Aenleiding tot de kennisse van het verhevene deel der Nederduitsche sprake. Eerste deel

XXI. Hoofddeel
Van den Zesden Rang der Frankduitsche Verba, onder welke de Onregelmatigen zijn.

I. Die tot Hulpwoorden van de andere Verba gebruikt worden.

NB. Haban/ Havan / Habere, schoon een Hulpwoord, als het voor de Praeterita komt, behoort in 't Frankduitsch onder die van de I. CL:; als Habeta / habebat, T. p: 33. en Habetun / habebant, T. p: 54. hoewel de Euphonie de B of V / somtijds bij 't Praeter: in F en D verwisselt, als, Hafde & Hadde / habui.

N^o: 1. Infinit: Wisan / Wesan/ Siin/ Sin / esse.

Praes: & Fut: Indic:

Sing:	Plur:.
ich Bim (of Bin);	Wir Siin (of Sin) & Birumes &c.
thu Bist;	ir Siit (of Sit) & Birut.
her Ist (of Is);	sie Sind/ Sint / & Sin.

[p. 625]

Prater: Indic:.

Sing:	ich Was & War /	thu Wast /	her Was & War.
Plur:	wir Warun of Warumes /	ir Warut /	sie Warun.

Imperat:.

2. Pers:

{Sing: Sis / en Wis of Wisz. {Plur: Wesit / of Sit.

Praes: & Fut: Subjunct:.

Sing:	Plur:.
ich Si.	wir Sin.
thu Sist of Sis.	ir Sit.
her Sii / Si of & Wizi.	sie Sin.

Praeter: Subj:.

Sing:	ich Wari /	thu Waris /	her Wari.
Plur:	wir Warin of Warimes /	ir Warit /	sie Warin.

Particip:.

Praesens.	Wesande of Wisanti.
Praeterit.	gi-Wesan.

zie Tatiaen, p: 1, 2, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 57, &c. Willeraem, p: 7, 14, 17, 18, 34 40, 50, 65, 69, &c.

N^o: 2.

Infin:

Duon (of Tuon / of Tuan) facere: kunnan (of Cunnan) posse; Mogan / posse, potens esse, licere; Wizzan of Wizan / scire; Willan / velle; dog Wollan / velle, als van de I. CL:.

Praes: & Fut: Indic:.

Sing:	{ich Duo / kan / Mag / Weiz / Willo.} {thu Duost / kant / Magt / Weist / Wilt.} {her Duot / kan / Mag / Weiz / Will.}
Plur:	{wir Duon / kunnun / Mugun / Wizzun & Willun; of Duomes / &c.} {ir Duotet / kunnet / Muget / Wizzut & Willet.} {sie Duont / kunnan / Mugan / Wizzun & Willan.}

Praeter: Indic:.

ich Tata

(of Teta / Deda / Dade) / kuntha (of kunde) / Mohta / Wista (of Westa) / & Wolda; voorts als Brahta / onder den IV. Rang.

Imperat: 2. Pers:

{Sing: Duo / &c.} {Plur: Duot / &c.}

[p. 626]

Praes: & Fut: Subj:.

Sing:

{Ich & her Duo / kunne / Muge / Wizze / & Wille. {Thu Duos / kunnes / Muges / Wizzes / Willes.

De Plur: even als in Indicat:.

Praeter: Subj:.

Ich Tati / kunthi / Mohti / Wisti / Woldi / &c. als Brahti / bij den IV. Rang.

Partic:	{Praes: Duonde / kunnande / Mogande / Wizzande / Willande. {Praet: Gidan (of Gitan) & gi-Wizzan / & Wezzan; de anderen heb ik nog niet ontmoet.
zie van	{Duon / &c. T. p: 5, 21, 30, 31, 32, 47, 48, 51, 67. W. p: 9, 26, 28, 29, 45, 64, 71, &c. {kunnan; W. p: 15, 42, 43, 67, 134, 148, &c. {Mogan; T. p: 5, 7, 15, 44, 51, 58, 71, 85, 91, 224, 229, en W. p: 9, 10, 14, 21, 28, 34, 35, 43, &c. {Wizzan / T. p: 4, 30, 37, 39, 44, 85, 90, 114, 115, 136, en W. p: 39, 69, 95, 104, 116, 119, 120, &c. {Willan; T. p: 11, 15, en W. p: 6, 14, 15, 17, 27, 34, 45, 127, 128, &c.

Wijders als Duon of Tuon / zo mede bi-Tuon / claudere, T. p: 46: en Wara-Duon / observare; W. p: 37. dus ook ont-Duon / aperire, 'en ana-Duon / induere: als mede hier toe Thurh-dan / perfectus.

N^o: 3. Infin: Skulan (of Sculan) olim Debere: sedert tot een Hulpwoord van het Toekomende.

