Lezen doet je goed. Leerjaar 5b

[p. 15]

Les 4 Ayita leert cassavebrood bakken

De eerste stralen van de zon verlichtten de hemel boven de bomen van het tropische bos.

Langzaam kwam er beweging in de hutten van het dorp. De moeders wekten hun kroost.

Ayita wreef over haar gezicht. Ze gaapte en rekte zich uit. Gisteravond was het laat geworden. Moeder Luna had verhalen verteld over vroeger. Over de inheemse mannen van de Tapanahonyrivier die te voet naar Brazilië trokken. Ze had de verhalen gehoord van oma Mies. De vader van oma Mies was maandenlang weggeweest. Toen hij terugkeerde, vertelde hij zijn dochtertje over de bomen, bergen en rivieren die hij was tegengekomen op zijn reis. Hij vertelde ook over hun familieleden in Brazilië. Al de verhalen had oma Mies doorverteld aan moeder Luna. Zij vertelde ze op haar beurt weer aan Ayita.

Moeder Luna nam de plastic teil waarin zij gisteravond haar vuile borden en kannen had gezet mee naar de rivier. ‘Schiet op, Ayita’, zei ze, ‘en vergeet je baddoek en schone kleren niet.’

Bij de rivier waren al enkele vrouwen met hun was bezig. Ayita poetste haar tanden.

Daarna sprong ze in de rivier om met de overige kinderen te zwemmen. Na een half uurtje riep moeder Luna haar.

‘Kom je, Ayita? Vandaag ga ik je leren om cassavebrood te maken.’

‘Ik kom proeven!’, riep tante Namita, die net bezig was een pot te schuren.

Oei, dan moet ik wel mijn best doen, dacht Ayita. Gistermiddag was ze met mama Luna naar het kostgrondje gegaan. Ze hadden er bittere cassave geoogst. Daarmee zouden ze de broden maken.

Mama Luna gaf haar dochter een grote teil met cassave en een mes. ‘Deze moet je schillen.’ Ayita had dat al vaker gedaan. Ze nam plaats op een klein houten bankje en begon met hetwerk. Moeder ging ook op een bankje zitten. Ze waste en raspte de cassave. Zo waren ze een uurtje bezig.

Nadat alle cassave geraspt was, nam mama Luna een matapi. Ze maakte de lange, holle zeef aan de bovenkant vast aan een grote spijker. Onder de zeef werd een emmer geplaatst. Ayita mocht de geraspte cassavebrij in de matapi doen.

[p. 16]

Mama Luna rekte de matapi uit. Dat deed ze door een houten stok onderaan te plaatsen. Zo perste zij het vocht uit de brij. Het vocht werd opgevangen. Daarmee maakte ze later kasiri. Die drank vonden de ouderen heel lekker.

[p. 17]

Papa Howi had intussen een houtvuur gemaakt. De bakplaat werd op het vuur gelegd. ‘De plaat moet goed heet zijn’, zei mama. ‘Dan pas kan je de uitgeperste cassave erop strooien.’

Ze tikte even met haar vinger op de plaat. Ayita deed haar na. De plaat voelde heet aan.

Mama liet zien hoe je het cassavebrood mooi rond en overal even dik kon krijgen.

‘Nu moeten we even wachten’, zei ze. ‘De cassave moet een geheel worden.

Dat gebeurt eerst aan de onderkant. Let op, nu komt een belangrijk onderdeel.’

Mama draaide in één keer het brood om. Het brood bleef nog even op de plaat liggen.

Daarna werd het in de zon gelegd om verder te drogen.

‘Nu ben jij aan de beurt’, zei mama. Ze gaf Ayita de teil met uitgeperste cassave.

Ayita probeerde het brood net zo mooi rond te krijgen als haar moeder. Dat was best moeilijk. Haar brood had ook niet overal dezelfde dikte. Ojé, wat zou tante Namita zeggen van zo'n brood?

‘Nu moet je keren!’, riep mama. ‘Pas op!’ Nog net kon mama het brood redden.

Ayita had bijna het brood van de bakplaat geschoven.

‘Wat een mislukking’, zuchtte Ayita toen het brood van de bakplaat af mocht.

‘Het valt best mee’, zei mama. ‘Straks mag je weer eentje proberen. Maak hem dan kleiner.’

Met elk brood ging het steeds beter. Ayita bakte vijf broden. Ze was net klaar toen tante Namita kwam aangewandeld. Ze had een pot met peprewatra meegenomen.

‘Ik ben komen proeven!’, riep ze. ‘Zijn dit jouw broden, Ayita?’ Ze wees naar de vijf broden die op een zeil lagen te drogen in de zon.

Ayita knikte. Wat zou tante Namita zeggen van haar baksels?

Als ze maar niet naar die eerste keek. Die leek nergens op. Tante Namita brak een stuk van het eerste brood af.

Ze doopte het in de peprewatra en stak het in haar mond.

Ze sloot haar ogen en kauwde. Toen ze haar ogen weer opende, keek ze Ayita aan.

‘Heerlijk!’, riep ze.

Mama lachte. ‘Ayita, je bent geslaagd als cassavebakster.’