|
| |
| |
| |
7
De nachtegaal song yn Reinder Hoara syn hôf - lûd mei lange úthalen oargeljend...in blide sang foar it wyfke, dat stil siet te brieden en kipich te sjen yn 't beskûl fan 't blêdguod en hy song sa fel, dat hy gappe nei de siken en sloech mei de wjukjes.
Efkes sette in skelfink it tsjin him yn 'e kant en it oarg'ljende fûgellûd waarde noch folder...noch inniger...Doe swijde de skelfink en waaide flodderslûch oer 'e bloeiende appelbeammen dat ek oer nei 't hôf...
Ien amerijke wie 't deastil...en wer begoan de nachtegaal te sjongen mei 't kopke nei 't easten út. De dage gyng oer 'e loft...en yn brede donzige streken weagen en widzen de nachtnevels as sulverside oer 't bedauwe lân. Der ynienen! hja spjalten fanien en in flauwe roazegloed trille oer 'e bleke loft...efkes mar...as in sike, weigliden yn oneinichheden.
Nochris...nochris wer...mei bleekblau en fleiskleuren en hiel fyn read fan in roas yn 't útkommen, mei al de godlike kleuren fan 'e gloedsgamma yn har alderfriste berte en skittering.
De loft trille no fan kleuren en bûn har flechtige wolkens yn 't easten mei sulveren snoeren en sette se as swierhelmde wachters by de poarte fan 't ljocht, dat sidderjende fan lok de nachtwynsels ôfwuolle en yn heal wache eachskittering syn bane rûm seach om te gean...
Der fleach mei poarpergefonk de poarte op! De wolkens dûkten har foar de goudene sinnewein, fluchten as wite kobben fier oan 'e blauwe loft, dy't wûnderlik skittere...de sinnebreid kaam yn al de moaiens fan har reine moarnsjeugd!...
...Krekt as lei der no in nije wrâld, dy har earste dei kommen seach yn hearlikheid.
| |
| |
De brune heide waarde wekker. It djiert, dat by har hearde, dat der winters syn hoalen groef en simmers op lichte soalen op roaf útgyng, socht no mei slûpende windingen syn ferskûl wer op, it bloed en 'e hinnefear fan syn nachtgenieting noch om 'e bek en yn syn wrede kloeren noch it neipriuwen, de pimperjende wille fan in lêste feninige hoannepik, fan 'e lêste wjukslach fan in hearlik jong hinnepykje.
Yn in hege spjirrebeam seach in ûlekoffe syn nachtkammeraat slûpen...Hja begyngen dyselde paden troch 't dauwewiete lân, hja koene inoar en ien tiid fan kommen en gean wie harres en derom loek de ûle syn fearrepels tichter om him hinne en knypte syn skerpe rûne eagen ticht foar de Dei, dy't hy net koe en dy't hy dochs alle moarnen fan sa tichteby seach. Syn dei wie om...dy't de minsken nacht hjitten...
Al 't fûgelguod floddere no oer 'e heide nei de heidepoel, dy der as in klear blau each nei de sinne en 'e loft lei te pinkeagjen en der gyng 't oan wei. Dat baaide syn fearkes - dat focht...dat song en ferkrûp yn 't heidekrûd en siet inoar efternei yn 'e loft - sims hiel fier as twa stipkes en saaide dan wer del yn in lyts heidebeamke en sei inoar hiel wat...de fjouwer lytse fuotsjes op ien twiichje en 'e fearkekrâns op 't kopke heech as in útsteand waaierke...
En de rûpen, dy't der oan 'e spinrêgen omslingeren, wiet fan dauwe, fet fan simmersprútsjes...dat waarde har moarnsmiel...
En doe songene hja - hiel it lytse doldryste gekjeiende fûgelbûn, de heiderobyntsjes en 'e skelfinkjes en 'e hôfsjongers, krekt sa lang, dat der as in grut skaad in minske oprizen kaam yn 'e heide. In minske mei de lod op 't skouder, dy't nei syn wurk gyng.
De dei wie begoan...
De maitiid joech him syn wijing en de fûgels ferwolkommen him yn dy grutte timpel mei syn soudering fan blau en syn sin- | |
| |
ne as in wûnderlampe en dy't syn gerjuchtichheid sa wiid útfiemet as de ierde grut is...
By Reinder Hoara's waarde hiel stil de foardoar opdien en twa hazzenútbrune heldere eagen loerden om 't hoekje en seagen yn 't waar. In swel fleach heech boppe har yn 'e loft, hja seach him as in stjerke fersjitten...rûfty!...wei wie 'r. De houtdowen yn 'e linebeam rôpen har weemoedich roekoe-koe-koe-kòe en in hiele swarm protters stode út 'e izejanebeam foardoar. Dy skittere wol sa wyt, want de sinne skynde derop, fel efter de skuorre wei. It wie moai waar.
‘Trouwerswaar!’ flústere in mûltsje heal lûd, doe flapte de doar ticht en Lys har toffeltsjes klipklapten wer oer 'e foarhússtiennen.
It wie noch stil...de iere moarn foar de boer wie bûtedoar noch net iens begoan. As wie 't hjir alle dagen snein, sa'n frede lei 'r oer it hege boerehiem, dat as in tichtbegroeid eilân út in Oseaan fan dauwe weitynde, swier fan sulveren dauweslingers oan syn tokken, oan syn gerzen. En dochs, 't wie krekt, as hearde men 't sykheljen fan 't oars sa beuzige libben binnedoar no noch boppe de stiltme út, it beuzige libben, dat no mei langútrekte lidden en útsprate hânen slepte en út 'e grutte gielgoerde fan 'e sliep syn nije kreften sochte...
D' âld sifertse kat wie no de earste, dy't him de sliep út d' eagen wreau. Hy slûpte troch 't kattegat yn 'e skuorredoar en gyng op 'e efterhûsstrjitte sitten yn 'e sinne en slikkepoate him flitich en striek de snoarren op. Doe gyng hy sitten te spinnen op 'e sturt fan 'e wringe by de jister, der de bisten as frjemde grutte wezens yn 'e dauwe omwaren en har njonkenlytsen mei skerp-ôftekene linen losmakken fan 'e onwezentlike dauwewrâld om har hinne. Hy knypeage in setsje tsjin 'e sinne en doe begoan hy syn neils te skerpjen op 't âld hout en ynienen - der rollebolle hy fan 'e dam ôf yn 't wiete gers. Mei in hege rêch kroaske hy nei de efterhússtrjitte en gnyske lui tsjin 'e swellen, dy't him foarbysnuorren.
| |
| |
Der fleach de doar op...it wurksume boerelibben fersprate him as in swarm bijen oer 't hoarnleger. De faam en 'e feint kamen der sjongendewei út mei de earnamers oan 't jok en de skiepmelkersjonge pandere har efternei, noch heal yn slieppesûs. De grutfeint bûn de beide fossen oan 'e ringen yn 'e efterhûsmuorre en begoan te fluitsjen en te hynsterossen. De swellen seagen de baan rûm en snuorren troch de skuorre en sieten op it skouder fan 't skermmantsje efterhûs, dat piipjend begoan te draaien op 'e moarnskoelte. De sinne tsjoende mei ljocht en skaad yn 'e skuorre om en sûge mei stadige swolgen it tsjuster op. De keallen boarten yn 't heafek en sprongene yn 't waarme strie om...d' âld klok mei de pykjes kuiere op 'e sinne yn nei de efterhússtrjitte ta en kokkelokke memmich en soarchsum foar har lytse wytweitene skare út.
