In den vreemde

[p. 45]

VIII.

C'est peu de charmer l'oeil, il faut toncher le coeur.
Dr Saint-Victor, Le voyage du poète.

[p. 47]

Van Heidelberg naar Bazel.

10-17 Julij.

Ik zou wel groothertog van Baden willen zijn. Vooreerst is Baden een voortreffelijk land en de inwoners zijn zachtzinnige en goedaardige schepsels; maar dan zou ik dat mooije kasteel te Carlsruhe het mijne noemen en als ik dan boven op mijn toren klom en met welgevallen de waaijerstad met al die straten die op mij afkwamen, overzag, zou ik reeds dweepen van eene toekomst wanneer mijne opvolgers het middenpunt zouden uitmaken van deze wordende stad, die nog slechts halverwege opgebouwd is.

Den volgenden dag bezigtigde ik het beroemde maar slecht onderhouden slot van Rastadt en reed in eene ondragelijke hitte naar Baden-Baden. Ik raad iedereen zich den naam dezer badplaats eens door een Franschman en door een Duitscher te laten voorzeggen; de manier waarop zij dien uitspreken drukt nog al aardig het karakter der twee volken uit, maar gij zult mij toestemmen dat het wat moeijelijk valt haar op het papier terug te geven. Baden-Baden is een prettig oord, het wemelt van

[p. 48]

Franschen, maar mijn rok zat te slecht en mijn haar krulde veel te weinig voor de Kursaal en de feesten. Ik vlugtte naar den omtrek, naar het Murgthal, bezag het slot Eberstein, omgeven met zware en donkere pijnboomen, door welke de weg in ruime kronkels zwiert, en at forellen te Gernsbach.

Dijkgraven, hoogheemraden, polderbesturen, zegt mij, hebt gij ooit forellen gegeten? Vette vaarders in gouden jagten die op uw meerbaars pocht, heeft uw verzot gehemelte ooit de aanraking eener gekookte forel genoten? Welnu, ik heb de eer u te verzekeren, dat zij alleen de reis naar Baden waard is. Kom mij met geene saussen aan, met geene boter- eijer- mosterdsaussen; de forel heeft die prikkels niet noodig. Maak haar gaar in het water harer beek en zet ze mij zóó voor. Hoe bevallig en zedig ligt zij daar! Zoo dun, zoo tenger, zoo zacht! Welke schoone roode vlekjes over de huid, welk eene sierlijke kromming in den rug! Zal ik er u eene dienen? Meisje, de azijn! Ja, daar moet een weinigje azijn over heen, alleen maar om den smaak wat te verhoogen. Nu! O, klem uwe maag tegen de tafel, werp u achter over in uw stoel, laat u door het landschap en de voorwerpen rondom niet afleiden; knijp uwe oogen digt en geniet! Geen woord nu, geniet! Ik zweef van weelde door de lucht, ik verga van genot. Triomf, de mensch is ook een dier! Men slikt

[p. 49]

zoo'n visch niet door, men zuigt, men kust hem door, men laat hem achter de lippen smelten. Men proeft hem niet met tong en gehemelte, als een grove smakker; neen, het verstand schept nieuwen wellust, men geurt hem achter door de keel langs de organen des reuks; want gij zijt der visschen bloem, o forel! het levend water, dat met drift tegen u aangolft, plast u malsch en de steentjes der bedding schuren uw witte vleesch tot het marmer der beken. Hoe los van de graat! en die graat zelve hoe fraai, hoe zuiver gevormd, hoe ivoorachtig! het is bijna een sieraad. Eene koningin die Taotao heet zou er een voorschoot van kunnen vlechten, en de fijnheid der graat doet den man van smaak terstond den adel van den visch raden. Ja, voortreffelijk beekbanket! voor u kromt zich mijne tong en vouwt mijne maag zich dubbel, en mogen bekrompen wezens er al eene zekere schande in stellen meer in te zwelgen dan hunne verteringwerktuigen kunnen verduwen, ik voor mij durf luide verklaren, dat ik er trotsch op zou wezen een vriend te hebben die zich met mij eene indigestie aan forellen at. Maar men eet zich geene indigestie aan u; niet waar, dierbaren?

Den nacht, die op den dag volgde dat ik Baden-Baden verlaten had, bragt ik te Lahr door, een klein, maar zeer welvarend en handeldrijvend stadje, alwaar men eene soort van zwart goed fabriceert, dat er uitziet of het uit het huwelijk van

[p. 50]

Boerhavische suiker met steenkool geteeld was en chicorei wordt genaamd, uitgevonden - vervloekt zij de uitvinder der koffijstroop! - opdat de mensch zijn geurigen mokkadrank tot gootwater zou kunnen verknoeijen. Maar het is ons doel niet u met die vuiligheid te vervolgen.

De weg naar Freyburg is niet mooi en de stad bijzonder vervelend. Men zegt dat er eene hooge-school voor roomsche jongelieden is, maar, zoo men het niet wist, zou men er niets van merken. Bezienswaardig is vooral de domkerk, een der schoonste monumenten van de gothische bouwkunst; vooral de toren is kunstig en smaakvol bearbeid. Van binnen heeft zij bijzonder prachtig beschilderde glazen en eene menigte altaren, waarvan sommige mij geheel nieuw voorkwamen. Men zeide mij dat zij het werk waren van een schrijnwerker uit de stad, met name Franz Glänz, denzelfden van wien ik reeds op het slot Eberstein een uitmuntend bewerkten middeleeuwschen zetel had bewonderd. Ik spoedde mij naar den kunstenaar en onderhield mij lang met hem over zijn werk. Hij toonde mij den toren van de kerk in het klein, alleruitvoerigst bewerkt, allerlei gebeeldhouwde doozen en onderscheidene kerksieraden, waaraan ijverig werd gearbeid.

Den volgenden morgen vroeg zat ik op de diligence naar Bazel en ten twaalf ure, hoezee! ik stond op Zwitsersch grondgebied.