|
| |
| |
| |
Hoofdstuk I
De oprichting
| |
1. De Eerste Vergadering
Het oudste document van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde is het
verslag van de vergadering, waarin tot de oprichting werd besloten. Het is
neergeschreven in een nieuw daarvoor bestemd folioboek, dat dan ook verder
werd gevuld met de notulen van een reeks vergaderingen gedurende de vier
volgende jaren.
Dit eerste verslag is een levend stuk; niet een beschouwing of een pleidooi,
maar eenvoudig de samenvatting van het verhandelde. Wij ontmoeten een elftal
heren, die door de voorzitter worden verwelkomd met een inleiding over de
voorgeschiedenis van deze bijeenkomst, en die zich daarna bezig houden met
hetgeen zij gezamenlijk wensen te ondernemen.
| |
| |
| |
Handelingen van de Maetschappije der Nederlandsche
Letterkunde te Leyden
Eerste Vergadering, gehouden in den Schutters Doelen te Leyden, op Vrydag
den 18. van Hooimaend 1766.
namiddag ten vier uren.
tegenwoordig zynde de Heeren Kreet. van Lelyveld. Tollius. van
Wyn. C: Boers, Jz. Rossyn. Scheidius. Hinlópen. Alewyn. van Wolde.
Lulofs.
Door den Wel Edelen Heere Mr. Henrik Arnold Kreet, Advokaet alhier, is
aen de tegenwoordig zijnde Heeren voorgedragen, dat zekere byeenkomsten,
door de Wel Eerw. Heeren Willem Mobachius Quaet, en Adriaen van
Assendelft, thans Predikanten in 's
Hertogenbosch en te Assendelft, beiden
toen binnen Leyden wonende, met hem in Wynmaend
des Jaers 1757 aengevangen, om met elkanderen hunne heerschende zucht
voor de Tael- Dicht- en Oudheidkunde onzes Vaderlands te voldoen, van
die goede gevolgen geweest waren, dat zy, door bykomste van de Wel Edele
Heeren Frans van Lelyveld, koopman alhier, en Herman Tollius, thans
Advokaet in 's Gravenhage, in den Jare 1758, en van den Wel Edelen Heere
Henrik van Wyn, thans ins gelyks Advokaet in 's Gravenhage, (Bl. 2) en
den Wel Eerw. Heere Pieter Paludanus, thans Proponent, in den Jare | |
| |
1759, een geregeld Genootschap, den opbouw der voornoemde
nuttige & aengename kundigheden behartigende, en ten Zinspreuke
voerende MINIMA CRESCUNT, hadden in stand gebracht; dat het zelve, eerst
door toekomste van den Wel Edelen en Hooggeleerden Heere Meinard
Tydeman, nu Prof. Ling. Graec. Eloq. & Histor. te Harderwyk, den Wel Edelen Zeer geleerden Heere
Adriaan Kluit, thans Rector der Latynsche Schole te Alkmaer, den Wel Eerw. Heere Adriaen Mandt, te dezer tyd
Predikant te Oostvoorn, en den Wel Edelen Heere
Jan Macquet, Med. Doctor te Zierikzee, en
laetstelyk den Wel Edelen Heere Mr. Carel Boers Jz. Advokaet alhier,
vermeerderd zynde, by besluit van den 26 van Lentemaend dezes Jaers, het
ontwerp gevormd had, om zich tot eene Maetschappye der Nederlandsche
Letterkunde uit te breiden, en daer toe tot Medeleden te nodigen den
Hoog Welgeb. Heer Jonkheer Ulbo van Burmania, Grietman van
Leeuwarderadeel, te Leeuwarden, den
WelEd:Gestr. Heer Mr. Lucas Trip, Raadsheer der Stad Groningen, den WelEd: Gestr. Heer Nicolaas Hinlópen,
Oudschepen te Hoorn, den Wel Ed. Gestr. Heer
Mr. Zacharias Henrik Alewyn, Heer van Mynden en de beide Loosdrechten,
te Amsterdam, den Hoog Welgeb. Heer Jan Arent
Baron de Vos van Steenwyk, te Vollenhove, den Wel Ed. Heer Mr. (Bl. 3)
Cornelis Anthonij van Wachendorff, Advokaet te Utrecht, den Wel Eerw. Heer Rutger Schutte, Predikant te
Amsterdam, den Wel Eerw. Heer Herman Adriaan Bruining, Predikant te
Kolhorn, den Wel Eerw. Heer Leonard van Wolde, Predikant te Schelluinen, den Wel Eerw. Heer Marten Schagen,
Predikant der Doopsgezinden te Utrecht, den Heer Joan Fortman,
Praeceptor der | |
| |
Latynsche Schole te Hoorn, den Wel Ed. Heer
Ryklof Michael van Goens te Utrecht, den Wel Ed. Heer Michiel Anthony
van Asch van Wyck, te Utrecht, en den Hoog Welgeb. Heer Jonkheer Robert
van der Capellen tot den Boedelhoff, te Zutphen: als ook op den 3 van Grasmaend daer aen volgende, den
Wel Eerw. Heer Pieter van den Bosch, Predikant der Remonstranten te
Zwammerdam, en den Wel Ed. Hooggel. Heer
Johannes Theodorus Rossyn, A:L:M: Phil:D. Philos. Math. &
Astron. Prof. te Harderwijk; Vervolgens, op den 9 van Bloeimaand, den
Wel Ed. Hooggel. Heer Everhardus Scheidius, Theol D. & Ling.
