Lezen doet je goed. Leerjaar 6c

[p. 50]

Les 14 De zingende vrouwen

Het van Blommesteinmeer ligt midden in het Surinaamse regenwoud. Het is enorm groot en het kan er hard waaien, zoals die ene keer toen drie meisjes in een korjaal verdwaalden op het water.

Kiki hoort het geluid van trommels. Doffe, ritmische slagen, nauwelijks hoorbaar boven de wind die over het meer ruist. Ze tikt Babette, die op het bankje voor haar zit, op de schouder.

‘Hoor je dat ook?’, vraagt ze als Babette omkijkt.

‘Drums,’ zegt Babette. Ze houdt haar hoofd een beetje scheef. ‘En luister eens,’ ze tilt haar hand op alsof ze de wind tot stilte wil manen, ‘een hoge vrouwenstem. Zo'n hoge stem heb ik nog nooit gehoord’, verbaast ze zich.

‘Het is prachtig’, zegt Kiki, ‘maar het lijkt wel een klaaglied.’

Het geluid neemt toe in volume.

‘Ik zie land.’ Babette zet haar hand boven de ogen.

‘Kijk daar’, wijst ze, ‘een groene streep. Laten we ernaartoe roeien.’

‘Ginga, wakker worden!’, roept Kiki.

Ginga was in slaap gevallen, moe van het roeien, nadat de wind hen die ochtend over het water had gejaagd. Ginga gaat rechtop zitten. De pangi die haar beschermde tegen de zon, valt van haar af. Ze gaapt.

Haar mond blijft openstaan als ze de trommels hoort.

‘Apinti's,’ zegt ze.

Kiki tuurt naar de kustlijn die steeds dichterbij komt.

‘Ik hoor meer stemmen’, zegt ze, ‘een koor, lijkt het wel.’

De boot drijft de monding van een kreek binnen. Het is plotseling koel en donker. De kruinen van de bomen aan de oevers raken elkaar hoog boven het water en blokkeren het licht van de ondergaande zon. De kreek wordt smaller. Ze drijven naar de linkeroever. Waar de boot blijft liggen, is de aarde hard en aangestampt. Ze kunnen makkelijk uitstappen, maar de drie meisjes blijven zitten, bang voor het onbekende buiten de boot.

[p. 51]

Dan verandert de muziek die hen al die tijd heeft begeleid in een vrolijk, opwindend ritme. Ginga's ogen glinsteren.

‘Ze hebben de kwakwabangi ingezet.’

Haar vingers trommelen op haar dij. Haar hoofd beweegt op de maat van de muziek.

‘Hé, ik herken wat’, zegt Babette.

‘Wat dan?’, vraagt Kiki.

‘Luister goed, hoor je niet steeds “adu” in het lied, “welkom, welkom”.’

‘Denk je dat die mensen ons welkom heten?’

Kiki weet het zo net niet. ‘Waarom laten ze zich dan niet zien?’

[p. 52]

‘Ik zou er best naar toe willen’, zegt Ginga.

‘Kiki, Ginga!’ Babette fluistert met ingehouden adem. ‘Kijk eens!’

Vanuit het bos komen honderden, duizenden, nee miljoenen glimwormpjes als een koord van licht naar de boot gevlogen. Zachtjes galmt het ‘adu’ hen tegemoet.

Kiki staat op. Als ze aan land stapt, ziet ze dat de vuurvliegjes een pad verlichten. Babette duwt tegen haar aan.

‘Loop dan.’

De schoonheid van de zingende stemmen is zo volmaakt dat alle angst van Kiki afvalt. Met Babette en Ginga op haar hielen volgt ze het zwevende lichtkoord tot ze tussen de bomen door de vlammen van kampvuren zien. De rokerige geur van brandend hout vult de lucht en prikkelt hun neusgaten. Langs hutten met daken van palmbladeren leiden de vuurvliegjes hen naar een open plek waar twee grote vuren een oranjegeel schijnsel op de omgeving werpen.

