Logo DBNL
De Hoara's fan Hastings (1992)

De Hoara's fan Hastings

(1992)–Simke Kloosterman–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

6

July wie 't.

It reinde...Ienlûdich foelen de reindrippen op 'e bestode linebeammen, no al oerenlang en de moude ûnder 'e stammen begoan einliks ek wiet te wurden. It wie stil yn 'e natuer...in dei sûnder wyn en men hearde neat oars om jin hinne as de mezyk fan 'e rûzjende simmerrein.

It lêste hea lei op 't swee, as lytse figuerkes op it grutte damboerd fan finne en miede krioelden de mieren, donkere stipkes, yn 't fjild om en hjir en der stiek in tintsje tsjin 't laaigrys fan 'e loft ôf of in iensum brún seil, dat noch flaukes bol stie yn 'e moarnskoelte fan 't frije fjild.

Oan 'e kant fan 'e sleatten geure de balsem en 'e krûderige galje op 'e diken en yn 'e Hastinger tunen de finjelieren en duzendskoanen mei de hiele âlde geuren fan âld bepke' tunen, ienkear rûkt en fêsthâlden yn 'e heugenisse as in oantinken oan wat wûnderlik moais út de dagen fan jonkheid.

Wychman Hoara stie ûnder de linebeam te praten mei syn broer Oebele. It gyng der wûnder op in mûskopjen en skodholjen en fan 'e rein murken hja neat.

‘No, wat sil 'k?’ sei Wychman yn dubio. ‘Derhinne? 't Is oars ek mar in hoannestap.’

‘'t Sit him sims mar oan ien stim. 't Komt dy ta, dû hearst yn 'e raad. Mar dy Nuttert!...jonge, ik stien dy sosjalisten net en no mei dit waar...hja ha 't allegear oan tiid. Hja kinn' dochs net op 't lân ferkeare. Dû moatst der altyd hinne.’

‘En dû moatst mei.’

‘Ikke? Hark ris, it binne dyn saken en ik ken dy sa goed...soest dy hypoteek oer ha wold ha, ast der gjin profyt fan trekke koest? en no bist húv'rich om de middels te brûken? Wat binn' dat no wer foar fizefazen? Slach dyn slach...en oars...opbringe...!’

Wychman seach pûdich en kaam noch mar net út 'e ried. ‘Ik wit net...’ sei 'r foarsichtich. ‘Soe 't ek in rare namme jaan?’

Oebele loek ferachtlik de mûlshoeken del. ‘Ast der oait bang foar west hast, dan hieste doomnee Fleurin wol in pear sinten jaan mocht foar in foech wente. Hy bringt dy, wêr dyn fuotten dy noait drage sille en dan sa hommels trouwe mei Martsen...! It stekt dy oars ek net sa nau, jonkje. Dû hast om sa te sizzen dy beide stimmen koft en dan hja net fan 'e pleats. Dû hoechst der gjin bekrûping oer te krijen, it giet sa earlik ta dat.’

‘Toe dan mar,’ sei Wychman Hoara, alhiel bepraat en raar gesteld, om't it hjoed stemmersdei wie en 't derom gyng, as hy lid fan 'e raad bliuwe soe as net.

Fan 'e moarn hie 't iten him al net troch de kiel wold en yn 't simmerkeammerke hie hy skoften sitten te siferjen oer syn kânsen. No dy stiene net sa bêst...want hy hie in minne partij.

Nuttert!

O wat stiek it de rykste boer fan Hastings, dat hy yn 't kryt komme soe mei Nuttert, Nuttert mei de marse, dy Nuttert, dy't hy alear in koarste brea tasmite doarst!

Doe't it bekend waarde, dat dy ek eagen smiet op in stoel yn 't gemeentehûs, dat hy al kandidaat steld wie, lake hy der earst om. Sa'nien soe yn 't regear? oer Hastings? Dy't sels neat te regearjen hie, yn in hierd húske wenne? deis mei de marse op 'e rêch by de boeren oankloppe? dy't hy altyd oansjoen hie as syn mindere, as syn slaaf, as syn machine, dy't men in sintmennich yn 'e hân treau en dy't dan wer seis dagen willich roan, wêr men him ek mar hinne stjoerde. Hoara lake 'r om, dat hy skodde. Dit wie nochris in grap!

Mar doe kaam der in jûn en in grut jonge brochte de Hastinger krante, ‘Weekblad voor de gemeente Hastinger Ham’, mei 't gemeentewapen derfoarop, twa ikels en in klaverblêd en derûnder lâns in blau krinkellint. Dat wie de Swâde, dy streame krekt sa 's sa'n sulv'ren lintsje troch de heide.

Hy siet op 'e bank foardoar wat yn 't waar te sjen, moai simmerwaar mei in stive westewyn en swiere loftskaden fan wolkens. Der seach hy 't ynienen swart op wyt en de krant wie him út de hânen fallen yn 't gers. Wol in kertier lang bleau hy der sitten. Earst moast hy ta himsels komme en dat spande.

Dit kaam him sa yn syn eare tenei, dat hy koe der dy nachts net fan sliepe en waarde by den dei ongedueriger en mankeliker.

Mar winne soe hy 't, al soe de ûnderste stien ek boppe. Dy Nuttert him fan 't plak kringe, der hy tweintich jier sa mei eare sitten hie!!

Al de Hoara's spanden har derfoar. Hja skroomden no 't jild net. Alle stimmen, dy't mar foar jild te krijen wiene, der leine hja it near op en dy't him net bekeapje litte woe, dy leine se op in oare menear it fjoer sa nei oan 'e teannen, dat se wol lyts waarden, dat se om 'e finger wûn wurde koene.

Mar dy Driuwerske, dy âlde fûle njirre, dy sette it tsjin har yn 'e kant. Dy joech neat om har, dy sèach har jild net iens! No, hy Wychman Hoara soe 't har hjoed wolris yndruie, wat macht as 't jild dan einliks wol hie, allertigenst!

En dan dy soan fan har, Douwe slachter mei syn nuvere kluchten! Hja woene wol ha, dat hy it lêsten west hie, dy't alle doarren by de Hoara's fol plakt hie mei grutte repen pompier en der stie op mei fan dy hiele fette grouwe letters: Kiest N. Gramsma! de candidaat der socialisten! Die een open oog heeft voor de noden des volks! Lage belasting, goedkoop brood! welvaart!! Dat hie Wychman Hoara tagniisd de oare moarne, doe't hy fan 't bêd kaam wie en ris efterhûs yn 't waar sjen soe.

O, dy Douwe, dat wie sa'n houtsje en dan syn broer Hedzer, nou dy spile ek net swak by. Fansels allebeide nei de mem útskaaid, sok âld, sok jong, mar hy soe se wol opsitten leare!

En mei de lilke holle pandere hy it sânpaadsje lâns, de wei út, mei Oebele as ferlieder op 'e side.

