Volledige werken. Deel 6

[p. 15]

Marietta en Leonardo.
Eene Venetiaansche geschiedenis.

I.
Liefde.

Het was in het midden van Oogstmaand

Zoo het eenen dichter ware gegeven geweest op de vleugelen eens arends boven de Adriatische zee te drijven, met welke poëtische aandoening zou zijne ziel niet getroffen geweest zijn, als hij die stille natuur, welke zich onder hem uitspreidde, zou bewonderd hebben! Met een goddelijk gevoel zou hij de warme, zuivere lucht in zijne longen ingeademd hebben en mijmerend zou zijn stille blik de zachtverzilverde maan gevolgd hebben, welke haren glans op het in zee begraven Venetiën uitspreidde en de rijen zijner trotsche gebouwen, als een aantal kronkelende zilveren lijnen of als onbeweegbare bliksemflitsen, deed voorkomen. Zoo hij dan zich nog lager hadde laten neêrdalen en onmiddellijk boven de koningin der zee hadde gedreven, zou zijn oor lieflijk gestreeld zijn geworden door de zoete stemmen der geliefden, welke, hunne gondool zachtjes op het water voerende, hunne minneklacht bij het teedere mandolinenspel uitgalmden. Het stil geplons, welk de gondoolvoerders, bij elken riemslag, in het

[p. 16]

water maakten; het gewapper der duizendkleurige wimpelen der gondolen, het gefluister van den zoelen avondwind en het zoet gebruisch der geklovene golfjes der lagunen, zouden hem ook niet minder verrukt en zijnen geest in zachte mijmerij gedompeld hebben. O, die dichter zou voorzeker gedacht hebben, dat dit alles een droom, eene geestbegoocheling was, en dat hij, op de vleugels der verbeelding weggevoerd, in het rijk der luchtschimmen ronddwaalde! - En nogtans zou dit niets geweest hebben dan de bloote natuur, welke slechts één straaltje harer glansende kroon zou vertoond hebben. - Dit alles bestond op dit oogenblik: dit alles was waarheid.

De lagunen van Venetiën waren met ontelbare gondolen bezaaid; want het was een dier zuivere avondstonden, waarmede de hemel de Italiaansche gewesten zoo mildelijk begunstigd heeft. Betooverend was het te zien hoe die menigvuldige vaartuigjes door de stille zeevlieten heenkruisten en met welke wonderbare behendigheid zij elkaar wisten te vermijden. Hier verhief zich eene zachte stem en scheen als de zang des nachtegaals zich in het luchtruim te verheffen; daar zong een krachtige mannengorgel een dier diepgevoelde gezangen, welke zich als eene lange zucht bij de zoete vrouwenstemmen mengden en te zamen eene hemelsche harmonij voortbrachten.

De nacht was reeds ver gevorderd en vele der gondolen waren van de lagunen verdwenen. Slechts hier en daar zag men er nog in de verte eenige ronddwalen, waarvan de kleine lichtjes, welke zij aan den mast voerden, slechts de tegenwoordigheid aanduidden. Uit een dezer verhief zich eensklaps eene zachte mannenstem, welke zich aan de vleiende tonen eener mandolien paarde en de volgende woorden opzong:

‘Zacht en lieflijk is de lente,
Wen 't gebloemt in morgendosch,
Uit zijn zachtgeplooide blâren,
Wringt zijn' tengre kelkjes los:
Maar nog schooner is mijn' liefste,
Wen ze, in blank gewaad gekleed,
Met een liefdetraan in de oogen,
Uit haar donzig rustbed treedt.’

Hier hield de stem een weinig stil: de zachte tonen der mandolien weêrgalmden alleen in den kalmen omtrek en hadden in zich iets fijns

[p. 17]

en teeders, dat de ziel in streelende gedachten als deed ronddwalen. De stem hernam andermaal:

‘Trotsch en edel is de zomer,
Wen de zon, in vollen gloed,
Van de hooge hemelbogen
Gansch het aardrijk leven doet;
Maar een oogslag van mijn' liefste
Is de schoonste glans op aard,
Die mij immer kan beschijnen,
Is alleen dit alles waard.’

En krachtiger ging nog de stemme voort:

‘Rijk en grootsch is 't brein der dichters,
Wen hun geest in denkingskracht
Door 't geschapen heen gaat dwalen
En naar 't langgedroomde smacht;
Maar nog sterker brandt mij 't harte,
Grooter is mijn zieledorst,
Wen ik 's aardrijks schoonsten engel
Zachtjes strengel aan mijn' borst!’

‘O ja, Marietta,’ sprak toen de stem in de gondool, ‘zoo bemin ik u! Gij zijt mij eene geheele wereld! Geene schatten, geen genot, niets is mij zooveel waard als uwe liefde. Ik aanbid u alsof gij een God waart, ja! want de aanbidding der engelen kan toch niet vuriger, niet krachtiger dan de mijne wezen...’

‘En ik, Leonardo,’ was het antwoord, ‘is mijne liefde min krachtig en ben ik u niet met hart en ziele toegewijd?’

‘O ja, engel! Maar waarom moet ik u in de armen eens anderen zien? Waarom kan ik u niet alleen bezitten?... Verstaat gij, Marietta, welk lijden het mijne is, wanneer ik uwen echtgenoot, in mijne tegenwoordigheid, eenen hatelijken zoen op uwe rozenlippen moet zien drukken? O welken brand voel ik alsdan in mijn hart! Met welke blijdschap zou ik hem, die denkt dat ik zijn vriend ben, alsdan mijnen dolk in de borst stooten en hem toeroepen: ontheilig die vrouw niet, welker hart u niet toehoort, welker ziel gij niet verstaat: zij is de mijne!...’

[p. 18]

Marietta drukte de hand haars minnaars en antwoordde niet. Na eene poos in diep stilzwijgen doorgebracht te hebben, sprak zij:

‘Leonardo, de nacht is reeds ver gevorderd. Keeren wij huiswaarts.’

De jongeling greep de riemen en het snelle vaartuig schoof zachtjes over de bruisende baren. Eenige stonden later hield de gondool stil voor eene trotsche woning en twee personen stapten op het strand. De eene was eene vrouw, die door hare tengere vormen en hare rijzige gestalte eerder aan eenen luchtgeest dan wel aan eenen mensch geleek. De andere was een jonge man van het hoofd tot den voet in zwart fluweel gekleed. Een kleine mantel, welke slechts tot aan de knie nederdaalde, bedekte zijne schouderen en een rood mutsje met eene witte pluim voorzien, omkroonde de zwarte haarlokken, die hem zwierig om den hals rolden. Slechts het ondergedeelte zijns aanzichts was zichtbaar; want het overige zijner wezenstrekken had hij, bij het aan strand komen, met eene zwartzijden mom bedekt. Met geestdrift greep hij de hand der jonge vrouw, drukte ze tegen zijne borst en bracht ze dan aan zijne lippen om er eenen brandenden zoen op te plaatsen. ‘Vaarwel, mijne lieve,’ zuchtte hij, ‘en denk aan uwen minnaar.’

‘Denk aan overmorgen avond, ten acht ure!’ sprak Marietta.

Op het oogenblik dat Leonardo zich omkeerde, om zich weder tot de gondool te begeven, hoorde men eene losbranding en een kogel vloog hem snorrend naast het hoofd. De vrees van herkend te worden, deed hem als de wind naar het vaartuigje snellen. In eenen oogwenk zag men hem de riemen in de hand vatten, ze met kracht in het water slaan en als de pijl eens boogs in de verte verdwijnen.

Marietta was als van een' bliksem getroffen geweest, toen zij dien pistoolschot gehoord had; doch zij herstelde weldra als zij haren minnaar in veiligheid zag; want zij was geene vrouw, welke zich licht liet verschrikken en het gevaar vreesde. De drift der liefde was bij haar een gevoel, waar zich al andere gevoelens rondschaarden en ter welks verzadiging haar niets te heilig en ook niets te gemeen of te laag was. Volgens die drift werden al hare daden geschikt, alle gebeurtenissen beoordeeld en alle menschen gemeten. In een woord die drift was haar leven en zonder deze zou haar het lot onverdraaglijk geweest zijn.

Weldra was hare vrees geheel verdwenen, en zonder de minste ontroering stapte zij hare woning binnen en richtte hare schreden naar

[p. 19]

het vertrek haars echtgenoots. ‘Carlo,’ sprak zij op eenen lachenden toon, wanneer zij binnengetreden was, ‘hebt gij het inzicht gehad uwe Marietta te dooden, met zoo onbezonnen een vuurwapen te lossen?’ Carlo vond zich geheel onthutst, en zoo er geene duisternis in het vertrek geheerscht hadde, zou zijne vrouw gezien hebben welke gloeiende kleur zich in eens op zijn wezen vertoonde. Zijn hart klopte geweldig en het bloed scheen hem eenen hevigen brand in zijn hoofd aan te steken; want hij verstond de listigheid zijner vrouw. Een tot dan toe ondoordringbaar dekkleed werd hem van voor het aanzicht weggenomen, en eene verschrikkelijke verdenking zag hij op dit oogenblik in waarheid veranderd. De vrouw, die hij aanbad, bespotte hem!... Eerst meende hij in gramschap uit te bersten en haar heure ontrouw te verwijten; doch de listigheid, waarvan zijne gade zoo goed gebruik maakte, gaf hem het gedacht op dezelfde wijze te handelen. Hij antwoordde: ‘Ik had gerucht gehoord, Marietta, en daar het reeds zoo laat in den nacht was, dacht ik dat het mogelijk een kwaaddoener was, welke op u of iemand van onzen huize wilde aanleggen.’

‘Wel neen, mijn vriend, het was slechts de gondelier, welke mij tot aan de woning geleidde; doch een andermaal zal ik vroeger wederkeeren. Maar de nacht was zoo schoon, zoo aangenaam, mijn lieve Carlo! Wat heb ik dikwijls gewenscht u bij mij te hebben, om u de schoonheid der natuur te doen bewonderen. Oh! een andermaal zult gij uwe Marietta vergezellen, niet waar? Dan, dan zal er mij niets ontbreken!’

Terwijl zij dit zegde, hield zij niet op haren gemaal te streelen en te liefkoozen. Deze, welke niet langer dien verschrikkelijken toestand kon uitstaan, smeekte haar zich ter rust te begeven, haar verzekerende dat hij voortaan zulke ongegronde vrees niet meer zou gehad hebben.

De slaap ontweek de sponde van Carlo en den ganschen nacht voelde hij zich door de schrikkelijkste gedachten gefolterd.

Marietta, voor zeker houdende, dat haar echtgenoot niets verdacht, verjoeg alle ongerustheid en haar zachte slaap werd door de schoonste en aanminnigste droomen verlevendigd.