De boer kaam yn 'e himdrok bûtedoar, de wiete streken fan 't pompswetter noch yn 't bleekblonde hier en in âld drillen broek mei knibb'lapen om 'e feardige skonken.
‘Moarn, boer!’ sei de grutfeint. ‘Dit wurdt in moaie dei! Hear dy geal ris sjongen yn 't hôf en de dauwe krûpt sa leech oer 't fjild...dat mei 'k hiel wol lije.’
‘Ik ek,’ en mei de hân oer de eagen seach Reinder Hoara yn 'e fierte... ‘Sinneskynwaar...sinneskynlibben.’
‘Ik hoopje, dat it sa wêze mei foar de fammen,’ wie de feint syn segewinsk. ‘Ik kin 't net helpe, mar 't is krekt, as sill' se ús hjoed de fleur út 'e hûs stelle.’
‘Biloop fan 'e dingen,’ sei Reinder, mar de sucht, dy hy op dizze wurden folgje liet, der murk men 't wol oan, dat de âlder syn bern noch net bêst misse koe.
Twa breiden yn ien hûs...simmerbreiden...jong, yn 'e folle fleur. 't Wie krekt, as stie syn lok no allinne mar sa yn top, om der in grutte slach op komme te litten. Hy hie suver tsjin dizze dei oansjoen, en no wie hy der en yn 'e blêkering fan goudene sinneskyn soene se strakjes oer 'e drompel gean fan 't gemeentehûs yn 'e Ham...
| |
| |
Simmerbreiden...simmerlok! En Reinder seach nei 't âld hûs, dat dy grutte skat sa lang beharbarge hie, krekt sa lang, dat de frjemde manlju kamen en se opeasken en koartwei seinen: ‘Hjir binn' wy, jou se ús.’ Krekt as hiene heit en mem se mar te lien hân, dat hja der âlder rjuchten op hiene. Och, it wie allegear alderbêst, mar as in gjirrigert telde it heitehert dy grutte skat nochris wer fan 'e iene hân yn 'e oare oer en aaide se noch ienris mei de tearste strieling fan syn heiteleafde en wie nochris jong mei har, doedestiids doe't se mei koarte rokjes yn 't hof omdânsen...de skoallemuorren de frijheid noch net iens begnibbele hiene...och dat allegear belibbe heit noch ienris wer... ‘Heit! ynkomme!’ rôp der ien efter út de skuorre wei en út it healtsjuster fan 'e lege fekken kaam in frouljusantlit foar 't ljocht, it blonde hier as in goudene frissel noch los op 'e rêch.... ‘Like...’ sei 'r en as doarst 'r 't hast net lûdop sizze, flústere hy derefteroan, ‘bern...myn bern...’ En efkes stiene se neistinoar, skouder oan skouder en kuerden oer it plakje wrâld, dat hja út de skuorredoar wei seagen, it plakje wrâld, dat ferheard mei heldere eagen syn simmerlok út it easten wei opkommen seach.
De heide dûkte har noch ûnder de felettene moarndize, mar de greiden leine der al bûnt fan blommen foar en de skuon-makkers saaiden deroerhinne, ljochtpylken, fan wûndere simmerboaden útstjoerd en de kleurmingeling fan 'e skitterjende simmerdagen, dy't noch komme soene, droegen se as in bûnteagich ûnthjit op har triljende wjukjes. -
Hja wiene sa ticht byinoar, dat hja fielden elts foar oar de kloptik fan har hert. Stil striek hy har nochris oer 't oerhearrige hier, dat mei kroltsjes altyd alweroan ûnder 'e hierspjelden útringele en hja krûp tsjin him oan, krekt as fielde hja op dit stuit earst foargoed de swierte fan 'e bekende en ûnbekende gefaren, dy't der no yn 'e nije wrâld foar har leine...de ûnbekende, der in frjemdling har paadwizer wêze soe en it lot de regeler fan 't ein gean.
| |
| |
Sa 's hja der no neist him stie yn de wûnderleaflike junybloei fan it libben, dat byld hat Reinder Hoara noait wer fergetten.
Hy draaide syn holle om, as socht 'r noch wat yn 'e healtsjustere skuorre. ‘Lit ús yn 'e hûs gean, nei mem...’ sei 'r en striek mei de hân oer syn wrede wangen, rûch fan stoppelich ros burd.
Sá hat hy him losmakke fan syn skat, de genaamt fan syn mem, Like Hoara fan Hastings. -
De wiele fan 't beuzige libben gyng snuorriger mei 't heger kliuwen fan 'e hjitte sinne, dy't it dampe moarnslân stoofde mei gleone strielen, rjucht del út 'e helderblauwe loft. Foardoar yn 't slingertún stiene fan dy âlderwetske blommen te bloeien, pioenen, konstantinopels en wite titelroazen, in hiel bosk yn in hoekje en 'e paadsjes krinkelen, oanfage en klauwe en omrâne fan sipelgers, deromhinne mei ûnferwachte bochten, krekt as folgen hja de wink fan in onsjenb're boartlike hân. Efter de hage lei de Hastinger strjitwei yn 'e felle skittering fan sinnegoud en de skelfinken fluiten yn 't beskûl fan 'e nijreade ikebeamsbledden, dy let-oankommelingen.
Der wie gjin minske te sjen...krekt as wie dy wei noch noait begien...
Ynienen fleach der in wolkje stof fan in manshichte oer 'e berm, en op it rjuchtute ein kaam in tilbury oanjeien.
Reinders Janke lichte it gerdyn wat op...It skokte har troch 't hert. Dit wie Lises en der fan 'e oare kant...o headen de staasje fan doomnees, d' âld portierwein mei de skimmel derfoar. Hja jagen tsjininoar yn...Dy fan 'e tilbury hâlde it hynsder yn...en liet doomnees folk foargean...Foar Wypk, ús âldste, siddere 't troch memke hert.
