Nieuwere literatuurgeschiedenis. Deel 3

[p. 182]

LV.
M. Antink.

Catherine door M. Antink.

Dit is een boek subtiel-doorwerkte, en toch breednatuurlijke, bloed-warme kunst.

Zooals men zijn eigen lichaam voelt leven als een prettig stuk leven vol gezondheid en kracht, zoo leeft ook dit boek voor ons onder het lezen, en als men het ten slotte weer dicht heeft geslagen, broeit het nog lang, in onze hersenen en zinnen, zwaar-bewogen en fonkelend, na. ‘Catherine’ is, in de verste verte, geen boek van koude kunstjes, handige gladheid, leven- en gloed-loozen woordenpronk - ‘Catherine’ is natuur, de natuur, zooals ze gezien wordt door een kranig en sterk temperament. Menschen dus, die blij zijn met ledigen klank-zwier, met, netjes opgepoetste rococo-knapheid, menschen voor wie de kunst niets anders is als conventioneele vorm-elegantie, zullen zich heelemaal niet aangetrokken voelen door het krachtig-bonzende leven dezer spier-sterke, saprijke kunst, evenals de welig-opschietende ranken van een in vrijheid tierende plant altijd iets haatlijks, iets ijslijks, moeten blijven voor den lieftallig-weeken bewoner van een goedkoop boudoir-interieur.

[p. 183]

Schoone vorm toch, die niets dan vorm is, is geen kunst en dus eigenlijk ook niet schoon. De dingen zelve alleen, zooals zij leven in de rondom groeiende werkelijkheid, of in dat andere levende leven, dat hare wortelen heeft in onze ziel, alleen die dingen, en die uitsluitend, zijn de bestanddeelen der echte kunst.

Tot deze beschouwing ben ik gekomen door het leven van Mej. Antink's boek.

Geweldig-forsch, maar in zijn geweldigheid toch stilgehouden en rustig-harmonisch, staat dit boek in ons verbeelden voortaan. Iets oer-krachtigs, iets plotslinggedaans met breede slagen, iets stouts en toch stils, iets hoogsterk-bewogens en toch breed-statigs, iets dat het grandiose nadert, terwijl het toch op den beganen grond blijft, iets van een maagdlijk, een ongeschonden brok woud ligt in dit boek.

Mej. Antink's knapheid-van-doen is niet de krachtlooze gaafheid der routine, niet een keurig distillatieproduct van doorgezette lectuur en oefening, neen, 't is de onbelemmerde groei van het spontane natuurleven zelf, van welks rijke en frissche echtheid men met stille emotie geniet.

Als ik mij niet vergis, is dit der schrijfster eerste werk, en het eerste dus, hopen wij, van een lange reeks.

Moge deze toekomst-volle schrijfster, zonder zich te storen aan de smalingen der achterblijvers, dóórgaan op haar eigen heir-baan, die haar zeker ter victorie leiden zal.

M. Antink. Catherine. Haarlem. De Erven F. Bohn. 1899.