Lezen doet je goed. Leerjaar 7b

[p. 19]

4 No kwik in ons bos

De rivieren in ons land worden vervuild met kwik, dat heel giftig is. De mensen, die het water van de rivieren gebruiken, worden er ziek van. Daarover gaat het boek ‘No kwik in ons bos’ van Cynthia Mc Leod. Hieronder kan je een korte versie lezen van het verhaal.

Marisa woont met haar vader, moeder, broer Alwin en broertje Chereo in het binnenland van Suriname, in het dorp Arawina. Op een dag komen twee mannen en twee vrouwen uit Paramaribo naar hun dorp. Ze hebben iets belangrijks te vertellen. De dorpelingen luisteren naar hun verhaal in de tukusipan, de grote vergaderhut in het midden van hun dorp.

Ze waarschuwen de dorpsbewoners voor het water van de rivier. Er zit kwik in. Dat komt door de goudzoekers, die het kwik gebruiken bij hun werk. Het kwik verdampt en komt zo in het water, in de lucht, in de planten en dieren terecht. Het rivierwater mag niet meer gedronken worden. De dorpsbewoners mogen alleen water van de kraan bij de school gebruiken, want dat water is gezuiverd. Ze moeten liever ook niet in de rivier zwemmen en baden en geen vis eruit eten.

[p. 20]

Dat is erg moeilijk, want de rivier is een belangrijk deel van het leven van de dorpsbewoners. Ze hebben altijd in de rivier gezwommen, gebaad en gevist. Het rivierwater is al eeuwenlang het drinkwater van de binnenlandbewoners.

Maar de waarschuwing van de mensen uit de stad is niet voor niets. Chereo, het zesjarig broertje van Marisa, wordt ziek. Hij heeft koorts en ligt stil in zijn hangmat. Hij wil niets eten en wordt mager.

‘Laat me, ik ben zo moe’, zucht hij.

Oma Kuni laat een sjamaan komen, een medicijnman. Die is erg bezorgd. Hij geeft oma Kuni kruiden om een kruidenbad voor Chereo te maken. Ook zingt hij een lied om boze geesten weg te jagen. Maar hij blijft bezorgd.

Dokter Feldman, die regelmatig vanuit Paramaribo de poli bezoekt, komt ook naar Chereo kijken.

‘Dit is ernstig’, zegt hij. ‘Hij moet naar een ziekenhuis in de stad.’

Chereo kan met de dokter in het vliegtuig mee. Mama zegt dat zij en Marisa ook mee moeten, maar er is geen plaats in het vliegtuig.

‘Alleen Chereo mag mee’, zegt dokter Feldman.

Toevallig is er een stagiaire met dokter Feldman meegekomen. Ze is bijna dokter. In de poli noemen de mensen haar dokter Sharon.

Ze zegt: ‘Je kan niet een zwaar ziek kind van zes jaar meenemen zonder zijn moeder. Dat is verschrikkelijk voor de moeder èn voor het kind.’

Dokter Sharon zegt dat mama haar plaats in het vliegtuig mag innemen. Zij zal wel met de boot naar Drietabbetje gaan. Van daaruit kan ze ook met een vliegtuig naar Paramaribo. Marisa mag met haar mee.

Sharon is in Suriname geboren, maar woont al sinds haar kinderjaren in Holland.

Ze vindt de tocht over de rivier een groot avontuur. Ze geniet van dingen die Marisa heel gewoon vindt, zoals de sula's en het oerwoud en de gastvrijheid van de mensen. Er is steeds wel iemand die haar een plaatsje aanbiedt om de nacht door te brengen of om haar verder te helpen. Wanneer ze op Drietabbetje aankomen, blijkt het vliegtuig net vertrokken te zijn. Ze besluiten de volgende dag door te reizen naar Stoelmanseiland, want daar is ook een vliegveld.

[p. 21]

En de volgende dag vertrekt er een vliegtuig.

Stoelmanseiland is een groot eiland. Er is ook een hospitaal. Marisa kijkt haar ogen uit. Ook de vliegreis is een nieuwe ervaring voor haar. Ze klemt haar handen om de stoelleuning en knijpt haar ogen stijf dicht als ze opstijgen. Ze is bang dat het vliegtuig naar beneden zal vallen, maar na een tijdje wordt ze rustiger.

Paramaribo is een drukke stad. Marisa ziet voor het eerst in het echt auto's. Die kende ze tot dan alleen maar van plaatjes uit boeken en van het internet.

De eerste nacht mag ze bij dokter Sharon slapen. Marisa moet even wennen aan de douche en het eten van de stad. Ze vindt de sliertjes op haar bord maar raar. Ze heeft nog nooit eerder bami gegeten. De volgende dag brengt Sharon Marisa naar het hospitaal. Daar wacht haar moeder op haar. Ze gaan Chereo zien. Hij ligt op de kinderafdeling. Marisa schrikt als ze ziet dat Chereo met plastic slangetjes vastzit aan iets naast zijn bed. Hij kan voorlopig niet weg uit het ziekenhuis.

