Memoriaal. Herinneringsbeelden met enige portretten en naamregister

[p. 96]

Audiëntie bij Z.H. Paus Pius XI

Met Gerard Gijsbertus Romanus Van Thiel-Haffmans (1872-1932), Antoon Raymakers-Freericks 1857-1928) en zijn broeder uit Lier bezocht ik Rome in 1925 ter viering van het Heilig Jaar.

Voor ons was audiëntie aangevraagd bij de Paus. Het was Woensdagavond 25 Februari. Wij hadden tegen zeven uur in ons hotel ‘Minerva’ gedineerd, maar nog altijd was de koerier van het Vaticaan niet verschenen met de zo vurig verbeide brieven van toestemming en bekendmaking van het uur der audiëntie. De zijgang met de correspondentietafeltjes in het hôtel was reeds vrijwel verlaten, en in de grote binnenzaal was het licht reeds gedoofd en ruiste geheimzinnig het water van de fontein. Het liep tegen elven. Bij gemis van een goede sigaar, waarvoor je in Rome vijftig cent tot een gulden betaalde en die je dus niet kocht, stelde ik mij met een sigaretje tevreden, om mijn gedachten te concentreren bij de schrijverij, die ik onderhanden had, toen iemand de tijding bracht, dat wij de volgende middag omstreeks twee uur op het Vaticaan verwacht werden. Enkelen, die nog met hun nachttoilet bezig waren, werd het blijde nieuws nog even aan de deur van hun slaapkamer meegedeeld.

De volgende morgen verschenen de heren in jacket met witte das en de dames in Zondags toilet aan het ontbijt. Wij gebruikten de lunch in een restaurant bij het Vaticaanse plein. Omstreeks één uur gingen wij de trappen op aan de kant, waar de Zwitserse wachten, in hun schilderachtige kleedij en voorzien van hellebaarden, de toegang bewaakten. In de garderobe gaven

[p. 97]

wij onze overjassen en hoeden in bewaring. Wij betraden de wachtzaal. Beambten controleerden onze kleding. Dan werden wij door enige zalen geleid, totdat ons in een groot vertrek verzocht werd in het rond te gaan staan, één voor één naast elkaar, met ruimte om te kunnen knielen. Pauselijke garde-officieren in groot tenue zorgden voor de regeling en wandelden op en neer. De zaal, waarin wij ons nu bevonden, was bekleed met kostbare gobelins aan de wanden, voorstellingen uit de Bijbel, terwijl op het rode vloerkleed in het midden de naam van wijlen Paus Leo XIII was ingeweven.

Er heerste spoedig een plechtige stilte, slechts onderbroken door gefluister van dames, die met haar handtasje soms moeilijk raad wisten. Dan rinkte een schel. Nu zou hij komen, de Paus! De officier bij de tussendeur zette zich in postuur. De onrust verhoogde tot spanning. Toen verscheen de Paus in witte soutane, met halsketen, het hoofd bedekt met een rood calotje. Achter hem de camerlengo, een forse priester, die enkelen van het gezelschap en ook mij vroeg, waar wij vandaan kwamen.

Bij de verschijning van de Opperherder waren allen op de knieën gezonken. Na even rondgekeken en een stille welkomstgroet gewisseld te hebben, begon de Paus vanaf de deur, waardoor hij binnentrad, zijn rondgang langs de schare der pelgrims. Eén voor één mochten zij zijn ring kussen en allen ontvingen, tot hun blijde verrassing, van hem eigenhandig een herinneringsmedailje. Maar nog een verrassing wachtte. De Paus wilde, wie van zo ver gekomen waren, toespreken. Daar het merendeel der pelgrims, die zich in de zaal bevonden, Belgen waren, betuigde hij eerst zijn liefde voor België. Dan sprak hij: ‘Gij zijt gekomen naar Rome, om de geestelijke voordelen van het Heilig Jaar deelachtig te worden, voor zelfheiliging, maar ook om anderen te stichten. Zegt aan hen, die ginder thuis gebleven zijn, wat gij zijt komen zien en vooral wat gij

[p. 98]

zijt komen doen te Rome. Zij moeten kunnen opmerken de verandering, die in u plaats gehad heeft door deze pelgrimstocht. Wij gaan u onze zegen geven. Die zegen zal een zeer bijzondere zijn, van buitengewone betekenis zowel voor het heden als voor de toekomst. Wij stelden u ook ter hand een medailje van het jubileum van het Heilig Jaar, niet alleen om u deze ogenblikken in het geheugen te doen blijven, maar ook om u een verzekering te geven van de achting die wij u toedragen. Wij schenken u dus onze zegen voor u zelf en voor al degenen die u in de geest volgen en die zich in uwe gebeden hebben aanbevolen: uwe ouders, uwe kinderen, uwe families, voor uwe werken en uw land. Benedictio Dei omnipotentis, Patris et Filii et Spiritus sancti descendat super vos et maneat semper. Amen. Adieu!’

Adieu! Het was ons eeuwig afscheid van Paus Pius XI. Wij gingen naar Rome en zijn er, gesterkt in ons geloof, van weergekeerd. Nog bewaren wij de ons geschonken medailje en het pelgrims-insigne met het witte kruis op blauwe achtergrond, waarop in gouden letters gegraveerd staat: ‘de vrede van Christus in Christus' rijk’, als dierbare souvenirs aan de mooiste reis, die wij ooit maakten.

Wat betreft ons verblijf te Milaan schreef ik in het ‘Gedenkboek van het 30-jarig Jubileum van het St. Carolus Borromeus-College te Helmond (1948)’, uitgegeven door de oud-leerlingen, over de Milanese Dom en de grafkapel van de H. Carolus Borromeus.

Men moet over bijzondere lichamelijke en geestelijke kracht beschikken om, zoals Paus Pius XI zich tot taak stelde, in zo'n jubeljaar te kunnen voldoen aan het verlangen van de duizenden pelgrims, die om audiëntie verzoeken, terwijl daarnaast de gewone werkzaamheden voortgang moeten vinden. Pius XI vertrouwde hiervoor bijzonder op de voorspraak van de H. Theresia van Lisieux, die hij speciaal vereerde. Hij noemde haar zijn tweede Engelbewaarder. Zij was

[p. 99]

de eerste zalige en ook de eerste heilige, die hij canoniseren mocht; haar leven van zelfverzaking en beminnelijke eenvoud strekte hem in alles tot voorbeeld.

Bij het betreden van de St. Pieterskerk overweldigt je de verblindende glans van het witte marmer. De massale omvang en de rijkdom aan kunst in de talrijke monumenten en mozaieken besef je pas na herhaald bezoek. Wie zich de moeite getroost om naar een hoge balustrade binnen de immense koepel te stijgen, krijgt een idee van de kunstvaardigheid der oude mozaiekbewerkers, die het klaarspeelden een figuur te ontwerpen als die van God de Vader, neerblikkend op het graf van Sint Petrus, een voorstelling, die op honderd meters omlaag evenzeer voldoet als van nabij bekeken. Men moet bewonderaar van de Renaissancekunst zijn om de vreemde praal van sommige grafsteden te kunnen genieten. Voor ingetogen gebed dient men zich ergens af te zonderen. Het onvermijdelijk gedrentel der talrijke bezoekers hindert anders de devotie. Bij kerkelijke diensten wordt ieder mee opgevoerd in de jubel van geestdrift, het Romaanse temperament eigen.