Wel zestig vrouwen dansen op een rij. Ze staan voorovergebogen, hun rechte ruggen lopen evenwijdig met de harde, aangestampte aarde, waarop de hielen en voorvoeten in bliksemsnelle bewegingen elkaar afwisselen. De handen van de vrouwen raken bijna de grond en terwijl ze het ritme klappen, klikken de harde gedroogde peulen aan hun enkelbanden onophoudelijk tegen elkaar. Achter de danseressen zitten de muzikanten. Drie bespelen grote staande drums, soms met de platte hand, dan weer met vliegende vingers. Twee hebben kleinere trommels voor hun borst, één zit achter de kwakabank en nog eens drie vrouwen hebben een sek' seki in hun hand. Ginga moet naar ze toe. Gretig grijpt ze de kleine drum die een vrouw haar aanreikt.

Een danseres maakt zich los uit de rij. Ze neemt de leiding van het lied. Haar stem is volkomen zuiver, soms scherp als het riet aan de oevers van het meer, dan weer zoet en zacht als het pas ontluikende loof van jonge bomen. Haar lied vertelt een droevig verhaal, dat de andere vrouwen ondersteunen met klaaglijke tonen. Kiki knijpt Babette in haar hand.

‘Ik geloof dat ik het begrijp.’

Babette knikt heftig.

‘Ik ook’, fluistert ze. ‘Ze maken zich zorgen over het bos en het meer.’

[p. 53]

De meisjes hebben de grote pontons van de goudzoekers ook gezien op het meer. Ze hebben gezien hoe die het water vies en drabbig maken.

Ze weten dat ze het water van het meer niet mogen drinken, omdat het vergiftigd is met kwik. Dat gebruiken de goudzoekers om het goud uit de modder te halen.

‘Luku wi busi, luku den fisi’, zingen de vrouwen.

‘Wi busi, wi fisi,’ zingen de meisjes nu ook.

De vrouw neemt het weer over.

‘Wi mu luku wi busi, wi mu luku wi fisi. Is het niet zo mijn zusters?’

Het koor antwoordt: ‘Zo is het zuster, zo is het en niet anders.’

‘Wij zijn de heldinnen die het bos en de vissen zullen beschermen. Is het niet zo mijn zusters?’

‘Zo is het zuster, zo is het en niet anders.’

‘Staat het niet zo in de sterren geschreven, mijn zusters?’

‘Zo is het zuster, zo is het en niet anders.’

De vrouwen stampen geestdriftig op de grond. Ginga slaat een roffelend salvo op haar drum. De voorzangeres zakt even door haar knieën en terwijl ze haar knieën opent en sluit, danst ze een ronde om Kiki en Babette.

Ze pakt Kiki's handen vast. Haar heupen draaien rond. Haar borsten en billen trillen terwijl ze kleine stampende pasjes maakt.

‘Kom, zing en dans met ons. Morgen gaan jullie weer naar huis. Maar het bos en de vissen mogen jullie niet vergeten.’

Ze laat Kiki's hand los en richt zich weer tot de groep.

‘Is het niet zo, mijn zusters?’

En het koor antwoordt: ‘Na so sisa, na so a de, na so a de. Zo is het zuster, zo is het en niet anders.’

De meisjes zingen en dansen met de vrouwen tot ze vermoeid in een hangmat in slaap vallen. Als ze 's ochtends wakker worden, staat een groep nieuwsgierige vrouwen om hen heen.

‘Jullie zijn in Umakondre’, vertellen ze. ‘Jullie waren verdwaald op het meer. We zullen jullie terugbrengen naar jullie dorp. Maar vergeet de boodschap niet die jullie van ons hebben gekregen.’

‘Natuurlijk niet!’, roept Ginga en samen met Babette en Kiki zingt ze: ‘Wi mu luku wi busi, wi mu luku un fisi. Na so a de.’