Lezen doet je goed. Leerjaar 7a

[p. 6]

1 In memoriam: Albert Christiaan Abia

Als meester Abia naar school ging, droeg hij een wit hemd met lange mouwen en een das. Zijn lange broek was gemaakt van zachte stof.

Puntige lakschoenen met witte kousen maakten het geheel af. Dat was het algemeen beeld van onderwijzers in de zestiger jaren.

De heer Albert Christiaan Abia begon enkele jaren vóór 1960 te werken op de school te Kapasikele. Dit dorp lag toen in het gebied dat nu ‘Brokopondostuwmeer’ wordt genoemd. De officiële naam is prof. dr. ir. W.J. van Blommesteinmeer. Meester Abia heeft daar ook in het dorp Bedoti gewerkt. Kapasikele en Bedoti zijn samen met veel andere dorpen onder water verdwenen, toen het gebied onder water werd gezet. Ook de kerken die in verschillende dorpen gebouwd waren, zijn verdwenen.

De overheid bouwde in Brokopondo een stuwdam. Het meer en de dam moesten zorgen voor de opwekking van elektriciteit. De mensen die er woonden, kregen te horen dat ze moesten verhuizen. Ze gingen naar hoger gelegen gebieden. Deze verhuizing begon in 1964. Het wordt ‘de transmigratie’ genoemd. Het leven van de dorpelingen is in die tijd ingrijpend veranderd. Ze moesten als het ware opnieuw beginnen.

Meester Abia, zoals hij genoemd werd, heeft ook gewerkt in Sipaliwini. Na de transmigratie werd de school van Bedoti herbouwd in het transmigratiedorp Kaajapaati. De dorpsnaam Bedoti werd veranderd in Kaajapaati. Meester Abia was de eerste onderwijzer in dit nieuwe dorp. Daarna heeft hij ook gewerkt in de dorpen Tibiti Sabana, Pamboko, Semoisi en Ligorio. De meeste van deze dorpen liggen aan de Boven-Suriname rivier en zijn moeilijk bereikbaar vanuit Paramaribo.

Wie was meester Abia eigenlijk?

Albert Christiaan Abia werd geboren op 20 maart 1933 in het district Suriname. Hij was de zoon van mevrouw Edwina en meneer Tjakapeente. Zij was van Ligorio en hij was van Kajana. Deze dorpen liggen aan de Gran Rio in het gebied dat bekend staat als het Langugebied. Het ligt in het district Sipaliwini en is te bereiken via de Boven-Surinamerivier. Vanuit Paramaribo is het tegenwoordig een reis van zes tot acht uren met de auto en de boot. Het gebied is ook per vliegtuig te bereiken. Vanuit Zorg en Hoop duurt de reis ongeveer een uur.

[p. 7]

Albert Abia ging als kind naar de rooms-katholieke school van Kajana.

Vanzelfsprekend kreeg hij daardoor een katholieke opvoeding. Hij viel op door zijn leergierigheid en rustige uitstraling. Na de lagere school werd hij naar Paramaribo gestuurd. Hij ging in de leer bij de paters. Die zorgden ervoor dat hij werd opgeleid tot boslandonderwijzer. Daarmee begon zijn loopbaan in het onderwijs. Hij hield van het onderwijzersvak. Hij volgde na zijn tijd bij de paters verschillende trainingen en cursussen en groeide uit tot een kundige onderwijzer met veel ervaring.

Hij was een gelovig mens, toegewijd aan de rooms-katholieke kerk.

Als catechist ondersteunde hij de pater in zijn werk. Een catechist fungeerde als vertegenwoordiger van de pater. Hij was ook opvoeder en

[p. 8]

ziekenbroeder. Meester Abia stond bij ongelukjes altijd klaar met zijn EHBO-kit. De catechisten waren mensen uit de dorpen die opgeleid waren door de paters. Hierdoor wisten zij precies hoe de pater te assisteren. Later werd de naam catechist veranderd in pastorale leider, omdat het aantal taken groeide. Een pastorale leider geeft leiding aan de plaatselijke christelijke gemeenschap en stimuleert activiteiten voor de opbouw van het dorp. Hij moet samenwerken met het kerkbestuur en het traditioneel gezag in het dorp. Via kerk en school doet hij evangelisatiewerk. Door de inzet van deze leiders groeide het aantal katholieken in het binnenland.

