De fluitspeler en andere verhalen
(1986)–Sita Kishna–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 37]
| |
[pagina 38]
| |
In een dorp woonde er eens een kapper die Bambam heette. Deze kapper knipte het haar van zijn klanten altijd onder een boom. Dicht bij die boom was juist in die tijd een man gestorven en zijn geest woonde in de boom. Kapper Bambam trok zich daar echter niets van aan en bleef elke dag onder dezelfde boom zijn werk doen. Op een dag kwam de koning van dat land toevallig voorbij rijden en hij zag de kapper daar aan het werk. Hij ging naar hem toe en zei: ‘Kapper, ik wil bij jou mijn haar laten knippen. Hoe heet je?’ ‘Mijn naam, majesteit, is Bambam, kapper Bambam’, antwoorde de kapper eerbiedig. De koning vervolgde: ‘Kijk eens, ik wil graag mijn haar door jou laten knippen, maar ik wil eerst weten wat voor kapper je bent. Ben je praatziek of niet?’ De kapper begreep meteen wat de koning bedoelde en haastte zich te antwoorden: ‘Majesteit, u kunt mij elke eed laten zweren! Ik kan een geheim bewaren, ik vertel nooit iets verder. Alle mensen komen bij mij om hun haar te laten knippen. Sommigen hebben wondjes op hun hoofd, anderen hebben luizen in hun haar. Weer anderen hebben vuil en ongewassen haar. Toch zeg ik er nooit iets van aan andere personen. Dat is niet mijn gewoonte, majesteit.’ De koning was gerustgesteld en zei: ‘Goed, je mag dan mijn haar knippen. Ik heb vertrouwen in jou.’ Hij ging onder de boom op een bankje zitten en de kapper begon zijn haar zorgvuldig te knippen. Nadat hij wat haar had weggeknipt, zag hij tot zijn ontsteltenis twee hoornknobbeltjes op het hoofd van de koning. En hij riep verwonderd uit: ‘Majesteit, er groeien twee hoorntjes op uw hoofd!’ ‘Ja, ja, dat weet ik ook wel, je hoeft niet zo luid te schreeuwen’, sprak de koning geïrriteerd, terwijl hij schichtig om zich heen keek of iemand het gehoord had. Gelukkig was er niemand anders daar in de buurt. ‘Je mag niemand één woord hierover vertellen’, beval de koning, ‘daarom wilde ik weten of jij een geheim kunt bewaren, dus denk eraan: mondje dicht!’ ‘Nee, nee, ik zal het aan niemand vertellen’, verzekerde kapper Bambam de koning, ‘wees maar niet bang, niemand zal het ooit te weten komen!’ | |
[pagina 39]
| |
Ego des men ego náu rahat ráhá aur okar nám Bambam ráhá. Ta u nau roj bár kátat ráhá ek per ke tare jái ke. U perwá ke nagicce ego admi maral ráhá aur admiyá ke jiw ohi perwá men rahat ráhá. Baki Bambam hajám roj jái hunwápar bár káte, ohi perwá ke tare. Ek roj u des ke rájá hunwápar ghorá par calal áwat ráhá aur u nauwá ke dekhis. Rájá gail okar lage aur bolis: Dekh, náu, ham mángila tore lage bár káte. Tor nám ká hai?’ ‘Hamár nám, rájá, Bambam hai, Bambam hajám’, nauwá jawáb deis. Rájá phir bole: ‘Dekh, ham mángila hamár bár tose katwáwe, baki pahile ham mángilá jáne ki tu kaisan náu báte. Tor muh cale hai ki ná?’ Nauwá samajh gail ká rájá mánge hai aur háli se jawáb deis: ‘Rájá, áp ham se cáhe jaun kasam khawáile, kabhi hamár muh ná cale hai. Sab koi hamár lage áwe hai bár katwáwe. Koi koi ke muri men junwá hai, koi koi ke muri men gháu hai, koi ke muri cáhe saphá ná hoi, tabbo ham koi se ná bolilá. Hamar i ádat ná hai, rájá sahib.’ Rájá ta bole: ‘Acchá, ta tu hamár bár kát sake hai, ham toke biswás karilá.’ Ta rájá baithal ohi per ke tare. Nauwá rájá ke bár khub barhinyá se káte lagal. Jab thorá dur kát cukal ráhá, ta dekhe ki rájá ke muri men duigo sing ke khunti jamat calal áwat ráhá. Ta háli se rájá se bole: ‘Hain, rájá, áp ke muri men duigo sing hai!’ ‘Hán, hán, ham bhi jánilá u cij, koi bát ná hai etná jor se batiyái ke’, rájá tani gussái ke bole. Aur u idhar udhar táke ki koi hunwápar hai ki ná, ki koi sunis ki ná. Baki koi hunwápar ná ráhá. ‘Toke ná cáhi i bát koi se bole ke’, rajwá nauwá ke bolis, ‘ohi se ham mángat rahi jáne ki tor muh cale hai ki ná.’ ‘Ná, ná, ham koi se ná bolab i bát’, Bambam hajám kasam kháis. ‘Ná derá, ham kabhi ná koi se bolab.’ Rájá oke biswás karis aur bár katwái ke cal gail apan mahal; okar mahal gáun ke nagicce ráhá.
