Lezen doet je goed. Leerjaar 7b

[p. 84]

16 De kleine zeemeermin

De Deense schrijver Hans Christian Andersen is over de hele wereld beroemd geworden door de prachtige sprookjes die hij schreef. Sommige sprookjes hebben een triest einde, zoals ‘De kleine zeemeermin’.

De kleine zeemeermin zwom naar de bruisende draaikolk waaronder de zeeheks woonde. Ze was daar nog nooit geweest; er groeiden geen bloemen, geen zeegras, niets dan de naakte, grauwe zandbodem, die zich uitstrekte tot de draaikolk, waar het water rondtolde en alles meesleepte in de diepte. Door die vernielende waterstroom moest zij heen om in het gebied van de zeeheks te komen, en dan was er nog een lange weg, over hete borrelende modder.

Dat noemde de heks haar veengrond. Daarachter lag haar huis midden in een wonderlijk bos. Alle bosjes en bomen waren half dier, half plant. Zij leken op honderdkoppige slangen, die uit de grond groeiden. De takken waren lange slijmarmen, met vingers als kronkelende wormen. Alles wat zij grijpen konden, hielden zij vast en lieten het nooit weer los.

De kleine zeemeermin bleef angstig buiten het bos staan. Ze hoorde haar

[p. 85]

hart kloppen. Bijna was ze teruggegaan, maar ze dacht aan de prins en aan de mensenziel en toen voelde ze zich weer moedig. Haar lang fladderend haar bond zij vast om haar hoofd, zodat de takken het niet zouden grijpen, en haar armen vouwde ze stijf over haar borst. Zo schoot ze voorbij, als een vis, langs de bomen, die hun kronkelende armen en vingers naar haar uitstrekten. Ze zag hoe ze allemaal wat vasthielden, dat zij gegrepen hadden. Mensen, die in zee waren verdronken, waren er tot geraamten geworden. Stukken van schepen en kisten hielden ze vast, skeletten van landdieren, en een kleine zeemeermin, die zij gevangen en gewurgd hadden; dat was het allervreselijkst!

Ze kwam aan bij een slijmerige open plek in het bos. Daar kropen vette waterslangen, die hun lelijke, geelwitte buik lieten zien. In het midden stond een huis van uitgebleekte mensenbeenderen. Daar zat de zeeheks. De waterslangen liet ze kruipen over haar bovenlijf, dat met wratten bedekt was, terwijl ze een dikke pad voerde.

‘Ik weet wat je wilt’, zei de heks. ‘

Het is erg dom van je, maar je zal je zin krijgen, want het zal je ongeluk brengen, mijn mooie prinses! Je wilt je vissenstaart kwijt en een paar stompen hebben om op te lopen net als de mensen. Dan kan de jonge prins verliefd op je worden en dan krijg je een onsterfelijke ziel.’

Toen lachte ze zo hard en zo lelijk dat de pad en de slangen op de grond vielen waar ze zich in de modder wentelden.

‘Je komt op tijd’, zei de heks, ‘als morgen de zon op is, zou ik je pas over een jaar weer kunnen helpen. Ik zal een drank voor je maken. Daarmee moet je, voordat de zon opgaat, naar het land zwemmen en hem dan opdrinken op het strand.

Dan verdwijnt je vissenstaart en krijg je wat de mensen noemen ‘allerliefste beentjes’. Maar het doet pijn; het is alsof een scherp zwaard door je heen snijdt. Iedereen zal zeggen dat je het mooiste mensenkind bent, dat ze ooit hebben gezien. Je zal net als in de zee een zwevende gang hebben. Geen danseres zal zich eleganter voortbewegen dan jij, maar met iedere schrede is het alsof je trapt op een scherp mes, alsof je bloeden moet. Wil je zoveel lijden, dan zal ik je helpen.’

[p. 86]

‘Ja’, zei de kleine zeemeermin met bevende stem en ze dacht aan de prins en aan een onsterfelijke ziel.

‘Maar denk eraan’, zei de heks, ‘als je eenmaal een mens bent, kun je nooit meer een zeemeermin worden. Je kunt nooit meer door het water naar je zusters komen en naar je vaders paleis. En als de prins je niet zó lief krijgt, dat hij zijn vader en moeder vergeet en al zijn gedachten bij jou zijn en de priester jullie handen in elkaar legt, waardoor je man en vrouw wordt, dan krijg je geen onsterfelijke ziel. De eerste morgen nadat hij getrouwd is met een ander, zal je hart breken en word je schuim op het water.’

‘Ik wil het’, zei de zeemeermin. Ze was bleek als de dood.