It stie hjoed net stil op 'e Hastinger strjitwei, der by 't sim-

merdei it brede skaad op leit fan foarse ikebeammen. De rike boeren fan 'e Ham spanden de hynsders foar de wein en hellen de lju op, hiele weinfollen folk. Mei rûne rêgen en gleone pipen sieten se op 'e swânenêsten en diene in steil wurd, de measten klear om Hoara syn fonnis te tekenjen. Dat jage mar nei de Ham, krekt as 't in feest wie, om him derút te knikkerjen en hie hy him net tweintich jier ward foar 't heil fan 'e gemeente?

De bakker, der hy alear ris spul mei hân hie, roan har fan efteren yn, de âld griene parapluie op, de mûle stoef ticht. Hy sei gjiniens dach.

‘Read?!’ sei Oebele.

‘Foargoed,’ andere Wychman nippel. ‘No't hy earm is, sosjaal en alear...'k ha huzen op him boud!...Mar dy Nuttert...’

‘Ast' dy jonge no net ris in wantsje jûn hieste...It is dy min bekaam, jonge, jonge, it stientsje is in berch waan,’ sei Oebele sneedsk, fol leedfermaak yn syn bruorre fertriet.

Want dy krige no licht ekris in tsjinstuit. Dy gyng oars alles foar de wyn. Wie 't miswier, syn fruchten besloegen goed, bargesyktme en gallige skiep, der wist 'r net fan. Wiene de ierdappels djoer en krap, dan hie Wychman hûnderten fan kuorfollen en as se goedkeap wiene, dan boude hy krekt wat oars. Net in hûs fol bern en dy al hast grut. Oebele begoan te rekkenjen, Fokke hie al lotte, fansels frijlotte en Lys, no dy hie hy langlêsten ek al sjoen mei 't hier op 'e holle trânsele, dy woe dus ek al graach by de jongefammen rekkene wurde.

Gels wie no ek al in jier of wat wei en Martsen Kobus der ek alwer lang skepper en skriuwer. Men wist hast net iens mear, dat hy mei in oarenien troud west hie as de bern der net wiene.

Sa yn 'e prakkesaasje wei lânen se oan by de pleats fan Driuwerske. 't Ald wiif siet foar 't finster mei de oerâlde fok op 'e noas en har gleone eagen seagen oer 'e bril hinne nei har.

‘Wat moat dat?’ sei se mei har skel lûd. ‘Der komme me dy Hoara's oan skytskoarjen, dy divel fan in Oebele is der ek by.’

Der wiene se al yn 'e keamer.

‘Dach!’ sei Wychman stoef en joech har efkes flauwei syn weake, plodzige hân.

‘Dach!’ andere se like stoef en skode onwillich wei twa stuollen by de âlde tafel en har skel lûd rattele troch de grutte keamer as in brutsene klok: ‘Soene jim ris by ús sjen? Of is 't om 'e rinte, dy't trije dagen oer 'e tiid wie?’

‘Myn goede minske noch ta! Hoe komm' jy der no by?’ sei Wychman sa fluensk, as hy 't mar yn syn macht hie. ‘Wy wiene oan 't kuierjen en wy tochten...wy kinn' hjir skoan wat útrêste.’

Har finnige lytse eachjes hie se net fan him ôf. ‘Wel ja no,’ joech se him as in skimpskeut werom, ‘ien hoeke fan 'e keamer is jimmes dochs ek al hast mei, net? In moaie menear fan dwaan, notaris hjir te kommen en dat seit mar, Wychman Hoara moat dy hypoteek oer ha en oars...opbringe! Ik sei, in grutten as in lytsen bloedsûger, it giet dochs allegear om 'e duit. En no sitte wy ûnder jo.’

‘Sa is 't,’ sei Wychman Hoara en draaide syn holle safier om, dat hy net iderkear dy ûle-eagen foar him hie te flikkerjen, dy't krekt as de ûle-eagen út it Hastinger kloksgat wei nei him loerden, stil en sûnder poazjen.

De kofje prottele op 'e koal, mar dy âld fekke tochte der net iens om, om yn te jitten.

‘Wy hiene wat mei jo te praten,’ begoan Wychman.

‘Dat tocht ik wol,’ sei hja wer. ‘En in Hoara hat gjin oar praat as oer 't jild. Skande, dat jim 't net meinimme kinne yn 'e kiste, dan fochten jim 'r op 't tsjerkhôf noch om. Sjoch, der komme myn jonges krekt oan. As jim no wat te ferhakstûkjen ha, dan kinn' jim 't der wol mei útfechte,’ en hja stroffele sels nei de foardoar, om se yn te litten.

‘Dit wurdt in taai sneed...Pas op, stien op 't skerp. It sil nuten krêkje, ast' dit winste. Dy âlde tange hat de divel yn,’ sei Oebele en efkes krolde in gnyske syn fine lippen, dy't hast skûl

gyngen yn it swarte burd, wêr al in bulte sulvertriedden troch roannen. It waarde hottefyljen, dat seach hy wol oankommen en om't hysels yn 't dwarsbongeljen in master wie, mocht hy der graach oer, der mei by te wêzen, as oaren inoar ek ris yn 't hier hingen.

Douwe en Hedzer, kreas ferklaaid, kamen yn en foelen mar efkes op 'e hoeke fan in stoel del, want hja moasten noch te stemmen, seine hja mei in skalk each op Wychman Hoara. Dy wie 't krekt, as hearde 'r syn deadsklok lieden, doe't hja dat sa koelwei seine.

‘En jim ha dan fest al hinne wêst,’ sei de iene mei watte as spot yn syn lûd.

‘It moat noch,’ andere Wychman mei tsjinsin, mar heal by de saak, sa wie 'r yn 'e prakkesaasje, hoe't hy deroer begjinne soe, wat him sa heech lei en o sa bang, dat hy him ferprate soe mei 't ien of 't oar yn dit fijandelike hûs.

‘Der is noch tiid behâlden, mar Hastings is oars fan 'e moarn betiid. De measten ha al hinne west. It wriuwt as mealstiennen, der 's no nochris aardichheid oan. Nuttert is 't wurd wol tabetroud, dy is sa kwea as in murd. Dy sil menhear de tosken wol sjen litte mei 't toskfleis derby.’

‘Dat moat allegear noch,’ sei Wychman yn syn deadsbenaudheid wei. No koe hy him net mear stilhâlde! Waarde 'r der no suver net ôfmakke? Krekt as wie 'r der al útwipt, sljucht soldaat waan, nul foar 't sifer!

‘No, dy oanhang fan Nuttert is ek net folle. Heidsjers en arbeiders en in inkele fan 'e boargerij, dy't altyd oppesysje meitsje wolle,’ smeulde Oebele. ‘It moat mar fan 'e geseten lju ôfhelle wurde, al sil 't bloed der ek nei fleane.’

‘'t Kin better fan 'e skeaf as fan 'e bân,’ keakele 't âld wiif der skel tsjinyn en seach fianich fan d' iene nei d' oare.

