In den vreemde

[p. 55]

X.

En effet, c'est une impression générale qu'éprouveut tous les hommes, quoiqu'ils ne l'observent pas tous, que sur les hautes montagnes où l'air est pur et subtil, on se sent plus de facilité dans la respiration, plus de légèreté dans le corps, plus de sérénité dans l'esprit, les plaisirs y sont moius ardens, les passions plus modérées. Les méditations y prenment je ne sais quel caractére grand et sublime, proportiouné aux objets qui nous frappent, je ne sais quelle volupté tranquille, qui n'a rien d'âcre et de sensuel. Il semble qu'en s'élevant au-dessus du séjour des hommes on y laisse tous les sentimens bas et terrestres, et qu'à mesure qu'on approche des régions éthérćes, l'ame cootracte quelque chose de leur inaltérable pureté.

J.J. Rousseau, la nouvelle Héloïse.

[p. 57]

Weissenstein.

19 Julij.

Wij gingen van Solothurn naar Weiseenstein, Meer dan een uur had ik reeds, met mijn braven gids naast mij, afgelegd; de stad lag achter mij verscholen en wij keerden den rug aan de boomrijke en koel belommerde partijen van de stille kluis der heilige Verena. Nog dacht ik aan Solothurns aangename ligging, aan de Aar, langs wier oever ik bij jong plantsoen van frissche heesters des morgens had gewandeld; aan het belangrijke tuighuis, rijk aan overoude wapenrustingen en banieren, meest geschiedkundige overblijfsels of roemvolle trophëen van den moed der voorvaders; aan den Romeinschen toren, voor welke ik eenige uren te voren met een ongeschoren Franschman had gestaan, die het schande vond dat ik bekende niet uit het oude Duitsche opschrift te kunnen komen, op grond: qu'un Batave devrait, morbleu, hien savoir sa propre langue! Deze herinneringen verschaften mij eene genoegelijke afleiding, toen ik door mijn gids, die mij reeds over de hitte der ten westen

[p. 58]

neigende zon had hooren klagen en uit dien hoofde zeer juist begreep dat een oogenblikje rust mij niet onverschillig zijn kon, gewenkt werd naar eene armoedige boerenwoning, waar uit een eenvoudige, oude daglooner te voorschijn kwam, met mandjes vol kersen onder den arm. Ik schudde er een van in mijn stroohoed en zette mij met den gids aan het verkwikkelijke onthaal, terwijl de landman zijne onschuldige nieuwsgierigheid boette met mijn persoon. De gids wist hem niet veel meer te zeggen dan dat ik een Hollander was. Dat scheen den oude te bevallen. Hij knikte mij goedaardig toe, als of hij zeggen wilde:

- Wel bekend!

- En uit welke stad? ging hij voort.

- Uit Leiden, zei de gids.

- Kent gij Leiden? vroeg ik hem.

- Dat geloof ik! Leiden, waar dat kruidschip.... dat weet iedereen.

Nooit proefde ik heerlijker kersen, nooit zag ik schooner vrucht. Zij waren grooter, sappiger, geuriger dan de Hollandsche, doch het waren dezelfde als onze gewone die in Julij rijp zijn en zeker daarom Meikersen heeten.

Wij vervolgden met nieuwen moed al etende den togt die nu bezwaarlijker ging worden. Wij waren aan den voet van Weissenstein en moesten dien nacht 3950 voeten boven de oppervlakte der zee doorbrengen.

[p. 59]

Het pad was smal, steil en zonnig. Van tijd tot tijd keerde ik mij om, ten einde uit te blazen en het zweet te droogen, onder voorwendsel van het heerlijke vergezigt te bewonderen, dat zich langzamerhand, naar mate wij hooger klommen, achter ons ontwikkelde. Vervolgens kwamen wij aan eene vette weide met honderde grazende koeijen, die, door het zacht gefluister hunner klokjes en hunne bedaarde bezigheid, den afgematten reiziger verademing toezonden. De beschouwing dier rust, bragt mij rust; dat mollige gras, dat fluweelen geluid, dat liefelijk blazende koeltje, verkwikten mij. Doch ik was nog niet aan de plaats mijner bestemming. Nog wachtte mij een moeijelijke, breede, vervelende, slecht bestrate weg. Maar aan het eind van dezen, schuilde de eenvoudige herberg. Mijne vreugd was groot toen zij zich eindelijk, nadat ik ruim drie uren had gestegen, in de verte vertoonde. Ik vloog naar binnen en onder een goed glas bier won ik bij den vriendelijken waard berigten in, omtrent de vermoedelijke gesteldheid der lucht voor den volgenden morgen.

- Het spijt mij, Mijnheer, zeide de man, maar gij komt voor niet. Het zal morgen weder nevelachtig zijn. Wij hebben sedert eene maand de zon niet zien opgaan. Kijk die lucht maar eens aan!

Intusschen verkwikte mij de drank. Ik nam afscheid van mijn gids, liep met den waard het huis

[p. 60]

door, nam alles op, bezag de baden en bezocht den onzindelijken koestal, waar talrijke en schoone beesten stonden en ik met graagte een glas versche melk dronk. Toen het avondeten afgeloopen was, trad ik naar buiten.

Neen, ik ben niet te vergeefs op Weissenstein geweest! Mogt ik er den luister van den jongen dag niet bewonderen, ik zag er de apotheose van den nacht. Het zwarte wolkgordijn was gespannen over de sluimering der aarde en de wind scheen te vreezen haar te stooren in die rust. Van tijd tot tijd schoof de maan, bespiedend-geheimzinnig, haar bleek licht tusschen de plooijen in, vloeide naar beneden, gleed over den dauw, hulde de vlakte in onbestemde nevels, wikkelde haar in mist, gaf duizende grillige schemeringen aan het zwart en verzilverde den nacht. De duisternis was werkelijk zigtbaar.

Ter regter zijde hoorde ik het raadselachtige kraken van den Jura, links vloog de bliksem heen en weder en rommelde de donder in de verte. Als de maan doorbrak, schoof zij langzaam den sluijer des nachts van het landschap, dat zich eerst onduidelijk vertoonde, doch allengskens opklaarde, even als in de voorstellingen van Daguerre in het Diorama. Het was als of ik alles door een zilverachtig gaas bebeschouwde. Ik bespeurde grijze vlakken dat bosgchen waren en bergen die schimmen schenen. De

[p. 61]

Aar kronkelde als een slang met glimmende schabben, en ik verbeeldde mij dat de sombere stad niet meer aan de aarde vast was, maar, van onderen verlicht, er zachtkens over heen zweefde. Zoo was de aarde. Maar de hemel, maar het zwaar en dreigend wolkgevaarte! Ik kon er mijne blikken niet afwenden. Het was de oneindigheid en doorschijnendheid van de nachten van Martin, den Hugo der schilderkunst, wiens voortbrengselen daarom zoo betooverend in hunne verhoudinglooze verwarring zijn, omdat daar, in den meest verwijderden stikdonkeren nacht, geene vernietiging is noch dood, maar ook deze zelf nog even bevolkt is met wanhoop en geween, ook daar vertwijfeling en doodsangst knersetanden.

Ik stond verzonken in gedachten en mijn geest zweefde hooger dan de wolken.