Ohi din ego lakarhárá gail ek per khoje káte ke. Jab u perwá dekhis jáhán Bambam hajám roj bár kátát ráhá, ta u perwá ke háli se kátis. Perwá ekátgo tukrá men kátis aur lei gail bajár | |
[pagina 40]
| |
 | |
[pagina 41]
| |
men bence. Ek bájá banáwewálá admi lakariyan ke kin leis aur ghare lei gail. U admiyá ek tukrá lei ke banáis ego sarangi, ek tukrá lei ke banáis ego khanjari, aur ek tukrá lei ke banáis ego tablá. Bajawan banái-wanái ke leige bence aur tingo bájá bajáwewálá admi bajawan kin leis. Ekát roj ke bád gáun men ego barká newtá ráhá aur dher admi ke boláwá ráhá. Rájá ke bhi newtá milal aur u gail. Bambam hajám aur u tingo bájá bajáwewálá admiyan bhi hunwápar ráhá. I admiyan ab suru karis bajawan bajáwe ke, baki deráige jab sunis ki bajawan gáwe hai. Sarangiyá gáwe lagal:
Rájá ke muri men sing hai,
Rájá ke muri men sing hai.
Khanjari punche hai:
Kina káhá,
Kina káhá?
Tab tabalwan bole:
Bambam hajáma káhá,
Bambam Hajáma káhá.
Sab koi derái gail aur rájá saram ke máre ná jáne ká kare ke ki to kaun kait táke ke. Tab oke bahut gussá lagal aur bole: ‘Dekho ná, i Bambam hajám bolis ráhá ki koi se ná kahi jaun cij u dekhis hamár muri par, baki tabbo kahis. Baki u ab pái apan karni ke bharni.’ Rájá apan kamkartan ke boláis aur mahal men kacehari lagal. Rája ke kamkarta wan ke bhi bahut gussái gail Bambam hajám ke uppar. Sabhan bole: ‘Tu kaisan admi bate, tu bole hai ki tu koi se ná kahiye jaun cij tu dekhale rájá ke muri par, baki tabbo kahile. I kaise bát hai? Toke ab sajá mili baki!’ Rájá ke kamkartawan apne men batiyái kaun sajá u jhuti ke dei, ká sabhan kari u nauwá se. Tab Bambam hajám dekhe ki koi oke ná máne hai, ná táke hai, ta cilláis: ‘Hammu ke kuch kahe deo, bhái sahib!’ Baki sabhan ná mángat ráhá sune okar bát. Baki sonc-bicar kar ke, tabbo bolis: ‘Acchá, kahe deo.’ Tab Bambam hajám kahe lagal: ‘Bhalá, tu apne man men soncle, ki ja ham koi admi se jái ke bolti u bát, ta manái ái ke | |
[pagina 42]
| |
De koning geloofde hem op zijn woord en nadat zijn haar geknipt was, ging hij naar zijn paleis, dat niet zo ver van het dorp stond.