‘Sokke lju as Nuttert, dy moatte der ek ris yn,’ sei Hedzer ynienen. ‘Dan komt der ris wat oar bloed yn 'e raad. Net fan dy ja-menhear-roppers, Hoara, fan dy penning-sechstjinders. Jon-

ge, jonge en wat kin 'r prate! As in abbekaat! Ha' jim him al ris heard?’

‘Nee,’ sei Wychman mei in fiis gesicht. No begoan syn lilkens dochs de oerhân oer syn ferstân te krijen - hy makke him klear as in tiger foar de sprong - hy rekte de kloeren al út.

Hedzer fielde der wat fan, doe't Wychman ynienen mei neidruk sei: ‘Dus...jo stimme Nuttert?’

‘Fansels, de lytse lju hâlde it mei-inoar. Dat is har ienichst wapen, de ienriedichheid, Hoara.’

‘Dat sil 't wol, mar út freonskip soe 't my oanstean, as jo my stemden.’

‘Watte?! Freonskip?’ Hedzer harke raar op. ‘Freonskip...? Ik leau oars net, dat jy oait oer ús drompel west ha te freon-sprekken. Us hûs is te lyts en te min foar in Hoara en ik tocht ek, dat jy te grutsk wêze soene om in stim te biddeljen.’ Dat wie de lonte yn 't krûd.

Der sloech de tiger syn kloeren út. ‘Doch 'k dat?’ sei 'r. ‘Ik biddelje der net om, hja komt my ta,’ en swier te rissen gyng hy oerein. ‘Ik ha net om 'e nocht dy kosten fan 't oerskriuwen fan 'e hypoteek betelle...ik moat der wat fan werom ha.’

‘Ha 'k it net sei, ha 'k it net sei?’ rôp 't âld wiif wer mei har skel lûd. ‘Spek oan spinnen, jonges.’

‘Wat dan? Myn...ús stim!’ spatte Hedzer op, poerrazen, dat immen him yn syn frijheid oantaaste doarst en dat om wat jild.

‘Jo stim en Douwe sines ek,’ andere Wychman koelwei, krekt as hânele hy oer fee. Hy wie no baas, dat fielde 'r. De eangstme lei al yn har eagen, dat hy har yn 'e macht hie en net sparje soe. Derfoar wie hy in Hoara, dy koene gjin meilijen, al sont geslachten net. Dat wie mei it jild ek in erfnisse fan heit op soan.

't Ald wiif waarde sa wyt as in doek ûnder 'e swarte tipmûts - hja smiet it ierdappelskyldersmeske yn 'e bak mei ierdappels en sette dy ferheftich op 'e tafel del.

‘Us stimmen!’ boude Douwe slachter him nei. ‘Dy ferkeapje wy net, wol Hedzer?’

‘Dy ferkeapje wy net,’ sei dy, ‘en teminsten net oan jo en as jy 't gat fan 'e doar sels net hânsum fine, dan sil 'k it jo wol wize. Derút! optslach!’ en hy gyng ek oerein en in stap of wat op de Hoara's ta.

Wychman krige syn stôk en stroffele nei de doar. Fan woeste nidigens stivere syn antlit, krekt as wie der in iiskâlde wyn oerhinne raasd. Sa sil it fjild der winters ek foarlizze, as de wrede wjukken fan 'e winterwyn it yn 'e flecht teistere ha.

Noch ienkear draaide hy him om. ‘Takommende maaie bringe jim it jild op,’ sei 'r. De tiger rekte de kloeren út, hy hie syn bút.

't Ald minske sloech mei de hânen yn 'e loft. ‘O!’ sei se noch, doe lei se fan harsels. Domp foel it swiere lichem op 'e matte.

‘Fuort, fuort!’ dreau Oebele Wychman oan. ‘Dat folk is ta alles yn steat, dat apefolk!’ mar ynwindich fermakke hy him ta de teannen út. O! as dizze twa lêste stimmen it ris wêze mochten, dy't him kitsten! Sà fernedere te habben en der dan noch gjin side mei bespinne te kinnen!

Hastich striek hy him ris mei de hân oer 't lange burd, oars mochte Wychman it ris sjen, hoe't der in ynhâldene laaits om syn mûle trille om syn ôfsneutere broer. -

It reinen begoan wat te lichten, der kaam wyn en de beammen skodden yn in flúst'ring fan wolbehagen de reindrippen ôf. It reingerdyn, dat as in trochsichtich gaas oer 't lân waaide, ferfloddere en waarde oplutsen troch it felle sinneljocht, dat men noch net seach, mar skimerjen fielde efter de simmerrein-wolkens.

De linebeammen bloeiden...de fûgels songene deryn. Strakjes soe de sinne der trochkomme en as in frisse jonge breid lake de natuer har ta, noch mei fonkeljende diamanten yn 't hier en heal útkame blommen op 't boarst.

Wychman Hoara seach fan dat alles neat. Mei in swart gesicht klaude 'r yn 'e wein...mei in swart gesicht knoffele 'r moedsum by de hege trappen fan 't gemeentehûs op. Hûnderten wiene der al foar him by op gien - hy koe der al moai wis op oan, syn lot wie al besegele yn 'e wichtige bus. Te glûp kuerde hy nei de hege doar mei har moaie útsniene panelen, de riedseale, der syn stoel stie, mar wa wit, hoe lang as 't sines noch wêze soe!

Licht flaaide Nuttert der him oer in wike of wat wol yn del!

As it nou noch mar in oarenien west hie, Simen winkelman bygelyks of de weinmakker, ek allegear fan dy reade freonen! Dat soe him lang sa net stutsen ha.

It wie krekt, as soe der noait in ein komme oan dy dei. Hy kibbe en jeuzele yn ien stik troch en koe 't nearne net fine en knoffele en stroffele oer alle wurklike en fermiende stan-yn-'e-weiën. Martsen woe him paaie mei in swiet pantsjefol tee en in stik dimterkoeke derby en begoan ek ris oer wat oars te praten, mar Wychman Hoara syn holle siet der sa fol fan, dat ear't hja derom tochten, dan hiene se it der al wer oer. As it hekje mar op 'e knieren draaide, dan trille hy al. Dan kaam de slach. Fan ongeduerichheid liet 'r 't smoken en siet mar stiif de wei út te sjen mei de platte, plodzige tûmen yn 't festjebûs en in skerpe dwarstear tusken de eachsbrauwen.

‘Ik woe wol, datst it suchten lietste,’ sei syn wiif, ‘'t komt ús net iens oan 'e kâlde klean, sa'n tebeksetsje. Myn goede, ús kaptaal is der net mei wei, wol?’ Hja siet der wol sa breed en wichtich foar yn 'e grutte briedstoel. Hja joech har nei 't groeien, de dikke earms protten ûnder ta de jaksmouwen út en har rûn blank kin krige in bewyske fan in ûnderkin.

