Lezen doet je goed. Leerjaar 6c

[p. 32]

Les 9 De boom van Halikibe

Het is zaterdag en Isabel is vroeg uit bed. Vandaag gaat ze uit met opa, samen met haar broer Soerdj, haar zus, Savitri, en papa Wilfried. Opa Appie woont in een bejaardentehuis. Ze gaan naar het uitgaanscentrum van Paramaribo. Dat is een buurt vol hotels en restaurantjes. Het uitgaanscentrum is de buurt waar opa is opgegroeid. Hij wil de kinderen de plek wijzen, waar zijn oude huis stond.

Tegen halfelf rijden ze door de belangrijkste straat van het uitgaanscentrum, de Kleine Waterstraat. Papa rijdt langzaam, want hij moet even zoeken naar een parkeerplaats.

‘Deze straat was vroeger een rustige zandstraat’, zegt opa. ‘Daar stond ons huis.’ Hij wijst naar een drukbezet terras van een café-restaurant aan de linkerkant van de weg.

‘Aan de overkant van ons huis was een afdeling van het ministerie van Openbare Werken en Verkeer. Er was daar een werkplaats, waar bussen werden gerepareerd. Het waren van die grote, gele bussen. We mochten niet op de werkplaats komen, toch gingen we.’

Opa glimlacht als hij terugdenkt aan die tijd.

‘Kijk!’ Opa wijst naar een hotelgebouw. ‘Hierachter is de Surinamerivier.’

‘Dat is hotel Torarica’, zegt Soerdj.

‘Dat bestond toen niet’, zegt opa. ‘Ik liep hier met mijn vriend Joshua een stuk door het water. Aan de zijkant groeide hoog gras en het was er modderig, maar op gegeven moment kwam je bij een zandstrandje uit. Dat was de vlak achter de werkplaats. Het zandstrand liep door tot bij Koeliedepot.’

‘Wat was Koeliedepot, opa?’, vraagt Isabel.

Dat was een plek waar vroeger de Hindostanen en Javanen werden opgevangen, die als contractarbeider naar Suriname waren gekomen.

Van daaruit gingen ze naar de plantages, waar ze vijf jaren moesten werken. Na 1939 kwamen er geen contractarbeiders meer. Toen ik klein was, bleven binnenlandbewoners in Koeliedepot.’

[p. 33]

‘Hoe oud was u toen, opa?’, vraagt Isabel.

‘En welk jaar was dat, opa?’, vraagt Savitri.

Opa glundert om zoveel interesse van zijn kleinkinderen.

‘Ik moet ongeveer zo oud zijn geweest als Isabel’, zegt hij, ‘tien jaar. Even kijken, ik ben in 1933 geboren, dan moet het 1943 zijn geweest.’ Opa ziet het nog zo voor zich.

‘Appie, dokken...!’, riep Joshua. Ze stonden op het punt het zandstrandje te betreden, maar een dikke monteur kwam hun richting uit. Ze doken naar beneden en gluurden over het hoge gras.

Gelukkig, de man verdween achter een bus. Gebukt liepen hij en Joshua op het zachte zand tot achter Koeliedepot, waar een paar binnenlandbewoners hen zagen voorbijkomen.

‘Pe unu komopo?’, vroeg één van ze.

‘Liba’, riep Joshua en toen liepen ze snel door naar het huis van Faris.

‘Hé Faris, mogen we snel even onze voeten wassen?’

Faris reageerde boos.

[p. 34]

‘Jullie weten dat je niet bij de werkplaats mag komen. Op een dag zak je weg in de modder, dan verdrinken jullie zonder dat iemand het doorheeft.’

Opa Appie schrikt op uit zijn herinneringen, als hij de stem van Savitri hoort.

‘Kijk pa, een auto rijdt weg!’

Papa Wilfried rijdt snel naar de plek van de wegrijdende auto, maar een andere auto is hem voor. Dan ziet hij een ander parkeergaatje en schiet er snel in. Ze stappen allemaal uit.

