Het tweede gezicht (onder pseudoniem Mani Sapotille)

[p. 44]

Heer Thomas en Hond Thomas

‘Goedemorgen, mijnheer Thomas’, riepen de medewerkers in koor. Heer Thomas zwaaide met zijn stok, gromde wat terug en liep statig in zijn zwarte pak met grijs vest naar zijn kantoor. Daar ging hij achter zijn bureau zitten. Drie secretaresses waren hem gevolgd. Eén nam zijn hoed en stok aan en borg die op in een kast. Een andere secretaresse legde een agenda voor hem neer en wees aan wat er die dag op het programma stond. De derde secretaresse legde de binnengekomen post op een hoek van het bureau. Heer Thomas draaide zijn uítstekende snorharen in model, schudde met zijn grote oren, liet zijn druilogen gaan over wat er op het bureau lag en zuchtte, waarbij zijn hangwangen een licht geluid maakten, flop. Er wachtte weer een drukke dag.

Toen hij 's middags het hekje doorging dat bezoekers scheidde van de grote kantoorruimte en hij in de gasdampen van het verkeer in de Gravenstraat stond, dacht hij: ‘Al die drukte, ik word er toch echt te oud voor. Ik ben ook niet meer een van de jongsten.’ En hij dacht eraan hoe hij altijd een van de meest actieve mensen in zijn tak van handel geweest was - een activiteit die hem geen windeieren had gelegd, want hij had het daardoor zo ver kunnen schoppen als hij nu gedaan had. Hij genoot aanzien en gedroeg zich met de waardigheid die bij zijn positie paste.

Thuisgekomen begroette hij zijn hond, de enige metgezel in het grote huis aan de Heerenstraat dat Heer Thomas bewoonde. Die hond had hij nog niet zo heel lang. Het was een jong beest met een gladde, geheel zwarte vacht, op de buik na, die grijs was. Voor deze hond had het leven tot nu toe eigenlijk alleen bestaan uit hollen of stilstaan. Hele uren van de dag had het beest geslapen, maar als het wakker was ge-

[p. 45]

weest, had het alle kanten op gesprongen en als een dolleman door het huis gerend. Maar nu begon de hond wat kalmer te worden. 's Morgens werd hij wakker, schudde zijn kop zodat zijn hangwangen een flapperend geluid maakten, flop, flop, flop, en keek met zijn druilogen naar zijn baas, alsof hij wilde zeggen: ‘Baas, ik ben weer present. U werkt en ik waak.’ De hond was door Heer Thomas de naam Thomas gegeven. Deels omdat Heer Thomas het 't gemakkelijkst had gevonden om zijn hond naar zichzelf te noemen, deels omdat Heer Thomas niet de fantasie had kunnen opbrengen om een andere naam te verzinnen.

Heer Thomas maakte voor Thomas een bak met eten klaar, dat bestond uit etensresten van de vorige dagen. Voor zichzelf warmde hij het eten op dat zijn dienstbode had klaargezet. Daarna liet hij zijn hond uit, want het huis had geen erf. Thomas legde bijzonder veel belangstelling voor de grote bomen in de Heerenstraat aan de dag en kwam tevreden leeggewaterd na twintig minuten weer thuis. Heer Thomas schoof onder zijn muskietennet om de middaghitte slapend door te brengen. Thomas plofte op een deken op de vloer voor het bed neer en niets bewoog meer aan het beest, behalve zijn staart die af en toe de muskieten wegwuifde.

's Avonds viel de krant in de bus. Heer Thomas zette zich in een grote fauteuil en nam het nieuws van die dag door. Thomas lag onder zijn benen, op de krant van de vorige dag. Na een halfuurtje wist Heer Thomas weer wat hij moest weten en drukte op de knop van de televisie om het nieuws uit de krant ook in beelden voor zich te zien. Thomas sliep. Na het tv-journaal keek Heer Thomas nog wat papieren na, zette voor Thomas een verse bak water neer en schonk zichzelf een borrel in, vóór de slaap van de nacht beider zorgen, op zeventig en honderdzeventig centimeter hoogte, toedekte.

De dagen volgden elkaar op en werden tot weken. Dezelfde op elkaar gelijkende weken, want het leven verandert niet, de mensen veranderen. Zo voelde Heer Thomas het althans. Het ontging hem niet dat er steeds minder zaken waren waar hij

[p. 46]

zich echt druk over maakte. Het was voor hem ook niet meer nodig om, zoals vroeger, zich nog echt druk te maken. Hij was tevreden met de post waar hij nu zat en wist ook dat hij op zijn leeftijd niet meer van post zou veranderen. Hij waardeerde het aanzien dat die post hem bezorgde, maar was ook tot het inzicht gekomen dat aanzien niet alles was in de wereld. Dat aanzien er niet echt toe deed, omdat het tot de uiterlijke wereld behoort die niet gelukkig maakt. Eigenlijk, bedacht hij, zijn er maar heel weinig dingen die er werkelijk wat toe doen. Ikzelf: ben ik belangrijk hier op dit kantoor? Ja en nee. Ja, want er moet iemand zijn die hier de zaken regelt, die hier de leiding heeft. Nee, want als ik er niet zat, zat er iemand anders en als ik hier weg ben, zal er zo iemand anders zitten. Als deze stoel maar bezet is door iemand als ik, in het zwart met een grijs vest, iemand die af en toe wat gromt als er hem iets gevraagd wordt. Heer Thomas schudde zijn grote oren. Nee, zo'n positie, zo'n kantoor, zo'n persoon op zo'n plaats was eigenlijk maar van heel betrekkelijke waarde. Als je 't goed bekeek had iemand die positie en dat aanzien helemaal niet nodig. Het enige wat belangrijk was, was je gelukkig voelen, af en toe. En daar kwam geen kantoor bij kijken, geen groot huis, geen grote auto, geen geweldige diners, geen luxueus bed, geen betegelde badkamer, geen televisie en geen krant. Misschien een snuffelende hondesnoet met twee trouwe druilogen, misschien was dat al voldoende om een steekje van geluk in je hart te voelen.

Het was twee uur in de middag en weer stapte Heer Thomas door de gassen van het verkeer van de Gravenstraat naar huis toe. Weer stapte hij door de Noorderkerkstraat en ging de hoek om, de Heerenstraat in. Hij beklom de drie treetjes van de stoep voor zijn huis en ging als altijd binnen, voor de zoveelste keer, de honderdste, de duizendste, de tienduizendste keer, wie zal het zeggen? En daar stond weer Thomas waaks en trouw op zijn baas te wachten, voor de tiende, de honderdste, de duizendste keer, nee, zo vaak ook weer niet, want Thomas was nog steeds een tamelijk jonge

[p. 47]

hond. Heer Thomas hing stok en hoed weg en stapte naar het fornuis om zoals altijd het eten warm te maken. Maar toen de maaltijd klaar was, was zijn trek over en hij gaf het warme eten aan Thomas en nam zelf uit de ijskast de resten van de vorige dag. Het smaakte hem goed, eigenlijk even goed als het warme eten en hij nam zich voor om die verdeling zo te laten. En sindsdien kookte hij voor Thomas en nam zelf wat er aan resten in de ijskast stond.

Dezelfde weken verstreken weer, dezelfde op elkaar gelijkende weken. Iets veranderde er echter in die weken: de tijd die Heer Thomas deed over het lezen van de krant werd steeds korter. Op den duur deed hij er nog maar enkele minuten over, op 't laatst dwaalden zijn ogen nog slechts langs de koppen, toen bleef de krant helemaal ongelezen. Heer Thomas stelde geen belang meer in het nieuws, het geluk in de wereld hing niet van de krant af. Maar omdat hij al jaren op die krant geabonneerd was, zegde hij het abonnement niet op. De krant bleef iedere avond in de bus vallen, Heer Thomas raapte hem op en liet hem naast zijn fauteuil op de grond zakken, waar Thomas er met verbaasde ogen naar bleef staan kijken. Zelf zakte Heer Thomas in zijn fauteuil bovenop een oude krant, die hij niet eens de moeite waard vond om opzij te leggen. Naar de televisiebeelden bleef hij nog wel kijken, maar ook daarvan ontging hem de zin meer en meer. Hij hield vast aan zijn tradities en drukte altijd de knop van de televisie in voordat hij in zijn leunstoel wegzakte, maar steeds vaker dutte hij weg, om niet meteen te zeggen dat hij eigenlijk altijd sliep. De enige die dan naar de bewegende vlekken van donker en licht op de beeldbuis keek en zijn hoofd schuinhield bij de verschillende geluiden was Thomas, die buiten de middagsiësta en de nachtrust nooit meer sliep.

Weer dezelfde weken die voorbijschuiven en het besef dat een mens eigenlijk heel veel doet omdat de mensen het zo onderling afgesproken hebben en zonder dat het werkelijk noodzakelijk is, werd steeds duidelijker in de geest van Heer Thomas. Als hij op een dag het bekende rondje met zijn hond

[p. 48]

maakt en dezelfde aandrang voelt die de reden is om Thomas uit te laten, denkt hij: ‘Waarom wachten tot ik thuis ben? Wie wordt daar gelukkiger of ongelukkiger van?’ En vanaf dat moment verlenen de bomen in de Heerenstraat hun service aan de hond, zowel als aan diens baas. In het begin kijkt Heer Thomas nog wat onwennig om zich heen, want jarenlange gewoonte schud je niet zomaar van je af. Maar al snel heeft de ene gewoonte plaats gemaakt voor de andere en is het eerder Thomas die Heer Thomas mee uit wandelen neemt, dan omgekeerd.

Tot dezelfde, bekende weken Heer Thomas dicht brengen tegen het tijdstip waarop hij het kantoor vaarwel gaat zeggen. Het is twee uur en de gasdampen van Graven-, Noorderkerk- en Heerenstraat brengen hem weer bij de druilogen van Thomas die vragen: ‘Hoe was het op kantoor?’ Heer Thomas gromt wat, zet Thomas het bord warm eten voor en maakt voor zichzelf een bak klaar. Na het eten laat Thomas Heer Thomas uit en dan gaan ze naar de slaapkamer. En Thomas springt op het bed, een sprong die maakt dat het muskietennet omlaag valt. Heer Thomas laat het maar zo en laat zich op de hondedeken op de grond zakken. Hij ligt daar stil en vredig, slaat alleen met zijn stok nu en dan de muskieten weg. Wat eens gebeurt, blijft een vast patroon. Wie honden kent, kan er van meepraten en Heer Thomas laat de situatie maar zo. Want op een hondedeken is het zo gek slapen nog niet, zeker niet als je ervan overtuigd bent dat een bed met matras voor het vinden van geluk niet nodig is. En 's avonds laat Thomas zijn ogen dwalen over de krant en volgt wat er op de televisie gebeurt. Hij is Heer Thomas één keer voor geweest en zit nu altijd in de leunstoel, terwijl Heer Thomas zich op de grond uitstrekt, onder hem de krant van de vorige dag.

En dan is de dag daar dat niemand op kantoor Heer Thomas meer verwacht. 's Morgens gaat het hekje open dat bezoekers scheidt van de grote kantoorruimte en alle medewerkers roepen in koor: ‘Goedemorgen, Thomas.’ En deze,

[p. 49]

[p. 51]

in het zwart met grijs front, kwispelt wat en gromt wat terug en loopt met de waardigheid van een hond van zijn leeftijd naar zijn kantoorruimte. Een secretaresse neemt zijn band af, een andere houdt hem de agenda voor en een derde legt de post op een hoek van zijn bureau. Hij schudt met zijn hoofd, de grote oren klapperen mee en de snorharen schieten in model. Hij laat zijn druilogen gaan over wat er op het bureau ligt en zucht, waarbij zijn hangwangen flop doen. Er wacht een drukke dag. Heer Thomas zal hem straks trouw staan opwachten. Er is wat veranderd, maar wat doet dat ertoe? Elke baas lijkt op zijn hond en elke hond lijkt op zijn baas, maar voor het geluk is het alleen belangrijk dat die twee er zijn en dat ze samen zijn.