Het Groenesteinsyndroom of Een lege plek in Den Haag

[p. 93]

Kernachtige citaten

Uit de vele reakties binnengekomen bij de nos, de Stichting Correlatie en bij de programmamakers, enige kernachtige en merkwaardige citaten:

Ik miste positieve dingen... Ik ben er geweest, het was erger dan in de film, echt waar!

Ik was 22 jaar en had nog nooit een zoen gehad.

Hans Koekoek heeft vergeten te kijken naar geestelijke straffen en het leed dat daardoor werd veroorzaakt.

Aan Groenestein kan ik alleen maar met dankbaarheid terugdenken. God zegene de broeders en zusters.

Als ik bij kennissen meeëet, en ik lust het niet dan raak ik helemaal in paniek. Als ik wat laat staan, ben ik bang dat ze kwaad worden. Je bordje móet leeg, anders neus dicht en hup erin.

Sinterklaasfeest was altijd erg leuk. Daar heb ik heel plezierige herinneringen aan.

Door de film is eindelijk alle leed er uitgebarsten. Ik moest het huis uit, ben een eind omgelopen en kwam fris thuis.

Ik heb in verschillende tehuizen gezeten, ik heb het allemaal meegemaakt. Ik heb niet naar het programma gekeken, dan worden alle wonden weer opengereten. Maar mijn man heeft wel gekeken, hij wil me nu eindelijk geloven. Dank je, Hans en Henny.

Zelfs als je een nachtmerrie had, kreeg je slaag.

Ik zocht bescherming in een huwelijk. Als we ruzie hadden, gebruikte mijn man mijn jeugd tégen me. Nu ben ik gescheiden en leef in m'n eigen wereldje.

[p. 94]

Uw uitzending klopte helemaal. Maar het is vergeten, het is voor mij voorbij.

Het was daar net een kamp, maar ik zit er niet mee. Ik barst wel van de spanningshoofdpijnen. Volgens mijn specialist is er samenhang met mijn jeugd. Ik had toch wel graag positieve dingen gezien.

Ik ben een looser, zat meer dan dertien jaar in een tehuis. Ben mensenschuw.

Mijn leven is totaal verkankerd, het is weg. Ik haat alle mensen.

Ik kan het maar niet kwijt. De dokter laat me alles opschrijven.

Je was niet weerbaar toen je in de maatschappij werd losgelaten.

Het was een afschuwelijke tijd, ik kan nu nog zo veel vertellen, maar ik moet afbreken, m'n man komt thuis.

Ik stak mijn tong uit tegen die non. Voor straf werd er een touwtje om m'n tong geknoopt en achter mijn oren om vastgebonden, zo moest ik uren blijven staan.

Verweer heb je niet. Je kunt niet tegen de mensen op. Ik ben alleen maar agressief, ik háát.

Tot mijn zestiende in een kindertehuis gezeten, ik heb regelmatig zelfmoordplannen. Mijn kinderen lijden er ook onder.

Niemand, niemand, ook Onze Lieve Heer niet, zag je ellende.

Aan slechte ervaringen wen je snel, ik heb daar een goeie tijd gehad.

Het programma was alleen maar kwetsend voor ons katholieken.

Met je verleden verzoenen, dat gaat niet meer.

[p. 95]

Op 19-jarige leeftijd ben ik getrouwd om daar weg te komen. Ik ben twee keer gescheiden, ik wil geen sex meer, alleen warmte en tederheid.

In Groenestein ben ik niet mishandeld, in andere huizen wel.

Nog steeds slaap ik met mijn handen boven de lakens. Dat zit er in.

Hoe aardig en lief mijn man ook is, ik blijf kil van binnen.

M'n jeugd overdoen? Nooit. Maar in 1962 werd het daar beter.

Die broeders wisten je wel op te voeden, 't was weinig praten en veel slaan.

Je slikte alles wat ze zeiden, je wist niet beter. Op het laatst ben je helemaal gevoelloos van binnen. Het ergste was dat de buitenwereld je niet geloofde, die nonnen wisten een mooie façade op te bouwen. Mijn huwelijk ging kapot, want ik uitte me niet. Ik had veel nachtelijke angsten en toen is mijn man opgestapt. Die kon het niet meer aan. Gelukkig heb ik veel steun van de pastoor.

Die dromen worden erger, ik wilde die film niet zien. Ik ben schuin voor de tv gaan zitten, ik móest kijken.

Zonder Groenestein was er niets van me terechtgekomen. Mijn ouders gingen uit elkaar.

Zelf ben ik katholiek, het was niet verheffend die film, maar met een schoon schip vaar je beter.

Nonnen natrappen, dat was alles.

Ik ben marinier en heb uit wraak vijf Duitsers kapot geschoten. Geef me die adressen maar, ik regel het wel.

Je leert je niet uiten, alleen met drank kwam ik los. Ik ben nu alkoholiste, hoewel de laatste tijd wat minder.

[p. 96]

Geloven, dat kan ik natuurlijk niet meer.

't Is schande dat zo'n film op de televisie mag.

God is oneindig rechtvaardig, maar ook oneindig barmhartig, laten we het oordelen toch aan Hem overlaten.

Zijn ze in protestantse tehuizen niet tekeergegaan? Breng dat ook eens op de tv.

We wisten het al, we weten het nu nog beter. De uitzending was erg nuttig. Dank.

Je was blij als ze aan je andere oor trokken, 't ene deed nog zeer van even daarvoor bij die andere broeder.

Die broeders, die kerels waren in de kracht van hun leven, zo'n dertig, vijfendertig jaar en jij een jaar of zes, zeven. Ze sloegen je waar ze je hebben wilden.

Die broeder had een volle donkere baard en wij waren als de dood voor hem. Hij sliep op de zaal in een met gordijnen afgezette hoek. Een grote vierkante trommel, die eens koekjes bevatte, was steeds gevuld met sterk ruikende tabak, en als wij 's avonds in bed lagen, en hij had dienst, lagen we vaak te hoesten van de rook die de hele zaal scheen te vullen. Van vliegen geen last!

De enige aandacht die je kreeg, was een knal voor je kop.

Die film, onzin! Ik zie nog dat lieve nonnetje door de gang sloffen. Zo zorgzaam als die was, beter dan mijn eigen moeder.

De broeders spoten de speelplaats onder en dan maakten ze een ijsbaan. Plezier dat we hadden.

Ze sloegen er regelmatig op los, soms moest er wel eens een naar het ziekenhuis. Wij mochten nooit iets zeggen.

[p. 97]

Hedenavond heeft de nos ons gekonfronteerd met een ordinaire voorstelling van antipapisme.

Ik was in een tehuis met Duitse nonnen, die konden er ook wat van. Nu heb ik laatst gelezen dat ze zo'n kreng nog zalig willen verklaren. Ik was ook even in Groenestein, dat was er nog heilig bij.

Ik had roomse knieën van het bidden.

Je lippen waren opgezwollen van het bidden en meppen dat ze op je bek deden.

Wij zijn voor ons leven verpest wat betreft seksuele gevoelens. Ik heb nooit hoogtepunten, vind er ook niets aan, schaam mij erg. Mijn huwelijk is er ook door gestrand. Ik raak het nooit meer kwijt, ik kan me niet ontspannen.

De telefoon heeft bij u roodgloeiend gestaan en ik kan me niet indenken dat dat geweest is om u te feliciteren met die uitzending, maar wel dat alle weldenkende mensen roodgloeiend zijn geweest van verontwaardiging.

Fraai hoor, van zo'n neutrale stichting.

In die uitzending zei iemand: je ouders waren slecht, dus wij waren het ook. Daar zit een kern van waarheid in, want heeft de wetenschap al niet bewezen dat erfelijkheid wel degelijk mee kan spelen in het gedrag van kinderen.

svp niet meer van dit soort programma's.

Ik ben weliswaar nog nooit in een kindertehuis geweest, maar ik weet zeker, het is van a tot z gelogen. Ik ben zélf katholiek.

Kunt u me adressen doen toekomen van degenen die voor deze praktijken verantwoordelijk waren? Wat er daarna gebeurt, daarover moet ik me nog even terdege beraden, maar iets vleiends zal het niet worden.

[p. 98]

Ons werd verteld dat de buitenwereld slecht was. Een vriendin mochten we niet hebben, dan dachten ze dat je lesbisch was. We wisten niet eens dat dat bestond.

Spelen bijna nooit, wel zwarte sokken stoppen voor de pater.

Die non, ze heette Pancretia, gooide me tegen de verwarming op. Toen m'n vader kwam, ging ze bij me staan en aaide over m'n hoofd.

Het loeder sloeg me in één slag een dikke lip en bloedneus. Toen mijn moeder kwam, moest ik zeggen dat ik met ballen was gevallen. Ik dorst niet anders. Eén keer heb ik wel iets gezegd, toen zei die non: ‘Die kleine heeft ook zoveel fantasie, hè.’

Als er een non doodging, moesten we naar haar kijken. Wekenlang maakten ze je bang door te zeggen dat ze 's avonds op de zaal kwam gluren.

Een walgelijk programma, ik kan het niet anders bestempelen.

Ik zie die wijven nog wel eens... want er is gerechtigheid na dit leven. Reken maar.

De fantasie maakt van een mug een olifant.

Groenestein draag je met je mee, je hele leven lang. Het is een ernstige handicap en niemand die het aan je ziet.

Het is begrijpelijk dat ze zo'n programma in elkaar hebben gezet. ‘Ze hebben mij gehaat en ze zullen u ook haten,’ zegt de Heer van Hemel en aarde en dit zal blijven tot aan het einde der tijden.

De Zusters van Liefde? Vergeet het maar. Het waren de krengen van haat!

Ik ben er van 1933 tot 1949 geweest en heb het heel goed gehad en op tijd naar bed, zoals het hoorde.

[p. 99]

Ik had op de slaapzaal gepraat. Die broeder zei: ‘Kom er maar uit. In dat celletje,’ zei hij, ‘ik zal je mond dichttimmeren,’ en hij deed het écht.

Ik moest in bad in zo'n gek mouwloos schort en dat was nat geworden waardoor het aan mijn lichaam plakte en je mijn figuur zag. Ik kreeg toen een heftige slag van die non. Ze deed haar eigen handen pijn.

Ik denk nog vaak aan die tijd terug, maar naarmate ik ouder word, word ik niet milder. Dat kan ook onmogelijk, je gaat steeds meer ervaren en inzien wat ze voor je verpest hebben. Het werkt door tot je dood. Ik ben onmachtig om daar verandering in aan te brengen.

Het geloof in de Here klinkt me door Groenestein duivels in de oren.

Hans Koekoek mag dan zeggen dat hij geen antikatholieke demonstratie wilde geven, net als Broekhuizen liet hij niets heel van de oer-christelijke caritas.

Het allerergste was dat ze ons uit elkaar rukten. Mijn broertjes en zusjes gingen ieder naar een andere afdeling en je mocht ze niet zien. Bij het spelen probeerde je een schuwe blik naar een andere afdeling te werpen in de hoop dat je één van hen zag. Meestal zag de non het en die zei dat het zondig was naar de jongens te gluren. Later sloeg ze.

Weeshuis Groenestein stond bij velen aangeschreven als een monument van katholieke naastenliefde en in de bijna honderd jaar van zijn bestaan hebben duizenden kinderen daar levensvreugde en goedheid beleefd, die hen anders niet ten deel was gevallen.

Die kinderen waren slecht, meneer. Geloof me nou, ze waren verrot. De samenleving wilde ze niet hebben. Rot fruit gooi je toch ook uit de mand, waar of niet? De paters zaten ook met dat tuig in hun maag. Een keiharde opvoeding kon wellicht nog enkelen redden.

[p. 100]

Ik ben in Groenestein geweest, het was een hel, alleen wat minder warm.

Er zat een bepaald systeem in hun denkwijze, het was niet zo maar slaan. Het was meer drillen. Alles wat je aan persoonlijkheid, aan eigen mening had, werd er letterlijk uitgeslagen. Ze wilde brave gehersenspoelde kinderen. Als je precies deed wat zij zeiden, kwam je er in ieder geval zonder letsel af.

Toen ik een keertje behoorlijk in elkaar was geramd en liep te huilen, kwam de conciërge; die man gaf me zwijgend een peertje. Dat heeft me ondanks alle pijn toch zo goed gedaan. Ik dacht, eindelijk is er iemand die het ziet, eindelijk iemand die weet wat leed is. En dan al die jaren die je nog te gaan had, de toekomst was een donker gat. Die uitzichtloosheid... ik zou nu niet meer kunnen dragen wat ik toen als kind moest dragen.