Osmose

[p. 141]

Kim

Ik woon nu een week bij Ludmilla. Ik heb wel even geaarzeld om die stap te nemen, maar zij, in haar grote huis, was de enige die me kon herbergen. Liever was het mij geweest alleen in het achterhuis te verblijven, maar daar woont Paul al geruime tijd. Maar ze heeft het toch aardig opgelost. Ik heb de grote voorkamer gekregen boven. Ze heeft wel in de gaten dat ik niet meer op die ene middag terug wil komen, waaruit ze dingen heeft geconcludeerd, die niet op mij van toepassing zijn. Althans, dit weet ik zeker. Aangaande Bo tast ik nog enigszins in het duister. Een vergissing is menselijk. Maar in deze relatie kan ik me geen vergissingen permitteren. Indien ik Bo gelijk zou moeten geven, zou ik stante pede terug moeten keren.

Als ik echter op een dag, nu alweer weken geleden, het huis uitga, het is een droge najaarsdag, zie ik hem aankomen in het park. De bomen staan tegen een zindelijke lucht. Sommige ervan staan een beetje scheef, maar dat is zeker om de zaak wat aantrekkelijker te maken. Ik voel me tamelijk gelukkig in deze serene atmosfeer.

Sluw en traag schiet hij achter één van de bomen tevoorschijn. Het is overduidelijk, denk ik, het moet toch iedereen opvallen, dat hij een dier is, een rat die alleen 's nachts op prooi uitgaat en overdag omzichtig via stegen en sloppen, de bontkraag hoogop, de schouders evenzo hoog, zijn weg zoekt. Maar nu zie ik het weer, hoe ik ook geprobeerd heb me een andere voorstelling te maken, nooit zal ik zijn ogen anders interpreteren boven de roofvogelneus. Hij zei wel eens, vind je mijn neus niet te lelijk Kim? Iedereen heeft toch zijn complexen, nietwaar? Ik bedoel, je vindt het toch niet te ijdel van me...

Maar nu hij er zo aan komt schieten zal hij toch niet langer onder stoelen of banken steken wie hij is en wat hij wil. Dat

[p. 142]

hebben we wel van elkaar geleerd.

Waarmee moet ik hem vergelijken behalve met een rat? Met een spin die op me toespringt, een spin op krankzinnig hoge poten? Al mijn gevoelens, die ik moedwillig te zijnen gunste heb geforceerd om de zaak van twee kanten te bekijken, verdwijnen bij deze wanstaltige, spinachtige sprongen van dit betreurenswaardige monster. Werkelijk, ik besef nu hoe zielig het is, nu ik de wereld gevat heb in mede-lijden, deze morgen, mijzelf zo gelukkig voelend, hoe betreurenswaardig toch, deze uit zijn krachten gegroeide, hippende spin.

- Je bent moe, zegt de spin, heel moe. Alsof hij nu nog de pretentie zou willen hebben mij te zeggen hoe ik ervoor sta.

Maar ik zeg, overbodig eigenlijk voor iemand die er een normaal begrip op nahoudt: - Je bent uitgeschakeld, voor eens en voor al, niets heeft meer met jou te maken.

Ik bedoel het verder dan het van mijn lippen komt, maar duidelijker kan ik niet zijn. Ik praat tegen een uitgegroeid zielig kind, dat in een vreemde, donkere tuin is neergezet. Bijna had ik de geste willen maken dit monster aan mijn hart te drukken om het de klare hemel te laten zien, die notabene zo sereen en veelbetekenend over ons heen koepelt. Maar ik kan hem niets uitleggen. Trouwens, hij heeft het eenmaal eerlijk gezegd: Ik vat slechts het silhouet van de dingen, ik merkte het wanneer ik in de donkere zaal naar je keek. Met mij is het net andersom. Ik laat de telefoon rinkelen, ik neem niet op, ik hoor het nauwelijks en laat wellicht belangrijke boodschappen aan me voorbijgaan als ik geconcentreerd bezig ben, een rol aan het instuderen ben bijvoorbeeld. Ik heb vertrouwen in mijn brein, dat een en ander wel selecteert naar belangrijkheid.

- Weet je, zegt de spin Bo - ik kijk naar mijn schoenen om de opkomende angst te camoufleren die als een damp om mijn benen slaat -, hoe vind je het dat ik de hardste plannen met je heb die je je maar kunt voorstellen? Want je verdient het baby, om eens voorgoed uit je abstracte dromerijen gewekt te worden. Ik houd je hand vast, zie je wel, de buren zien ons staan als twee geliefden. Glimlachend kunnen we elkaar de wreedste dingen zeggen, zo ben ik wel, ik houd van

[p. 143]

dit spel.

Ik sta nog maar steeds naar mijn schoenen te staren, de eerste aankoop zonder Bo, de eerste aankoop van mijn eigen geld, dat ik ergens voor kon besteden zonder permissie behoeven te vragen. Ik kijk maar naar beneden, terwijl de damp van angst zich om mijn keel heeft gelegd.

Ja, hij werpt nu zijn masker af. Hij geeft toe een gewoon banaal diertje te zijn, rancuneus, schofterig.

- Hoe vind je het idee liefje, dat ik misschien een bandje van je heb waarop je beverige stemmetje staat, zó onverzekerd, zo héél anders dan achter het voetlicht, waarmee je de meest onwaarschijnlijke dingen zegt? En hoe zou je het vinden als je straks een ongeluk kreeg op straat, door mij op touw gezet en je weet, mislukken kan het niet, daarvoor heb ik in New York een te goede training achter de rug. Hoe vind je het om op een nacht kreupel geslagen te worden, zodat ik bij je blijf daardoor, je hele leven lang, in de vorm van een houten been, zoals je boezemvriend Baljeu, of een gezwikte heup? Dit moet gebeuren, begrijp je, anders komen mensen als jij nimmer uit hun droomwereldje. Ja mijn engel, de combinatie Bo Jakov is kosmisch, men vangt hem niet. Men ziet hem glimlachend met je hand in hand staan nu. Ik ben handig en ziek, je hebt gelijk, doodziek ben ik in de ogen van de heren psychiaters, hoewel die net zo ziek zijn als ik. De hele wereld verrot, dat weet je toch, maar zolang ik besta zal ik wraak nemen.

Nooit liefje laat ik iets zitten. Alles zal rechtgetrokken worden tot in het oneindige. Ik zal je kleine, protestantse ideetjes er op een nacht uitranselen en je zult het licht zien opgaan en mij later, misschien duurt het tien jaar voor droomtypetjes zoals jij, tot in details gelijk geven. Ik kots van je, maar je straf zul je hebben. Je kunt niet zomaar deserteren, dat was tegen de afspraak. Je kunt niet van me weglopen, zolang ik dat niet wil en me als een melaatse achterlaten. Bo heeft zijn streken, accoord, is misschien zelfs een pietsie schuldig aan de affaire, maar dat schrap ik van het bandje. Ik zal geen enkel risico lopen dat iets tegen me gebruikt kan worden. Mijn leven is al gecompliceerd genoeg. God heb je nog steeds niet erkend. Welnu, God draag ik

[p. 144]

links, kijk dan naar beneden hoe God zwelt, je durft niet bange schijterd, je durft niet. Wat je ziet moet je geloven. Je moet gewoon leren op jezelf te bestaan zonder een of andere enge autoriteit van boven.

Ik ken je routinetranen, lieve Kim. Ik heb ze vanuit de zaal steeds bewonderd, maar hier niet. Hier steken ze te melodramatisch af tegen over de witte winterzon. Het staat niet, doe ze maar af. Je bent veel te pathetisch.

Ik denk: de hele dag zat hij toch maar boven op het kamertje en deed niets. Zijn schrijfmachine was lariekoek. Hij wacht uitsluitend op slachtoffers. Hij kon toch niet anders leven dan zo. Hij zou toch krankzinnig worden wanneer er geen richels meer af te stoffen waren, geen boekjes meer recht te zetten, geen geduldig paar oren voor hem. Hij zou toch waanzinnig gaan schreeuwen in een stille tuin vol bloemen en de blauwe lucht?