‘Fanke,’ rôp se, ‘der binn' se. Bist ree?’ Wypkje sels joech it andert. Bedaard en evenredich as altyd kaam se ta de doar yn, steatlik yn 'e swartsiden troujurk, wêr har fynblank kopke ta'n út knoppe as in wyt-wyfke út de swarte maarte-teigrûn en allin- | |
| |
ne har eagen, der lies men de ferwachtinge yn fan 't nije en ûnbekende. Sà sil in reizger útsjen nei it lân fan belofte, dat hy strak-ansens sjen sil, s' as 't him al lang foarstie yn bliid fertroude dreamen.
Janke seach nei har mei triennen yn 'e eagen. Hja hearde it knarsen fan 'e tsjellen op 't stienpún fan 'e reed. Noch ien amerij...en it nije libben lei al beslach op 'e bern en begoan syn wurk fan ferfrjemding.
‘Mem moat net gûle,’ sei Wypkje bedaardwei, ‘'t stiet sa mâl dy reade eagen,’ en tige presys hekke se de hekken en oezen fan 'e mouwen fêst.
‘Ik gûl net, fanke,’ en krankyl twong mem har triennen tebek. Hoe fier stiene se noch faninoar ôf, dy mem en dy dochter! As yn in ferskûl besmoarde Wypkje alles yn harsels...hja hie oan harsels genôch...in onpeilbare see wie se, der gjin minske oait in wynfâld oerhinne gliden sjoen hat, mar derûnder djip op 'e boom der fecht 'r syn eigen striid út en geit mei syn eigen wille. En gjin minske-each bespeurt it...
Janke hie der noch noait wiis út wurde kend en Johannes likemin. Dy koe 't ek neat skille. Hoara syn jildpong wie foar him gjin riedling mear en dy ferswiete in bulte tsjustere dingen en hy seach syn mem ris oan efter yn 'e grutte portierwein en gnyske mei in fyn gnyske de Hoara's út. Tafallich hearde Reinder Hoara, wat hy him derby ûntfalle liet en dy wurden barnden him yn syn hert. O wat diene se him sear, dy heit!
‘Elle, bist' der al?’ en Lys skeat as in snoek nei foaren en hie de breugeman al by de swartlekkense jasmouwe en loek him gau mei nei 't simmerkeammerke ta en frege mei in hiele earnst, of hy it naaimasinetaffeltsje al terjuchte set hie.
Elle foel út 'e sânde himel mei in grutte plof op de deagewoane ierde del. ‘Taffeltsje?’ sei 'r, mei al syn prakkesaasje noch by hiel oare dingen, ‘masinetaffeltsje?’ en hy sette de hege hoed efkes ôf en striek it koarte, leech op 'e foarholle ynplante swarte hier wat op. ‘Ik ha 't net iens sjoen, dat hiele ding, Li.’
| |
| |
Lys har lytse fuotsjes trippetrapken ongeduerich op 'e flier en hja stoarre op 'e snútsjes fan har lakte learskes mei 't blonde kopke foardel en 'e grutte brune eagen yn 't healskaad fan 'e eachslidden, tin as blombledden.
‘Dû bist onsteurber, Elle,’ sei se mei in read prúllipke. ‘It moat mar oergean, dat trouwen fan ús,’ en hja gyng in stap twa fuort, noch wer ris efkes foar 't lêst it jong twinter, dat de sylbeage eanget.
Earst sette Elle Mulder de hoed wer ris op, doe wiske hy in plúster út 'e eagen, dy't hy der no krekt fernaam...en doe makke 'r him ta man.
Mei in pear stappen wie 'r by har en sette se neist him del op in stoel. Syn donkerblauwe eagen skitteren ûnder 't ferwulf fan 'e foarholle en 'e boarst'lige swarte eachsbrauwen wei, seldsume strang, hiel syn brúnferbarnd antlit tekene de onrêst fan syn hert, al hoe't hy him der ek tsjin fersette.
‘Hark ris, Lys,’ sei 'r stoefwei, ‘ik sit hjir net foar boantsjelap, begrepen? Wat miskearret dy? Dat fan 't taffeltsje is mar lary.’ ‘Lary,’ sei Lys him stil nei; de leafde krige alwer de oerhân oer har lumichheid, mar dochs skikte se noch fierder fan him ôf. ‘Hjir,’ sei Elle Mulder en loek se wer mei in swaai nei him ta, in boskje guod yn syn grutte brede hânen. Deastil lei se mei de holle tsjin syn skouder oan him oan te sjen. Mâl waard' 'r fan leafde en nidigens en de geur fan har jonkheid fleach him as swiere wyn nei de holle.
‘As 't sa moat, it kin noch út, Lyske,’ warskôge 'r, mar om syn mûle siddere de freze. ‘It kin noch út, bern.’
Lys sei neat.
‘Myn goede! doch de mûle dochs iepen! Sis, datst' my foar dyn eagen net sjen meist desnoads...datst bang bist foar my...dat ik...te...âld...bin.’ Fan grutte eangstme skeat it him yn 'e kiel...o as dat sa ris wie...! Dat jonge bern en hy...dy't nei de fjirtich loek, dy't de libbenshjerst syn sulv'ren spinrêch al troch 't swarte hier skimerjen seach.
| |
| |
‘Om't ik dy leaf ha...dat makket...bang,’ flústere hja beskamsum en krûp tsjin him oan as in fûgeltsje tsjin syn foarse beamskutte. ‘Bist no noch lilk, Elle?’
‘Lilk!?’ sei 'r en syn hân glied mei sêft aaikjen oer har moai hier. ‘Ik kin net lilk op dy wurde...ik kin dy noait wer misse, Li. Begrypstû dat?...’
Hy gyng oerein en stie no lyk foar har. Beseach har. Hja wie him sa nij, sa frjemd optheden. O dat ranke, linige lichemke en it goudene boskje hier en de brune eagen en 't heldere, leave lûd, koe hy dochs ommers al sont fjouwer jier, selst har kuerkes wiene him al sa eigen dat en dochs...It blossemjende fan al har tears, har moais tróf him ynienen sà, dat hy waarde der stil ûnder. ‘...Pop...o myn pop...’ sei 'r optlêst hiel sêft. Doe helle 'r hiel hoeden har kopke wat nei him ta, dat it syn skouder rekke.
En joech har de lêste breidspea.
Johannes en Wypkje dy hiene sokke freugden en mistribelingen net, dat wiene ferstânige bedaarde minsken, dy diene allinne wolbetochte dingen en dy trouden op fêstbepaalde gefoelens en fêstbepaalde oerienkomsten, suver woegen op 'e grutte skealjes fan 't ferstân en der it gefoel net mear as in heal lead by ynsmite doarst.