Orient. Prof: te Harderwijk, en laetstelijk, op
den 27 van Wiedemaend, den HoogEerw. Hooggel. Heer Jan Jacob Schultens,
Theol: D. Theol & Ling. Orient. Prof. en den Wel Ed. Hooggel.
Heer Johan Lulofs, A.L.M. Philos. & J.U.D. Astronom. Math.
& Phil. Prof. te Leyden;
(Bl. 4) Dat die nodiging door dezelve Heeren op ene zeer heusche wyze
aengenomen, en vervolgens deze dag aen alle de Leden was aengeschreven
tot het houden ener algemeene vergaderinge, om zoodanige schikkingen en
wetten met elkanderen vast te stellen, als meest zouden kunnen dienen om
de bestendigheid, nuttigheid en luister dezer Maetschappye te
bevorderen.
Na welke voordracht de laetste handelingen van het genootschap MINIMA
CRESCUNT, door den Heere C: Boers, als
geheimschrijver van het zelve, zyn gelezen, en is uit dezelve gebleken
dat de Heer Kreet verzocht was om in deze
vergaderinge voor te zitten, de omvragen te doen, en de besluiten op te
maken; waer op die Heer de vergadering met ene korte aensprake opende,
gevende | |
| |
door dezelve den Heere van
Lelyveld aenleiding tot het Lezen van een Dichtstuk, door hem
gemaekt ter gelegenheid dezer vergaderinge.
Gemelde Heer van Lelyveld deelde vervolgens der vergaderinge mede enige
by hem ontvangen brieven & stukken: namelyk:
van den Heere van Assendelft, een' brief met den zang van Prof. van Royen
op Zyne Doorl. Hoogh. Willem den Vden, in Nederduitsche Verzen gebracht;
van den Heere Macquet, de Vryheid, een
Dichtstuk; van den Heere van Burmania, een
(Bl. 5) Dichtstuk, zynde een uittreksel uit een grooter werk, ten titel
voerende Onbestendigheid van het Ondermaansche enz.;
van den Heere Trip, Het Caracter van eenen
braaven Gouverneur der jonglingschap, in dichtmaet, met ene voorrede in
ondicht;
van de Heere Bruining, een' brief, verzeld van
ene Dichtkundige bespiegeling van Petrus val;
van den Heere Schagen, een' brief ten geleide
van een Dichtstuk, tot opschrift hebbende De Jonge Vorst Salomo te
Gibeon, volgens 2 Kron. I. vs. 1-13.
Nog werden, na dat de brieven van de Heeren Tydeman, Kluit, Mandt,
Fortman, en van Goens, aen de vergaderinge medegedeeld waren, de
volgende Stukken ter tafel gebracht, als:
door den Heere van Wyn, Oudheidkundige verhandeling over de Schellen;
door den Heere Hinlópen, Frank, veldzang;
door den Heere Alewyn, Bedenkinge over t woord Myn, zo
als het voorkomt by Clais Colyn, en Boetius a Bolswert; door den Heere
van Wolde, verhandeling over de ver- | |
| |
buiging onzer
Zelfstandige Naamwoorden in hunne onderscheidene Naamvallen;
Vervolgens is men overgegaen tot de raedpleging over het geen verder
zoude noodig zyn om de Maetschappye op enen vasten voet te brengen, als
mede om haren Luister, en vooral hare nuttigheid, te bevorderen, het
welk gebracht is tot deze vier hoofdzaken. (Bl. 6)
I. Het huishoudelyk bestier der Maetschappye: waeromtrent eenparig
besloten is.