Dezelfde dag ging een houthakker uit het dorp op zoek naar hout. Hij zag de boom waaronder kapper Bambam altijd werkte en hakte deze om. Hij hakte de boom verder in stukken en bood het hout op de markt te koop aan. Een instrumentenmaker kocht de stukken hout en bracht ze naar huis om daar instrumenten van te maken. Hij maakte een sarangi, een soort viool, een khanjari, een kleine tamboerijn, en een tabla, een stel drums. Deze instrumenten verkocht hij daarna aan drie muzikanten.
Enkele dagen later werd er een groot feest in het dorp gehouden en vele mensen, waaronder ook de koning, waren hiervoor uitgenodigd. Op het feest waren ook kapper Bambam en de drie muzikanten aanwezig. Op een teken van de gastheer begonnen de muzikanten op hun instrumenten te spelen. Maar tot hun grote schrik begon de sarangi te zingen:
‘De koning heeft twee hoorntjes op zijn hoofd,
De koning heeft twee hoorntjes op zijn hoofd’
‘Wie heeft het verteld,
Wie heeft het verteld?’
En de tabla bromde:
‘Kapper Bambam heeft dat verteld,
Kapper Bambam heeft dat verteld’
Iedereen keek verbaasd op bij het horen van dit alles en de koning wist van schaamte niet waar hij moest kijken. Hij werd toen erg boos en sprak: ‘Kijk eens aan, deze kapper Bambam zei dat hij zijn mond kon houden, dat hij niemand zou vertellen wat hij op mijn hoofd heeft gezien. Toch heeft hij zich niet aan zijn woord gehouden. Maar hiervoor zal hij flink gestraft worden!’ | |
[pagina 43]
| |
 | |
[pagina 44]
| |
 En de vorst liet al zijn raadslieden bijeenroepen voor een grote volksvergadering. Ook de raadslieden waren niet te spreken over het gedrag van de kapper en ze beten hem toe: ‘Wat voor soort mens ben jij? Je zei dat je niemand ooit zou vertellen wat je op het hoofd van onze koning hebt gezien. Je hebt je niet aan je woord gehouden en je zult nu je verdiende loon krijgen!’ De raadslieden vergaderden verder over de straf die ze de leugenachtige en onoprechte kapper zouden geven. Ze keurden de kapper verder geen blik waardig, waarop hij protesteerde: ‘Edele heren, laat mij ook eens wat zeggen, luister ook naar wat ik te zeggen heb!’ Eerst wilden de raadsheren helemaal niet naar hem luisteren, maar ten slotte stemden ze toch toe. Kapper Bambam riep toen wanhopig uit: ‘Denk toch eens na, als ik het geheim van de koning aan een mens verteld zou hebben, dan zou het een mens zijn die erover praat, nietwaar? Dan zou niet de sarangi zingen:
De koning heeft twee hoorntjes op zijn hoofd,
De koning heeft twee hoorntjes op zijn hoofd.
| |
[pagina 45]
| |
 rájá se bolat. Tab thoro sarangiyá gáwat:
Rájá ke muri men sing hai,
Rájá ke muri men sing hai.
Thoro khanjari punchat:
Kina káhá,
Kina káhá.
Aur thoro tabalwan bolat:
Bambam hajáma káhá,
Bambam hajáma káhá.
U thoro bajawan bolat? Sáit bajawan rájá ke chipáwal bát jáne hai. Ham ná samajh sakilá i bát, rájá, baki ham koi se kuch ná kahili.’
Rájá bhi ná samjhe i bát ká hai. Ta u boláis sab bidwánlog ke. I bidwánlog áil aur dekhe ká bhail u bajawan se. Jab khoj karle, ta sabhan rájá se bole ki u ego dusar cij hai: U bajawan men jarur ego saitán hoi, saitanwá sait batiyá hai u bajawan men. | |
[pagina 46]
| |
De khanjari zou dan niet zeggen:
Wie heeft het verteld,
Wie heeft het verteld.
En de tabla zou dan niet brommen:
Kapper Bambam heeft dat verteld,
Kapper Bambam heeft dat verteld.
Zouden de muziekinstrumenten soms het geheim weten? Ik begrijp niet wat er aan de hand is, majesteit, maar ik heb niemand iets verteld.’ Tja, de koning vond het maar een vreemde zaak en hij liet vele wijze mannen uit het hele land komen. Deze geleerden onderzochten de instrumenten. Tenslotte berichtten ze de vorst dat het hier iets wonderbaarlijks betrof: er zat een geest in de instrumenten en die zong. De wijze mannen wilden weten waar de geest vandaan kwam. Daarom ondervroegen ze de muzikanten en de instrumentenmaker, maar die begrepen er ook niet veel van. De geleerden lieten daarna de houthakker halen. Deze verklaarde dat hij een boom had omgehakt die dicht bij het dorp stond. Alle wijze mannen, de koning en kapper Bambam togen naar de plaats waar de boom had gestaan. Toen de kapper zag welke boom de houthakker had omgehakt, riep hij meteen uit: ‘Maar dat is dezelfde boom waaronder ik altijd werkte! Ja, inderdaad, nu begrijp ik het. Niet zo lang geleden is een man hier gestorven en de dorpelingen hadden mij verteld dat zijn geest in de boom huisde. Volgens mij zit de geest van deze boom nu in de instrumenten. Hij heeft natuurlijk alles gehoord wat de koning en ik zeiden en dat heeft hij op het feest gezongen. Híj is de schuldige en niet ik!’ Woedend riep de koning uit: ‘O, zit dat zo in elkaar, heeft die geest dat gedaan, dan zal ik hem eens mores leren!’ Hij liet ogenblikkelijk alle drie instrumenten verbranden en zuchtte opgelucht: ‘Nu zal niemand iets zeggen, er zal geen haan meer naar kraaien!’ Maar kapper Bambam fluisterde in 's konings oor: ‘Ja, majesteit, maar toen de geest in de instrumenten zong, heeft iedereen het gehoord. Nu kent iedereen uw geheim, maar ik heb niets verteld.’ | |
[pagina 47]
| |
Baki káhán se saitanwá áil? Sabhan bájá bájáwewálá admiyan ke aur u bájá banáwewálá admi ke punchis, baki u sab kuch ná jánat ráhá, u bhi ná samjhat ráhá ká ho hai. Tab lakarhárá ke bolwáis. ‘Ta u bidwán log se kahis ki u ego per katis, u perwá gáun ke nagicce ráhá. Ab sab bidwán log, rájá aur Bambam hajám gail lakarhárá ke sanghe dekhe káhán perwá khará ráhá. Jab Bambam hajám dekhis kaun per lakarhárá kátis ráhá, ta jhat se bolis: ‘Ehi per ke nicce ham roj bár kátat rahili. Hán, albat, ab ham samajh gaili: okare tare ego admi maral ráhá. Jab ham ját rahili bár káte i perwá ke tare, ta manai ham se bolis ki ego admi hunwápar maral ráhá. U admi ke jiw u perwá men rahat ráhá. Hamre ján men i perwá ke saitán i bajawan men hai aur omen gáwe hai. U sab cij sunis jaun ham aur rájá batiyát rahili; aise u ján gail ki rájá ke muri men duigo sing hai. Tab u gáis newtawá men. Saitanwá sab cij karis, ná ham!’ Rájá gussái ke bolis: ‘Acchá, ta i saitanwá sab kám karis, ta ham oke batáb!’ Bas lei ke sab bajawan jarái deis aur bole: ‘Ab koi ná kuch kahi, na báns rahi, ná bánsuri baji!’ Baki Bambam hajám dhire se rájá ke kán men bolis: ‘Hán, rájá, baki jab saitanwá bajawan men gáwat ráhá, sab koi sun leis. Ab sab koi tor chipáwal bát jáne hai. Ham ná kahili baki!’ Becárá rájá, sab koi ab ján gail ki okar muri men duigo sing hai aur u aise pastái ke rahi gail. | |
[pagina 48]
| |
Arme koning, de mensen wisten nu dat hij twee hoorntjes op zijn hoofd had. En de ongelukkige koning moest toen leren daarmee verder te leven. | |
[pagina 49]
| |
 |
|