Wypkje hie 't aard fan 'e Hoara's...foar de poëzij wie 't libben te koart. Der koe men net oan ta komme, net yn 't daagliks bedriuw en likemin op 'e heechtiden. En derby...wat bedijde it...?! -
It waarde in hiele staasje der fan it stille boerehiem ôf nei de Ham ta. Wychman Hoara yn 'e nije brik, Oebele-om mei d' âld glêzewein, doomnee Akkringa syn fuormansreau en der in meagere wynhûn foar en Reinder sels mei syn nijkeap, in moai span fossen en de beide pearen jongelju foarop, elk yn in tilbury, doomnees Johannes en Wypkje en Elle Mulder mei Lys, hiel smûk ûnder 'e lege kap.
| |
| |
Hjir en der stiene in stik of wat minsken by de wei, mar mei 't sneonswurk ûntkamen hja de measten. Allinne de skoalbern, dy wiene fyf, dy raasden har segewinsken al fan fierrens temjitte en wachten yn 't skaad fan 'e tsjerkhôfsbeammen, as se weromkomme soene en lekkerdingen struie.
En hja kamen werom - de appelige hynsders hiene bûnte blommen op 'e sturt en Elle Mulder syn swipe hiene se mei in gleone readsiden strik opsierd. Dy wie tige gesien yn 't doarp.
De middeis waarde it dêre in hiel gearset by Reinder-en-dy's. Der hâlden se fan, by sokke gelegenheden seagen se dan net op in gûne of wat. Der moast noch jierren oer praat wurde en al de geseten lju waarden bean fansels. Fleurin mei 't wiif en 'e dochter, notaris en ûntfanger en alle grutte boeren, meast allegear ek noch fiere femylje fan 'e Hoara's.
It hiele hûs wie oeral. Yn 'e grutte keamer sieten de jongelju en 'e neiste femylje en de trouden, en de efterkeamer - der snuorre it jongfolk hinne, Tine Fleurin en Lys Hoara fan Wychmans as keninginnen efternei. Fokke wie der ek en de dochters fan Oebele en Bintsje fan Geale-en-Trine's, no optheden de rykste fan Hastings, en har neven, de jonges fan Klaas de Groot. Al 't jongfolk, dat mei Wypkje en Lys nei skoalle ta gien hie en mei har grut waan wie en troch de mesken koe wat jild en stân oangyng, dy kamen no nochris foar 't lêst wer byinoar by de troude kammeraatskes yn 't âlderlike hûs. Sa 's 't like, hingen se noch likefolle oaninoar, mar sûnder, dat hja 't noch murken, skoden de frjemde manlju en 'e frjemde belangen har al tusken dy freonskip...noch in jier of wat en Wypkje en Lys hiene selst de nammen al fergetten fan 'e freondinnen fan hjoed.
Doomnee Akkringa's folk hâlde him wat apart...no't de bút binnen wie, hiene de jagers lins - it hoegde no net mear, dy oansjitskens en derby, mei Fleurin-en-dy wie 't ek net ien lucht. Dy krige fierst te bêste beroppen en dat it der altyd sa út 'e brede fjirtsjin gyng, fergunden se him ek.
| |
| |
It duorre al net sa bare lang, doe stie de âld fuormanswein mei de wynhûn derfoar alwer op 'e wei by 't steksdoarke.
Reinders Janke seach raar op. ‘Sill' doomnee-en-dy no al fuort?’ sei hja sneu.
‘Och ja,’ sei mefrou mei in fyn glimke, dat doomnee mar al te goed begriep, ‘de jongelju moatte ek op 'e trein en dan kinne wy se noch krekt hinne bringe.’
Mei grutte stappen kaam Reinder Hoara deropta. Op syn brúnferbarnd antlit lei wat onwillichs, sûnders, en syn ljochte brune eagen seagen spuonsk.
‘Der is gjin sprake fan,’ sei 'r koelwei en seach mefrou ûnfer-skrokken oan. ‘Us wein wurdt ynspand en der ride de jongelju mei nei 't spoar ta. Dy komme net mei sa'n rattelmansreau troch Nijlân, gjin sprake fan. Myn bern moat it hâlde, sa 's se dat wend is.’
‘Der ha' jy gelyk oan,’ andere mefrou mei feninige spot. ‘As jy dat dan mar folhâlde, Hoara. Somlike minsken ha sunige buien, de Hoara's benammen.’
‘Dat 's better as mei in hopen lju, der gappet it wider as 't byt, mefrou,’ fjurre dy fan him. ‘Ik ha myn bern goed útrist...as jy dat no ek mar sizze kinne...’
‘Wy ha him leare litten, hime hja.’ ‘Wat tink' jy, dat wy it oare ek allegear noch betelje soene?
‘Dat is betelle...’ andere hy koartwei, ‘syn skulden ek en as se no werom binne fan har reiske...’
‘Op reis...Hja op reis? Hoe komm' jy derby?’
‘Hark ris, mefrou,’ sei hy wer, ‘jy tochten miskien, dat Johannes hie myn dochter troud, om der yn in efterôf-doarpke har jong libben te ferkniezen. En dan menhear sims allinne op reis...Mar der stiet neat fan yn myn boekje. Hja is jong en hja sil der wille fan ha ek. Hja kinn' nei Parys gean...ik ha se in pear pompierkes meijûn. Der moatt' hja har mar ris útspringe en wille ha. It hat ús noait barre mocht...mar hja sil ha, wat
| |
| |
har hert begeart. Derfoar is hja de dochter fan in Hoara, dy't sa sunich binne, sa 's jy my útleine, mefrou.’
Mefrou hie in holle as in koal en 'e naden fan 'e swartsiden japon krêken fan benaudens yn 't boarst. 't Minske hie 't net rûm...earst hie me dat folk Johannes sa te fiter hân en prate earst oer ‘huweliksfoarwaarden’, doe't de jongelju de geboadens al hiene en Johannes as fetsoenlik man der him net mear útwine koe, al hoe graach hy ek noch wold hie en no...! as hy dat fanke ek mar ien strie oerdwers lizze doarst, dan kaam Reinder te opsprekken en waarde hy by de tûme heind. Wêr hie dy jonge him ynjûn, dy earme stumper!
‘Licht hat Johannes gjin sin oan reizgjen...Soe 't net better wêze, as hja 't jild opsparren foar 'e kwea dei?’ begoan 't minske soerswiet en tocht om al de rekkentsjes fan Johannes noch te Grins, dy't mei gauwens loslitten wurde soene yn 'e pasterije as hongerige wolven.
‘Wel, mefrou,’ sei 'r wer, ‘oars wiene jy ek net sa sunich, wol? Tink derom, dat myn bern ek net koart hâlden wurdt. Johannes sei, hy wie o sa mâl mei har...oer 't jild prate hy net...en ik sil him toane, hoe goed as 'k him leau. Foar alle plezier, dat hy der mei Wypkje fan nimme wol, lit him hjir komme, yn ús âld brânkast sit noch wol wat - mar foar syn plezier allinne, gjin heale reade sint...
Wat hja beide op dit stuit tochten, der praten hja net fan...mar mei gleone prippen pinige it syn herte. Sont fan 'e moarn wist Reinder Hoara, wêr syn Wypkje om naam wie en soe mefrou it witte, dat Johannes mei dizze ruilhânel gjin koarel foardiel bespoan. Al kaam hy no ek wer om yn 'e skulden, Hoara's jild soe 't gat net wer stopje!
Reinders Janke stie earst noch wat fan fierrens, mar no kaam se der ek op ta. Wat diich Reinder ek sa te skreauwen? 't Wie krekt, as hie hy in snipke yn 't ear, sa read wie syn holle en sa gril stiene syn eagen!
‘Hâld dy dochs stil!’ lústere se him yn 't ear, ‘elkenien sjocht
| |
| |
nei jim. Sa tsjin mefrou op te sprekken!’
‘Och,’ sei mefrou mei in leaf glimke, ‘jo man is wat heftich. It is ek in hiel ding, dat trouwen fan twa dochters op ien dei! Wy sill' der no mar net mear oer prate, wol frou Hoara? Hy mient it net sa min,’ en mefrou Akkringa swaaide mei in grutte swaai nei efterhûs ta mei Janke om de bern fuortriden te sjen en wie sa falsk-freonlik dat. Mar Reinder Hoara en hja, dat hat der sont dy dei opsitten.
Noch in minút of wat en de goudfossen loeken oan en brochten de jongelju nei 't stasjon te Nijlân ta.
‘Sjesa, dat ha wy wer hân,’ sei Bintsje har heit. ‘Is 't net krekt, of de keningin fuortrydt? sa'n spul derby en dat om sa'n keale doomneessoan mei in bûsfol skulden. Wy binn' noch net oan 'e ein...wy binn' noch net oan 'e ein...It is noch net iens in foarikkerslingte’ en hy ljurke mei lange halen oan ien fan 'e bêste sigaren, dy't hjoed mar foar 't krijen wiene.
Hja stiene derfoar mei har brede rêgen en 'e swiere swartlek-kense jassen oan en seagen yn 't skaad fan 'e reedsbeammen de wein efternei, Bintsje har heit mei watte as ôfgeunst.
‘Sil 'k dy ris wat sizze?’ andere de oare en wiisde mei in breed gebaar oer 't hûs en 'e finnen fan Reinder: ‘As dat mines wie en dy Akkringa kaam om myn bern, dan sei 'k, ik moat my der earst nochris oer betinke. Wy moatte de pongen ris hifkje, jonkje.’
‘Men seit...’ flústere Bintsje har heit, grutte Japik fan 'e Sassepôle.
‘No, wat dan?’
‘Dat it hjir ek al net safolle mear is, as 't liket.’
‘Ea kom! Dat wit ik wol better. Dy ha wat efter 't linnen, dat sis ik dy. Ik woe noch wol ruilje.’
‘Dû...!?’
‘Ja ik.’
‘It mear rekket noait fol, Hindrik.’
‘Besit is swiet,’ sei dy mei in knypeachje. ‘Sjoch der mar ris.’
| |
| |
Elle en Lys stiene yn 'e goudene sinneskyn foar de dam en seagen oer 't fjild, dat yn fonkeljende simmerweelde foar har lei, krekt sa 's it libben foar har útsjend each. Sa stiene se der in hiel set - doe waarden har eagen lutsen nei in wûnd're seilstien - nei in trop beammen yn 'e fierte mei it readgoudene middeiljocht op 'e krunen.
‘Witst, wat der is, Li?’ sei hy en syn blauwe eagen sochten de brunen neist him. ‘Witst it?’
‘Dyn hûs...’ andere hja... ‘Uzes, Elle?’
‘Hoe tinkst deroer, as wy ek ris fuortgyngen? Ik ha neat gjin aardichheid oan dy feesterij en dû?’ en hy krige har hantsje beet en aaide it stadich...iderkear hinne en wer...
De beide âlde mantsjes yn 't skaad fan 'e elzewâl gizen efkes en panderen doe mei stive skonken wer yn 'e hûs. -
Dreamerich liet Lys har eagen nochris oer 'e flnne gean, der har bernejierren en har jongfaamwêzen sa nau oan ferknotte wie as boartersplak en kuierpaadsje.
‘Hoe't wy hjir oer tsien jier ris stean sille?’ sei hja. ‘Hoe soe 'k dan lykje, Elle?’ mei o sa'n gutich glimke.
‘Krekt sa as no,’ sei dy en mei strieljende bewûndering beseach hy har. ‘Licht wat dikker waan en in ûnderkintsje...mar altyd noch myn wyfke...myn lytse, leave Li.’
‘Lit my los,’ sei hja. ‘Elle, der komme minsken oan. Soene se om ús siikje?’
‘Ea ju nee. Dû moatst mar tinke, hja litte dy no oan 't lot oer. Dû hast no in man...dy sil no wol oppasse, dat hy dy net weislipt,’ en hy skode har fyn earmke troch sines en mei it grutte lok syn ôfspegeling op 't brune antlit en de sege fan 't besit yn 'e eagen, brocht hy se foar 't lêst yn har heitehûs as heite-en-memme bern.
Letter soe se der as syn wiif allinne mar mear komme te gast. -
It wie in wûnd're dei - de simmer en de leafde hingen yn'e
| |
| |
loft en lieten hearlik-lokjende tinzen yn minskeherten opkomme.
Teantsjendewei slûpte de nije leafde fan in nij geslacht om 'e herten hinne en soe har slach slaan as 't pas joech en de natuer mei al har hearlikheden stibeleare se yn har foarnimmen.
De lette neimiddeiwyn swile de hjitte geuren fan 'e blommen út it hôf op. It wie dêr in breidstún fol heimnisse, alhiel wyt...sniewyt, as maartesnie yn stille nachten fallen, as selst de moanne slept.
En de swiere strusen bûgden nei de grûn ta...bûgden...krekt as beëange it har, safolle lok te dragen.
It loek nei fiven, mar hoe skeaner as de sinnestrielen op d' âld pleats fan Reinder Hoara foelen, namste lûdroftiger geide de wille en blydskip boppe alles út. It hik rekke fan 'e dam...alhielendal. It jongfolk swurf sjongendewei yn 't hôf om, de jurken ferknûkere en mei opsette wangen en frjemd glinsterjende eagen en de jonge feinten fan Hastings, Fokke Hoara, Ysebrand Fink, de jonges fan 'e Groot en master Geardsma wiene har op hakken en teannen nei en maljagen en diene in steil wurd, sa steil, dat se stiene der sels fersteld fan.