1. Dat derzelver zetel zal gevestigd zyn en blyven binnen Leyden;
2. dat dezelve jaerlyks zal houden dertien gewone vergaderingen, namelyk,
twaelf op den eersten Vrydag van elke maend, en de dertiende op eenen
dag in Hooimaend, t'elken jare by voorgaende beschryving nader te
bepalen, alhier in den Doelen, op kosten der geheele Maetschappye;
zynde voor het overige den Leden, welke in deze stad wonen, aenbevolen
een ontwerp te maken van alles, wat omtrent het zelve bestier zal moeten
in acht genomen worden, en dat, met een afschrift dezer besluiten, rond
te zenden aen alle de Leden, met verzoek dat zij hunne bedenkingen op,
of hunne goedkeuring van het zelve, voor den 1 van Herfstmaend dezes
jaers, aen den Heere van Lelyveld geheven te
doen toekomen;
II. Een middel tot goedmaking der noodige onkosten; waeromtrent met
eenparigheid van stemmen besloten is, dat by voorraed, voor dit jaer,
door ieder Lid zullen worden toegebracht twee gouden Dukaten; en dat ook
de afwezende Leden zouden verzocht worden daer in te bewilligen en van
hunne toestemming voor den 1 van | |
| |
Herfstmaend kennis te
geven; zynde het uitdenken van enig vast geldmiddel tot de volgende
jaerlyksche vergadering opgeschort:
III. Het werk, dat de Leden der Maetschappye zouden behoren te
verrichten: (Bl. 7) waeromtrent besloten is, dat ieder Lid eenmael 's
jaers, doch zonder enige naeuwer bepalinge van tyd, aen de Maetschappye
zal zenden ene verhandeling, geschreven in de Nederduitsche of Latynsche
tale, en tot de Tael- Dicht- Oudheid- of geschiedkunde onzes Vaderlands
betrekkelyk; en dat men uit alle deze verhandelingen in elke jaerlyksche
vergaderinge enige stukken zoude kiezen, om door de Leydsche leden, op
last en gezag der Maetschappye, onder den naem van Verhandelingen van de
Maetschappye der Nederlandsche Letterkunde te Leyden, uitgegeven te worden. Wyders is goedgevonden het bepalen
van een of meer onderwerpen, door welker behandeling naer zekeren prys
zoude gedongen worden, tot een volgende jaerlyksche vergadering uit te
stellen;
IV. De verkiezing van enige nieuwe Leden, waertoe met eenparige stemmen
benoemd zyn:
de Hoog Welgeb. Heer Jr. Georg Frederic Baron thoe Schwartzenberg
& Hohenlansberg, gedeputeerde Staat en Lid van de Houtphesterye
van Vriesland en Dykgraav der vyf deelen Zeedyken te Leeuwarden,
de Wel Ed. Gestr. Heer Balthazar Huydecoper, Schepen der Stad Amsterdam,
Baljuw & Dijkgraaf der Stede & des Eilands van Texel,
de Wel Ed. Gestr. Heer Mr. Jan Frederik Parvé, Raad in de Vroedschap en
Schepen der Stad Haerlem, Rentmeester van
Rhynland,
| |
| |
(Bl. 8) De Wel Ed. Gestr. Heer Mr. Gerard Meerman, Pensionaris der Stad
Rotterdam,
De Wel Ed. Gestr. Heer Mr. Jan Jacob van Mauricius, Pensionaris honorair
der Stad Purmerende, Oudgouverneur Generaal van Suriname, Minister van
de H.M. Heeren Staten Generaal der vereenigde Nederlanden by de
Neder-Saxische Kreits, te Hamburg,
De Wel Ed. Gestr. Heer Mr. D.P. de Mauregnault, Schepen der Stad
Camp-Vere,
De Wel Ed. Hooggel. Heer David Ruhnkenius, Eloq. & Histor. Prof.
te Leyden,
De Wel Ed Hooggel. Heer Petrus Bondam, J:U:D. Juris Civilis, nec non
Juris Publici Belgici Professor te Harderwyk,
De Wel Ed. Hooggel. Heer Herman Cannegieter, J.U.D. Jur. Civ. Nat. Gent.
Publ. & Hod. ut et Publ: Belg. Prof. te Franeker,
De Wel Eerw. zeer geleerde Heer Wouter Rudolph Nanninga, Theol. Doctor
& Predikant te Oudeschoot,
De Wel Ed. Gestr. Heer Josua van der Poorten, te Amsterdam,
De Wel Eerw. Heer Engelbertus Matthaeus Engelberts, Predikant te Hoorn,
De Wel Ed. Heer Mr. G.W. van Oosten de Bruyn, te Haerlem,
De Wel Ed. Heer Joannes Eusebius Voet, Medicinae Doctor in 's Gravenhage,
De Wel Ed. Heer Jan Wagenaar, Historieschryver der Stad Amsterdam,
De Wel Eerw. Heer Pieter Fontein, Oudleeraar der Doopsgezinden te
Amsterdam,
| |
| |
(Bl. 9) De Heer Martinus Isaäc de Crane, Gymn. Horn. Prorector,
De Wel Ed. Heer Hieronymus van Alphen, J.U. Candid. te Utrecht,
en is de Heer van Lelyveld verzocht aen alle de gemelde Heeren, door enen
brief, van deze verkiezing kennis te geven, hen te verzoeken zich
dezelve te laten welgevallen, en hun tevens een afschrift van deze
besluiten, en van het ontwerp van bestier door de Leydsche leden te
maken, als mede een naemlyst der 31 Heeren thans reeds Leden der
Maetschappye zynde, toe te zenden.
Laetstelyk is goedgevonden, dat ene nadere buitengewone vergadering zal
gehouden worden op Dingsdag den 9 van Herfstmaend eerstkomende, namiddag
ten 4 uren, alhier in den Doelen, tot welke de afwezende, en ook de
nieuwverkozen Leden, door de Leydsche Heeren, zouden genodigd worden, om
het meergemelde ontwerp wegens het bestier der Maetschappye te overzien
en vast te stellen, en over het geen verder in deze vergaderinge
onafgedaen gebleven is te handelen.
(get.) Henr. Arnold Kreet.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd