Volledige werken. Deel 6

VI.

Eindelijk ontsloot de jongeling zijne armen en Santafiora zachtjes van zich stootende, zegde hij op treurigen toon:

‘o Mijne lieve, mijne heilige! Wat ik tot hiertoe verhaald heb, is nog niets, ik ben mijner waardig gebleven... Kon ik een dekkleed over mijne volgende levensdaden werpen!... Doch neen! ik mag niet, ik moet u alles zeggen... Luister:

‘Men verwaarloosde niets om mij, moordenaar van Don Ruiz, in Spanje op te sporen; ik werd bij verstek ter dood veroordeeld en mijn hoofd werd op prijs gesteld.

‘Het was mij gelukt met een vaartuig de kusten van mijn vaderland te verlaten en naar Italië over te steken. U afschilderen, wat ik gedurende de laatste jaren, dat is sedert de dood mijner moeder, in de ziel gevoelde en wat smarten ik dragen moest, is onmogelijk. Mijne daad berouwde mij niet, doch een haat, tegen al wie den naam van mensch droeg, was in mijn binnenste ontstaan en ik dacht aan niets meer dan om mij op het gansche menschelijke geslacht te wreken. Eenen langen tijd bracht ik in Calabriën door; de grootste armoede en gebrek waren mijn aandeel geworden. Doch alles verdroeg

[p. 78]

ik met moed en deed het dienen als voedsel om mijnen onverzoenlijken haat tegen de maatschappij in krachten te doen winnen.

‘Eens dat ik in de gebergten van Calabriën, na mijnen honger met wilde vruchten te hebben verzaad, in de schaduwti van eenige olijfboomen lag te rusten, werd ik eensklaps uit mijnen slaap opgewekt door eene zware hand, welke ik mij voelde op den schouder plaatsen. Ik verschrok niet en opende langzaam de oogen. Voor mij stond een man van eene korte gestalte, doch van eenen sterken lichaamsbouw. Zijn wezen was door de zon gebruind; een ruwe baard en knevels, kleine grijze oogen en lange bruine haren gaven iets vreeselijks aan zijne wezenstrekken. Zijne kleeding was slordig, ofschoon uit rijke stoffen gesneden, en hij leunde met den eenen arm op eeg kostbaar vuurroer. ‘Wat wilt gij van mij?’ vroeg ik.

‘De vreemdeling bezag mij scherp en, zonder iets te antwoorden, plaatste hij zich nevens mij op den grond...’

‘Maar is uwe liefde sterk genoeg,’ onderbrak eensklaps de jongeling, is uwe liefde sterk genoeg, mijne Santa, om mijne geschiedenis verder te hooren? Heb ik u reeds geen' afschuw ingeboezemd! O, zeg het en ik vertrek spoedig!...’

‘Ik bemin u, wie en wat gij ook moget wezen,’ snikte het meisje, hem hare hand reikende.

De jongeling kuste die hand en sprak verder:

‘Die vreemdeling was een struikroover. Hij begon met mij eene samenspraak, legde mij het aangename van zijnen stiel uit, wilde mij doen verstaan hoe alles in de wereld slechts aan de woeste macht onderhevig is; hoe lijden zwakheid of lafheid moet heeten, en wilde mij eindelijk doen besluiten mij bij zijne bende te vervoegen. Zijne woorden deden een' diepen indruk op mijn hart, doch zijne pogingen, om mij over te halen, waren vruchteloos en ik weigerde hem te volgen.

‘O, dit verwondert mij niet,’ zuchtte Santafiora, ‘uw hart is te edel, te zuiver om ooit...’

‘Genoeg, Santafiora,’ zegde de jongeling, ‘wederhoud dit gezegde: mijne handeling kwam meest uit hoogmoed voort; ik wilde geen tweede wezen en geen bedwang lijden.’

Het meisje begreep dit laatste denkelijk niet goed, want zij antwoordde niet. De jongeling ging na eene korte poos stilzwijgens weder voort:

‘Er was iets verleidelijks in de woorden van den struikroover en

[p. 79]

dagen lang hield mijn geest zich bezig met over de gezegden des mans na te denken. Ik verdiepte mij in die overpeinzing en mijn haat tegen de maatschappij groeide daardoor meer en meer aan. Het scheen mij alsdan, dat er iets grootsch in gelegen is zoo alleen of met eenige trouwe makkers tegen de gansche bedorvene wereld op te staan; de wetten der menschen te bespotten, hunne vooroordeelen onder de voeten te trappen, hunne voorrechten uit te vagen en de grooten, de machtigen, de gezaghebbenden voor de kleinen en nietigen te doen bukken, o Santafiora, o mijne heilige, ik had u alsdan nog niet gezien... Dan, ik bleef nog schuldeloos; doch een voorval moest mij tot den staat brengen, die mij inwendig toelachte. Eens dat ik in de bergen ronddwaalde, hoorde ik eensklaps eene losbranding van vuurroeren achter mij. Eenige kreten en verwenschingen stegen tenzelfden tijd in de hoogte. Ik liep naar de plaats, vanwaar ik het gerucht hoorde en overtuigde mij, bij de nadering, dat er een hevig gevecht moest plaats grijpen. Een kleine heuvel bedekte het schrikkelijk tooneel nog voor mijn oog en liet mij toe ongezien de plaats te naderen. Van eenen hoek des heuvels, waar ik mij schuil hield, zag ik eene kleine bende struikroovers tegen een aantal krijgslieden worstelen. Langs beide kanten werd er wreed en razend gestreden; de roovers gaven de grootste proeven van heldhaftigheid; tusschen hen zag ik den man, die met mij de wonderbare samenspraak gehouden had, als een leeuw kampen; menigen krijgsheld had hij voor zijne voeten doen rollen; doch eensklaps werd hij omringd en ging onder de overmacht bezwijken. Nu steeg er een scherpe schreeuw in de hoogte en ‘helpt den kapitein!’ hoorde men in den omtrek rondgalmen. Dan de hulp kwam te stade; het opperhoofd der bende had eenen doodslag ontvangen: de sabel eens krijgsknechts had hem het bekkeneel gekloven. Dit zicht deed een verschrikkelijk uitwerksel op de roovers en niet moeilijk was het te zien, dat hun de moed ging begeven. Ik, die dit alles met hijgenden boezem naoogde, voelde thans op eens het bloed als in mijne aders koken, en zonder aan verder iets te denken, vloog ik den kleinen heuvel af en viel als een verschijnsel tusschen de strijders. ‘Moed, mannen!’ riep ik, en mij op denzelfden stond van den sabel des gesneuvelden hoofdmans meester makende, viel ik als een razende leeuw op de krijgsknechten. De moed dezer laatsten scheen door mijne komst merkelijk te verflauwen. De roovers integendeel herschepten, door dien onverwachten bijstand, nieuwe krachten en,

[p. 80]

zich allen rond mij als rond hun opperhoofd scharende, begonnen zij nog heviger dan te voren te strijden: het waren geene menschen meer het schenen woeste dieren te zijn geworden. De overwinning werd nu welhaast door de roovers behaald en weinigen der krijgsknechten konden door de vlucht hun leven redden.

‘Toen de strijd geëindigd was, omringden mij al de roovers en noemden mij, bij toejuiching, tot hun nieuw opperhoofd. Ik, door mijne drift vervoerd, nam dien post aan en eene nieuwe levensbaan, eene baan van schelmstukken en wandaden begon voor mij, ongelukkige sterveling! Meermaals verheugde ik mij in het uitoefenen van mijn gevloekten stiel; doch alle deugd was in mijn hart niet uitgedoofd De godsdienst, die zoo vurig in het hart van allen Spanjaard spreekt, deed ook meermalen zijne stem in mijne ziel weêrgalmen. Vreeselijke stonden van naberouw moest ik meermaals doorworstelen; doch de ketting die mij vastknelde, kon niet verbroken worden. Het was gedurende een' dier stonden, o Santafiora, dat ik u in de kerk van Santa Croce te Florenciën ontmoette en sedert dit oogenblik scheen als een nieuw licht in mijne duistere ziel te dalen. Ik verstond dat ik op de wereld zou hebben kunnen gelukkig wezen... O had ik toen uw beeld, uw zuiver, heilig beeld uit mijnen geest kunnen vagen, had ik die zuivere liefde in mijnen boezem kunnen dooden, o dan had ik mogelijk uw ongeluk niet bewerkt. Zeg, SantafIora, vergeeft gij mij mijne liefde, vergeeft gij aan het verwerpelijkste schepsel der aarde de stoutheid van zijne besmette oogen in uwe engelreine blikken te hebben durven spiegelen. Vergeeft gij hem dat hij met zijne bloedkleurige hand uwe zuivere hand heeft durven raken, dat hij de onschuldige hijgingen uws boezems bij de hatelijke kloppingen van zijn bevlekt hart heeft durven mengen. O zeg, Santafiora, vergeeft gij mij dit?...’

En de jongeling viel voor het meisje op zijne knieën.

Santafiora stuurde hare oogen op haren geliefde, zweeg eenige oogenblikken en als in vervoering weggevoerd, zegde zij eindelijk, hare armen om den hals des jongelings werpende en zijn hoofd tegen hare borst drukkende:

‘Felice, ik bemin u...’

‘O neen, bemin mij niet meer,’ snikte de jongeling; ‘vergeven en vergeten alleen vraag ik.’

‘Vergeving en liefde,’ zuchtte het meisje tot antwoord.

[p. 81]

‘Maar, mijne Santa, hebt gij mijn verhaal dan niet gehoord! Weet gij dan niet, hebt gij niet verstaan dat ik het hoofd eener bende struikroovers ben, dat de wanschepsels, die u in de Appenijnen wilden aanranden, mijne onderdanen waren en dat zij...’

‘Ons mogelijk zouden gedood hebben,’ vervolgde het meisje, ‘maar gij hebt ons verlost.’

‘Wat geeft dit, ben ik daardoor gezuiverd, ben ik niet altijd een wanschepsel, waardig uit den schoot der maatschappij te zijn gebannen?’

‘De liefde vergeeft u, mijn beminde,’ riep Santafiora, het oog ten hemel slaande, ‘en God heeft nimmer eenen boetvaardigen zondaar verstooten.’

De jongeling antwoordde niet en bleef eenige oogenblikken sprakeloos. Eindelijk richtte hij zich op en sprak verder:

‘Neen, nooit zal ik dulden, dat gij u, door onze vereeniging, zoudt ontheiligen. De deugd, Santafiora, kan met de ondeugd niet op gelijken voet staan. Het lam kan met den wolf niet leven.’

‘Mijn beminde, mijn Felice,’ zuchtte het meisje, en zij zakte bezwijmd en roerloos ten gronde. De jongeling vatte haar in zijne sterke armen en droeg ze op een bijgelegen grasheuveltje. Hij bleef eenigen tijd op het roerlooze meisje staren en terwijl tranen van zielesmart over zijne wangen rolden, greep hij een boekje uit den zak, scheurde er een blad uit en schreef daarop eenige woorden. Dan vatte hij zijne minnares op nieuw van den grond, drukte ze tegen zijne borst en wachtte geduldig tot het meisje weder de oogschelen zou opgelicht hebben. De bezwijmdheid verging allengs en wanneer het meisje hare krachten ten volle had wedergekregen, ging hij ze terug op de bank plaatsen, viel eene laatste maal voor haar op de knieën en haar het briefje in de hand drukkende en deze nogmaals met drift kussende, zegde hij: ‘Vaarwel, Santafiora, voor eeuwig vaarwel!’

Op denzelfden stond vloog Felice op, en eer het meisje nog een enkel woord had kunnen spreken, was hij reeds over den muur van den tuin en snelde naar den zeeoever.

Toen een uur later Santafiora, zich meer bedaard gevoelende, op hare slaapkamer gezeten, het briefje bij hare nachtlamp ontplooide, las zij:

‘Santa mia!

‘Ik bemin u en blijf u eeuwig beminnen; doch het is daarom juist,

[p. 82]

dat ik uw lot aan mijn rampzalig lot niet wil verbinden. De schande, die op mij kleeft, kan wel voor anderen, doch voor mij nooit uitgewischt schijnen. Wanhoop alleen blijft mijn lot op de wereld; want mijne daden kan ik niet verg ten. Vergeef mij en bid soms voor den ongelukkigen

‘Felice.’

‘Naschrift. - Uw vader heeft onze liefde niet gekend; dat zij eeuwig voor hem een geheim blijve. Morgen schrijf ik hem, dat een buitengewoon voorval mij te Napels terugroept. De brave man zal mij eerder dan ik hem vergeten! Hij zal mij nooit meer zien.’