Komplot op volle zee

[p. 108]

Isaäc doet een ontdekking

De sloep op het kuildek is gaan schuiven. Terwijl drie man hem in een netwerk van touwen snoeren, worstelen vier man aan een gebroken kabel om hem op zijn plaats te houden. Rochus voorop. Daarachter Derck. De jongen voelt hoe ze voetje voor voetje terrein verliezen. Als een onverwachte windstoot het schip opzij treft, glijdt hij uit op het gladde dek. Joris achter hem, grijpt hem in zijn nek en poot hem, doorgaand in dezelfde zwaai, weer op zijn benen. ‘Het gaaaat goed jon... volhou... volhouden...!’ schreeuwt hij geruststellend. Hij beweert nog veel meer. Maar vrijwel alles wat je zegt verwaait onmiddellijk.

Klaas, de achterste, bepaalt het tempo waarin ze zich op het touw werpen. Ook waarschuwt hij voor overkomende zeetjes.

Het is dag geworden. Maar de heldere zon van andere vroege ochtenden heeft plaats gemaakt voor een grauw halflicht, waarin het schuim dat over de kammen van de hoog opgezwiepte golven kronkelt, lijkwit aandoet.

De sloep ligt vast.

Natuurlijk was het in zijn hut niet uit te houden. Isaäc moest gewoon naar buiten. Er viel niets tegen te doen. Daarom staat hij nu aan het eind van het halfdek tegen de kampanjewand geperst. Boven zijn hoofd, in de bezaansmast, schreeuwen mannen. Een groot houten takel giert omlaag, slaat een stuk uit de verschansing en zwiept overboord.

Voor Isaäc rent een deel van het volk van de opnieuw vastgesjorde sloep naar het bakdek. Daar staat de stuurman te zwaaien en wijst omhoog naar de fokkemast. Nog staat het bovenste zeil, het bramzeil, keihard bol in de wind. En trekt het schip om. Of drukt de boeg diep in de golven. Een massa water breekt tegen de flank van het schip uiteen. Isaäcs benen worden onder hem uitgeslagen. Hij klemt zich vast aan de trap. Proest. Tot op de huid is hij doorweekt. Zijn hoed is hij kwijt. Zijn haar hangt in slierten in zijn gezicht.

De bootsman kruipt met twee man over dek. Hij jaagt ze naar binnen, tot onder de konstabelskamer, hoort Isaäc. Om daar de helmstok van het roer in bedwang te houden. Want de twee die op de kampanje de ermee in verbinding staande roerpen hanteren, houden het niet meer.

[p. 109]

Nu ziet de man Isaäc. In een gewaagde oversteek, zo lijkt het tenminste, laat hij zich naar hem toezwaaien. De bootsman rammelt hem door elkaar.

‘Aan... werk... pummel! Derck... naar... fo... mast!’

‘Ik ben Derck niet.’

De ander verstaat hem niet en stoot hem vooruit. ‘Derck. Verdomme. Derck!’

Isaäc struikelt zijwaarts weg. Hij blijft hangen tegen de verschansing en het want, de brede touwladders, van de grote mast. De bootsman drijft hem zonder zijn vergissing te merken, verder naar voren. Isaäc entert langs het hout en touw in de richting van het bakdek. Af en toe treft hem een schop. ‘Naar bakdek jij... verzopen kat.’

Derck hoort: boven in de fokkemast knapt een touw. Even lijkt de fluittoon van de wind door het want en de stagen veranderd. Daarna wordt het weer overstemd door de knallen van de losgeslagen en gescheurde zeilen en het steunen van het werkende hout.

De schipper ijlt over het bakdek. Vier man jaagt hij de fokkemast in. Joris; Klaas; de chirurgijn is er ook bij en de konstabel.

Harmen en de twee Duitsers, klaar met de bezaan (de achterste mast) duiken op. De Duitsers worden met Rochus naar de grote mast gestuurd. Weer een zee water. Derck voelt het touw waaraan hij zich vasthoudt uit zijn handen glippen. Hij verliest zijn evenwicht en smakt tegen de fokkemast. Daar klemt hij zich liggend aan de touwwoelingen vast. ‘De Silvere Dolphyn’ richt zich weer op.

De schipper en Harmen, ook tegen het dek geslagen, komen overeind.

Derck staat vlak bij ze.

‘Blinde inhalen!’ luidt het bevel.

De blinde! Dat is het zeil onderaan het eind van de boegspriet. Hij liever dan ik, denkt Derck.

Ook Harmen is zich het gevaar maar al te goed bewust. Hij weigert. Al is hij niet te verstaan. Zijn hoofdschudden, zijn gebaren, zijn duidelijk genoeg.

Claeszoon trekt zijn pistool en stoot het Harmen tussen zijn ribben. Weg holt de lange. Dan ziet de schipper hem. ‘Isaäc!! Ik had het je verboden. Naar je hut!’

Derck schudt van nee. ‘Ik ben Isaäc niet.’ Zijn stem is te iel. Alleen de schipper kan boven het geloei uitbrullen.

[p. 110]

‘Naar je hut!’ De schipper vloekt.

De fokkemast kraakt.

‘Naar je hut!’

‘Nee!’ Opnieuw gilt hij tevergeefs: ‘Ik ben Isaäc niet!’

De loop van het pistool zwaait zijn kant op. Het lijkt Derck verstandiger het bevel maar op te volgen.

Juist als Isaäc de trap naar het bakdek opgestuwd wordt, horen hij en de bootsman vanuit het volkslogies een doordringend gekraak. En daarna volgt op elke beweging van het schip een log gebonk.

Boven hen steunt de fokkemast doordringend. Toch wordt het bramzeil al ingehaald.

‘Derck!’ De bootsman rukt hem aan zijn schouder de treden af. Ja, wat denk ik ook, er moet wat worden gedaan, schiet het door Isaäc heen.

De bootsman wijst naar het volkslogies. Weer dreunt onderdeks iets tegen de scheepswand. Een paar britsen of een aantal scheepskisten zijn aan het schuiven geslagen, vermoedt Isaäc.

‘... los... agen... vast...’ en weer, ‘... astsjorren...’

Het luik gaat open. Terwijl gelijk een golf water over hem heen spoelt, daalt Isaäc de ladder af. Boven hem klapt het luik toe. Het is donkerder dan buiten. Al is er nog iets van licht. Tot zijn geluk brandt een van de kaarslantaarns, die aan de balken boven hem slingeren, nog steeds. Hij slaat zijn arm om een van de dekstutten en wacht tot zijn ogen aan de bijna-duisternis gewend zijn.

Dan ziet hij het. Het gevaar komt niet van op hol geslagen britsen of kisten. Het is erger. Het is een van de bakboordkanonnen.

Dichterbij gekomen ziet hij wat er gebeurd is. De affuiten, de houten karren waarop de kanonnen liggen, zijn aan twee kanten met lange kabels, de broekenings, tegen de scheepswand gebonden. Een van de zware ijzeren ringen waaraan zo'n kabel wordt bevestigd is losgeschoten. Misschien zat er een knoest in het hout, of waren er al minieme barstjes, of is de verkeerde houtsoort gebruikt. Opschieten! Hij verspilt zijn tijd met dat peinzen over mogelijke oorzaken. De tweede ring heeft het tenminste gehouden. Het kanon zit nog aan een kant vast. Het slingert aan die kabel in een halve kring rond. Zoals het trekkarretje van zijn broertje Levi, als die driftig is. Britsen en kisten binnen bereik van de affuit zijn reeds overreden en totaal versplinterd. Hangmatten zijn gescheurd.

Het schip duikt. Het kanon wordt naar voren geslingerd en dreunt tegen

[p. 111]

de voorwand. Planken kraken. Een tot nu toe gespaarde kist wordt gekraakt als een nootje. Lange splinters spatten in het rond. Ook hoort Isaäc rinkelen: er zat geld in de kist. Gespaard misschien?

Het kanon zwaait terug, wordt geremd door een gescheurde strozak en een paar dekens die voor de wielen schuiven, en botst maar zacht tegen het hout.

Het losgeraakte touw kronkelt over de planken.

Dat moet ik hebben. Isaäc duikt ernaar. Beet. Hij valt, maar houdt vast.

‘De Silvere Dolphyn’ buigt krakend naar bakboord. Automatisch komt het kanon weer in beweging. Weg wezen. Isaäc vecht om overeind te komen. Verwart zich in een drijfnat kledingstuk. De affuit rolt onweerstaanbaar op hem toe. Hij gilt. Hij wil niet verpletterd worden. Op het laatste ogenblik raakt hij los en rolt opzij. Twee passen van hem af slaat de naar voren geschoven vuurmond een eiken stutbalk als een takje doormidden. Maar ik heb het touw. Ik heb het touw, houdt hij zichzelf voor. Weer hetzelfde doordringende kraken. Het lijkt uit de fokkemast te komen, die hier door het manschappenverblijf naar de kiel reikt.

Isaäc loert naar het kanon. Dat hij het touw heeft, betekent nog niet dat hij het loodzware ding baas kan, dat beseft hij heel goed. Met een paar man zou je het op zijn plaats kunnen trekken. Niet in je eentje. Maar er is een andere mogelijkheid, ziet hij dan. De ring is onbruikbaar geworden. Daarom slaat hij het touw om een van de schuin omhoog stekende nokbalken. Het kanon glijdt weer terug. Banggg.

Als een razende trekt hij de kabel aan. Het lukt niet in een keer. De affuit rijdt terug. Hij moet het touw laten vieren. Maar de tweede keer krijgt hij het touw tijdig strak, slaat het in drie vier lussen om de nokbalk en legt knopen zoals hij de maats heeft zien doen. Waarvan hij nooit had verwacht hen zo snel te kunnen nabootsen.

Hij wijkt achteruit. Zucht. Het zware wapen is gevangen. Wel zit er nog wat beweging in. Maar kwaad kan het niet meer.

Alleen de storm raast door.

Dat blijkt nog geen minuut later. Hetzelfde kraken dat Isaäc nu al een paar maal heeft opgemerkt trekt opnieuw door het schip. Eindeloos lijkt het ditmaal te duren. En als het ophoudt, ligt ‘De Silvere Dolphyn’ scheef naar bakboord. Op dek schreeuwen de mannen. Zo hard, zo zeer in paniek, dat Isaäc hen beneden verstaat. ‘De fok... de fokkemast gebroken... de fokke...’

Hij glijdt tegen de scheepswand op de grond. Nauwelijks zit hij, of het

[p. 112]

luik naar dek toe waait open. Een golf dringt naar binnen en spoelt splinters en verstrooide bezittingen naar hem toe.

Er zijn wat koperen muntjes bij, ziet hij, als het water terugstroomt.

Het geroep op dek houdt aan.

Isaäac tast werktuigelijk in het rond. Ineens voelt hij een zakje geld. Hij tilt het op. Het is geen zakje.

In het schijnsel van het door het open luik vallende daglicht, herkent hij de beurs van koopman Van Wansinck. De beurs, die werd gestolen in de nacht nadat Symen hem Isaäc liet zien.

Op de onderkant het geborduurde scheepje en daaromheen in een halve cirkel in kleine lettertjes de spreuk: Ick en blijff drijfven.