‘Maar je moet mij ook betalen’, zei de heks, ‘en ik verlang niet weinig. Je hebt de mooiste stem van allen hier beneden op de zeebodem. Daar denk je hem mee te betoveren, maar die stem moet je mij geven. Het beste wat je bezit wil ik hebben voor mijn kostbare drank. Mijn eigen bloed moet erin, om hem scherp te maken als een tweesnijdend zwaard.’

‘Maar als je mijn stem wegneemt’, zei de kleine zeemeermin, ‘wat houd ik dan over?’

‘Je mooie gestalte, je zwevende gang en je sprekende ogen. Daar kun je wel een mensenhart mee strikken. Nou, heb je de moed al verloren? Steek je tong maar uit, dan snijd ik haar af als betaling en dan krijg je die machtige drank.’

‘Het is goed’, zei de prinses.

De heks pakte de ketel waarin ze de toverdrank zou koken.

‘Zindelijkheid is een goed ding’, zei ze en ze schuurde de ketel uit met slangen die ze in een knoedel bond. Toen maakte ze een snee in haar borst. Het zwarte bloed druppelde in de ketel die ze op vuur zette. De damp die opkwam, vormde de wonderlijkste figuren. Het was om van te griezelen. Steeds gooide ze wat nieuws in de ketel en toen het goed kookte, was het alsof een krokodil huilde.

[p. 87]

Eindelijk was de drank klaar. Hij zag eruit als helder water.

‘Daar heb je hem’, zei de heks en ze sneed de kleine zeemeermin haar tong af. Die was nu stom. Ze kon niet meer zingen of spreken.

‘Als de bomen je willen grijpen als je teruggaat’, zei de heks, ‘gooi dan een druppel van de drank naar ze, dan springen hun armen en vingers in duizend stukken.’

Maar dat hoefde niet. De bomen trokken zich verschrikt terug, toen ze de glinsterende drank zagen die in haar hand licht gaf en fonkelde als een ster. Zo kwam ze langs hen heen en door de bruisende draaikolk. Ze kon haar vaders paleis zien. De lichten waren uitgedoofd in de grote danszaal. Zeker sliepen ze allemaal daarbinnen, maar ze ging niet naar hen toe. Ze was nu stom en wilde voor altijd van hen weggaan. Het was alsof haar hart zou breken. Ze ging de tuin in en nam een bloem van ieder van haar zusters bloemperkjes. Wel honderd kushandjes wierp ze naar het paleis, terwijl ze opsteeg in de donkerblauwe zee. De zon was nog niet op, toen ze het kasteel van de prins zag en de prachtige marmeren trap besteeg.

De kleine zeemeermin dronk de fonkelende drank. Het was alsof een tweesnijdend zwaard door haar lichaam ging. Ze viel in zwijm en lag neer alsof ze dood was. Toen de zon over de zee scheen, kwam ze weer bij. Ze voelde een vlijmende pijn, maar voor haar stond de mooie prins. Hij keek naar haar met zijn koolzwarte ogen, zodat zij de hare moest neerslaan. Toen zag ze dat haar vissenstaart weg was en dat ze de mooiste beentjes had, die een meisje maar kan hebben. Maar ze was helemaal naakt. Daarom hulde ze zich in haar lange, zwarte haar. De prins vroeg wie zij was. Zij zag hem droevig aan met haar donkerblauwe ogen. Spreken kon ze niet. Hij nam haar bij de hand en leidde haar het paleis in.

Het was zoals de heks had gezegd: met iedere stap was het alsof ze op priemende dolken en vlijmscherpe scheermessen trapte. Maar aan de hand van de prins zag het eruit alsof ze zo licht als een veer naar boven steeg en iedereen bewonderde haar bevallige, zwevende gang. Kostbare kleren van zijde en mousseline kreeg ze.

Ze was de mooiste van het paleis, maar ze was stom. Ze kon zingen noch spreken. Mooie danseressen, in zijde en goud gekleed, dansten voor de prins en zijn

[p. 88]

koninklijke ouders. De één zong mooier dan de ander. De prins klapte in zijn handen en glimlachte tegen haar. De kleine zeemeermin wist dat zij zelf veel mooier had kunnen zingen.

‘Kon ik hem maar vertellen dat ik om bij hem te zijn mijn stem heb weggegeven’, dacht ze verdrietig.

De kleine zeemeermin hief haar armen omhoog, en zweefde op haar teenspitsen zoals nog nooit iemand gedanst had. Bij iedere beweging kwam haar schoonheid meer uit, maar iedere keer als ze de grond raakte, was het alsof scherpe messen in haar voeten sneden. Als anderen sliepen, ging ze naar het strand. Ze koelde haar brandende voeten in het zeewater en dacht aan allen daar in de diepte.