Lezen doet je goed. Leerjaar 7a

[p. 82]

20 Wat opa Rudi niet vertelde

Opa Rudi was een geboren verteller. Zijn verhalen gingen vooral over zijn kinderjaren. Als hij begon met: ‘Dat de banken van die trein hard waren en die reis uren duurde, kon ons niet schelen’, volgde er een verhaal over Republiek. Opa Rudi's ouders waren stadsmensen, maar hun voorouders kwamen van de vroegere plantages Republiek en Bersaba. Zij hadden op Republiek een stuk grond gekregen en daarop een vakantiehuisje gebouwd. In de grote vakantie zwommen Rudi en zijn broertje Leo in de Coropinakreek. Ze voeren met de korjaal, hengelden op krobia en kumapari. Ze maakten wandelingen door het bos en langs de spoorbaan.

Kleindochter Mireille hield van de avonden die ze met opa Rudi op zijn balkon doorbracht. Ze is de gesprekken die ze voerden nooit vergeten.

Eens vertelde hij een verhaal over iets vreemds dat hem en Leo tijdens zo'n vakantie in Republiek overkomen was. Hij had het nooit aan iemand anders verteld. Het was een geheim geweest tussen Leo en hemzelf. Zij hadden afgesproken het met niemand te delen. Mireille was een jaar of twaalf toen opa Rudi het haar toch toevertrouwde.

Ze had pas het eindexamen van de basisschool gedaan. Over twee weken zou ze de uitslag horen. In die tussentijd logeerde ze bij haar grootouders. ‘Om uit te rusten’, had ze tegen haar ouders gezegd. Intussen verheugde ze zich op de uitstapjes met opa en zijn verhalen.

Voor opa Rudi met zijn verhaal begon, benadrukte hij dat Mireille vooral in gedachten moest houden dat Leo en hij altijd samen waren opgetrokken. Ze waren behalve broers ook elkaars beste vrienden geweest.

‘Ik weet het zeker’, zei hij. ‘Leo zou het niet erg gevonden hebben dat ik het jou nu vertel. Ik ben al oud. Het verhaal mag niet verloren gaan.’

Hij nam nog een slokje van zijn koffie. Toen begon hij.

‘Leo en ik sliepen op Republiek nooit op bedden. Die waren er wel in het vakantiehuis, maar een bed was iets voor thuis. Het was veel spannender om buiten in een hangmat te slapen. Op een avond was iedereen al gaan slapen. Onze ouders sliepen binnen. Leo en ik schommelden in onze hangmatten. We waren nog klaarwakker.

We besloten een beetje aan de waterkant te gaan zitten. Er was een kleine pier daar. We keken naar de maan. Die had de vorm van een schijf

[p. 83]

watermeloen. Het donkere bos werd er nauwelijks door verlicht. Wij namen dus de kokolampu mee die onder het huis hing. Er hing mist boven het water en tussen de bomen. In het begin spraken wij luid. We lachten om elkaars grappen. Maar de sfeer bij de kreek en het bos was anders dan overdag. Het colakleurige water was bij dag een bron van plezier. Je kon erin zwemmen, hengelen en erover varen. In het donker leek diezelfde kreek een mysterieuze vreemdeling. Wij stopten met praten en luisterden alleen nog naar de bosgeluiden. Naar die van de krekels, de grote padden met hun zware kraakstemmen en de kleine kikkersoorten met hun hogere geluiden. De roep van een uil. 's Nachts leefden ze zich uit. Het geklots van het water tegen de kant begeleidde zachtjes de dierengeluiden. In de bomen aan de overkant zagen wij vuurvliegjes. Zelfs de geur van het bos was anders dan overdag. We voelden ons niet echt op ons gemak in die vreemde, nachtelijke sfeer, maar geen van ons wilde dat toegeven. Af en toe durfden wij wel voorzichtig iets te fluisteren.

‘Eeeh... Leo, die boom aan de overkant lijkt op een bosgeest met grijparmen. Hij gaat je komen pakken.’

‘Rudi, luku, die bigi todo zit naar jou te loeren.’

[p. 84]

‘Is dat geen kaaiman op het water...?’

‘No man, het is een boomstam.’

‘Ik zag iets in het bos bewegen Rudi, luku nò, daar aan de overkant.’

Leo lachte zenuwachtig.

‘Misschien een boeboelaas, die stiekem met de trein is meegekomen.’

