Volledige werken. Deel 7

[p. 110]

Hoe men mensch wordt.

I.

Het was op den 26 Oogst 1821.

De lotelingen der gemeente M., in de Antwerpsche Kempen, waren ingeroepen en moesten dien dag naar Antwerpen vertrekken, om bij het korps ingelijfd te worden. - Zij waren een achttal gezonde boerenjongens, aan wie het geluk te beurt viel voor de milicie te mogen optrekken; en nogtans, meer dan een moederoog liep van wrange tranen over en meer dan een vader beefde bij de gedachte, dat zijn zoon na eenige jaren misschien gansch veranderd zou terugkomen. - Onnoozele moeders, die in het geluk hunner kinderen een ongeluk meenden te zien! Dwaze vaders, die niet begrepen, dat hunne zonen moesten veranderen, wilden zij mensch worden en niet als plompe boeren terugkeeren...

De lotelingen waren allen aan de kaak, die in de gemeente zooveel als het forum aanduidt, vergaderd en stonden gereed om, met den veldwachter aan het hoofd, door te trekken. Men wachtte slechts nog op eenen enkelen en deze kwam reeds in de verte aangestapt. - Die laatstaankomende was een frissche knaap met forschgespierde ledematen en vurige oogen. Naast hem bevond zich, aan de eene zijde, een zijner makkers, Neel genaamd, die, eenig kind zijnde, van de

[p. 111]

milicie vrij was en dus het middel om, op die wijze, mensch te worden moest derven; aan zijne andere zijde stapte een meisje, ranker dan de gewone boerenkinderen, met blonde haarvlechten, blauwe blikken en eene rozige doorschijnende huid; op haar gelaat stond de zachtmoedigheid uitgedrukt en hare ziel was rein en zuiver als hare lichaamsvormen. - Jammer, dat zij, als meisje, van de gunst der milicie verstoken moest blijven en misschien nooit mensch zou kunnen worden; want, buiten de milicie en de sermoenen van den pastor, bestaan er ten platte lande, bijzonder voor de vrouwen, weinig middelen van beschaving.

‘He, Kasper, kom dan!’ riep van verre de veldwachter.

Kasper, zoo heette de jongeling, greep de hand des meisjes in de zijne, stuurde zijne bruine oogen in hare blauwe blikken en zegde.

‘Nu, Lisbeth, houd u goed... het is toch maar voor eenige jaren, en...’

‘Gij zult mij niet vergeten, Kasper?’ smeekte het meisje.

‘Nooit!’ zegde de jongeling.

Lisbeth kon van droefheid geen woord verder zeggen. Kasper hield de oogen ter neêr geslagen en, de hand aan zijnen makker reikende, sprak hij met eene ontstelde stem:

‘Nu, Neel, vaarwel!...’ en hij snelde vooruit om zijne makkers te vervoegen.

Zijne aankomst bij de lotelingen was het sein tot het vertrek.

Lisbeth en Neel bleven sprakeloos de vertrekkenden nastaren en als deze uit het oog waren verdwenen, verlieten zij beiden de plaats en stapten terug naar hunne woningen, die op eenigen afstand van het dorp gelegen waren. Onderwege zegde Neel:

‘Lisbeth, ge moet de droefheid nu maar ter zijde zetten, wel gemoed zijn en van den nood eene deugd maken: er is toch niets anders aan te doen. Slechts eenige jaren geduld en dan komt Kasper terug.’

‘God weet wat er binnen die eenige jaren zal voorvallen,’ zuchtte Lisbeth, ‘en hoe hij bij de soldaten zal veranderen...’

‘De schoolmeester zegt, dat men daar meer mensch bij wordt,’ hernam Neel, ‘dat men bij de soldaten manier van leven krijgt en geen plompe boer blijft.’

‘En misschien bedorven wordt,’ voegde er Lisbeth bij.

‘Nu, nu, denk daar niet aan, Lisbeth, goede moed is alles... En,

[p. 112]

gij weet het, in mij zult gij immer eenen goeden vriend vinden, die maar verlangt u te kunnen van dienst zijn, die voor u alles zou doen... en...’

En Neel bleef in zijne gezegden steken en een lichte schaamteblos vertoonde zich op zijne anders bleeke wangen.

‘Ik weet, Neel, dat gij een goed hart bezit,’ zegde Lisbeth, ‘en daarom zag ik u geerne den vriend van Kasper.’

‘Zoo ik den kost voor mijne moeder niet moest winnen,’ hernam de jongeling, ‘ik ware in Kaspers plaats opgetrokken, Lisbeth, en had u dit verdriet gespaard.’

‘Dat zou ik niet gewild hebben, Neel, of Kasper ook niet; doch ik ben u dankbaar voor uwe goede inzichten.’

Intusschen was men aan Lisbeths woning genaderd. Neel ging meê binnen, om zijne pijp eens te ontsteken, wisselde eenige woorden met den ouden vader van het meisje en vertrok dan, zichtbaar in de ziel ontroerd. - Toen hij zich alleen buiten bevond, vaagde hij twee tranen van zijne wangen.

Lisbeth had ettelijke dagen noodig, alvorens er eenige kalmte in hare ziel daalde.