als ze hem willen vragen hoe oud hij is, staan ze plotseling weer op de stoep van de tweede sportzaak.

‘Hé, ik zocht naar jullie’, roept de medewerker die de winkel uitkomt. ‘Ik hoopte dat jullie nog in de buurt waren. Het magazijn belde ons. Ze hebben nog een laatste paar gevonden. Het was helemaal achterin. We gaan het later halen en houden het apart. Dus als je morgen komt, kan je die Nike Air Force 1® pata kopen.’

Ronald slaat Bryan op de schouders.

‘Het is toch gelukt. Tamara, vergeet me niet wanneer je jopi popu bent.’

‘No man’, zegt Bryan. ‘Nooit.’

‘En al ben je niet populair, je blijft mijn vriend’, zegt Ronald.

Bryan kijkt zijn maat aan en knikt. ‘Altijd.’

Thuis wacht Bryan op zijn moeder. Hij wil haar alles vertellen wat hij heeft meegemaakt. Door het openstaande raam ziet hij haar de poort van het erf openmaken. Vreemd, ze is te voet en niet met de fiets. Hij loopt naar de voordeur en doet die open. Zijn moeder heeft tranen in haar ogen.

‘Ma, wat is er?’, vraagt hij bezorgd.

‘Ze hebben mijn fiets gestolen. Ik stopte bij een winkel om wat spullen te kopen. Ik sloot mijn fiets niet goed af. Toen ik weer buiten kwam, was hij weg. Een man zei dat hij iemand erop had zien wegrijden.’

Zijn moeder heeft intussen plaatsgenomen op een stoel in de keuken.

Bryan heeft de zware boodschappentas van haar overgenomen. Hij wil haar troosten, maar weet niet hoe. Zijn moeder deed alles op de fiets. Naar het werk gaan. Naar de winkel. Op bezoek bij vrienden en familie. Het was haar enige vervoermiddel en nu was die gestolen. Bryan haalt de spullen uit de

[p. 37]

boodschappentas en regelt ze in de kasten.

Ma huilt niet meer, maar ze zegt: ‘Waarom is het leven zo oneerlijk. Ik doe mijn best. Ik werk hard voor elke cent. Door de week bij de supermarkt en in het weekend bij een restaurant. Toch word ik gestraft.’

Bryan loopt naar zijn kamer en pakt het geld voor zijn pata uit zijn rugtas. Zijn moeder zit nog steeds op dezelfde stoel in de keuken als hij de envelop in haar handen duwt.

‘Ma, dit is voor jou.’

Zijn moeder schudt haar hoofd.

‘Ik kan je geld niet nemen, je hebt zo hard ervoor gewerkt. Het was je droom om die pata ermee te kopen.’

‘Maar hoe ga je doen zonder fiets?’, vraagt Bryan.

‘Ik los het wel op’, antwoordt zijn moeder.

‘Nee, ma’, zegt Bryan. ‘Ik kan niet nu een dure pata kopen, terwijl jij geen fiets hebt. Ik koop wel een andere keer een pata. Ik werk er gewoon weer voor.’

Zijn moeder kijkt hem aan en begint weer te huilen.

Hij geeft haar een brasa. Wat had de schoenmaker weer gezegd?

‘Niet de pata maakt de man, het is de man die de pata maakt.’