Sà woe hja him in riem ûnder 't hert stekke, mar Wychman liet de earen der net nei hingje. ‘Pake en heit ha der sitten...’ sei hy, heal yn himsels,... ‘mar dû begrypst soks net...’ ‘...Watte?!’...sei hja skerp.

‘...Ik sei, dû begrypst soks net,’ andere hy wer. ‘Wy ha altyd yn

eare en oansjen west...wy binn' dat wend...it komt ús ta...derfoar ha wy jild.’

It griisblau fan har eagen ferdonkere him ta djipdonkerblau...der lei in glâns yn as skerpslipe stiel, hurd, warskôgjend en hja makke har breed yn 'e grutte mahonyhouten stoel. ‘...So?!’ sei se, ‘...so!?’ mei in lange úthaal. ‘Wol dat sizze, dat wy en ús gelikens minder binne as de Hoara's? Om't wy in sint of wat minder ha...om't ús foarâlden net sa gjirrich en klauwerich en ynhalich wiene? Wat minseliker, Wychman? Hja hiene noch in hert, man, mar jim mei jim hiele oanhang ha der in stik stien...in grou stik...Bah, ik wearzje fan dat jild-praatsje, altyd ivich dat jild! Tink mar net, dat jim de himel dermei keapje kinne of ek mar ien onnoazel koareltsje leafde! Der is gjin smiten mei de mûts nei...! Der past ús Leaven Hear wol op, dat de earme minsken yn al har earmoed dy grutte skat faak mar foar 't krijen ha en jim jim hiele libben mei lege hânen omrinne kinne en derop sjen meie. Sa wurdt it bledsje omkeard...’

... ‘Hâld op...!’ smiet hy der razen tuskenyn en de nidigens poarpere syn triedsjewangen. ‘Ha 'k dy derfoar ta myn wiif makke, om my útfege te litten troch sa'n arbeidersdochter?’ ‘Tocht Wychman Hoara derom, doe't hy my dy krysttiids wol sa allerûnderdanichst frege om syn wiif te wurden?’

‘No nee,’ begoan hy alwer yn te binen, ‘mar dû seist it sommes ek sa raar op, Martsen.’

‘Dû komst my op 't sear.’

‘En dû my.’

‘Dû bist ek sa min te brûken tsjinwurdich. Wat sil 'k bliid wêze, as dy kiezerij oer is. Dan kin men wer sykhelje,’ sei hja en geat him nochris yn.

't Wie skimerich en stil yn 't simmerkeammerke. De hege linebeammen foardoar stiene ûnferweechlik yn 'e hjitte, broeiske sinne en de sterke geur fan 'e kamperfoelje hinge as swiet-rook oer 't hiem en 't wie sa nuvere stil bûtendoar, krekt as stie

alles en harke nei 't needlot, dat op kommenswei wie, droan-jende mei swiere fuotstappen oer de ierde.

Der rattelen gjin amers op 't bjinstap - de mieren klosten ek net op 'e minne klompen by de hússide lâns om in swolchje wetter. Lys wie nei doomnees Tine, om 't bordueren te learen en dat kaam Wychman hjoed al sa stil oan, dat hy har fris lûd net galmjen hearde troch de lange, brede gong fan syn foarhuzing. Want it wiif hie har sin krige, in nije foarhuzing wie der kaam, mar ek gjin foetbreed mear en ek noch op 'e âlde fonde-minten, foar safier it koe. Heal spul, waarde der doe skodholle, in nije fuotling op in âld hoas. Doe't it spul der ienkear stie, twa grutte keamers efterinoar en in brede gong dernjonken lâns, acht foet wiid en in grut foarhús mei bûnte stientsjes opset en fluorre en derneist noch in simmerkeammerke, doe foel 't ta. Mar d' âld skuorre skeinde it spul danich. Dat wie no suver in brette apel op 'e stôk.

Wychman liet him alle skimpskeuten, dy't hy der ûnder-dúmkeswei oer hearre moast, by de rêch delglide en doe't dyselde skuorre nij dutsen wie en wat ynfoege, sei hy smoutwei, it moast no goed wêze. En dermei wie 't út. En 't oare jier woan hy safolle oer, dat de foarhuzing wie lyk en hy ruile mei in soerswiet glimke alwer mear nije effekten yn foar syn los jild.

Mar no hekke it. As in effene stream wie 't libben der sa moai hinne gliden, mar no kaam der in krinkel yn 't tou...de sosja-listen hiene 't as in kloft hongerige hûnen op him en syn baantsje fersjoen. Sûnder, dat hysels it merkbiten hie, wiene de onnoazele siedsjes, yndertiid struid yn 'e oproerige herten fan Warmolding en Nuttert, opkaam en útwreide en no wie 't al partij tsjin partij yn 't doarp. Hastings waarde read...Hastings waarde ferneamd as de bûnte hûn. Yn 't wurk wie 't folk mar min mear te brûken, de losse arbeiders luiteren om en fregen mei grutte mûlen mear lean. Nuttert mei syn fyn-útknypt gesicht siet efter de skermen...dy roan no ek wol mei oare negoasje as snypsnaren! Earst is 't altyd de striid fan rykdom en

earmoed...mar op 't lêst giet it derom: man tsjin man lyk as by âlds en dat wurdt in wreed bedriuw...der tegniddet altyd immen of eat yn dy twiekamp...

Lang om let seagen se Fokke oankommen op 'e fyts. As heit dertroch wie, soe hy yn 'e fierte de rjuchterhân al opstekke, mar hy wie al by 't ein wei om 't Jufferspoeltsje hinne en noch hie hy de hân oan 't stjoer.

Wychman Hoara syn hert sloech him sa, krekt as soe 't barste. Hy telde de beammen, hoe fier as de jonge noch fan hûs wie 7 - 6 - 5 - 3 der draaide hy 't sânpaadsje op. It stjoer skittere yn 'e sinne...de stevige brune hânen bleaune, wêr hja wiene.

Wat dy man dy amerij útstie, wie freeslik. Mei dy tweintich tel of wat soene al in hiele bult sûnen fan syn libben boete wêze.

Der wie Fokke yn 'e keamer. ‘Herstemming,’ sei hy mismoedich en foel deawarrich op 'e stoel del.

‘Wolst' wat lodderein ha, jonge?’ sei Martsen.

‘Leaver net, muoike,’ sei hy. ‘Jou my mar gau in pantsjefol tee. Efkes stil sitte. Ansens sil 'k oan 't fertellen,’ en hy krige it lichte petsje ôf en wiske him it swit fan 'e foarholle.

It bern wie in jongfeint waan...Fokke Hoara stie optheden yn top fan jonkheid en manljuskreft, feardich en grut, breed fan skouders, sterk fan polzen. It frisse, ûnbedoarne lei noch op syn brune wangen sa 's de moarnsdauwe op it simmerlân, mar yn 't sjen fan 'e eagen fermoede men al 't karakter, dat him ek foarme hie yn 'e jierren fan bern ta feint, sa 's de pit yn 'e perzikstien, ûnbesjoen foar de wrâld - yndividueel - op himsels - persoanlikheid yn 'e grutte heap, it eigene wezen, der de maatskippij him no miskien in fyftich jier oan kenne soe. ‘Hie 'k it net tocht!’ sei syn heit ynienen midden yn 'e prakke-saasje wei en sloech mei de fûst op 'e tafel. ‘Dy divelse Nuttert, dy docht it my...! Hoefolle skilt it, jonge?’

