Lezen doet je goed. Leerjaar 6a

[p. 112]

Les 28 Van prins tot Boeddha

Zo'n 2500 jaar geleden werd er een prins geboren, in een koninkrijk ergens in Azië. Tot groot verdriet van iedereen stierf zijn moeder toen hij nog geen week oud was. Misschien voelde de kleine prins zich schuldig. We zullen het nooit weten. In ieder geval voelde hij zich nooit erg gelukkig.

Zijn vader deed alles om het hem naar de zin te maken. Hij had drie paleizen. Eén was voor het regenseizoen, één voor de koude tijd van het jaar en één voor de hete periode. De prins groeide op binnen de beschermde omgeving van de hoge paleismuren. Hij had bedienden die elke wens van zijn lippen lazen. Ze vertroetelden hem met lekkere hapjes. Ze probeerden hem te vermaken met allerlei spelletjes. Er kwamen goochelaars, dansers en muzikanten naar het paleis. Allemaal probeerden ze een lach op het gezicht van de prins te toveren. Het lukte zelden. Hij was ernstig en in zichzelf gekeerd.

De prins trouwde en kreeg een zoon, maar ook dat bracht hem niet het zo gewenste geluk. De prins zonderde zich steeds vaker af en dacht na over zijn leven. Hij bedacht dat hij nog nooit het ‘echte’ leven, buiten de paleizen had meegemaakt. Hij wilde weleens zien hoe het gewone volk leefde. Misschien zou dat hem vrolijker maken. Iedereen die van buiten het paleis bezocht, leek altijd zo vrolijk. Hij wist niet dat de mensen bij het zien van alle pracht en praal van het hof hun zorgen vergaten. Daarom waren ze zo vrolijk. Voor de prins was al dat moois aan het hof heel gewoon.

Hij riep een van zijn trouwste dienaren. Hij moest hem helpen aan gewone kleren en het paleis uitsmokkelen. Toen de duisternis inviel, trokken ze er samen op uit. Ze kwamen bij een hut waar de familie van zijn dienaar woonde. De grootvader zat op een bankje voor de hut. Zijn huid was overal rimpelig. Zijn rug was kromgetrokken door een leven lang hard werken. Hij kwam maar moeizaam vooruit. Hij grootste deel van de dag zat hij op het bankje. 's Middags kreeg hij een bordje eten en een kroes water.

[p. 113]

‘Wat is dat?’, vroeg de prins, die nog nooit zo'n oude man had gezien.

‘Dat is een oude man’, zei de bediende. De oude man leek niet gelukkig.

Ze gingen de hut binnen. Op een brits lag een oom van de dienaar.

[p. 114]

Zijn lijf was bedekt met etterende zweren. Zijn rechterbeen was opgezwollen. Hij kreunde van pijn en klaagde luid over zijn lot. De prins had verschrikkelijk met de arme man te doen.

De dienaar zei dat ze een beleefdheidsbezoek moesten brengen aan de buren. Daar was een jonge vader gestorven. Hij was uit een boom gevallen en had zijn nek gebroken. Ze gingen naar de buren om te condoleren. Daar was groot verdriet. De prins schrok van het bleke, levenloze gezicht van de dode. Vol medeleven luisterde hij naar het geweeklaag van de familie.

‘Dit is vreselijk’, zei hij tegen de bediende. ‘Ik wist niet dat er zoveel lijden buiten het paleis was.’

‘Ach’, zei de bediende. ‘Dat is normaal. Overal heb je oude en zieke mensen. En de dood hoort nu eenmaal bij het leven.’

‘Toch begrijp ik niet waarom de mensen zo moeten lijden’, zei de prins. Ze liepen verder. In de verte kwam er een man aangelopen. Hij was kaalgeschoren en gekleed in een oranje gewaad. Zijn stappen waren kalm en beheerst. Het was alsof hij ze lang van tevoren had uitgeteld. In zijn handen had hij een kralenketting die hij steeds door zijn vingers liet glijden. Niets kon hem afleiden. Toen ze elkaar passeerden, hoorden ze de monnik zachtjes prevelen. De prins zag een uitdrukking van sereniteit op zijn gezicht.

‘Wat is dat voor iemand?’, vroeg de prins weer aan zijn bediende.

‘Dat is een monnik’, was het antwoord.

‘Hij ziet er wel gelukkig uit,’ zei de prins. ‘Hoe zou dat komen?’

‘Hij leeft op een manier die het hem mogelijk maakt zich te bevrijden van lijden, ziekte en zelfs de dood.’

‘Dat wil ik ook’, zei de prins.

Niet lang daarna nam hij afscheid van zijn luxe prinsenleven. Hij ging wonen in de bossen, ver van alles en iedereen. Hij had alleen contact met andere asceten. Hij probeerde antwoord te vinden op de vraag waarom mensen moeten lijden. Hij nam niets mee. Hij leefde zo primitief mogelijk. Hij at heel weinig. Hij werd heel mager en zou bijna sterven. Toch maakte dit hem nog steeds niet gelukkig.

Toen ontdekte hij de weg van meditatie. Hij zat stil en dacht aan niets.

[p. 115]

Toch gebeurde er iets met hem. Hij vond een innerlijke vrede. Hoe langer hij mediteerde, hoe volmaakter de vrede werd. Op een dag koos hij een mooie plek onder een boom. Hij besloot daar te mediteren tot hij de meest volmaakte staat van geluk had bereikt, of tot hij zou sterven. Op de negenenveertigste dag bereikte hij het Nirwana. Dit is een staat van perfecte vreugde en vrede. Eindelijk voelde hij zich gelukkig. Hij was verlost van elke vorm van lijden. Vanaf dat moment was hij Boeddha.

Boeddha besefte dat hij deze fantastische ervaring niet voor zichzelf mocht houden. In zijn omgeving leefden vijf monniken.

‘Mag ik jullie vertellen wat ik heb meegemaakt?’, vroeg hij aan ze. ‘Je straalt zo’, zeiden de monniken. Ze wilden graag naar hem luisteren. Ze kwamen om hem heen zitten. Boeddha hield zijn eerste preek.

Daarna reisde hij nog 45 jaar door India om zijn ervaringen te delen.

Hij werd een belangrijke, spirituele leider. Een belangrijk citaat van hem was: ‘Ik heb alles achtergelaten. Door de vernietiging van al mijn begeerten heb ik bevrijding bereikt’.

Siddharta Gautama, de Boeddha, is de stichter van het Boeddhisme. De Boeddha is geen god. Daarom wordt het Boeddhisme eerder een spirituele levensfilosofie genoemd dan een godsdienst. Het Boeddhisme geeft wel, net als godsdiensten, richtlijnen om goed te leven. Het Boeddhisme heeft honderden miljoenen volgelingen en wordt gerekend tot de wereldreligies.