|
| |
| |
| |
XIV. Hoofdstuk. Brief van Clotilde aen Frederik.
Myn goede broeder,
Ik wist niet of ik zou het niet hebben kunnen voorzien, dat uwe afwezendheid eene zoo groote ledige plaets in ons gezin zou gelaten hebben. Het spyt my zoo innig dat men u heeft laten vertrekken en ik lees klaer op het wezen der oude luî dat zy myn gevoelen daerin deelen. Hoe hebt gy toch van hen de toestemming kunnen verkrygen om het land te verlaten!... Doch, ik weet het, gy zyt als een echte overheerscher te werk gegaen en gy hebt vader den tyd niet gelaten om zich te bedenken; gy hebt moeder haer gevoel niet laten raedplegen en zoo maer op staenden voet eene toestemming geëischt. Wat wilden de brave lieden doen? Frans ondersteunde u; hy zegde dat het ten aenzien uwer gezondheid was, dat eene reis u ten vollen zou hersteld hebben en er
| |
| |
moest wel in toegestemd worden. - En toch, hadden wy kunnen voorzien dat uwe afwezendheid zoo zeer zou gevoeld zyn geworden, neen, Frederik, gy hadt Antwerpen niet verlaten: wy zouden ikzuchtig jegens u te werk zyn gegaen.....
Uw vertrek heeft het gedeelte der huizing waer gy u gewoonelyk ophoudt, als in den rouw gedompeld. Daer waer men vroeger het meeste leven ontdekte, is nu alles stil, doodsch en treurig. Soms sta ik te luisteren, wanneer een muziektoon myn oor treft en denk dan, dat Frans bezig is eene aria op de vedel uittevoeren of dat hy uwe stem begeleidt; doch alras verdwynt myne inbeelding, want dan schiet my de treurige gedachten te binnen, dat gy afwezig zyt, dat gy u in een ander land bevindt. Uw vriend Frans ook wordt gemist. Soms meen ik zyne zware basstem te hooren weêrgalmen; doch oogenblikkelyk ook verdwynt die begoocheling. - Dit alles maekt my mistroostig, Frederik, en ofschoon vader en moeder niets zeggen, zie ik genoeg op hun wezen dat zy niet minder uwe afwezendheid gewaer worden. Dan, wy moeten het ons herinneren, gy hebt gezegd, dat het voor uwe gezondheid is: uw vriend heeft zoo luid den lof der Dusseldorssche luchtstreek verkondigd en ons zoo vast de verzekering gegeven, dat uwe gansche herstelling de prys der opoffering zou geweest zyn; hy heeft er, met zyne gewoone manier om ieder te overtuigen, voor ingestaen... Wat wilden wy daer tegen doen? - Aen uwen wil gehoorzamen: er bleef ons niets anders over.
Nu, ik kan toch niet al te boos op u wezen, broeder; want gy hebt my eenen goeden troost nagelaten. De kleine Maria wordt my van dag tot dag duerbaerder;
| |
| |
zy verkleest zich aen my, zoo als een kind aen zyne moeder en dagelyks leer ik hare gevoelige ziel beter kennen en ontdek daer schatten in, welke ik nooit zou hebben durven veronderstellen. De spraek ontbreekt haer; doch dat is al wat haer ontbreekt. Ik heb het my als eene pligt voorgeschreven, haer eene opvoeding te bezorgen en ben daer reeds mede begonnen. Nog nooit heb ik iemand ontmoet die meer geschiktheid bezit om die kleine vrouwenwerken, welke niet gansch aen de kunst vreemd zyn, aen te leeren. Zy borduert reeds tamelyk wel en ik ben zeker dat, eer het eene maend later is, zy daerin zoo ver als ik zal gevoorderd wezen. Gy weet dat ik my reeds sedert eenigen tyd onledig houde met een tafereel van uwen vriend Frans na te teekenen. Wanneer ik daer aen werkzaem ben, bevindt zich Maria, zoo als byna den ganschen dag, naest myne zyde en reeds meer dan eens had ik opgemerkt, met welke diepe aendacht zy de bewegingen myner teekenpen volgde. Zulks deed my op de gedachte komen om te ondervinden of zy daer toe ook geene bekwaemheid zou bezitten; ik beschikte haer derhalve eenige teekeningen en ik zou u willen kunnen doen zien, Frederik, met welke juistheid en met welk kunstgevoel ter zelfdertyd zy alles weet naer te boetsen. Haer voortgang is dagelyks merkbaer en wanneer gy van uwe reis terug zyt, moet Frans haer les geven; want ik ben verzekerd dat er in het lieve meisje eene echte kunstenaers ziel besloten is.
Ziedaer voor wat de geestvermogens van Maria betreft; wat de gevoeligheid haers harten aengaet, dat kan ik u niet afschilderen. Er doen zich soms tusschen ons beide van die kleine toneelen op, welke voor eenen onverschilligen onbeduidend, onmerkbaer zelfs zouden
| |
| |
zyn; doch die my tranen van vreugde uit de oogen persen en my als een nieuw leven instorten. - Men spreekt dikwils van opvoeding en men schynt algemeen te willen gelooven, dat het onmogelyk is dezelve te bezitten, indien men in geene kostscholen uitgewoond heeft of niet in de weelde is groot gebragt. En dan, wanneer men iemand ontmoet welke slechts met gemeene kleederen omhangen is, die geene pracht kan ten toon spreiden, wie zou dan anders denken of het schepsel, dat onder die gemeene kleedy schuilt, is ook een gemeen schepsel, dat geene opvoeding kan genoten hebben, dat zich in de tegenwoordigheid van zoo genoemde gedistingueerde persoonen niet goed zou weten te gedragen. Wal heb ik thans een sprekend voorbeeld van het tegenstrydige onder het oog! Maria heeft meer innerlyke opvoeding dan menige myner ryke vriendinnen waermede ik in de kostschool gewoond heb en die thans, door hare pracht, den toon in de antwerpsche salons geven. Neen, de opvoeding alleen kan weinig goeds te weeg brengen, ten minste de opvoeding zoo als men ze gemeenelyk verstaet en die slechts eene bedriegelyke vernis is. Wanneer het gevoel ruw of onbeduidend is, kan men wel huichelaers voortbrengen; doch echt beschaefde lieden niet: het hart moet daertoe gevoelig wezen; men moet dit fyne oordeel, dat men takt noemt, bezitten, welk ons immer verwittigt, wanneer wy iets zouden kunnen zeggen of doen dat anderen onaengenaem zou vallen of hun een treurig gevoel zou veroorzaken: men moet door zich zelven kunnen weten, wanneer men spreken mag en wat men mag zeggen, en die hoedanigheid zou onze kleine beschermelinge in eenen hoogen graed bezitten. Ware haer de spraek niet ontzegd,
| |
| |
ik zou haer van nu af in de grootsche gezelschappen durven inleiden en ik ben zeker, dat zy er zich niet alleen onbesprekelyk; maer voorbeeldelyk zou gedragen, dat zy al de harten tot zich zou trekken.
Thans moet ik haer dikwils te huis laten; want ik vind er iets onaengenaem in om telkens, en in hare tegenwoordigheid, verpligt te zyn aen ieder uitteleggen wie Maria is en waerom zy onze toegenegenheid zoo zeer verdient. Wanneer wy eene wandeling doen, vergezelt zy ons immer en dan is het een vermaek om te zien hoe zy zich, buiten in de velden, kan verlustigen; zy is aen al wat schoon is gevoelig en dus ook aen de pracht welke de natuer ons in de volle lucht aenbiedt. Wanneer wy bezoeken in de stad moeten afleggen, blyft zy gewoonelyk te huis en brengt de stonden onzer afwezendheid door, met in den tuin rond te dartelen of zich uren lang in het bezigtigen eener bloem te verdiepen. En dan, by myne terugkomst, komt zy my te gemoet geloopen en werpt zich in myne armen terwyl zich eene kinderlyke vreugd op haer lieve gelaet afschildert.