Yn in hiele rige slingeren de fammen foar har út, lang en licht mei hege opstap yn 'e lange rokken. Dat narre en pleage inoar, it hûndert út, krekt as hie de wille fan hjoed har tongen losmakke. Fokke Hoara allinne stie der stil by en hie syn eagen net fan Tine ôf.
Hoe moai like se no wer yn dy blauwe jurk! De kleur fan har eagen, tocht hy optslach, nee! se wiene noch folle moaier! sa helder, sa klear as kristaltsjes! No stie se alwer mei Ysebrand Fink te praten. Dy stoatskaver! dy luiwammes, dy't it buorkjen hjir leare moast te Hastings, om't 'r te dom wie foar studint. Wat hoegde hy aloan en alwei mei har te praten!
‘Tine!’ rôp hy ynienen yn syn ferkroppe lilkens wei. Dat in oar ek eagen op har smite doarst, stiek him.
Hja kearde har om en seach him oan mei har sêfte eagen.
| |
| |
‘Giest' mei?’ rôp hy wer en kaam op har ta.
‘Ik stien hjir goed,’ sei hja pleagjende werom en gyng in stap twa tebek, dat hja lyk neist dy lytse permantige Ysebrand mei syn ljocht snoarke kaam te stean.
Dat stiek Fokke noch folle mear. De grutskens fan 'e Hoara's oppeneare him...it rjucht, dat hja mienden te habben op 'e ferfulling fan al har winsken.
Mei de holle stiif yn 'e nekke en in slach yn 'e rêch draaide hy him om en gyng yn 'e hûs.
En op dat stuit begriep hy ynienen de swietens fan it besit. En doe ek ynienen kruiden de swierrichheden oan syn heldere lokshimel op as swiere tongerkoppen op in simmerdei. Swierrichheden, der hy noait net iens om tocht hie yn syn jongfeinte-oermoed. Mar alle besit bringt syn eigen begearten mei en syn eigen lêsten. Dat begoan hy no ek te beseffen en hy prakkeseare der sa bot oer, dat hy waarde der stoef ûnder en noartel en ûnbrûksum en stume de hiele jûn.
In machtige ôfgeunst pakte him. Elts wurd, dat Tine mar tsjin dy feint sizze soe of koe, dat diich him al sear en as hy der mar om tochte, dat Ysebrand Hastinger skoalfeest mei har hâlde soe miskien, makke hy him no al kûgels. Fansels, it paste krekt, dy twa, hy sa'n stedsmenhear en hja sa'n lichtfurdich jufferke, fierste moai foar 't boerewurk. O wat pakte de ellinde him no ynienen! Bergen fan beswieren en ûnbekende wrâlden fan loksillichheden lieten him libbensskaad en libbenslok sjen en hy stie der middenyn en doarst him net roere, gjin kant út...!
De leafde begoan har wurk yn dat jonge hert en dreau him as yn in brûzjende wieling fuort nei it doel, der hja him ha woe. Foar in goed jier hie hy der net iens om tocht, hoe't it wêze soe as Tine syn wiif ris waarde, no riisde har byld as in ljochtskimer fan 'e blide jeugd op yn alle hoeken en hernen fan syn âlderlik hûs, krekt as ware har wezen der al om foar't hja der sels noch wie yn in wûnderbaarlike foartsjirmerij fan syn ferleafde eagen.
| |
| |
Sa stie hy der yn syn mimerij fertiisd by hûs te sjen en te stoarjen en Tine fermakke har mei Ysebrand Fink en Mame de Groot en wie fol skelmerij en jongfammige kwierens en kekenheid, dy paste by har healslachtige jierren, heal knop, heal blom mei de perzikgloed fan har sântsjin jier op 'e mûtele wangen en 'e moarnsfrissens fan 'e grutte libbensdei op 'e lippen, dy't hurdread, sprieken yn 't bleke antlit as in fjoerreade roas yn 't tún.
Wat wûnder, dat Fokke net de ienichste wie, dy't it sin op har foel. Dat it skaai fan Fleurin en Clare net yn 't lilk opgroeie soe, wie te foarsjen...de natuer hie heit en mem it moaiste ôftroaid en sierde der it nije geslacht mei op. De âldste hie in bulte fan Clare...memme moai hier en lea en fan wezen like hja har ek krekt, mar de beide jonges, dat wie sa goed net beslein, dat wiene fan dy meagere, heech-opskettene slingerielen - wakkere wiis op harsels.
Tine...! Heit en mem seagen der heech by op en roannen o sa fier mei har wei. Tine wie de leafling...de pop en grutske dreamen waarden der dreamd yn 'e stille grutte keamers fan 'e pasterije mei it brúngouden ljocht fan 'e grutte boekebeammen, dat skean ta 't finster yn foel, as ienichst selskip!
En om Fokke Hoara...der tochten hja net om. En Tine, och! hja wist net iens, fan hoe'n hope en wûnder ferlangst in manljushert net slingere wurdt, as hy nei oarremans bern om begjint te sjen! Hja kwinkeleare as in fûgeltsje troch 't hûs en 't hiele libben like har ta, mar ien grutte roazetún te wêzen en mei in poarte deryn en as hja dy mar iepen diich, dan stie 't lok al foar har ree!
Earme lytse Tine Fleurin, hoe bekaaid bistû útkaam! hoe ha dyn longerjende kleare eagen yn 'e fierte kuerd, wêr it lok noait weikaam is foar dy en o! hoe tichteby hiest it fine kind, deun by de doar! Mar no! hiel stil yn dyn herte begjinst der ek al om te tinken, hoenear dyn eigen troudei ris komme sil en mei wa dat dan! En al de jonge feintsjes, dyst kenste, stappe yn in lange
| |
| |
rige dyn begearige eachjes foarby en dyn ûnskuld omhinget se mei in gloarje, dy't se noait net besitte sille en dicht se deugden ta, der hja har noait op foarstean litte kinne, om't hja se net ha.
It dreamet swiet, lytse Tine, as de sinne fan 't earste moarnsskoft de dagen bepoarpert. En dû hoechst dyn sweltsjeblauwe eagen ek net foardel te slaan...der binne in bulte, dy't de sillichheden fan dyn sântsjin jier ek preaun ha, syn idealen, de hearlikheid fan syn beblosseme jeugd! -
Hoe lang Fokke der stien hie te sjen, wist 'r sels net, it like him ta, in hiel skoft en dochs wie 't gjin fiif minuten lyn, dat 'r Tine de rêch takeard hie, mar yn dat setsje naam syn libben in kear.
Stadich gyng hy as de lêste yn 'e keamer en kaam Tine de hiele jûn net byneist, mar hâlde se yn 't fezier mei eagen, opskerpe fan jeloerskens. -
Elle en Lys wiene al lang stil weiwaan út it omsittend laach, dy hiene har eigen hûs opsocht, wêr Foeck har as in soargjende âlde mem ferwolkomme yn 'e moaiste keamer mei sûkela en in grutte oranjekoek, dy't hast de heale tafel besloech.
