Memoriaal. Herinneringsbeelden met enige portretten en naamregister

[p. 70]

Eugène Lücker

Maastricht wordt geprezen om zijn schilderachtige ligging en rijkdom van historische gebouwen, Roermond als centrum van ontwikkeling der beeldende kunsten, Sittard als het Limburgse Kevelaer, Venlo om zijn tuinbouw en handelsgeest. De letterkunde heeft zich het sterkst ontplooid om de oude veste van Sint Servaas, waar Hendrik van Veldeke reeds zijn minnezangen zong, de stadsheilige verheerlijkte, de hoofsheid diende met zijn bewerking der Eneïde.

Roermond heeft op het mooie Munsterplein met zijn merkwaardige kerk in brons vereeuwigd zijn beroemde bouwkundige Dr. P.J.H. Cuypers. Hij werd er geboren 16 Mei 1827 en stierf er op drie en negentigjarige leeftijd in 1920. In zijn geboortestad stichtte hij werkplaatsen voor bouwmeesters, beeldhouwers, schilders en graveurs. Hij vormde in zijn ‘kunstschool’ vele leerlingen, die later naam kregen. Bewonderaar van de Middeleeuwen, werd Cuypers de bevorderaar der neogothiek en bouwde of restaureerde ongeveer tweehonderd en veertig kerken. Gevierd spreker op bouwkundige congressen, benoemden sommige universiteiten hem tot ere-doctor. De roem is hem niet zo maar in de schoot gevallen; hij heeft veel weerstand moeten overwinnen door onvermoeide arbeid. Het Rijksmuseum te Amsterdam bekroonde zijn levenswerk.

Op Cuypers' atelier werkte indertijd ook Josef Lücker. Vele kerkschilderingen van hem in Limburg, Brabant en de Kempen zijn door het oorlogsgeweld vernield. Als zijn kleinzoon werd 9 Juli 1876 te Roermond geboren Eugène Lücker. Reeds op twaalfjarige

[p. 71]

leeftijd vervaardigde hij onder toezicht van zijn grootvader olieverfschilderijen. Na te Rolduc gestudeerd te hebben, werd hij onderwijzer en behaalde in 1898 de lagere akten Tekenen en Frans. Onder Joan Berens bezocht hij de tekenschool te Roermond. In 1901 verwierf hij de beide akten Tekenen Middelbaar Onderwijs. Kort daarop werd hij benoemd als tekenleraar aan het St. Canisius-College te Nijmegen. Spoedig kreeg hij zitting in de examencommissie voor de middelbare nijverheidsakten en bleef ruim een kwart eeuw daarin als examinator. Kort vóór 1914 studeerde hij aan de Academie van Brussel, in 1918 aan die van Parijs. Als emeritus-leraar overleed hij te Nijmegen 30 Mei 1943.

Eugène Lücker heeft zich doen kennen als een krachtig etser en driftig schilder. Autodidact in de techniek, onderging hij in zijn eerste etsen de invloed van zijn vriend Jan Toorop. Zijn schilderkunst is doortrokken van de stromingen van het luminisme naar het impressionisme en neo-impressionisme.

Bij zijn dood omvatte zijn etswerk ruim honderd en vijftig platen, waaronder zeer vele van groot formaat. Deze etsen zijn van een ruige romantiek, technisch geächeveerd en getuigen van de bewondering van Lücker voor de monumentale bouwkunst. Zijn etsnaald legde de fraaie kathedralen van Frankrijk en de verweerde torens in alle hoeken van ons land vast met verwaarlozing van détail, hetgeen de architecturale lijnen juist accentueerde, naar de bedoeling van de schilder-etser. De St. Lievens Monstertoren van Zierikzee, die van Oldenhoven, Veere en Rombout, de portieken van Reims, de Rhotenburgerstraatjes en de Spaanse steden waren dankbare onderwerpen voor zijn etsen, vaak magistraal van visie.

In zijn schilderkunst verdrong bij deze harde werker, die in zijn jonge jaren ook aquarelleerde en sedert 1922 ook vele houtsneden stak, het coloriet de romantiek. Zijn schilderijen waren blij van tint, een gelukkige her-

[p. 72]

innering aan zijn vrije academie ‘La grande Chaumière’ op de Montparnasse. Na eerst de landschapschilder geweest te zijn van het picturale Limburg en het zonnige Frankrijk, van het herfsttij en de Dolomieten, Capri en de zee, kreeg ook hier weer de bewonderaar van het architectonische de boventoon. Met forse hand werden geschilderd San Gemingano, Tourettes, Toledo, Venetië, Rouaan, Brugge en vele andere steden en stadsfragmenten. Lücker was lid van de kunstkring St. Lucas. Hij exposeerde betrekkelijk weinig, maar mocht dan steeds waardering oogsten. Zo schreef Just Havelaar: ‘Lücker is een romantische geest. Hij is gespitst op het grootsche effect, het effect van een kolossalen torenromp, hoog zich heffend, in felle belichting tegen een stormachtigen hemel aan. Zoo heeft hij verscheidene malen de grandioze torens geëtst van Veere, van Zierikzee, van West-Kapelle, Mechelen en Dordrecht; zo heeft hij de Onze Lieve Vrouwe van Brugge, het bouwvallige portaal van Nijmegen's kerk kleurrijk, levend, in een ruimeren geest verbeeld. Het huisbakkene, brave en taaie van onze al te talrijke stedenetsers blijft Lücker vreemd. Er is iets ruigs en spontaans aan dit werk. Zijn natuur openbaart zich typisch in de voorliefde tot stuk gebombardeerde kathedralen. Het eigenlijk architectonische boeit hem minder dan het rustieke effect, het schilderachtige aanzien van tot natuur herworden bouwkunst. Ook zijn visie op de torens van Veere of Zierikzee bevestigt dit. Eigenlijk tragisch zou ik deze visie niet willen noemen; zij mist er scherpte en diepte voor; het picturaal behagen aan grillige contrasten van kleur en aan bonkige vormcomplexen overheerscht de psychische elementen. Hij is romantisch, en als de meeste romantici, geneigd tot de dramatische stemmingen.’

Bij zijn zestigste verjaardag werd Eugène Lücker te Roermond gehuldigd met een ere-tentoonstelling en een receptie op het Stadhuis, te Maastricht in het Gemeentelijk Museum met een tentoonstelling onder

[p. 73]

auspiciën van de Limburgse Kunstkring.

De barbarij van de tweede Wereldoorlog vernielde de St. Steven en de Waag te Nijmegen, het stadhuis van Middelburg, vele Brabantse kerktorens en andere monumenten, wier schoonheid in Lücker's etsen nog slechts voortleeft. Te betreuren valt, dat bij de brand van Nijmegen in 1943 veel schilderwerk van Lücker in een kunsthandel in de binnenstad verloren ging. Ook de glazen, die hij ontwierp voor het oud-gothische kerkje te Swolgen, in 1921 op last van de Commissie voor Monumentenzorg door Ir. Jos. Cuypers gerestaureerd maar bij de strijd langs de Maas opgeblazen door de Duitsers, zijn vernietigd. Zelfs het graf van de schilder te Nijmegen is door het oorlogsgeweld geschonden.