Doch de stonden waerop zich haer diep gevoel in al zyne uitgestrektheid vertoont, dat is wel, wanneer ik, aen het klavier gezeten, eene aria opspeel. - Gisteren nog had ik er de proef van. - Ik speelde eene sonate van Beethoven en Maria bevond zich naest my op eenen lagen zetel geplaetst. Eerst was hare gansche. aendacht op de beweging myner vingeren gerigt, als wilde zy my het werktuigelyke van het spel afleeren; doch weldra scheen zy die bezigtiging te vergeten en stuerde zy hare groote blauwe blikken in myne oogen en scheen als in myne ziel te willen lezen, wat ik op die stonden gevoelde en wilde uitdrukken. Allengs zag ik hare oogen meer
| |
| |
glinsterend worden en ter zelfder tyd scheen het my dat de geestdrift zich van hare ziel begon meester te maken. Meer dan eens zag ik eene ligte zenuwschokking hare fyne ledematen doorloopen en haer gelaet dan eens bleek en dan weêr rood worden. Eindelyk had zy hare blikken van my weggetrokken en scheen in het ydel te staren. - Ik ben zeker dat zy op dit oogenblik niets meer zag en dat alle haer gevoel zich in het zintuig des gehoors had versmolten, van daer in hare ziel weêrklonk en, wie weet, welke verbeeldingen ging scheppen, die haer ongetwyfeld een zaligend genot deden smaken. - Dan, alsof de geestdrift myner jonge vriendin overhalend geweest ware, voelde ik ook in myne ziel eene buitengewoone gewaerwording ontstaen; ik liet my, zonder nagedacht, aen myn gevoel over; ik liet er my door mede slepen en speelde nu door enkele uitspraek voort; want myne oogen konden het muziek, dat voor my stond, niet meer onderscheiden. - Zeker heb ik nooit beter myn piano bespeeld en ongetwyfeld moest de melody, welke ik schiep, verleidend en zieltreffend zyn en op Maria den grootsten indruk maken; want eindelyk wierp zy zich in myne armen, terwyl er een ligte en ongemeene kreet uit haren gorgel brak en overvloedige tranen over hare wangen leekten. Ik ook was diep ontroerd en, het lieve kind in myne armen vattend, zoende ik haer op het voorhoofd en hield ze eenen langen tyd tegen myne borst geklemd. Zy bleef onbeweegbaer liggen en de zware hygingen haers boezems toonden my dat zy diep ontroerd moest wezen. Allengs echter scheen hare ontsteltenis te bedaren; zy opende de oogen; bezag my met een onuitsprekelyk gevoel van tederheid; doch dat ter zelfder tyd eenen
| |
| |
zweem van zachte treurigheid aenduidde, en, hare hand streelend om mynen hals slaende, verborg zy eenige stonden haer aengezigt op mynen boezem. Nog eenigen tyd bleven wy van onze vermoeidheid uitrusten - want de ontsteltenis van onzen geest had ons inderdaed vermoeid - en dan opstaende, gingen wy beide eene wandeling in den tuin doen. Maria had weldra hare vorige blygeestigheid en zachte uitdrukking herkregen.
De muziek doet te veel indruk op haer en ik weet niet of ik wel goed zou doen met haer ook in die kunst onderwyzen...... Nogtans wie weet of de moeijelykheid der leerwyze zelve haren geestdrift niet zou kunnen bedwingen en haer al te hevig gevoel niet zou verminderen; wie weet of zy er niet eenen beroemden naem zou kunnen door verkrygen? Het zou nog al belangryk zyn, indien de wereld eens het meisje moest bewonderen dat men thans durft kindsch of onnoozel noemen? Maria kindsch en onnoozel! welke dwaesheid!....
Johan, haer broeder, heeft haer meermalen komen bezoeken en zyne vreugd is groot, wanneer hy zyne Maria zoo gelukkig ziet. Heden morgend heeft hy ons allen vaerwel komen zeggen; want dezen namiddag moest hy vertrekken. Vader is in zyne pooging geslaegd en heeft den braven jongeling eene plaets van eersten stuerman aen boord van de drymast brik: de Carolina, bezorgd. Maria was by het afscheid wel eenigzins ontsteld; doch minder dan ik het gedacht had; ik ben zeker dat zy den drift haers broeders kent, die slechts op zee schynt te kunnen leven en dat de tevredenheid van zynen wensch vervuld te zien, haer het afscheid min treurig gemaekt heeft. De brave jongen had groot spyt u en Frans geenen vaerwel te kunnen zeggen en
| |
| |
hy heeft my vurig verzocht het in zynen naem te doen.
En nu, myn lieve Frederik, denk nu ook eens van tyd tot tyd aen uwe zuster Clotilde en aen de oude luî, die wel allen goed gezond zyn; doch aen wie uw byzyn ontbreekt, om zich volkomen gelukkig te mogen noemen. Herstel uwe gezondheid maer zoo spoedig mogelyk en geniet niet langer de vreemde luchtstreek dan het ten uiterste noodig is, om frisch naer Antwerpen te kunnen terug keeren. Vergeet intusschen niet my meermaels te schryven en zeg my waermede gy u by den vreemde zoo al bezig houdt. Vergeet ook niet ons aller groetenissen aen uwen vriend Frans te doen.
Uwe zuster,
Clotilde.
|
|
Auteursrechtvrij