Het stamboek op de papiere snykunst van Mejuffrouw Joanna Koerten, huisvrouw van den heere Adriaan Blok: bestaande in Latynsche en Nederduitsche gedichten der voornaamste dichters
(1735)–Joanna Koerten–
Auteursrechtvrij
[pagina 134]
| |
Herderszang ter eere van mejuffrou Joanna Koertens papiere snykunst.
De blyde morgenstar verbleektte, en ’t jeugdig groen
Kreeg schaaduw, door den glans en ’t licht der zonnestraalen,
En ’t velt, met dauw bedekt, verbeeldde een bloemfestoen,
Veel schooner als oit mensch, hoe kunstig, wist te maalen,
Toen Melker, wel te moê, op morgenzang gestelt,
Silvander ’t ouder liedt bracht vrolyk in gedachten,
Die, op wat nieuws verlieft, zyn’ boezemvriendt vertelt
Van schrandre Kunstvriendin, die zich alom doet achten.
‘Melker.
Te goeder tydt en uur ontmoet ik u, Silvander,
De blyde morgenstond vergunt ons met elkander,
Van slaafsche zorg bevrydt, en niet van ’t leet gedrukt,
Dat meenig knaap lydt dien zyn minnewensch mislukt,
Te zingen, en ons vee te dryven in deez’ streeken,
Daar ik weleer, verlieft, met Filles plag te spreeken,
Terwyl zy violet doorvlocht met hofadooon.
Dit kampje levert gras en bloemen, frisch en schoon;
Jaagt daar uw geiten in, zy hebben niet te schroomen:
’t Is wederzyds omheint met hooge abeeleboomen,
Die aan de boorden staan van een’ kristallen vliet:
Noit heeft de wolf het lam, met voordeel, hier bespiedt.
| |
[pagina 135]
| |
Wy zingen hier gerust, ook is de weêrklank krachtig,
Zyt gy den ouden deun, ons morgenliedt gedachtig,
Zoo gryp de ruischpyp vast, en speel van liever leê;
Ik blaas op deze pyp, die ‘k van een’ vlierbloom sneê
Met voordacht, om deez’ dag eens recht verheugt te wezen.
Hef aan: waar van zal ’t zyn? wy zongen wel voordezen
Van zekren Boxvoet, die den Zangvoogt daagdde in ’t velt,
Groothartig op zyn fluit: noch zongt gy van den Heldt
En Zanger, die ’t gediert deedt luistren naar zyn speelen.
Verkies wat u behaagt, het zal my niet verveelen.
Of denkt gy aan de straf en weefstrydt van de Maagt,
Waar naar het spinneweb den naam van Rach noch draagt,
Ik zal, vernoegt van geest, op uwe toonen letten,
En my by deze braak in ’t lommer nederzetten.
‘Silvander.
Neen, Melker, andre stof noopt ons tot beurtgezang.
Al ’t geen daar gy van spreekt, verveelde my voorlang;
Een zaak, meê ongemeen, zag ik met eigen oogen.
Wy zullen van de Kunst, en noit gehoort vermoogen
Opzingen, en ’t vernuft van braave Kunstvriendin
Verheffen; want eer zal ’t gevogelt van de min,
De dartle duif en zwaan in raave of kraai verkeeren;
Eer zal de wolf by ’t lam het groene gras afscheeren,
En ’t veltkonyn de fret vervolgen in het hol;
De bruinvisch eer het nat verlaaten, en de mol
Voortteelen in de kroon van hooge denneboomen,
De zilverblanke maan neerstorten in de stroomen,
En ’t miertje zorgloos zyn; de koekoek d’ouden zang,
Vergeeten, ’t pluimgediert zyn’ velttoon zonder dwang
| |
[pagina 136]
| |
Verzwygen, en eer ’t gras den groenen sprenkhaan eeten,
Eer ik haar’ schandren geest en kunstschaar zal vergeeten.
‘Melker.
Wat werkt zy met die schaar, die gy zoo kunstryk noemt?
‘Silvander.
Zy schept een Boom, en Plant, en allerlei Gebloemt;
Maakt Scheepen van papier, zoo kunstig dat geen menschen,
Hoe afgerecht ter scheep, ’t volmaakter kunnen wenschen.
