De bonte storm

[p. 37]

VII. Tielke Lemkes

Een der eerst denkbare voorouders, die met een of andere Germanenstam in deze Keltische streken viel, moet louter goedaardigheid zijn geweest. En hij heeft onder de vrouwen van zijn stam, niet, volgens de logische wetten der natuur, een Brunhilde verkozen maar eer een Gudrun.

De goedaardigheid van het ras steeg tot zoetaardigheid. Een ras van zachtmoedigen ontstond, dat instinctmatig vermenging met strijdlievenden of zuurachtigen vermeed. Het type werd àl zuiverder.

Nu woont in een oud huis, in een der drukke straten de volkomenheid dezer soort, die zeker pastoor, na het concilie van Trente, zeer terecht de familienaam van Lemkes gaf. Deze karakterisering was wellicht al eeuwen oud. Het ras handhaafde zijn kwaliteiten en steeg in Tielke tot volmaaktheid.

‘Au Coq blanc’ in granen, zaden en pluimveevoeder; en gros en detail. Anno 1687.

Een oud huis, met onpractische, donkere kamers, rijk aan alcoofjes, spinnen (en spinnen) en andere lichtschuw verzonnen ruimte.

Daar woonde Tielke Lemkes, het overzoete, over-aanvallige Tielke. Fijn figuurtje, bloemensnoeteke, eventjes vermaard, en wel het meest om haar ranke, delicate beentjes, wondertjes van gratie. Daarin kwam de hartroerende zuiverheid van haar zieltje zelfs beter tot uitdruk-

[p. 38]

king dan in het kleine rozenknoppige mondeke.

Helderblauwe, naief-verwonderde ogen, rond van onschuld in een gezichtje van blank-rozig als morgenrood op Rococoporcelein. Korenblonde, rustig golvende haren... modern gekapt, zodat het tere, guitige nekje zichtbaar werd. Geen Gretchen dus. Een modern meiske, modern ook gekleed, eenvoudig, met goede smaak, pikant-zedig.

Verwondert het iemand, dat alle leerlingen hoogte Gym kanaries en putters hielden? En dat ze allemaal, uit bezuiniging, ze zwart zaad voerden? En dat er zangvogels voorkwamen, die tot driemaal per dag de bakjes gevuld moesten hebben? En dat iemand af en toe zijn zwart zaad voor wit zaad kwam ruilen, met wat bijbetaling?

Als je Tielke zag en hoorde, begreep je, waarom holrollers en vinken veelvraten werden!

Zag! Een droom van blankheid in de bruine duisternis van de muffe winkel. Hoorde! Het hemelse, zilvere stemmetje, hoog, hel, met eventjes kwinkelerende lachjes. Verder toch een bescheiden, dood-onschuldig ding, dat haar succes niet begreep, de onbeholpen Gym- en H.B.S.-adoratie beschouwde als poging tot hoon. Met haar flemend, over-zoet spreken bracht ze menig jongenshart in revolutie, zodat zelfs de erop gelegde lompe, rode, hoekige, al te mannelijke hand geen bedaren bracht.

Daar liepen er wel eens tussen, ervarener dan menig lang getrouwde, met twijfelachtige

[p. 39]

bedoelingen. Ze taxeerden Tielke als vrouw en maten de afstand. Onbereikbaar, door eigen onschuld beschermd.

Dan maar wat plagen. Tielke moet blozen, doet het mooi en prompt, van verrukkelijk roze tot heerlijk geranium-carmijn.

Tielke krijgt zo het land aan de winkel.

Wie heeft haar aan die beroemdheid geholpen? Die malle vlegel van Dr. Demacker, die een sonnet à la Perk op zijn Mathilde in elkaar had geprutst en triomfantelijk laten circuleren.

Daardoor was Juffrouw Lemkes ontdekt en beroemd geraakt.

De verering van Lei Demacker werkte als een infectie en de bestaande kanaries vloekten in hun kooitjes die overvloed van zwart zaad.

Maar Tielke is niet gediend van die kwajongensstreken. Altijd die praatjes te moeten aanhoren en bij ieder zakje zaad gratis blozen!

Op een keer nog erger. Een briefje, listig in een der koperen bakken van de hoog-afhangende koperen weegschalen gedeponeerd. Inhoud:

‘Liefste Tilia.

Neem me niet kwalijk, dat ik schrijf. Maar ik moet. Ik kan er niet meer van slapen. Dag en nacht denk ik aan jou. Van het najaar moet ik op studie. Laat me weten of ik hopen mag, anders ga ik naar Indië. Om te vergeten. Als het kan!

Je trouwe bewonderaar.   Albert’.

Die stomme vlerk van de stationchef!

[p. 40]

Alle zoetaardigheid ten spijt kent Tielke enkel maar verontwaardiging over de brutaliteit van die ‘groene bezemstok’, zoals zijn concurrenten hem betitelen. Die suffer, die maar vloerzaad inslaat en haar met rollende ogen aanstaart. Te sullig om zijn bek open te doen.

Tielke gaat heel eventjes op de schouder van maatje snikken.

- Wees maar kalm kind. Je hoeft niet meer te gerieven, wanneer die bengels kunnen komen. Lewiske blijft van school en kan in de zaak meedoen. Je kunt me in de keuken helpen. En wil je voor Middelbaar Frans leren, ga 't dan maar met mère Anastatia bespreken.

Moeder denkt aan wat anders...

Aan haar jeugd, vol vage aspiraties om zangeres te worden.