En doe't de jongelju goed en wol oan 't miel sieten, lei hja de kaaien foar de jonge frou del en waarde stil wei...
Mei lange stappen sette hja no ek op Reinder Hoara's ta, om de lju noch efkes te lokwinskjen. De measten fan 'e âlderein kamen har al yn 'e mjitte, útfeestfierd en bliid, dat hja de deize klean mar wer oandwaan koene.
Jan spylman mei syn jonges siet al by de ikebeam yn 't skaad te rêsten, syn âld sulveren heloazje hinge him ta 't festjebûs út en der seach hy algeduerich op, sa graach woe hy, dat it acht oere wie. Dan koe hy hinnegean te spyljen op 'e boppeseal fan Swart, dy't Reinder Hoara ôfhierd hie foar 't jongfolk, om der noch in neipretsje te hâlden.
‘Jûn Jan,’ sei Foeck en bleau efkes by him stean te útpûsten mei de hânen yn 'e siden.
| |
| |
‘Dien wurk krige?’ sei dy werom. ‘Waardst' te âld, Foeck?’
‘Ea ja ju, it like de boer better ta, ik moast mar rintenierje.’
‘No! no!’ kloarke Jan har fyntsjes út. ‘Dû en rintenierje...?!’
‘Dy 't breed hat, lit 't breed hingje,’ sei Foeck mei wurdichheid. ‘Seis gûne wyks, frij brant en ierdappels...ik kin 't wol ôf, as 'k it net minder krij.’
‘Elle Mulders folk hat altyd rejaal west. Der is wol by te ferkearen,’ sei Jan, dy't it wetter om 'e tosken roan fan dy seis gûne wyks en dy flutsjes ta.
‘'t Wie krekt, as ik op side foel, doe't hy my dat ûnthjitte,’ sei 't âld minske en har lûd trille in bytsje. ‘Ik sei: boer, sei 'k, dat jy my net neaken en bleat oan 'e dyk sette soene...no, dat wist ik wol, mar sa...en doe sei hy: tochten jy, Foeck, dat jy foar jo brea sitte soene te spinnen? en doe ha ik him mar ris tige yn 'e hânen knypt...Prate koe 'k net mear.’
Jan dy nikte. ‘No, hy krijt ek in goed wiif, net?’
‘In bêstenien! Dat is gjin miskeap.’
‘Better as dy oare...’
‘Wypk? dat skytfenyn? Skande, dat 'k my sa'n wurd ûntfalle lit! Ik woe net graach, dat de boer him sa'nien yn 'e hûs helle hie mei har útknypt gesicht. Dy moat mar yn 'e pasterij...dan kin de gemeente har as wriuwpeal brûke, dy rosse de ynfierenheid der wol ôf.’
‘Dû meist Wypk ek al net lije?’
‘Hastû wolris ien heard, dy't har wol lije mocht?’ frege Foeck werom en doe ynienen, as skamme se har oer har eigen rabberij: ‘Dû draachst it Reinder net oan, wol Jan?’
‘Wel ju nee,’ andere dy. ‘Gien dû der mar gerêst hinne om in swiet sûpke - ik doch in dûbeld slot op 'e mûle,’ en hy gyng oerein en fluite syn jonges en pandere mei fioele en fluite en triangel nei de harbarge. -
It wie acht oere waan.
De simmerige dei joech him del. De grutte kleurige blommeeagen gyngen ticht en de warrige fûgels fâlden de wjukjes gear
| |
| |
en foelen sittendewei yn 'e sliep. Oer 't Jufferspoeltsje sweven bûnte flinterkes en michjes noch yn boartlike dâns en it gouden jûnrea wjerspegele him yn 't wetter mei frjemd moaie wjerskyn...roerleaze moai. Inkele wite wolkjes glieden noch de loft lâns, stil en fredich, heech boppe it lytse minskene bedriuw...
Op 'e hege kampen om 't Jufferspoeltsje hinne skeat de rogge yn 'e ier...groeide en bloeide de nije simmerfrucht, noch lau fan 'e barnende sinnegloed fan hjoed oerdei en in inkele lette fûgel fleach deroerhinne, mar efkes de wjukken útslaand yn loaie jûnsflecht oer 'e sêftsûzjende ieren, dy't noch net stil wurde koene, al slepte de jûnwyn ek.
As in warrige reizgester hie de sinne har ommegong folbrocht...leech yn 't westen waarde hja wei en bediek it bedêste antlit mei tinne wolkens, dy't as flokken seeskûm opplûmken efter de beamwâlen fan 'e lânen.
Reinder Hoara seach it út 'e foarkeamersfinsters wei. De sinne hie de troudei fan syn bern begroete, no seine hja se mei har lêste poarperstrielen. Gjin drip rein wie der fallen...it ûnthjitte dus in lokkich libben.
‘Ik bin ynein, Janke,’ sei hy, ‘sill' wy strak-ansens mar op 'e koai?’
‘Mar it neipretsje, moatst der net by wêze?’ sei dy.
‘Ik ha al 't Hastinger jongfolk fersocht,’ sei hy werom. ‘Ik leau, al kom 'k sels net, hja sill' my net misse en ik ha 't skjin wei. Myn holle dy slacht as in klok en myn skonken, no der hingje stikken lead oan.’
‘De wyn is dy nei de holle gien. Toe, Reinder yt noch wat. In stikje sûkerbôle of in frânsebroadsje mei gelei.’
‘Jou my leaver in pikelhjerrich. Ik bin al dy swietekau wars.’
Alles stie hinter troch twinter en by in hoeke fan 'e grutte tafel, beladen mei allerhâne soarten fan itensspullen, sieten de beide âldelju as twa ferbjustere fûgeltsjes en de onhúslikens fan it útstoarne hûs, der de lêste gasten no al lang fuortgien wiene
| |
| |
en 'e frjemde stiltme nei it feestgewoel, bedrukte har herten. Hja misten de bern...it wie sa frjemd no, tegearre wer byinoar te sitten nei al dy rûzje en onbestindigens fan 'e lêste wykmennich. Elk foar oar fielde him iensum en bedrukt...mar hja hâlden har grut foarinoar.
Janke har hânen tipelen noch wat mei it mes om, iten mocht hja net mear. Krekt as siet der har in stik yn 'e kiel en der weislokke woe ek net. Reinder siet neist har, lytse reade plakjes fan yneinens barnden him op 'e wangen en hy hie de jas útsmiten en siet der no foar yn 't stiifstisele ingels himd, de brede rêch tsjin 't bekling fan 'e stoel oan.
