Lezen doet je goed. Leerjaar 6c

[p. 12]

Les 3 De eenzame immigrant

Amin was naar Suriname gekomen, in de hoop er goed te verdienen. De ronselaar die hem had aangeworven als contractarbeider had zelfs beloofd dat hij er rijk zou worden. Hij kon niet begrijpen hoe hij zich zo voor de gek had laten houden. De man was zeker een kwade magiër, die hem betoverd had. Hij had zijn hoofd op hol gebracht met zijn mooie praatjes. Hij had niet eens afscheid genomen van zijn familie.

Ook niet van zijn geliefde Toemina, met wie hij wilde trouwen.

De reis was verschrikkelijk. Ze gingen over oceanen in een volgeladen schip. Ze konden niet wennen aan het vreemde voedsel, dat ze aan boord kregen. De scheepskooien waren vies en benauwd. Velen overleefden de tocht niet. Net voor de kust van Suriname werd de boel een beetje opgeschoond. Ze kregen ook wat beter te eten. Daar knapten de overgeblevenen een beetje van op.

Toen ze de groene kust zagen, kregen ze weer hoop. Was dat het land waar de mannen en vrouwen met dikke, gouden sieraden rondliepen? Misschien lag daar toch hun geluk?

Aan hun illusie kwam snel een eind. Op de plantage moesten ze keihard in de felle zon op het veld werken. Oude slavenhutten werden hun onderdak. Amin moest zijn slaapvertrek delen met vijftien andere mannen. Suriname was niet wat de contractarbeiders ervan hadden verwacht.

Elk weekend ontving Amin zijn loon. Hij bracht het regelrecht naar de dobbeltafel. Hij kocht een lot in de hoop de jackpot van die avond te winnen. Daarna speelde hij cékre cékre. Dobbelen was zijn enige mogelijkheid om genoeg geld te krijgen voor de reis terug naar Indonesië. Maar die hoop vervloog elke keer als hij platzak in de nacht terug strompelde naar de arbeidersbarakken.

Amin plofte neer op het houten bed met rieten onderlegger. Hij werd opgeschrikt door de druppels uit het dak, die rechtstreeks op hem vielen. Het dak lekte. Hij schoof zijn bed een beetje opzij en keek naar boven. Het getik van de druppels op de vloer hield hem uit zijn slaap.

[p. 13]

Hij verlangde naar Toemina. Sommige arbeiders hadden een vrouw. Hij was alleen. Hij voelde zich vaak eenzaam. Na het werk op het veld was er 's avonds niet veel te doen. Om de tijd te doden speelden de mannen 's avonds en door de week domino. In het weekend, als ze hadden ontvangen, dobbelden ze.

Amin stond op. De eerste zonnestralen schenen door het bevlekte raam de kamer binnen. Gelukkig hoefde hij vandaag niet naar het veld. Het was een rustdag, zondag. Hij ging naar buiten om water te putten om te baden. De washokken stonden op een afstandje van de barak. Daar waren ook de plees. Nadat hij gebaad was, zette hij een klein potje met rijst aan de kook op een driepoot. Hij ging naar achteren en plukte verse bitawiwiriblaadjes van de struik. Net voordat de rijst gaar was, scheurde hij de bitawiwiriblaadjes in kleine stukken en zette die in de pot. In een potje bij het raam had hij nog wat gebakken pinda's. Dat zou hij later samen eten met zijn bitawiwiririjst. Zijn lunch voor die dag was

[p. 14]

geregeld. De meeste Javaanse immigranten aten op zo een manier. Zij aten wat zij achter hun kamer verbouwden. Vaak ruilden ze onderling verschillende groenten.

In een andere barak woonden echtparen en gezinnen. De vrouwen daar waren druk bezig met hun vuile was. Amin had geen vrouw. Hij moest zelf koken en zijn vuile was doen. De vrouwen babbelden druk met elkaar. Veel privacy had je niet. Iedereen wist alles van elkaar. Dat was het leven eenmaal op een plantage.

Voor Amin maakte het helemaal niks uit. Hij had maar één doel voor ogen. Hij wilde terug naar Java, naar zijn geboorteplaats, zijn familie en Toemina, zijn grote liefde. De gedachte aan haar alleen al, bracht een glimlach op zijn gezicht. Maar zijn droom werd steeds hopelozer. Hij had geen cent gespaard. Zijn hele loon ging op aan de dobbeltafel. Het ergste was dat hij zijn recht op terugkeer na afloop van zijn contract was kwijtgeraakt.

Amin deelde het slaapvertrek met vijftien andere arbeiders. 's Morgens werden ze gewekt door de blanke opzichters. Die hielden alles streng onder controle.

Op een dag was Amin zo moe van het suikerriet kappen, dat hij in een onbewaakt ogenblik naar de barak terug was gegaan. Hij was door het raam geklommen en had de deur van binnen dichtgedaan. Toen was hij gaan liggen slapen op één van de houten banken tegen de wand. De opzichter was woedend toen hij hem ontdekte. Hij had hem geslagen. Amin had zich verweerd. De opzichter had een schop in zijn buik gekregen en een trap op zijn rug. De helpers van de opzichter waren later gekomen om hem op te halen. Hij werd vastgebonden en opgesloten. Later moest hij voor de politierechter verschijnen. Die had hem veroordeeld tot een week dwangarbeid en hij had het recht op terugkeer verloren. Als hij terug wilde naar Java, zou hij zelf voor zijn passage moeten betalen.

Amin wilde niet langer op de plantage blijven. Sinds een paar weken kroop hij 's nachts naar buiten, de velden in, tot bij het grote bos.

Hij liep door het bos, om zich op de paden te oriënteren. Elke keer bewandelde hij een ander pad. Dan keerde hij weer terug naar zijn

[p. 15]

kamer. Hij wachtte de juiste tijd af om te vluchten. Hij zou alleen gaan. Met anderen werd het risico alleen maar groter.

Op een zaterdagavond was het zover. Hij pakte zijn schamele bezittingen en kroop door het raam. Hij liep de hele nacht door en ook de volgende dag nam hij nauwelijks rust. Hij kwam helemaal terecht in Saramacca. Daar zag hij een hindostaans echtpaar op het land werken. Hij vroeg hen om water en bood aan te helpen op het land. Het echtpaar had medelijden met hem. De man nodigde hem uit in het huis en de vrouw gaf hem een bord eten. Toen ze zijn verhaal hoorden, boden ze hem onderdak aan. Hij hielp ze op het land.

Na een tijdje mocht hij zelf een stukje bos open kappen en zijn eigen huisje bouwen. Hij begon zijn eigen groenten te planten. Die bracht hij naar de markt. Het lukte hem beetje bij beetje te sparen tot hij genoeg had voor de passage naar huis. Maar toen hij ging informeren wanneer de boten zouden vertrekken, hoorde hij dat er geen boten meer gingen. De koloniale overheid had maar twee boten ingezet voor de terugreis. Die waren overvol weggegaan. Amin heeft zijn Toemina nooit meer teruggezien.