Aenleiding tot de kennisse van het verhevene deel der Nederduitsche sprake. Tweede deel

[p. 223]

⁺I, J, en Y.

+ 1716 12/m

De Zaek-of Wortel-deelen.

JA, certè, sanè, sic, ita, et, etiam; zie bij JIECH, in de II. Proeve.

† JACH, 't Praet: van 't verouderde † Jiechen, † Jechen, II. CL: 1, consiteri; zie bij † JIECH, in de II. Proeve; dog ons Jag, in † bejag, aucupatio; zie bij 't volgende JAEG, in deze Pr.

De Wortel- en Zaek-deelen.

JAEG en JOEG, in ons JAGEN, JOEG (ook nu JAEGDE), GEJAEGT (oul: † GEJAGEN) voormaels III. CL: 3, nu ook I. CL: venari, cursitare, festinare; & navem equo festinanter protrahere; en òp-jagen, pervenari, incitare feras; den buik òp-jagen, distendere, inflare ventrem. H-D, jagen / in Praet: jug / en jagte (in Subj: jüge / en jöge) dog in Praeter: Part: gesaget / in steê van gejagen / venari; zie agter de IV. CL: 1. De Grondbeteekenis ziet op de snelle drift en beweging.

Tot het Wortel-deel van het Praes: ons † bejag, n: Ancupatio; op zyn bejag gaen, venari quaestum, lucrum; gejaeg, † gejag, n: Venatus; en 't H-D, jach / jäh / jahe / praeceps, properans, subitus; en 't H-D, jähe / F, praecipitium; waer van het H-D, jächen / I. CL: fugare, pellere; en ons Jager, m: Venator; quin etiam, conductor equi scapham protrahentis; en met den uitgang T, ons Jagt, f: H-D, jagd / F, venatus, venatio; waer van ons Jagten, I. CL: venari, cursitare, festinare; 't gejagt, n: Cursitatio; en Jagtig, festinus; & tr: catuliens; en verder ons Jagt, n: Liburnica, celox; om zijn snelle bezeiltheid: en ons Jagt, n: Oblonga, levisque, non oneraria soapha, equo protrahenda; een cierlijke Jaegschuit voor Grooten en Vermogenden. Van een ander Zaeklijk deel Jach, zie bij JIECH, in de II. Proeve.

Wijders, met een verloop van G in K, schijnt ook hier uit ontleent te zijn het Vlaemsche Jakke, flagellum aurigarum; als zijnde de Zweep om de stramme voorloopers wat aen te drijven: en hier van 't Vlaemsche Jakken, I. CL: flagellare scutica; en Jakkener, m: auriga; en, van zulk een Dialect mooglijk, ons † Jak, thorax, diplois, lorica, unde Gall: Jaque, Ital: Giacco; als een korte Jagers kolder of rok; en om gelijke kortheid en gedaente ons tegenwoordige Jak, n: H-D, jacke / F, Angl: jacke / jacket / muliebris palla brevis, amiculum manicatum.

De Zaek-of Wortel-deelen.

JAER, annus; zie daer van bij 't Wortel-deel ÉR, in de II. Proeve.

† JAG, in † bejag, aucupatio &c; zie bij 't vorige JAEG, in deze Proeve; dog † JACH, zie bij JIECH, in de II. Proeve.

JAGT, in Jagt, Jagten, gejagt, en Jagtig, zie bij 't vorige JAEG, in deze Proeve.

JAK, in 't Vlaemsche Jakke, flagellum aurigarum; Jakken, flagellare scutica; en Jakkener, auriga; zie daer van bij 't vorige JAEG, in deze Proeve; als mede aldaer van ons † Jak, thorax; en Jak muliebris palla brevis.

ICH of IG, als een Terminatie; zie bij EIG, in de II. Proeve.

JEEG, in Jegen, contra; en bejegenen, obviare, & verbis convenire &c, zie daer van bij GANG, in deze Proeve.

[p. 224]

JENT, in Jentiel, amabilis, concinnus, elegans; zie daer van bij GUNN, in de II. Proeve.

† IES, zie bij HOOZ, in de II. Pr.

IG of ICH, als als een Terminatie, zie bij EIG, in de II. Proeve.

† JIECH, in † be-jiechte, confessio delictorum; zie bij JIECH, in de II. Pr.

† YN, in † Ynen, zie daer van bij WEEZ, in deze I. Proeve.

YS, in Ys, glacies; en Yslyk, horribilis, enz.; zie daer van bij ÓCH, in de II. Proeve.

De Wortel-en Zaek-deelen.

† YSCH en EESCH, en † HYSCH en † HééSCH, en EISCH, en † HEISCH, in ons † YSCHEN, EESCH (oul: ook in Sing: EISCH en ÉÉSCH), GE-ESCHEN, II. CL: 1, petere, postulare, exigere; deze Praeterita eesch, en ge-eschen, zijn in de spreektael nog in gebruik, dog in schrijftael al veroudert; en beiden in schrijf-en spreek-tael, is nu zeer gemeen onze spruiteling eischen, I. CL: petere. In de Vlaemsche en Zeeuwsche Dialect heeft men de H, voor op: dus mede H-D, heischen / heisch / geheischen / (ook geheichet / zie IV. CL: 2), petere. Verder ons op-eischen, II. CL: 1, en I. CL: traditionem indicere; en F-TH, en Alam: eischan / eisgon / eiscon / en ge-eischan / I. CL: postulare, sciscitari.

Tot het veranderde Wortel - deel van het oude Praeterit: in Sing: met EI of éé, ons eisch, m: in 't Vlaemsch heisch, A-S, aesca / postulatio, petitio, & stipulatio; waer van ons thans gewoonlijke eischen, I. CL:, in 't Vlaemsch heischen en hééschen, I. CL: A-S, aescian / I. CL: en 't gemelde F-TH, eischan Ec / I. CL: petere, postulare, & stipulari. En, of ons héésch, raucus; en 't A-S, has / raucus; en daer van A-S, hasian / I. CL: raucere; gelijk mede 't Angl: Bor: heasy / raucus; en Ysl: hoese / raucitas; ook zinspeelt op het vierige ge-eisch in regtsregeding, (gelijk men zig ligtelijk heesch kan roepen) erken ik wel voor mooglijk, maer nog niet voor zeker, vermits nog iets te zeer gewrongen.

De Wortel-en Zaek-deelen.

YZ, in † Yze, glacies; Yzen, horrere, & olim glaciare; Yzel, en Yzelen, zie daer van bij óCH, in de II. Proeve

IN, in † innen, zie daer van bij WEEZ, in de I. Proeve.

INK, in inkel, zie daer van bij HANG, in deze Proeve.

JOEG, zie bij 't vorige JAEG, in deze Pr.

JOF, in Jofferken, dolabella; zie daer van bij † VRAED, in de II. Proeve.

JOL, in Jolyd, laetus, festivus, zie daer van bij GILL, in de II. Proeve.

JONF, in Jonfer bij † VRAED, in de II. Proeve.

JON, in 't Vlaemsche Jonnen en Jonst, bij GUNN, in de II. Proeve.

IR, in † Irren, bij ÉR, in de II. Proeve.

IS, est; bij WEEZ, in deze Pr.

JUF, in Juffrouw, bij † VRAED, in de II. Proeve.

1716 12/m