‘No kinn' wy wer fan foarenoan begjinne,’ sei hy ynienen yn 'e prakkesaasje wei. ‘Wy binne wer tegearre, Janke.’
‘Sa 's foar fjouwerentweintich jier,’ sei dy derop. Hja murken it no - hja hiene beide itselde tocht, om it stik libben, dat hja belibbe hiene en dat hjoed mei it trouwen fan 'e bern ôfsluten wie as in haadstik út in boek.
‘Witst' noch wol, hoe't wy hjir doe ek sa sieten, dû hjir en ik der?’ en Reinder wiisde efkes nei de hurdsherne, wêr de grutte kjessenstoel noch stie foar mefrou Akkringa... ‘Is 't net krekt, as wie 't juster?’
‘It libben giet hurd foarby...’ andere hja mei in sucht en oer har guodlike blauwe eagen kaam in flues. ‘Ear't wy derom tinke, binn' wy âld, Reinder...dan kinn' se ús op 't hege hôf bringe.’
‘Ea ju mei dyn swiersettichheid! lake dy. ‘Der moat mar ris in lytse Janke om dy hinne wjukkelje, dan praatst wol oars...No, en hast Hester hjoed ek ris geweken naam? Wat sei se? Soe 't wier wêze? sil se mei notaris trouwe? Oars moatt' wy der in skoateltsje foar sjen te striken...dat it praatsje deablet. Foar jierren wie 't al sa'n geteut, doe kaam Wychmans Fokke dermei thús - Piter post hie 't sei.’
‘Wêr hast it no ynienen oer? Dû slachst fan 't iene yn 't oar. O ja Hester! No, ik ha se frege, ear't se mei doomnees fuortgyng...
| |
| |
‘En wat sei se?’
‘No dû kenst Hes wol. As dy 't net sizze wol, dû krijst der neat út. Al setste har 't mes ek op 'e kiel...dy 's sa ticht as in pôt.’
‘Dû koest dochs wol witte, of 't sa wie of net. Jim froulju binn' sa snoad as roet yn dat stik fan saken.’
‘As hja 't my sels net fertelt, ik sil der net fierder nei pinfiskje. 't Soe wêze, as wy der belang by hiene. Dû kinst it dochs net keare en watfoar libben is 't der ek allinne yn dat grutte hûs! Ik bin der altyd sa onwennich as in hûn.’
‘Hiemfêst biste, Janke...fierst tefolle. No, 't sil no wol oars wurde. Ien hâldt foar fêst it paad wol waarm tusken Elles en uzes. Us Li hat in set dien - dy stekt Wypkje aardich de eagen út.’
‘Wypkje is mefrou,’ sei mem spitich. Dat koe se lang net fele, dat Wypkje, de genaamt fan har mem, dy't al sa lang wei wier, in reed efterút kaam by Li, heite hertlapke.
‘Is 't hoarntsje kniesd? Toe fanke, sjoch mar gau wer blier. Wy ha se ommers beide like leaf, net?’ en hy koe 't net litte en gien efkes nei har ta. Hja like wer sa lyts en sa tear optheden...it tròf him suver. Hja wie âld waan yn 'e lêste jiermennich en har hier sa wyt. En sa 's de iene reizger syn oanhâld siket oan 'e oare nei in fier lân ta...sa diene hja ek. It gyng no de bedelte temjitte en 'e iensumheid...en de...dead...
Doe makke hy rislewaasje om op bêd te gean. De doarren skoatele 'r en taastendewei roan hy troch de skuorre, wêr no alles stil...deastil wie, allinne op in dwarsbalke pipen de rotten en 'e âld ûle suchte by 't ûlboerd.
It folk hie noch wat lyts guod fergetten op 't potrak. Mei lange stappen trêde hy derhinne en sette it yn 't foarhús del en kuiere doe it sânpaadsje noch efkes lâns nei de wei ta. It wie sa tsjuster noch net, as men koe de ikebeamsstammen sjen en de bisten weidzjen yn 't lân foardoar. De dauwe stie heech op 't lân en simmerbleek pinkeagen de stjerren oan 'e loft en in lyts streekje moanne lei as in goudene sichte yn 't súdeasten. It hôf
| |
| |
skittere yn 't tsjuster mei syn blossemsnie befrachte en as hy tige taharke, hearde hy Jan syn fioele boppe it nachtlik wyngerûs út.
Der kamen in pear jongelju oan. Hja praten sa sunich, dat hy koe gjin wurd ferstean, mar oan 't delsetten fan 'e hakken hearde hy se oankommen.
Der seach hy ynienen, wa't it wiene. Fokke en Tine Fleurin en hja roannen wol sa smûk ticht neistinoar lâns...
Reinder glimke efkes en krûp wat ferside efter de hege hage fan syn hiem, krekt sa lang, as hja foarby wiene. Doe gyng hy yn 'e hûs, wêr 'e feestwille útstoarn wie en it wurk slepte...
De Hastinger wei makket like grillige bochten as de Hastinger Swâde. Sims slingert 'r om in âld hûs hinne, dan wer troch in elzeboskje en sims dan wike de beammen in ein dat út tebek en troch in brede gloppe sjocht men de heide lizzen, fier, flak, stemmich yn har dageliks brún habyt.
Mei in brede swaai as fan in stevige mansljusearm draait 'r dan wer om 't tsjerkhôf hinne en nimt de guit rjuchtút op 't Nijlân yn, wêr de beammen spjuchtiger begjinne te wurden en der mear pit yn 't gers komt, wêr de Hastinger boeren by de miedferhierings hast om fechte.
Dy kant út wei kamen dy beide jonge bern en har willige fuotten folgen de swaaien fan d'âld wei yn onsteurbere folchsumens. Krekt as roannen hja der beseffeleas hinne en libben net iens mear har eigen bestean, mar in oarenien, in wûnderhearlik nij libben, wêrby se it âlde ôflei hiene as de kleurige flinter de rûpehúl.
‘Tine!’ sei 'r en nochris wer: ‘Tine...!’ en 'e swiete klank fan dy wurden makke him dûzich fan lok.
En yn dy iene amerij, dy't no folge, wijde de leafde him ta dichter. Hy sei wurden, dy't noch noait yn him opkaam wiene en hja joech him in onbegrinze macht oer 'e taal, om te uterjen, wêr syn hert sa fol fan wie.
| |
| |
Deastil bleau 't om har hinne...as yn in twadde Paradys wiene se nochris wer tegearre, de earste lokkige minsken mei har earste leafde.
Efkes glied der in ljochtskimer oer 'e heide...bleek, fol sidderjende begearte...yn 'e fierte sloech in hiemdogge oan.
Doe waarde alles wer stil...deastil. De nacht gyng oer it Hastinger heidelân en de stiltme folge him.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd