Vallende vogels

[p. 206]

XXXIX Aan boord

Op een lauwen Januarimorgen reed Pol Meulenbeek Sanneke met haar vader naar Antwerpen. 's Middags om twee uur voer de ‘Arizona’ naar Amerika af. Vader en dochter zaten achter in de auto. Ketteke probeerde vroolijk te doen, maar sprak aanhoudend van terugkomen. Demerrel deed af en toe ontroerd. Toen de overtocht mogelijk bleek zonder geldelijke offers, was hij weer ingenomen met de nog erg vage, prachtige positie die het kind wachtte. Nu het afscheid naderde en hij straks zijn huis verlaten terug zou vinden, overvielen hem bange en sombere gevoelens, die hij wel verzweeg maar zijn gemoedsstemming week maakten. Af en toe veegde hij met zijn zakdoek langs de oogen.

Wat Ketteke in een zenuwachtig lachje deed schieten. Zelf voelde ze zich overigens ook heelemaal niet opgewekt. Iets hinderde haar, een beetje angst voor den overtocht, voor stormweer en zeeziekte. Het ergst leed ze onder het afscheid van haar omgeving, van haar bekenden, haar geboortegrond. Altijd had ze gemeend, dat ze heelemaal niet van haar vader hield, tot haar verwondering ontdekte ze nu tal van sympathie-

[p. 207]

ke trekken in hem die haar vroeger niet opgevallen waren. Met een zekere teederheid dacht ze terug aan haar kinderjaren, waarin hij, zoo goed en zoo kwaad het ging, ook moederlijke zorgen had getoond.

Ze vond haar dorpje mooi, zelfs zooals het nu was: verbrokkeld en geschonden door de groote werken van het Albert Kanaal. Niettemin, vaak verlangde ze eruit te kunnen ontsnappen. Nu wachtte haar misschien een toekomst, grooter dan ze had kunnen droomen en waarachtig, ze had wel tegen Pol willen schreeuwen: wat ontvoer je me? Ik wil hier niet weg!

Met weemoed stelde ze zich voor hoe straks de avond zou zijgen over de witte huisjes en de grijze daken, over de ronde heuveltoppen en de grauwe Jekervallei... waarin zij niet meer leefde. Ze dacht zelfs met vriendelijker gevoelens aan de dorpsjongens, die ze toch nooit goed kon uitstaan, aan de babbelzuchtige meisjes en vrouwen van het dorp. Wat verlangde ze er nu naar vanavond een praatje te mogen maken, ergens in een winkeltje, op den stoep voor het café, maar dicht bij huis, in Canne.

Onbarmhartig raasde de auto verder, door dorpen en steden en landschappen die ze niet

[p. 208]

kende en haar nu ook niet interesseerden. Zelfs in Antwerpen keek ze nauwlijks naar buiten. Pas aan de kade, waar het groote schip gemeerd lag, lokte een onwillekeurige nieuwsgierigheid haar uit haar drukkende gevoelens. Ook Demerrel vergat even zijn leed. Pol monterde beiden naar best vermogen op. Ketteke herinnerde hij eraan, dat ze niet alleen - en dan nog niet voor altijd - Canne verliet, maar ook op weg was naar haar chéri, naar Willy. Met eenige schaamte erkende het meisje bij zichzelf, dààraan, onder weg, veel te weinig gedacht te hebben. De liefde had haar vleugelen moeten geven. In plaats daarvan had ze zich bijna aan haar geboortegrond vastgeklampt. Zelfzucht, kleinheid, verweet ze zich.

Demerrel had nooit een zeeschip van nabij gezien en keek zich de oogen uit het hoofd naar den machtigen scheepsromp, vol patrijspoorten, naar de geweldige achteroverhellende gele schoorsteenen, naar de hooge dekken waarboven de sloepen hingen.

Een daverende bastoon van de stoomfluit. Het groote moment van scheiden naderde. Ketteke's bescheiden bagage werd onder Pol's goede zorgen aan boord gedragen. Zij zelf nam een plaatsje

[p. 209]

op het achterdek - linnenjuffrouw, meer niet - en begon te wenken. Dan trokken twee sleepbooten den kolos van wal. Op de kade wat wenkende en wuivende menschen, op het schip een paar honderd lui die met allerlei gevoelens de stad der Sinjoren verglijden zagen.

Sanneke wuifde uit alle macht met haar zakdoek. Vader en Pol deden op den wal hetzelfde. Ketteke stroomden de tranen over de wangen, Giel moest zijn emotie wegslikken, en Pol verlangde, innerlijk vloekende, naar het einde van die sentimenteele comedie. Hij was meer aangegrepen door dat vertrek dan hij zich zelf bekennen wilde.

Daarom reed hij Demerrel terstond naar wat dubieuze taveernen met veel en vroolijk personeel. Ze raakten allebei in opgewonden, overmoedige stemming. Demerrel lanceerde toen al de idee zijn café niet meer ‘Repos des Cyclistes’ te heeten, maar ‘In de filmster’ of zoo iets. Pol had groote moeite hem die voorbarige gedachte - ordinaire exploitatiegeest, grolde hij in zichzelf - uit den kop te praten.

Intusschen voer het schip rustig voort langs de vlakke Scheldeboorden. Door de hofmeesteres werd Sanneke ingewijd in haar nieuwe werk-

[p. 210]

zaamheden, tafel dekken en op de kinderen passen... wanneer ze zich tenminste capabel zou voelen. Het weer was te zoel voor den tijd van het jaar, dat beloofde niet veel goeds.

In de stille uren, voorafgaande aan de vaart op hooge zee, begon het leed om het vertrek iets te wijken. Liefde en eerzucht deden menschen en dingen in het verre, vredige Limburg vergeten. Waarom treuren? Ging ze niet, eindelijk, haar mooien, knappen jongen terug zien? Voor altijd! Openden zich voor haar geen vooruitzichten romantischer dan menige roman? Het onbekende, verre, het groote en hooge uit haar kinderjaren lokte.

De minder dan bescheiden slaapkooi, nauw, onfrisch en te deelen met een doodgewone werkster aan boord, vernederde haar. Het goeie mensch, dat onder in de krib lag - een echte Vlaamsche sloof - probeerde haar gerust te stellen, zoowel voor haar gezelschap als voor het opkomende ruwe weer.

Een beetje bemoediging bleek niet overbodig. Na middernacht begon de boot ongezellig te slingeren. Angstig hield zich Sanneke aan de ijzeren randen van haar bedje vast. De sloof, beneden haar, vermaande heel rustig op den rug

[p. 211]

te blijven liggen. Ze deed het en viel tenslotte in een loomen slaap, waaruit ze wakker schoot door heftiger deinen van de boot en door al dreigender wordend geklots van water buiten.

In den vroegen morgen wou ze niettemin, met de andere, aan 't werk gaan. Nauwlijks evenwel had ze haar kooi verlaten of ze kreeg onbarmhartige steken in het hoofd, de grond leek onder haar voeten weg te zinken... Er schoot een gele en groene kleur voor haar oogen...

- Zoo ging 't mij ook een keer, troostte de werkster, niet bang zijn kindje, het gaat over... ik blijf nog even bij je en wijs je alles... Leg je daarna maar in mijn bed, dat is gemakkelijker.

De storm nam in hevigheid toe en Ketteke bracht in de nauwe stinkende hut de drie ellendigste dagen van haar leven door. Haar maag wou maar niet tot rust komen, de vlijmende steken in het hoofd wilden niet bedaren. Ze vergat, in deze ongevaarlijke misère, alles, Canne, Willy, de film, haar vader, het Albert Kanaal, verleden, heden en toekomst.

Eindelijk werd het weer kalm en krabbelde ze weer wat bij. Het brave mensch waarbij ze was ingekwartierd, zette haar op het achterdek, frisch in den wind. Wat uitwaaien, de zee eens

[p. 212]

bekijken, daarvan knapte ze wel op. Morgen mocht ze meedoen!

Nieuwsgierig en soms wat bang tuurde Sanneke naar het machtig spel van de nog immer groote, dreigende donkergroene golven. Ze vergat haar ziekte en genas in enkele uren. Ze begon het wiegewagen nu zelfs plezierig te vinden. Jammer, dat ze binnen eenige dagen al van boord moest.

Het nieuwe hielp haar over alle leed en ongemak heen. Ze vond er kinderlijk plezier in zooveel mogelijk door alle, haar toegankelijke scheepsruimten te loopen. Ze begon alweer met fijne, mysterieuze lachjes op complimenten van het mansvolk te antwoorden.

Toen, op een prachtigen, rooden avond, de blauwige silhouetten der New-Yorksche wolkenkrabbers in 't zicht kwamen, toen ze de Vrijheidstoorts laaien zag en duizenden en duizenden lichtjes zag pinkelen boven den kalmen waterspiegel, kreeg ze bijna spijt het schip te moeten verlaten.

Overigens voelde ze zich verfrischt en opgeruimd. Sterk genoeg om de komende dingen aan te durven. Bovendien, zou ze straks of morgen Willy niet ontmoeten, vòòr ze de groote treinreis

[p. 213]

naar Los Angeles ondernam! Idioot om te treuren. Ze ging veel zien, veel beleven, haar lot was eer te benijden dan te beklagen. Vooruit, met licht hart en fikschen moed de koffers gepakt. Het nieuwe leven in!