- Ik ga naar binnen, zeg ik. We zijn inmiddels voor de deur van Ludmilla aangeland. Ze is niet thuis, maar dat zal ik zeker niet laten merken.

Naar binnen gaan is me omdraaien, mijn hand uit de zijne trekken, me niets gelegen laten liggen aan de pratende spin, die door kan gaan tot morgenochtend - hoe vaak is dit al niet gebeurd? - om dan met roodomrande ogen tegenover elkaar te zitten en de slaap bij lange na niet bereikbaar. Hoe heb ik die vingers één voor één kunnen kussen? Hoe kon ik me vergissen, tussen vlees en staal?

- Niemand, begint hij weer, van de mensen hier achter hun zondagse vitrage bemerkt wat ik tegen je zeg. Ik kus je zelfs zacht en teder op je voorhoofd, zie je wel? Niemand weet nog dat je straks voor eeuwig kreupel door dit stomme leven gaat, eventueel met een verminkt gezicht, zodat je niet meer kunt spelen. Een ongelukje op straat is makkelijk te ensceneren, dacht je ook niet?

Zijn ogen komen even boven de donkere bril uit - het linkerglas is nog steeds niet gerepareerd na de slag die Ludmilla hem had verkocht - en wat ik daarin lees, verlamt me tot in alle vezels. Ik zie een stad vol vreselijke machines. Machines, die kunnen eten, sterven, liefhebben zelfs van tijd tot tijd. Ik heb me eindelijk van hem los kunnen rukken, nadat

[p. 145]

hij een afspraak voor vanavond heeft afgeperst. Hij is er zeker van dat ik kom. Hij denkt dat ik nog onder zijn hypnose verkeer.

Als ik binnen ben doe ik alle lichten aan, de gordijnen dicht. Het is al laat in de middag. Wat kan ik doen? Is het bluf? Na te gaan dat ik die Bo nog te weinig ken, om er zeker van te zijn, dat het misschien géén bluf is. De politie kan niets doen. Niemand. Ik kan niet meer ongewapend op straat lopen, maar misschien kan ik voortijdig een ongelukje bewerkstelligen. Wat dat betreft sta ik net zo sterk en zwak als hij. Het ligt er maar aan wie de eerste is. Dit kan ik toch ook doen? Maar hij staat nu waarschijnlijk in een portiek aan de overkant, blauwbekkend wachtend tot het uur van de afspraak. Een nachtdier is hij, dat geen reuk verspreidt en geen geluid maakt. Voordat men een geritsel heeft waargenomen heeft het al de vlerken uitgeslagen en klapwiekt de nacht uit. Hoe kan ik hem vangen in een ongeluk? Hij is toch sneller dan ik. Was het bluf? Overschat ik hem nog steeds, zoals ik al die tijd gedaan heb? Maar ondanks mijn gepraat vermindert de angst geen zier.

Lieve mensen, blijft de kranten lezen. Alle stuiversromans over liefde en haat, over wurgingen, messteken en alle soorten doodslag zijn wáár. Let op en houdt het gevaar voor me tegen. Hoe moeten we hem schiften van de alledaagse gebeurtenissen? Wie moet ik waarschuwen? Wie kan ik opbellen? Er wordt nimmer op tijd ingegrepen.

Ik loop de trap op en ga in de keuken boven koffie zetten. Ik rook de ene sigaret na de andere. Ik verzin, analyseer, denk, denk, denk. Ik hol van het ene vertrek naar het andere. Niemand in zulke momenten wordt gevonden om je van de meest rampzalige gedachten af te brengen.

Het ergste moet je alleen doen. Misschien kun je alles wel zelf. Maar hoe je te beschermen tegen nachtdieren die geluidloos hun feilloos wapen op je richten? Ik bel Paul in zijn stamcafé en maak een afspraak. We zullen elkaar morgenavond treffen in het Centraal Station en hij zal me begeleiden naar de verste uithoek van dit land, waar ik vrienden heb wonen.