Ze was een der werkelijk zingende mezzo's van de Oratorium-vereniging geweest. Droeg op de fuifjes altijd een of ander ‘airke’ voor. Specialiteit in ‘Connais-tu le pays’ en ‘L'amour est un enfant de Bohème’. Lichte donkere stem, charmant van timbre, daarbij bloemenkindje als Tielke nu. Eenmaal zelfs op een liefdadigheidsconcert opgetreden. Twee kranten hadden er over geschreven. Met veel lof. Ze begon over het Luikse conservatoire te denken. Maar als echt kind van haar stad, offerde ze alle artistieke en intellectualistische aspiraties...

Toen Lerang Lemkes werkend lid der zangvereniging werd. Om bij de tenoren te komen staan, vlak achter de tweede sopranen - waar

[p. 41]

‘Zij’ kweelde - dreef hij zijn stem bij het proefzingen tot la bemol op. Tweede tenor.

Lerang vrijde nu voor en na de repetities, onder de pauzen en zelfs wanneer er een of ook maar een halve maat rust was voor beide stemmen. Hij gaf de duivenmelkerij eraan en meed de café's. Ze verloren en vonden elkaar in elkander.

Toen Lemkes, met allerlei hypotheken en leningen kans zag ‘Au Coq blanc’ te bemachtigen, trouwden ze spoedig. En betaalden met hun eigen levenspoëzie het scheppen en opvoeden van vier bloemenkinderkes: Tielke, thans twintig; Lewiske, bijna zeventien; Harieke, twaalf en Lineke elf. Vader sjouwde nu heel de provincie af met monsters en deed weer aan duivenmelken. Zogenaamd ‘voor de relaties’. Een snoek uitwerpen om een abel te vangen. Enfin, de zaken gingen redelijk.

Alleen de eerste hypotheek nog...

Moeder denkt aan wat anders...

Tielke... twintig, al lijkt ze ook zestien. Veel trek in de winkel heeft ze nooit gehad. Ze wou liever studeren. Middelbaar Frans. Waarom? Een begijntje stak er niet in. Gelukkig, dacht ma, al was ze goed katholiek, al ging ze elke Vrijdag haar ‘Gedaag’ houden, veel sympathie voor zusters had ze toch niet... Dat gevoelen deelde ze met haar broer, die Augustijn was in Venlo.

Tielke dacht niet aan trouwen, ze wist nauwelijks wat het betekende. Ze stond neutraal

[p. 42]

ertegenover. Ze dweepte met Franse verzen en toneelstukken. Sully Prudhomme, Rostand en Jammes waren haar lievelingsauteurs. Met traantjes in de ogen kon ze voor zich zelf ‘Le vase brisé’ of ‘Ici bas, tous les lilas meurent’ declameren.

Een gebroken hartje? Toch niet, daar kon het kind te zorgeloos-gelukkig voor lachen. Als bakvisje van vijftien jaar had ze een bedeesd en schuchter, half onbewust eerste liefdetje opgelopen, bij het zien en horen van een jong lyrisch tenor van de Luikse opera, die in ‘Traviata’ alle harten smelten deed. Vooral sinds die naar het klooster zou zijn gegaan, idealiseerde ze deze figuur. Af en toe bloeide wat sentimentaliteit in haar hartje en dan reciteerde ze met even omfloerst stemmetje ‘Le vase brisé’ of een ander overgevoelig poëem.

Door dat idealiseren was ze wel wat critisch geworden. Over die Gym-blagen dacht ze niet. Zelfs nette jongens, als Max Krichenbach, wat dom, overigens een bonk goedheid, Tom Carrasco, wat vuil van tint... doch erfgenaam van een prachtige zaak, en Mang van Reuver, - onbeduidende volmaaktheid met familie in Argentinië - konden haar evenmin interesseren.

- Tegen Nes Cloquet, daar ziet ze tegen op, maar die kijkt naar geen meisjes...

Nochtans, Nes is de enige zoon van haar schoolvriendin Aline Weustenhove. Die zendt hem af en toe met min of meer verzonnen boodschappen hierheen. Ze doet zich moeite om hem

[p. 43]

wat familiair te maken. Nes interesseert zich voor niets hier en Tielke is te blo, om eens aardig uit de hoek te komen. Droeg ze maar eens wat voor van de Franse gedichtjes! Nes verveelt zich heel beleefd, praat over Godgeleerdheid, waarop je niet antwoorden kunt, zonder een flater te maken. Blijft bovenal onverschillig voor Tielke en let waarachtig nog meer op Lewiske, dat brutaal nest, dat hem vragen durft te stellen, waarvan je achteroverslaat. Of ze bij de framassons in de leer is geweest! Nes disputeert zelfs voor z'n plezier ermee; dan kan hij z'n superioriteit tonen...

En dat imponeert Tielke wet. Nes is geleerd en serieus. Jammer, dat die maar notarisklerk blijft en niet voor candidaat wil doorgaan. Ja... hij prakkezeert op wat anders... Zonde van zo'n aardige, jonge kerel. Van huis heeft hij twee boederijtjes te wachten en van drie tantes ook nog een dertig-duizend gulden. Die komt er later warm in te zitten.

Tielke zelf peinst niet op die dingen, weet ze zelfs niet.

Uit alle voorzichtigheid verzwijgt moeder ze maar. Er zijn van die fiere hartjes die zich sluiten, wanneer er ook maar een schemer van berekening hun sympathieën dreigt aan te tasten.

Tielke mag Nes wel, bewondert hem, zonder verliefd te zijn overigens...

Ma Lemkes zal morgenmiddag, als Nes op zijn bureau is, haar schoolvriendin toch weer eens opzoeken. Wie weet wat Carnaval vermag?