Lezen doet je goed. Leerjaar 7b

[p. 41]

8 Selina, een mooi meisje

Over Selina heeft Hilli Arduin geschreven in het boek ‘Ik neem je mee’. In het boek staan verschillende verhalen over kinderen die leefden toen er nog slavernij was in Suriname.

‘Selina, zet dat dienblad weer op de keukentafel.’

‘Maar ik moet de orgeade toch naar masra Dolf brengen?’

‘Hoor je niet wat ik heb gezegd, meisje.’

Ma Lika pakte het blad uit Selina's hand. ‘Ik breng dat glas met orgeade wel naar masra Dolf.’

De moeder van Selina was een totslaafgemaakte vrouw, die werkte in de keuken van het grote plantagehuis, waar meneer Dolf met zijn vrouw en vier kinderen woonde. Hij was de plantagemeester.

Selina, haar moeder en haar broertje waren het eigendom van meneer Dolf, zoals

[p. 42]

alle zwarte mensen op de plantage. Ze moesten werken voor meneer Dolf en doen wat hij zei. De twaalfjarige Selina wist niet beter.

Selina's vader woonde en werkte vroeger ook op de plantage, maar meneer Dolf had hem verkocht aan de baas van een smederij in Paramaribo. Dat was de grote stad, waar meneer Dolf en zijn gezin vaak naar toe gingen. Vaak bleef mevrouw er wekenlang met de kinderen. Ze kon niet goed tegen het ruwe plantageleven en voelde zich eenzaam in het grote huis. Er gingen altijd een paar slaven en slavinnen mee om het gezin van dienst te zijn. Via deze slaven en slavinnen hoorde Ma Lika af en toe wat van haar man, de vader van Selina en haar broertje Boni.

Op de plantage moest Selina haar moeder helpen in de keuken. Ze begreep niet waarom haar moeder vandaag zelf de orgeade naar meneer Dolf bracht.

Toen ma Lika terug in de keuken was zei ze: ‘Maar ma, ík moet toch orgeade brengen voor masra Dolf.’

‘Je moet niets’, snauwde haar moeder. ‘Vanaf vandaag breng ik de orgeade zelf voor masra Dolf.’

‘Maar ma...’

‘Meisje, houd je mond. Pak die pan daar en ga die schoonmaken. Vooruit, schiet op.’ Selina pakte de grote pan van het aanrecht en liep ermee naar de waterpomp op het erf achter de keuken. Ze ging op haar hurken zitten en begon de pan met wit zand en groene zeep schoon te schuren.

Ze vroeg zich af of ze iets verkeerds had gedaan of gezegd. Misschien was meneer Dolf boos op haar. Ze schudde haar hoofd. Nee, dat kon het niet zijn. De laatste tijd lachte hij vaak naar haar. Soms aaide hij haar over haar hoofd en schouders.

Gisteren, toen ze een glas gemberbier voor hem bracht in zijn studeerkamer, had hij haar gevraagd om op haar schoot te komen zitten. Hij had haar geknuffeld en tegen haar gefluisterd dat ze een mooi meisje was.

Ze dacht aan gisteravond. Toen ze haar moeder had verteld dat ze op schoot bij meneer Dolf moest zitten, was het alsof ma Lika een winti kreeg. Ze begon te schreeuwen, te vloeken, te zuchten en te hijgen.

[p. 43]

‘Mi Gado, o mijn God, niet mijn dochter. Hij moet met zijn poten van Selientje afblijven’, had ze geroepen.

Tant' Lulu, tant' Ena, vrouw Jetje en oma Nene waren geschrokken komen kijken wat er aan de hand was.

‘Wat is er? Wat is er met Selientje?’, vroegen de vrouwen door elkaar.

‘Selientje moest op masra Dolf zijn schoot zitten’, jammerde ma Lika.

‘O, mijn God, begint hij ook met Selina. Dit mag niet gebeuren’, hadden de vrouwen boos en verontwaardigd geroepen.

Oma Nene zei met dwingende stem: ‘Vrouw Lika, je moet je dochter beschermen hoor. Let goed op haar.’

Opeens begreep Selina het. Ze schuurde de pan nog eens met extra kracht, terwijl ze in zichzelf prevelde: ‘Dát was met Elda gebeurd.’

Ze herinnerde zich heel goed hoe de tantes een tijdje geleden hadden gestaan om de moeder van Elda, haar vriendinnetje. Ze wiegden haar zachtjes heen en weer en oma Nene veegde de tranen van haar gezicht.