‘We gaan op dat terrasje zitten waar vroeger opa's huis stond’, zegt pa.

‘Dan zijn we een beetje bij hem op bezoek.’

Ze bestellen smoothies en pannenkoeken. Opa wil een koffie, zonder melk maar wel met een beetje suiker. Ze kijken naar het verkeer op de weg. Lange rijen auto's rijden voorbij.

‘In mijn jeugd waren er voornamelijk fietsers, een enkele auto, soms een ezelkar’, zegt opa. ‘En natuurlijk had je die gele bussen. Hiernaast op dat plein was de standplaats van die bussen.’

‘Er is nog een bushalte’, zegt Soerdj.

‘Dat heel plein daar was voor de bussen’, zegt opa.

‘Waar nu al die stoelen van de terrasjes staan?’, vraagt Isabel.

Opa neemt een slokje van zijn koffie en knikt.

‘Aan de andere kant naast het busstation woonde een vriend van me. We speelden toen nog op straat en kenden alle buschauffeurs. Als we laat voor school waren, mochten we gratis meerijden.’

Opa Appie weet het allemaal nog goed.

‘Rechts van ons huis was een Chinese winkel, waar we soms een broodje mochten kopen. Van de verpakking maakten we een prop en die schopten we op de punt van onze voeten over en weer. Het was een leuk spelletje.’

‘Dat soort dingen doen die kinderen van tegenwoordig niet meer’, zegt pa.

‘Hoezo?’, vraagt zijn zoon.

‘Wat is dat ding daar in je hand dan?’

Soerdj kijkt met een scheve glimlach naar hem.

‘Pa, je bent ouderwets. Op straat spelen is veel te gevaarlijk, dus het is

[p. 35]

maar goed dat we onze mobieltjes hebben.’

Plotseling grinnikt opa Appie.

‘Vertel ons wat zo leuk is, opa’, roept Savitri.

Opa grinnikt weer.

‘Op het erf van de Chinese winkel woonde een oude man, die rolletjes pindakaas maakte. Ik vond de pindakaas erg lekker, tot mijn moeder me vertelde hoe de rolletjes gemaakt werden. Die man zong als hij die rolletjes maakte. “Mi e spiti ini mi anu, dan mi e lolo en na mi bere.”

Eerst spuwde hij in zijn handen en daarna rolde hij de pindakaas over zijn dikke, blote buik.’

‘Blegh!’, roepen de kinderen tegelijk.

Opa Appie zegt dat hij díé pindakaas nooit meer heeft gegeten.

‘Naast de Chinese winkel woonde oma Springer in een wit met groen geschilderd houten huis. Ze had een tuin vol bloemen en beelden, net een sprookje. 's Middags als we gebaad waren, gingen we haar groeten en dan kregen we een lekker koekje.’

Als de pannenkoeken en de drankjes op zijn, wandelen ze terug naar de auto. Plotseling blijft opa staan.

‘Hé’, zegt hij.

Iedereen kijkt hem nieuwsgierig aan.

‘Wat is er, pa?’, vraagt papa Wilfried.

‘Die amandelboom’, zegt opa Appie, ‘die was er al in mijn tijd. Hij is er nog steeds.’

‘Bomen kunnen heel oud worden’, knikt pa.

‘Voor deze boom moest je oppassen’, zegt opa. ‘Het was de boom van Halikibe. Als je de boom voorbijging, kwam je in een huis waar kaart werd gespeeld en gegokt. Dansen en sopi drinken kon je er ook.

Voor die tijd waren dat allemaal slechte dingen! Van kleins af aan werd mij ingeprent dat ik daar niet mocht komen. Ook voor mijn grote zussen was het absoluut verboden terrein, want het was geen plaats voor nette meisjes. Je leerde daar alleen slechte dingen, werd ons ingeprent.’

Met een grote boog lopen ze om de boom heen.

‘Bent u echt nooit voorbij die boom geweest, opa’, vraagt Isabel zachtjes.

Opa lacht en zegt: ‘Dat vertel ik een andere keer.’