Meester Abia heeft in verschillende dorpen een grote bijdrage geleverd aan de bouw en opzet van katholieke scholen voor gewoon lager onderwijs. Ook de stimulans die hij gaf aan het onderwijs in het algemeen en het sociaal-maatschappelijk leven in de dorpen was groot. Hij was de raadgever van ouders als het ging om het onderwijs van hun kinderen. Hij wist ze te overtuigen van het nut van onderwijs. Hij maande ze aan om niet alleen jongens naar school te sturen, maar ook meisjes.

Toen meester Abia op Semoisi werkte, ging hij haast elke zondag op bezoek bij de leider van de stam der Saramaccaners. Dat was in die tijd granman Jozef Daniël Aboikoni. Hij was granman van 1951 tot 1989 en resideerde te Asidonhopo. Meester Abia was goed bevriend met de granman. Hij gaf hem adviezen over ontwikkelingsvraagstukken die te maken hadden met zijn stam.

Meester Abia heeft als laatst gewerkt in het dorp Ligorio. Hij heeft zich enorm ingezet om het niveau van de school daar op te trekken. Meester Abia was een opgewekt mens met een zachtaardig karakter, hulpvaardig en vredelievend. Maar bij de vorming van zijn leerlingen eiste hij discipline en werd hij ook als een strenge meester ervaren. Hij hielp de kinderen met gerichte opdrachten en ook na school was hij regelmatig met ze bezig. Hij stimuleerde zijn leerlingen om verder te studeren na de lagere school.

Na zijn pensioen als onderwijzer in 1993 heeft meester Abia nog tien jaren het onderwijzerswerk te Boven-Suriname ondersteund. Hij is ook doorgegaan met het pastorale werk als waarachtige drager van het rooms-katholieke geloof.

Op hoge leeftijd maakte hij nog elke ochtend een wandeling in Ligorio om de ouderen te groeten en samen te bidden. Zo ontmoette hij ook zij die bedlegerig waren en niet meer van huis konden.

De inzet van de energieke meester Abia ging niet onopgemerkt voorbij

[p. 9]

aan de rooms-katholieke kerkgemeenschap in Suriname. Hij werd voorgedragen voor een pauselijke onderscheiding. De paus is een religieuze wereldleider. Hij is de hoogste gezagdrager binnen de rooms-katholieke kerk.

Meester Abia werd onderscheiden bij het vijftigjarig bestaan van het Surinaamse bisdom. Hij kreeg toen de ‘Pro ecclesia et Pontifice’. Dit is een onderscheiding van de paus. De Latijnse woorden betekenen ‘voor de kerk en de paus’.

Ook de staat Suriname erkende de verdiensten van deze bijzondere man. In 2014 werd hij gedecoreerd door de staat van Suriname. In de dorpen Kaajapaati en Semoisie heeft men veel respect voor hem. Als eerbetoon is de school te Kaajapaati naar hem vernoemd: de Albert Abiaschool. Van de bewoners van het dorp Semoisie kreeg hij een traditionele zitbank.

De veelzijdige meester Abia had ook zijn hobby's. Hij hield van jagen, timmeren, houtsnijwerk maken, liedjes componeren, fotograferen en overal waar hij werkte, hield hij zich ook bezig met het organiseren van sportactiviteiten.

Op 8 mei 2020 werd Albert Christiaan Abia opgeroepen tot het hogere leven. Hij bereikte de leeftijd van 87 jaar. Meester Abia overleed thuis te Paranam in het district Para. Hij kreeg een waardig afscheid in de Regina Pacis RK-kerk te La Vigilantia. Er was ook een speciale rouwdienst in de Sint Pauluskerk in Paramaribo. Het stoffelijk overschot werd vervoerd naar zijn dorp Ligorio. Daar werd hij op 23 mei 2020 begraven. Meester Abia was een voorbeeldig mens. Zijn ziel ruste in vrede.