‘Op 'e snaren, as heit wie der fuortdaadlik al útwipt,’ sei dy.

‘Gjin heidsjer is thúsbleaun. It folk is ús net tagedien.’

‘So? en hoe witstû dat?’ frege Wychman foarswei. Wa wit, wat se him der by dit en by dat wol net ferwiten hiene yn 'e harbarge? En al syn âlde sûnen trieken him yn ien amerij mei kûgelsfeart foarby, guont heal fergetten, guont hjoed noch mar krekt betocht en folbrocht en de swiete mezyk fan it jild hearde hy derboppe-út klingeljen s' as yn it merkegejoel de sketterjende hoarn, dy't alle libbenslijen en klachten foar in setsje smoart!

Martsen joech Fokke de wink noch - mar't wie te let. Wychman wie fierst te nijsgjirrich om te hearren, hoe't de minsken oer him praten en hy helle Fokke suver de wurden ta de hals út en doe't dy it sei hie, loek it read fan skamte oer syn wangen, sa skamme hy him oer syn heit, dy grutte, stoefe kearel, dy't no noch net iens de eagen delsloech foar him en dy der oars ris efkes útklaaid wie yn 'e harbarge yn syn bywêzen, dat hy hie syn hânen hast net thúshalde kind, sa lieten se him fan 'e ra rinne.

Optlêst hie ien út it omsittend laach sei: ‘Stil jonges, ik leau wrachtsjes, der sit dy grutjonge fan him. Dat wurdt no syn oandrager!’ en doe laken se, dat it davere.

‘Wat dy ris wer nei de hoale ta slepe sil! It is sa'n foksebinde!’ gniisde in oarenien en mei wetterige dronkemanseagen skilicheagen se nei him en piuwden him út.

De drank makke se manmoedich en ûnferfeard, dy joech ferstân yn 'e harsens, dy't te dom wiene om in stikje brea foar wiif en bern te beskrippen en hja hearden 't jild wer rinkinkjen yn 'e lege pongen.

En dochs - selst yn 'e weelde fan dy oere fielden se de wrede hân fan 'e Hoara's, dy't har as in izeren sylbeage op 'e nekke lei. Fokke wist it wol, as hy 't heit mar ris fertelde, wa't it west hiene, dan stiene se maaie oan 'e dyk, neaken en bleat, mar hy hâlde him stil en Wychman Hoara is 't noait gewaar waan, wa't syn eigen bern it earste ynsicht yn 'e ferkeardens fan syn karakter jûn ha.

Dy wytnis makke him treurich, sa 's elts tichteby-besjen fan alles, wat men leaf hat. Want o as men ken en wit! dan stjert der safolle leauwing, safolle ferwachtinge en by stikjes en bytsjes ruilet men foar it sa heftich begearde witten al syn idealen yn. It is in roaljebûtsjen, dat sûnder mis op skea útrint...

Hy woe him ris wat fertraapje - it wie no dochs hjeljûn en net de muoite wurdich, mear wurk op 'en baan te heljen. In setsje stie hy stil te sjen yn 't skaad by de âlde komuorre, dy't al útwynde fan âlderdom en der de winterkeninkjes lyk as by âlds wer in nestje boud hiene yn 't holle fan in âld wylgenmoes by de dobbe. Sûnder dat hy derom tochte, seagen syn eagen dat oer nei Hastings, nei de grutte readbrune boeken foar de pasterij en hy kuerde der o sa lang nei mei de bernige blydskip fan 'e wissens, dat syn lok sa tichteby wie...sa tichteby...de seldsume blom, wêr men jin mar om hoegde te bûgen en dan hie men har!

Dat dit leafde wêze koe, der tocht hy net iens om. Hy riddeneare der net oer en raffele syn gefoel net útinoar om krekt te witten, hoe't it no wie...sa 's bern mei 't keunstige boartersguod dogge...it wie s' as 't wie en hy naam it oan as in jefte fan syn blide jeugd, dy't ek de kreft oansterke yn syn jong, linich lichem en syn hert fan lok en hoop úttine liet as in blossemripe blom. Dy't him noch mear jaan soe...hy wist it...

Syn tinzen wielewalen noch wat hjir en der om yn 't gean fan syn eagen oer 'e blossemswiere lânen, mar einliks stûken se wer by Tine as de seilstien, dy't wol it middelpunt wêze moast fan sa'n hearlike wrâld as no foar him lei...

Der hie noait folle smaak yn 'e Hoara's sitten sa foar 't ien as 't oar, mar Gels hie der dochs wat oar bloed yn brocht en boppedien learde syn leafde him no it sjen mei dichtereagen...

Hoe't de dodzjende simmerwyn oer 'e fjilden gyng mei stadige sjong'rige flúst'ring as fan ien, dy't in bulte sjoen hat...en it beweegjen en meigean fan 'e ieren mei syn sang as folgen se him fan fierrens op 'e mezyk fan syn hearlik lûd allinne. En

dan it gloeien fan 'e reade moankopsblommen yn 'e rogge, dy't mei gauwens de goudene lyfdracht, erfd fan 'e junysinne, oanlizze soe as in grutske erfnamme, machtich oer folle goed. En hy seach Tine der as in keninginne tuskentroch gean...syn hartstochtelike eagen omfiemen har byld mei heftige leafdeloaitsen...o hoe moai wie hja hjir mids alles wat ek jong en moai wie, wûnderbaarlik.

Har ljocht boskje hier, glinsterich yn 'e sinne, seach hy ynienen foar him en har eagen, dy't sa blau wiene as de sweltsjes yn 'e mieden oan in rûge feanpetskant en it teare, fine lichemke yn syn jonge, moai-linigens droegen fan o sokke lytse fuotsjes!

Sokke fuotsjes, nee noait hie hy tocht, dat der sokken wiene en 't klappen fan dy hakjes wie foar him as de mezyk fan 't lok syn komste.

Sa rein, sa goed wie dy earste leafde fan dit natuerbern - selst de begearte nei besit ferlokke him net as in slang yn syn ierdsk paradys, dat namste moaier wie, om't hy der roan te dreamen en 't sels net iens wiste.

Mar o hoe'n wille hie 'r! De simmersinne hearde by dy dagen fan syn libben en de wide, rike fjilden, beblomme en befrachte mei de rispinge fan in wrâld en de blauwe, hege loften, dy't weiwulfden yn oneinichheden fan onbekende hearlikheid!