Praes: Indicat:

Sing:	Ich Scal / thu Scalt / her Scal.
Plur:	Wir Sculan / ir Sculet / sie Sculan.

Praes: Subjunct:.

Sing:	Ich Scule / thu Scules / her Scule.
Plur:	Wir Sculen / ir Sculet / sie Sculen.

zie T. p: 10, 35, 38, 48, 143; W. p: 45, 50, 51, 69, 101, 131, 154, &c.

en bij T. p: 143, ir Scalt Wasgan / vos debetis lavare.

NB.

Dit Sculan, gelijk ook Haban (of Haban) / elk als Hulpwoord, om de Tijden aen te wijzen, word zelden bij Tatiaen, dog gemeenzaem bij Willer: gebruikt.

[p. 627]

N^o: 4. Infinit: Muozan / licere;

Dus, So ich Muoz / si mihi liceat, W. p: 147. Thaz ich Muoze / ut mihi liceat; W. p: 148. Thaz wir Muozen / ut nobis liceat; W. p: 120. en Thaz ich Muoste / ut mihi liceret; W. p: 92, &c.

N^o: 5. Durran / gi-Durran / audere.

Gidorsta / audebat, W. p: 147, en T. p: 230.

NB. Van N^o: 4 en 5. heb ik geen andere Voorbeelden onder mijne Aenteekeningen.

II. Die weinigen voor welken ik nog geen plaets heb konnen uitvinden onder de vorige vijf geregelde Classes, ter zake van de Afwijkingen, of om 't gebrek van Voorbeelden.

N^o: 1.	Drephan / tendere, vergere; en over-Drephan / superare, W. p: 67, 93, 100, 113, 149, 160; en Draph / tendebat, W. p: 103. Dit schijnt van de III. CL: te willen zijn.
N^o: 2.	Houwan / excidere, Hiow & Hio / gi-Houwan; dus ook aba-Houwan / aba-fur-Houwan / amputare; en fur-Houwan / excidere, eruere; T. p: 34, 62, 78, 177, 182. Dit zweemt na die van de III. CL: 5. waerom ik het ook daer onder geplaetst heb.
N^o: 3.	Heizzan / Heizan / Hiezan promittere; in Imperf: Hiez / in Praet: Partic: gi-Heizzan / W. p: 108, 120, 135, 141, 143. dog ook bij Is: p: 240. bi-Heizssit. Dit gelijkt na die van de III. CL:.
N^o: 4.	Heizzan / nominare; Hiez / ge-Heizzan / W. p: 39, 154, en T. p: 16, 21, 28, 43, 55, 85, 89, &c. Dit aerd na die van de III. CL:.
N^o: 5.	Skeidan / dividere; en gi-Skeidan / divisus; W. p: 14, 43, 167. dog ook under-Skeithet / divisus; W. p: 103.
N^o: 6.	bi-Wollan / inquinare; W. p: 90. bi-Wal / inquinabat, W. p: 151. en un-be-Wollene / immaculatus, purus; W. p: 112. zo de Infinit: bi-Wellan ware, gelijk ik gissen zou, zo behoorde dit onder de II. CL: 4.
N^o: 7.	Wofen / plorare, flere, lugere, T. p: 56, 94, 164, 199, 214. Wus & Wiof / plorabat, T. p: 27, 183, 214. en Wiofun / lamentavimus; T. p: 122, 199. Dit gelijkt na die van de III. CL:. In 't A-S. Weopan / (flere, lugere) II. CL: 1.

[p. 628]

N^o: 8.	Sawan / seminare; T. p: 132. Sata / seminavit; T. p: 132, 133, 134. en gi-Sawit / seminatus: T. p: 138. indien men Sata / voor eene inkorting neemt van Sawita / zo behoort dit onder de I. CL:.
N^o: 9.	Douch / valet, W. p: 74.
N^o: 10.	Lahhet / ridetis; T. p: 58.
N^o: 11.	bi-Ladan / oneratus, T. p: 126.
N^o: 12.	gi-Wevan / contextus; T. p: 200.
N^o: 13.	Scrihenti / exhortans; T. p: 37.
N^o: 14.	Waiet / flat; W. p: 81. en thurh-Waie / perfta; W. p: 80.
N^o: 15.	Vozirnit / spernit; T. p: 124. Vozzirnita / sprevit, T. p: 191. en urzarnitun / spreverunt; T. p: 121. Dat deze 3 het zelfde willen, is waerschijnlijk; dog welke 't regte zij, blijkt mij nog niet; zij gelijken zeer na die van de I. CL: voor 't naeste gisse ik dat Vo / bij misslag, hier voor het voorzetsel Vor komt, dat gelijkaerdig van beteekenis is met Ur / en dat Zirnan het Zakelijke Verbum zij.

EINDE

Van de Regelmaet en Rangschikking der FRANKDUITSCHE WERKWOORDEN.

⁺

+ 1714 2/m.