‘Hou op Leo, laten we teruggaan naar het huis!’

Mijn benen waren stijf geworden van het zitten en steunend op Leo stond ik moeizaam op. Daarna trok ik hem omhoog. Net toen we onze eerste stap hadden gezet, zweefde een grote uil over de kreek. Hij verdween over onze hoofden de duisternis in. Het volume van de bosgeluiden nam toe. Er klonk gebrul, gekrijs, gesis, gespetter. Het kwam uit de kreek, het was boven de kreek, op de andere oever, overal om ons heen in het bos. De golfjes van de kreek waren van het ene moment op het andere veranderd in een kolkende watermassa. Leo en ik hielden elkaar versteend van angst vast. Het duurde waarschijnlijk maar enkele minuten, maar het leken uren. Het helse kabaal bereikte plotseling een hoogtepunt.

Uit de Coropina rees een wezen op dat half mens-half vis leek in de felle lichtflitsen die uit de bomen aan de overkant schoten. Het strekte zijn armen, knoestig als dode boomtakken, dreigend naar ons uit. Ik had genoeg verhalen gehoord over de watramama met haar gouden kam om te weten dat zij het in geen geval was. Even onverwacht als de vreemde gebeurtenissen begonnen waren, hielden zij op. De Coropina was weer glad als een spiegel, met een rimpeltje hier en daar. De lichtflitsen aan de overkant waren weer gewone vuurvliegjes. De kikkers en padden kwaakten alsof er niets was gebeurd.

Hoe ik zo snel daarna weer in mijn hangmat onder het huis terechtkwam? Ik weet het niet. Ik was helemaal de kluts kwijt. Hoewel ik bibberde van angst, stond ik toch op. Ik zag Leo in de hangmat naast de mijne liggen. De olielamp hing aan de haak waaraan hij altijd hing.

Was het allemaal maar een droom geweest? Leo lag op zijn zij in zijn hangmat met zijn benen opgetrokken en zijn hoofd op zijn borst. Zijn handen hield hij tegen zijn oren.

‘Wat gebeurt er?’, kreunde hij. ‘Wat zijn al die geluiden? Waarom is het water zo wild?’

Toen ik mijn hand geruststellend op zijn schouder legde, tilde hij zijn hoofd op en deed zijn ogen open. Hij pakte mijn hand vast alsof ik hem niet meer mocht loslaten.

‘Rudi, ik ben zo bang. Ik heb zo akelig gedroomd.’

[p. 85]

Het was een raadsel. Zou het mogelijk zijn dat Leo en ik tegelijkertijd dezelfde droom hadden gehad? Ik had er geen verklaring voor.

‘Rudi, ik wil niet alleen slapen, ik wil bij jou slapen vannacht’, smeekte Leo. We sliepen die avond samen in een hangmat, met onze armen om elkaar heen.

De volgende ochtend verwelkomde de kreek ons weer als een vriend, zoals alle dagen ervoor. De zon scheen. Het water straalde een volmaakte rust uit. Het was alsof de Coropinakreek wilde zeggen ‘Kom maar zwemmen, kom maar varen, kom maar hengelen. Ik ben jullie vakantievriend. Voor mij hoeven jullie nooit bang te zijn’. Het vreemde was dat wij ook niet bang waren en gewoon gingen zwemmen. Bij daglicht leek het alsof alles wat wij meegemaakt of gedroomd hadden klinkklare onzin was. We hebben het nooit aan onze ouders verteld, bang dat ze ons zouden uitlachen. Het werd één van de vele geheimpjes die we samen deelden.

Toch liet het geval me niet los. Ik kwam tot de conclusie dat het inderdaad een droom moest zijn geweest en dat Leo en ik op hetzelfde moment hetzelfde hadden gedroomd. We hadden een heel hechte band en op dat moment waren we beiden onder invloed van de nachtelijke bossfeer om ons heen. Leo is er niet meer, maar die band tussen ons bestaat nog. Ik denk nog iedere dag aan hem.’

Zeventien jaar nadat opa Rudi dit verhaal aan Mireille had toevertrouwd, overleed hij. Toen ze met haar ouders herinneringen aan hem ophaalde, ontdekte ze dat hij iets had verzwegen. Leo, die kon zwemmen als een vis, was tijdens één van de vele vakanties op onverklaarbare wijze in de Coropinakreek verdronken.