En de wyn song oer 'e griene ieren, dy't noch bûgen leare moasten en der loek op it beanelân in walm fan geur omhegens út dy waarm-stoofde bou en dy tûzenen beaneblommen en 'e boekweitboer seach syn lân der al foar lizzen yn 'e wite breidsklean, oerswarme fan 'e gûnzjende bijen as breidsjuffers om in lokkige - o dy fleur fan dat jonge hert en dy jonge breidkleurige natuer! dan binne wurden noch te kâld, komme der hyn noch te nei net oan ta, dan is allinne it libben each de skôger en begriper, de minskesiel de fersteander fan dizze stim, dy't sangen sûnder wurden sjongt en hymnen sûnder timpel! -

Der wie in fuotpaad, dat moudich bochte troch it hege Hastinger lân, betrape fan geslachten fan Hastinger blomkesiik-

jende bern. Op en del roan it, by droege sleatten lâns, der de gerskrûperkes yn 'e toarre bledden omstrúnden en de miicheamelers har ferhoalen huzen bouden, by de rûzjende rogge troch, dy song as in see by 't kommen fan it tij en as in bern sprong it sims mei in smel streekje moude oer in hege, rûge dyk, fol fan âlde eskenbosken.

Sweltsjes bloeiden der en foarkjes en leppeltsjes en de kanten wiene brún fan tûzenen breakes, dy't der stil en froed inoars brún simmerpakje beseagen yn 't skaad fan 'e toarne-beistrûken. En fierder wynde dat paad, as de grutte minskewei sels wynde it him as in smel giel lint troch de stille lânen. De rogge-ieren waarden lichter en in minne frucht boekweit skeat der út it oerjierrige jiskelân op en skou en skruten begoan de heide alwer te wreidzjen oer 't lân út de droege dykswallen wei en skripte mei taai geduld om 't har ûntnadere ryk wer yn beslach te nimmen. Der ynienen krûp it paad wei yn in nearzich spjirreboskje, skeanwaaid, heal tepletter slein troch syn westerse fijan, dy't by 't winter sa oer it Hastinger hege lân spoekje kin, krekt as is 'r 't gram, om hjir altyd noch beammen fine te moatten.

Der slûpte it paad ta'n yn, der ferroan it yn mosk en spjirre-beamsnuddels - de kammeraat, it selskip wars.

Der gyng Fokke sitten en seach oer 'e heide. Dy koestere har as in bern yn 'e hjitte sinne en as sloech hja longerjend de earms út, sa tilde it oer it stille, fiere lân, besluiere yn fine dize as eagen yn slommedream.

Der wie gjin minske te sjen, de grutte, grutte stiltme, dy hie der har tinten opslein ûnder dy feletten-blauwe loft, mei allinne in pear snikwite fûgels yn stadige simmerflecht as skaad yn 'e felle sinnegloed fan 'e julymiddei.

In stik twa wartebiters gûnzelen om him hinne, mei licht gesweef op kleurige skitterwjukjes en 'e imerkes gyngen oan yn 'e heidestrûkjes en sloegene de wjukjes út yn 't ljocht.

O! wat wie Hastings no fierôf! Krekt as hie hy noch noait ûn-

der de minsken west, mar altyd allinne yn dizze foldiedige natuer, dy't de minske likegoed alhiel befredige as 't blomt, as 't djier, der hja tesimmer mem oer wie.

Syn eagen foelen efkes ticht der yn dy waarme dyksgoate oan 'e heideseam. Twa holders jagen him foarby en setten beide hurd ta op in krekt iepengien strúske lette brimmerheide-blommen. Stil waarden se yn 'e blomkes wei, dronken fan leafde en koart simmerlok en foelen doe swier fan slomme neist him del yn 't sân, dat glinstere as goudkerr'ltsjes yn 'e gloeiende sinne.

Hoe lang hy der sa lei hie, wist 'r net. Ynienen waarde hy kjel wekker...der krûp him eat by de hals yn - in spin of sa. Yn in omsjoch hie hy de rjuchterhân by de hals yn en sprong oerein.

Yme-boer, dy't syn bijen nei de boekweit brocht hie, stie efter him, it skuldige raaike noch yn 'e hân en lake him slop.

‘Der ha ek wolris flitiger west as jo!’ sei 'r grapjeiendewei. ‘In Hoara en dat yn 'e heide! Jim heit syn hierren stiene rjucht oerein, as 'r 't heart.’

‘Ea wat, ik siet efkes te rêsten, doe gyngen my de eagen ticht...'t Is ek wer sa broeisk op 'e rein. De wite flinters fljogge my tefolle.’

‘Tefolle? Noait genôch waarmte. Elts jiergetiid bringt syn eigen seine mei, de simmer syn waarmte en de winter syn snie,’ en ûnder 't praten wei ried Yme syn hûnekarke yn 't skaad fan 'e spjirren, en doe foelen se beide yn 't goatsje del mei de rêgen tsjin 't hege wâltsje oan.

‘Wolst ris oanstekke?’ frege Fokke en helle de tabaksdoaze út 'e bûs.

‘Jonge ja,’ sei de âlde en hie 't pypke al yn 'e hân, mar doe betocht hy him ek wer... ‘Kin 't wol?’ sei 'r, ‘wy sitte yn 'e bosk fan jim heit en mei fjoer mei hjir net pield wurde.’

‘De bosk leit dochs oan 'e sintinsje, dy komt der fan 't winter ôf - heit wol 't oanmeitsje. En 't is op myn noed.’

Doe krige de âld man in stik of wat triedsjes en treau se mei bedachtsumens yn syn poepepypke mei 't slop mondstik en seach de flamkes as in foarsizzing fan wille flikkerjen boppe it droege krûd, dat foar 't fjoer opkrolle.

‘Hea,’ sei 'r, ‘wat leine jo der skoan te sliepen nys-ansens. Ik ha der in hiel set nei stien te sjen. It wie sikersonk skoan dreamen, want jo laken yn 'e sliep wei.’

Fokke syn wite boppetosken blonken efter de folle lippen. ‘Diich 'k dat?’ sei 'r. ‘Yn dit moai sinneskyn waar moat men wol laitsje.’

‘En as der jin dan in faam yn 'e holle omspoeket...’

‘Ik leau net, dat hjir fammen binne op 'e Hastinger heide, as 't moast Sjut turfstûker wêze mei har geiten!’

‘Tinkst, dat ik ek net jong west ha? Dat 'k net wit, hoe 't mei jim gesteld is? Doe't ik sa âld wie as jo hie 'k Minke al op side en 't is myn wiif waan. Och jonge en 'k woe se foar in fet ko net graach wer misse, no net iens!’ en der fersêftige him wat yn 't âlde ferware antlit...it oantinken oan dy jonge innige leafde makke syn herte weak...

In setsje sei gjinien in wurd, doe waaide mei de wyn it jûnlet fan 'e Hastinger klok oer 'e heide.

‘Gienn' jo mei?’ sei Yme. ‘Jo kinn' wol op 'e karre sitte.’

‘Ik gien leaver,’ sei Fokke en strêke de meagere hûntsjes oer 't rûpske hier.