Zy maakt en Huis, en Hof; stelt Herders by het vee;
Bootst zelf ons lantschap na, en maakt, door sneê op sneê,
Dat ieder zweeren zou de boomen te zien groeijen.
Hier quam, in vroeger tydt, een Ga naar voetnoot* Vroomaard zich bemoeijen
Met Saters uit het bosch te dryven, en ’t verstant
Van ’t domme volk, te lang door schaaduwen vermant,
Te redden van hun waan en ydle herssenbeelden,
Die al voor eeuwen den verstandigen verveelden.
Die Vroomaard wist zy ook door ’t knippen van haar schaar,
Zoo af te beelden, dat de domste mensch hem klaar
Zou kennen aan ’t gelaat en trekken van het weezen.
Die zelve handt deedt ook twee Ga naar voetnoot† Broeders waardt gepreezen,
Die eertyds Leeuwendaal, als vaders van ’t gemeen,
Regeerden met veel trouw, na dat zy afgestreên
Door lantbezorging, ’t licht en ’t leeven moesten derven,
En, door de woede van d’ondankbren, deerlyk sterven,
| |
[pagina 137]
| |
Herleeven, door haar kunst by al wat waarheit mint.
Sneeuwitte zielen, die om hoog den haat verwint,
Wy zien, doch veel te laat, dat gy onnoozel sneefden;
De Nydt, die niet verdroeg dat gy zoo roemryk leefden,
Kan Kunstvriendin geenzints beletten aan papier
Te geven zulk een kracht en gadeloozen zwier,
Waar in elk uw verstant en deugden noch kan merken.
‘Melker.
Vaar voort, Silvander, van zoo wonderlyke werken
Te zingen; gy verbaast uw’ Melker door geluit
Van uw bekoorlyk liedt en gadelooze fluit.
‘Silvander.
Laatst zag ik aan den wandt van haaren schaapstal hangen
Een aanzicht, daar wat groots in uitblonk; mondt en wangen,
Op ’t doorgekurven bladt, gewrocht door d’eedle schaar,
Dwong myn nieuwsgierigheit tot vraagen, schoon ik klaar
Kon merken dat het stuk een machtig knaap verbeelde,
Wie ’t was daar zoo veel groots en schoons in ’t wezen speelde?
Het antwoort was: ’t is Ga naar voetnoot* hy die ’t ongeloovig rot,
’t Welk ’t heilig martelampt van Zielheil noch bespot,
Omtrent tien jaar geleên, kloekmoedig paalen stelde,
En indrong, met zyn volk, in woeste en naare velden,
Daar eertyds Nazo wierdt gebannen, ver van huis,
En ’t schrander brein versleet by ’t zedenloos gespuis,
| |
[pagina 138]
| |
Beklaagende vergeeft zyne al te droeve dagen,
En ’t geen in vroeger tydt zyn dartlende oogen zagen.
Dit schoon papiergelaat was zoo volmaakt verbeelt,
Dat al die ’t ziet, noch zegt: de bruine wenkbraauw speelt,
En trekt al heen en weêr, d’oogappelen verschieten
En roeren zich zoo ’t schynt. Mocht gy de gunst genieten,
Myn Melker, om haar kunst met eigen oog te zien,
Gy zaagt u ziende blint, en zoudt van zelf misschien
Den Ga naar voetnoot* Raadsman van ons Hoef ontdekken, die de knaapen
Met goeden raadt verzorgt, en hun onnoosle schaapen
Van ongemak verlost, als ’t graazen hun verveelt.
Ik meen dien Ouden, die weleer, u heeft bedeelt
Met heilzaam tegengift, als ziekte u deerlyk drukte.
My heugt noch wel van Frank, als hy groen koolmoes plukte
Voor hem en zyn gezin, daar akonyt in quam,
Die al de heilzaamheit van ’t ander kruit benam,
En meest hen allen in ’t gevaar van ’t leeven stelde:
Geen herder in al ’t vlek, of den omstrekschen velde,
Had middel om al ’t quaadt te stuiten in den loop;
Al ’t dorp was op de been, en Frank heel buiten hoop
Van oit, gelyk voorheên, weêr by ’t gemaai te weezen,
Had oude Galles niet, wel dubbelwaardt gepreezen,
Hem, eer de zon driemaal haar dagreis had gedaan,
Door hulp van tegengift, van ’t leger op doen staan:
Dien Galles zoudt gy daar uit andre kunnen kennen.
Haar schaar maakt schooner trek en zwier dan d’eêlste pennen
Van gans en witte zwaan, door ’s schryvers hant bestiert.
| |
[pagina 139]
| |
‘Melker.
Had ik uw kunstschaar hier, zy wierdt met groen versiert,
Geestryke Kunstvriendin, die wit papier het leeven,
Schoon onbeweeggelyk en roerreloos, kunt geeven;
Uw kunst maakt dat gy noit, schoon doodt, geheel versterft.
Wie spreekt van naald, penseel, kunstbeitel, doek, beverft
Met allerhande kleur van bloemen, waardt gepreezen,
Die vindingen zyn out; maar wie zag oit voordezen
Borduuren, schilderen, beelthouwen met een schaar,
Die weezenstrekken bootst, zoo fyn als rach en hair,
En tot verbreeken schynt alleenig uitgevonden.
Veltnimfen, heft nu aan, ontsluit uw keel en monden;
Helpt Melker Kunstvriendin verheffen, boven al
Wat geestryk tovren mint. Zoo lang hier in dit dal
De wyngaart met den olm, al groeijende, zal paaren;
Zoo lang ik bouwer ben, en rype koorenaaren
Voortkomen uit den gront daar ik myn kouter dryf;
Zoo lang ik boezemvriendt van myn’ Silvander blyf,
Zal ik, van jaar tot jaar, uitroepen by deez’ boomen:
Hier wierdt het my vertelt, hier by deez’ blanke stroomen,
Dat naarstigheidt de kunst zoo ver heeft aangequeekt,
Dat elk van broos papier, als van wat wonders spreekt.
‘Silvander.
Al wat haar oogen zien, weet zy, door kunst, te maalen.
Dat iemandt haar de zon met al haar vruchtbre straalen
Kon van naby doen zien, zy bootste ’t licht zoo na,
| |
[pagina 140]
| |
Dat ieder zeggen zou: uw kunstschaar, zonder ga,
Teelt wondren voor ons oog; gy doen ons speelevaren,
En weet een’ grooten schat van blydschap ons te baaren,
Op ’t enkel zien van uw doorluchtig kunstpapier.
Laatst sneedt ik, heel vernoegt, met ongemeenen zwier,
In eene lindeschors, vier vaarsjes, daar Lerinde,
In dien tydt al myn troost, kon veel vermaak in vinden;
Ze zyn heel kort van styl, de woorden teêr en zoet,
’t Herdenken van den zin ontroert myn jeugdig bloet,
Die wensch ik dat zy my wou ten gevalle snyën,
Op dat de steêjeugt zal dat herders, onder ’t vryën,
Meê vaarsjes maaken tot voortzetting van hun min.
‘Melker.
De vrek bemint zyn’ schat en averechts gewin,
Maar Melker zal de kunst voor altoos hoog waardeeren.
‘Silvander.
Elk kent zyn vee aan ’t merk, ’t gevogelte aan hun veeren,
Den regenboog aan kleur, en ’t weêrzyds bochtig endt;
Maar schrandre Kunstvriendin word door haar schaar gekent:
Want al wat dichten kan heeft van haar lof gezongen.
De snelgevlerkte Faam, door wolk en lucht gedrongen,
Vertelde van haar kunst: de rosgeele Afrikaan,
De koude Moskoviet, en d’Oosterindiaan
Weet, met verwondering, van Kunstvriendin te spreeken.
‘Melker.
Silvander, ‘k zie Klimeen by gintsche groene streeken;
Verhaal dat gy zaagt deeze onwaardeerbre kunst,
| |
[pagina 141]
| |
Wy staan, is my gezegt, al diep in haare gunst;
Zy zal ons met een’ deun, een morgenliedt, bedanken.
Silvander.
Zoo zy opzingen wil, zal ik noch andre klanken,
Zoo schoon als ge immer hoorde, op deez’ myn ruischpyp slaan:
Kom, Melker, ‘k ben bereit haar in ‘t gemoet te gaan.
Melker.
Zoo zy haar stem verheft, zal ’t velt met open ooren,
Tot roem van Kunstvriendin, bekoorlyk zingen hooren.
Hermanus van den Burg. |