‘Dit is het lot van onze meisjes’, jammerde vrouw Jetje.

Later zagen ze Elda huilend en wankelend op haar benen het grote huis uit komen. De vrouwen vingen haar op en oma Nene nam haar mee naar haar eigen hutje. Ze zou Elda verzorgen. Nu pas drong het tot Selina door wat met Elda was gebeurd. Meneer Dolf had haar kwaad gedaan.

Selina zuchtte, nam de schone pan mee naar de keuken en zette die op het aanrecht. Ze liep naar haar moeder toe en sloeg haar beide armen om haar heen. ‘Mama, ik begrijp het. Ik weet het. Ik weet waarom ik uit de buurt van masra Dolf moet blijven.’

Haar moeder keek haar ernstig aan.

‘Straks is dit afgelopen, Selina. Dan gaan we weg van de plantage.

[p. 44]

Dan gaan we in Paramaribo wonen.’

De stem van moeder was krachtig.

‘Binnenkort zijn wij vrije mensen, Selientje. Vrije mensen, hoor je me. De slavernij wordt ook in Suriname afgeschaft. In Haïti zijn de mensen al vrij. Oom Kwame vertelde dat er in de stad geprotesteerd wordt. Iedereen praat over de afschaffing van de slavernij.’

Enthousiast ging ma Lika door. ‘Schatje, als de slavernij wordt afgeschaft, gaan we in de stad wonen bij pa. Ik ga een baan zoeken in de huishouding. Dan zullen ze mij moeten betalen voor mijn werk. Jij en je broertje zullen naar school kunnen gaan in de stad en leren lezen en schrijven. Selientje stel je voor: vrijheid, wij worden vrije mensen.’

Ze drukte Selina stevig tegen zich aan. Selina had andere grote mensen op de plantage ook horen praten over de afschaffing van de slavernij. Eerst werd er 's avonds stiekem over gesproken in de slavenhutten. Na een tijdje merkte ze dat de mannen en vrouwen ook overdag tijdens het werken over de afschaffing spraken als meneer Dolf of de basya's niet in de buurt waren. Maar de laatste tijd werd door iedereen op de plantage openlijk gesproken over de naderende emancipatie en vrijheid. Niemand was meer bang voor de basya's en hun zwepen. Ze kon zich niet goed voorstellen wat vrijheid was, maar het moest iets prachtigs zijn. En ze wist dat ze in de stad wilde gaan wonen. Ze wilde naar school gaan en leren lezen en schrijven.

Twee maanden later zat Selina weer pannen te schuren bij de waterpomp. Ze wilde dat de pannen moesten glimmen als een spiegel, want dan kreeg ze complimenten van haar moeder. Ineens hoorde ze lawaai van stemmen en de ritmische klanken van de apintidrums. Ze stond op en rende naar de ingang van de plantage. Op de weg zag ze een grote groep mensen aankomen. De mensen riepen: ‘We zijn vrij! De slavernij is voorbij! Loop met ons mee, we zijn geen slaven meer. Niemand kan je tegenhouden, want we zijn vrije mensen.’

Iedereen op de plantage liet zijn werk staan. De mensen liepen naar de weg. Ze begonnen mee te dansen, te zingen, te roepen en te zwaaien.

[p. 45]

‘Dit is dus vrijheid’, dacht Selina. ‘Ik ben vrij, ik ben een vrij meisje.’

Ze begon te lachen. Hardop zei ze: ‘Vandaag is de eerste dag van mijn nieuwe leven.’

Ze pakte haar broertje vast en springend, zwaaiend en lachend riepen ze steeds: ‘Vrijheid, we zijn vrije mensen!’

Ze gingen achter hun moeder aan, die dansend met de groep meeliep.

Even keek Selina achterom, naar het grote huis. Ze zag meneer Dolf, zijn vrouw en hun kinderen op de veranda staan. Meneer Dolf keek bezorgd. Hij had een diepe rimpel op zijn voorhoofd. Mevrouw keek bang naar de groep dansende mensen. Selina kon zien dat ze zuchtte.

Het kon Selina niets schelen. De slavernij was voorbij. Voor haar lag een nieuwe toekomst. Dat vond zij het allerbelangrijkste. Ze gooide haar hoofd achterover en maakte springende danspasjes met haar voeten.