‘No, de hûnen sill' wol komme,’ sei Yme en Fokke regele syn stap nei d' âld man sines, dy't sims fan âlderdom en onwissens stûke, en hja hearden 't lege karke efter har oanratteljen, stadich, skean en bryk oer 'e heide yn 't bochtige sânspoar lâns. Sa gyng 't op hûs yn.

In felettene jûnskimer dwelme der no oer 'e heide om. De sinne stie noch heech, mar ûnbesjoen makke de dauwe him klear foar syn lette ommegong. De grûn kuolle ôf...de jûnfûgels begoannen al tsjininoar te fluitsjen en trilleren har earste noaten troch de stiltme. Wolkjes fan in hânbreedte grutte

plûmken as sulveren weachjes op in wide, blauwe see oan 'e lofteinder en hiene sulv'ren seamen as fan keningsmantels. De frosken kwêken yn 'e heidepoel en oan 'e kant yn 't snileguod widze it nêst fan in reidmoskje hinne en wer mei de lauwe wyn as duldige widzer.

‘Hjir soe in siik minske sûn wurde,’ en Yme dronk mei folle swolgen de hearlike frisse loft yn. ‘Skande, dat it nei de ein ta giet mei my - ik sjoch der sims suver tsjinoan, dat ik hjir wei moat. Mar de tiid is der...ik bin no yn 't seisensantichst...Wat ik no noch krij, is tajeft. En wa sil dan op myn bijkes passe?’

‘In oar, dy't der dan wer syn nut fan trekt,’ andere Fokke sûnder omtinken...wreed yn syn wierheidsizzen fan minskene bedriuw.

‘Dat mei Driuwerske no ek wol tinke, dy't oars stjerre wold hie yn 't âld hûs, sei se. 't Sil my nij dwaan, as hja 't derby sitte lit...ik wit net,’ en Yme seach nei de beammebosk, wêr har pleats yn ferside lei. ‘Wat seit de Psalmist(*) ek wer?

Mei klauwen en skrippen komt it byinoar en men wit net iens, wa't it nei him nimme sil...’

‘Wat wie dat dan mei Driuwerske?’ frege Fokke yn syn ûnskuld wei. Hy begriep net iens, wêr Yme op sinspile.

En doe droech dy 't him oan, fan stikje ta bytsje, syn hiele heite bedriuw fan 'e moarn en hoe't de oaren ek allegear nei de Ham ta dreaun wiene, om him te stimmen.

‘En no dochs noch in herstemming!’ sei hy. ‘Hy rukt it net, jim heit. De Hastingers ha 't mier oan him - hy hat syn eigen stâl ferbûke. Jo moatt' it tsjin him sizze.’

‘Dy moed ha 'k net,’ sei Fokke flau-oandraaid. ‘It kin noch tafalle.’

‘'t Is benaud, dat jim heit him ek sa ynpakke litten hat fan dat jild. Doe't hy sa jong wie as jo...! och, wat wie 't doe in bêste

kearel! Fleurich en gol - doe koe der nochris in sint ôf en no! de gruden bedstrie lit hy him ommers noch djoer fan 'e earme minsken betelje!’

Fokke liet de holle hingje. ‘Dat wist ik ek net,’ sei 'r. ‘En fan Driuwerske likemin.’ Mar hy lekke syn heit net, wylt der in oar by wie, dat koe der net lâns, tocht him.

‘Dat leau 'k wol,’ andere Yme, ‘mar de straf fan al dat kwea kin wolris op jim holle delkomme, al binn' jimme der net hândiedich oan. Sok dwaan der rêst gjin seine op en sok jild...no, der is in roakje oan. En no sis ik jo dach,’ en Yme stjoerde syn hûntsjes de kant út nei 't Hastinger efterom.

‘Jûn Yme,’ sei Fokke en seach yn 'e prakkesaasje wei nochris oer it simmer-moaie lân, djipdonker mei wite sânplakjes bestruid, poarperkleurich yn 'e ûndergeande sinne.

In pear jonge fammen roannen foar him út, smuk de hollen byinoar yn flústerjend petear en no en dan pearele der in laaits troch de simmerjûnsstiltme, dy't der wie ûnder de hege weisbeammen. Swietsjes roan hy se fan efteren yn...o dat gean nei it lok foar him yn 'e jûngouden sinne...! Stil stapte hy op 't sanpaadsje lâns neist de wei en wie al by har, ear't hja it wisten.

... ‘Tine...!’ sei 'r. ‘Lys!’ mar dat hiel oars. Der kaam ynienen de fal yn syn lûd as in heechstimd lofliet, dat ynienen ferrint yn in spinnewielssankje. No gyngen se mei-inoar nei hûs, stadich, en de lichte fuotten printen mar efkes har leasten yn it droege sân, sa bewjukke de jonkheid har gong.

Har eagen seagen him oan as de blauwe wiid-iepene miede-sweltsjes de sinne en sims roerde har skouderke hiel efkes syn earm en dan krige 'r ynienen in skokje fan wûnd're wille yn syn hert en tocht 'r om hiel hearlike dingen...Syn hert wie sa licht en blij as in fearplûm op in frisse maitiidswyn en hy waarde der stil ûnder...En syn stil harkjend ear fernaam it lûd fan 'e klokken, dy't de sabbatdei fan syn jonkheidsleafde ynletten...

De jûn ware oer it hiem fan Wychman Hoara, de wûnd're geur fan in wrâld fol blommen wie der yn 'e loft...mar yn 'e hûs, der rommele it swierwaar noch nei fan 'e middeis, hy fûtere op alles en elkenien en roerde it iten net iens oan. Doe hy in haadstik út it kristlik dagboek foarlêzen hie, loek hy de pet oer 'e eagen en wipte krekt sa lang op 'e knopkestoel om, dat hy begoan op 't lêst te knikkeboljen. -

Nitelich en ongedien waarde 'r earst wer wekker, doe't Fokke en Lys thúskamen mei de geur fan 'e simmer yn 'e klean en 'e frisse jonkheid op 'e wangen. Heit wie stroef en koart en frege net iens, wêr hja west hiene.

En der wie Lys bliid om, want heit woe 't út noch yn net mear lije, dat se by doomnees fuotten binnedoar sette. Doomnee hie him langlêsten raar yn 'e mûle hinge op in fergearringe en hy miende te bespeuren, dat doomnee him ek net sa mear ward hie foar him mei de ferkiezing. En om't hy dochs ien sochte, om dy de skuld fan alles jaan te kinnen, wie 't ien muoite, om doomnee alles mar oan te wriuwen.

No waarde 'r by den dei noch meagerder en bienbitiger. It gyng tsjin 't lést. De oanbefelings foar de herstemming, dy har fette grouwe letters gniisden wer as lytse divels yn 'e krante. Nuttert sines naam hast in heale blêdside yn beslach en sines - no dy stie ferside ûnderoan mei in stikmennich nammen en Wychman en Oebele reizgen nochris wer by de lju lâns, dy't ûnder har sieten en dy har noartsk as stil-bedêst te reden stiene.