Mama en Marisa gaan in Bernharddorp wonen bij basya Ramon en zijn familie. Vanuit Bernharddorp kan mama elke dag de bus nemen naar het hospitaal.

Marisa moet naar school. Ze gaat naar de school in Bernharddorp. Ze zit, net als in Arawina, in de vijfde klas. Ze draagt ook hetzelfde schooluniform, een groen met wit geruit hemd en een blauwe jeansbroek. Alleen zitten er kinderen van allerlei soorten rassen in haar klas. De kinderen zijn heel flink. Ze houden spreekbeurten. Marisa vraagt zichzelf af of ze ooit ook zo vrij zal kunnen spreken. Ze is niet gewend veel te zeggen. Maar ze vindt de school heel interessant.

Ze leert veel over allerlei mensen die heel belangrijk zijn geweest voor de wereld, zoals Rosa Parks. Ze ontdekt ook waar de naam Bernharddorp vandaan komt.

De zoon van basya Ramon, die op het havo zit, helpt haar met de voorbereidingen van een spreekbeurt. Hij moedigt haar aan om over Nelson Mandela, Mahatma Ghandi en Martin Luther King te praten. Hij zoekt samen met haar op zijn laptop naar informatie over deze helden. Zelf is hij bezig met een werkstuk over Martin Luther King.

Met Chereo gaat het niet goed. Hij wordt steeds zieker. Hij heeft ook geen haar meer op zijn hoofd.

Op een dag komen een mevrouw en een meneer op school een film vertonen.

[p. 22]

De film heet ‘No kwik’. De film maakt grote indruk op Marisa. Nu pas begrijpt ze goed wat kwik is en hoe schadelijk het is. Kwik is eigenlijk vloeibaar zilver. Het mengt zich gemakkelijk met andere metalen en daarom gebruiken goudzoekers het. Als ze goud zoeken, graven ze een grote hoop modder weg. Ze doen dat in een houten kist en laten er kwik doorheen gaan. Het kwik vermengt zich met het goud. Ze spoelen de modder weg en het goud met het kwik blijven over. Intussen is er ook heel wat kwik met de modder weggespoeld. Het kwik komt in het voedsel van de vissen en als mensen de vissen eten, komt het ook in het lichaam van de mens. Kwik zit ook in de lucht, want om het kwik uit het goud te halen verhitten de goudzoekers het goud. Het kwik verdampt dan en stijgt op. Het gaat in de wolken zitten en komt met de regen terug en gaat in de grond en in de planten zitten. Dat is schadelijk voor mensen, maar vooral voor ongeboren kinderen.

Marisa schrikt als ze hoort dat er duizenden goudzoekers in het binnenland van Suriname met kwik werken. Wat zal er op den duur gebeuren met de mensen die in het bos wonen? Heeft de ziekte van Chereo ook met kwik te maken? Plotseling staat haar kleine zusje weer scherp in haar geheugen. Een paar jaar geleden had mama een baby gekregen. Het meisje had maar tien dagen geleefd.

Marisa droomt over de film. Honderden mensen lopen in een protestmars. Ze hebben borden bij zich waarop staat ‘No kwik in ons bos’, ‘Kwik is gif’, ‘Geen kwik in Suriname’, ‘Amazonebos is ons bos’. Vooraan loopt Marisa, hand in hand met Nelson Mandela en Mahatma Ghandi. Martin Luther King loopt ook vooraan in de stoet.

Marisa wordt wakker als mama in haar hand knijpt. Mama gaat al vroeg naar het hospitaal. Marisa kan niet mee. Ze moet naar school. Het is de dag van haar spreekbeurt. Ze gaat praten over de drie wereldverbeteraars. In het begin is ze een beetje zenuwachtig. Haar knieën knikken, maar dan denkt ze aan Roy. De voorbereidingen met hem zijn toch niet voor niets geweest? Zonder aarzelen vertelt ze verder. De leerlingen zijn enthousiast over haar spreekbeurt. Ze klappen en roepen: ‘Een tien, een tien!’

De juf wil Marisa wel een tien geven, maar ze stelt nog een belangrijke vraag. ‘Stel je voor dat één van deze drie leiders nu in Suriname was. Wat zou hij voor Suriname kunnen doen?’

[p. 23]

Marisa hoeft niet lang na te denken over het antwoord. De juf zegt dat ze haar tien dubbel en dwars heeft verdiend.

Thuis gaat ze in haar hangmat liggen wachten op mama, die nog niet terug is van het ziekenhuis. Ze denkt aan haar spreekbeurt. Zou zij zelf ook iets kunnen doen om de wereld te verbeteren? Als ze aan Chereo en haar zusje denkt, weet ze wat ze moet doen.