By Driuwerske te kommen, dy drystens hiene se dochs net wer. 't Aid wiif hie har grif fan 't hiem jage, as in âld murd wie se, dy't in nêst mei jongen ferdedicht en hja raasde har lijen wech-ender-wear út, dat de hiele gemeente der fol fan wie. ‘En ik hie tocht, dat 'k der stjerre soe! en no ferdriuwt 'r my fan myn hússteed, fan myn âlderserf, dy divel! Ik ferwinskje him, dat syn alderserf ferfalt en syn bern omkomme!’ sa ferflokte se him daagliks mei har skel lûd, as Wychman harres foarby stroffele mei 't kofjetsjetteltsje nei 't haailân ta.

In dei of wat letter slingere de herstemming de ferdieldheid wer yn 't lân. It trof wer sa - it reinde miggelichwei mei in slopseilskoelte en de Hastinger boeren sloegen har slach.

Wychman Hoara sonk as in stien. Te licht befûn, 297 stimmen ferskil.

't Wie krekt, as trille der wat as frees troch Hastings, no't hja de roaver sa stiene. Krekt as soe hy him no wreke, geweldich, temûk, sa 's in ûndier, dat in oarenien nei de strôt springt, om't hy der allinne it libbensbloed rûkt! Mar der barde neat. Yn 't earstoan hiene hja neat te frezen. Hy wie noch fierst tefolle yn 'e sûs fan 'e slach.

Moannen en moannen wrotte en wrame de pine oer dy tebekset him yn 'e holle om en yn 't earstoan, as 't riedsfergearringe wie, krûp hy de hiele middei op 't hea op 'e bûthúsbalken. Dat koe 'r net sjen, dat Nuttert derhinne stappe soe, om op syn plak te sitten!

Mar novimber kaam yn 't lân, it lânwurk wie beret, it fee stie op 'e stâl en de soarch fan in jier joech har del te rêsten. Men sloech de doarren ticht efter de jiersrispinge, dy't geurich en swier yn 'e fekken oploege wie.

Yn de koarte dagen, de lange jûnen slûpten de twillingbruorren omtinken en neitinken by 't twiljocht fan 'e winterdagen yn 'e huzen. En Wychman Hoara benuttige dy tiid. Gjinien naam hy yn 'e heimnisse...hy wiste it wol, krekt s' as de Egyptyske presters by âlds, dat der gjin geheim better bewarre is as by jinsels.

Allinne hy hâlde him wat mear binnedoar. Der mocht nochris wat oars úthingje as dat de pipe him út 'e mûle sketten waarde en 't libben is o sok in swiet besit!

Der ynienen klonk de ellinde as in skreau oer Hastings, yn 'e winterstiltme fan 'e droeve, ôfgeande dagen, dy't mei bleke eagen oer it ferlitten lân sjogge. Fiif boeren sei hy it jild op, dat wie mei Driuwerske seis. No't it lân sa breagoedkeap wie, wie 't har ûndergong.

En de wille oer dy fernietiging seagen se fonkeljen yn syn eagen, dy't miskien ien trien litten hiene om 'e fel, dy't hja meiinoar bewurkstellige hiene en dy hy him no mei tûzenen fan 'e allerbitterste triennen betelje liet. No koene se gean te skoaien en stimme, wa se woene, gniisde hy yn himsels. Goaitsens Poai en Hindrik en Ljibbe mei de jonges en de turfboer Japik, allegear, allegear krigen se it fonnis thús en hja mochten hippe of springe, hja koene opkrasse. -

De pleatsen stiene allegear al ûnder ferkeap, dy iere maitiids, doe kaam Douwe slachter der skytskoarjende oan en pleite foar syn mem, alhiel yn 't lyts himd mei triennen yn 'e eagen. ‘Lit har der dan teminsten te hier bliuwe,’ sei 'r. ‘Mem kin net fan 't âld spul ôfsjên, Hoara. Hja is der sa oan ferkleefd.’

Op in sneine hiene se dat petear mei de heldere wintersinne op 'e glêzen en de stille fredige natuer slomjende ûnder de toarre bledden.

‘Ja,’ sei Wychman, ‘no kinn' jim wol komme en bidde en smeke 't hûndert út, mar doe't ik ris kaam om in kleinichheid, wa jage my doe ta de doarren út? It hie net folle skild, as ik wie der útsmiten en ik bin sa min op 'e gong. Dy't it jild gjin eare jaan wol, moat it mar kwyt, Douwe,’ en it oantinken oan syn fernedering makke him nochris wer troch 't razene hinne. ‘Dy beide stimmen moatt' djoer betelle wurde. Dû kinst no sjen, hoe'n waarde as ik se wol net tarekkene.’

Douwe sei neat, hy bûgde de holle as in beam, dy wit, dat hy tsjin dizze stoarm net bestand is.

‘Fij!’ sei Martsen ynienen, ‘dit giet my botternôch, Wychman. It minske is âld...hja stiet al mei de iene foet yn 't grêf.’

‘'t Kin my neat skille,’ sei dy wreedwei werom. ‘Dy net hearre wol, dy sil fiele en as hja doe skiklik west hie, Douwe, ik sis dy dit, hja hie der side mei bespoan.’

Dy gyng oerein, de triennen roannen him oer 'e meagere, brune wangen. ‘Om ús...mem ha...ik my fernedere foar

jo, boer,’ kaam der stammerjende út, ‘...om ús bêste, kloeke mem...It sil har de dead dwaan.’

En hy gyng der stil út mei al syn bittere ellinde yn dy kalme natuer, de wei út, dy't mem sa graach ris útsjen mochte.

‘Wychman, dû bist te wreed,’ sei Martsen en seach him nochris wer oan sa 's by âlds. Mar selst foar dy eagen teraande de iiskoarste om syn hert net mear. Dat wie oan 'e boom ta beferzen yn 't jildiis yn 'e lange winters fan gjirrigens.

‘Bin ik,’ andere hy stoef. ‘Lit se fiele, hoe sear as 't docht. Hja binn' dermei betelle, dy apen. As de soannen my holpen hiene en ik wie dertroch kaam - it pompier lei klear, dan hie 'k dat âld wiif de rinte kwytskolden har libben lang. Dan hie se in goede âlde dei hân. Mar no sil 'k se knipe...sà!’ en hy krige in sulveren leppeltsje út it teepantsje en bûgde it dwarstroch.

‘Dû bist net wiis,’ sei Martsen en gyng der lilk út.

Maaiedei rieden de frjemde weinen mei de frjemde lju troch Hastings. It wiene de nije eigeners of hierde boeren fan 'e ferkofte pleatsen. En op in âld boerewein ried Driuwerske fan 't hiem ôf, it besit, der hja sa kloek en diger foar west hie.

Hja hie der stjerre wold yn 't âld hûs.

En hja hinge har op oan 'e skuorstile. -


Vorige Volgende