Aenleiding tot de kennisse van het verhevene deel der Nederduitsche sprake. Eerste deel

[p. 411]

Bijlage N^o. 5.
Geslacht-toetse.
Ontleent uit de Ael-oude Medetuigenissen van het Moeso-gotthisch, Angelsaxisch, Frank-duitsch, Yslandsch, en Hoogduitsch.

Van den Grondslag waer op die gebouwt is, is berigt gegeven bij de XII. Redewisseling §. XLIV.

De Teekenen van Verkorting zijn:
M-G, Moeso-Gotthisch.
F-TH, Frankduitsch.
A-S, Angelsaxisch.
Ysl:, Yslandsch.
H-D, Hoogduitsch.
p: Pagina of Bladzijde.
M: of m: Mascul: F: of f: Foem: N: of n: Neutr:.

A.

AA, of AE, of oulinks AHE. f: (Amnis), waer van vele Riviertjes onder ons Nederduitschers den naem nog hebben; zijnde Vroulijk bij ons gebruikt, als blijkt uit de namen van Plaetsen en Personen daer van ontleent, als 't Huis ter Aa. Van der Aa, enz: dus ook in 't Yslandsch Aa (Amnis) F. p: 6.

ADDER. m: & f: Ysl: Nadur M. (Coluber) p: 24. H-D: Natter / Atter F.

ADEL. m. Ysl: Adall. M. (Nobilitas). p: 54. H-D: Adel. M.

ADEM. m: (Anhelitus). M-G. Ahma M. (Spiritus) en H-D: Athem (anhelitus) M.

AENGANG. m: Ysl: Adgangur. M. p: 54. (Accessus).

AENGEZICHT, n: en AENZIEN. n: (Aspectus); dog A-S. f:, als, Beforan thine ansyne F. Matth: XI. 10. &, thinre ansyne F. Marc: I. 2, &, lichamlicre ansyne F. Luc: III. 21. maer H-D: Angesicht. N. & Ansehen. N.

[p. 412]

AEP. m: Ysl: Ape / M. p: 30. & H-D: Aff. M. (Simius).

AER of AYR. f: H-D: Ahr F. (Spica), dog A-S, on tham eare (in de ayre) Marc: IV. 28.

AERDE. f: dus ook M-G: Airtha F. & A-S. Seo eorthe / F. Matth: XXVII. 51. &, ofer tha eorthan / F. Luc: VI. 49. &, on thoere eorthan / F. Joh: VIII. 6. & F-TH. theru erdu / F. Tat: p: 83. &, in alla thia erda / F. Tat: p: 114. en H-D: Erde. F. (Terra).

AERDBEVING. f: dus ook A-S. Tha eorth-bifunge / F. Matth: XXVII. 54. En H-D: Erdbebung / F. (terraemotus).

AERD. m: (Genus, Indoles, Genius), dus ook A-S: On thinum earde / M. (in uw geboorteplaets) Luc: IV. 23. en, On hys agenum earde / M. (in zijn eigen Vaderland) Joh: IV. 44. dog H-D: Art / F. (natura, genus).

AFGROND. m: (Abyssus), dus ook M-G: Afgrundiths / M, en H-D: Abgrund. M.

AFLAET. m: dog Ysl: Aflaat N. (Indulgentiae). p: 22. maer wederom H-D: Ablasz. M.

AFSTAND. m: dog M-G. Afstas F. (repudium); maer wederom H-D: Abstand. M.

AKER. m: (Ahenum); dus ook M-G. Aurks M. (Vas, ahenum).

AKKER. m: (ager, arvum) dus ook M-G. Akrs. M. (ager), en Ysl: Akur: M. p: 24. en A-S, se oecer M. Matth: XIII. 38. (Ager) &, on tham oecere M. Matth: XIII. 44. (in Agro), en, thone oecer M. (Agrum). Matth: XIII. 44. en F-TH. Ther Accar / M. Tat: p: 187. en, thes Accares M. Tat: p: 72 en 73, en, in sinan accar / M. Tat: p: 133, en, then Akker M. Will: p: 141. en H-D: Acker / M.

't ALLEGAER of ALTEGAER. n: (Omnia), dus ook F-TH. Thaz algaro / N. Tat: p: 16. en H-D: Das allzugar. N.

ALTAER, AUTAER. n: en A-S. tham Altare / Matth: V. 24. en F-TH, themo Altare, Tat: p: 61. dog H-D: Altar. M. (Altare, N:).

ANTWOORD. n: ook oul:, f: dus ook M-G. Audawaurdi N. (responsum) en F-TH. sin Antwurti N. (in Acc: Sing:) Tat: p: 29, en, Nihhein Antwurti N. (in Acc: Sing:) Tat: p: 193. dog H-D: Antwort. F., schoon in 't H-D: Wort / N.

APPEL. m: dus ook F-TH ther Ephelo M. (Pemum) Willer: p: 137. en,

[p. 413]

thes Epheles M. Willer: p: 66. en H-D: Apffel. M. dog Ysl: Eple N. (Pomum) p: 18.

ARBEID. m: (Opera, labor); dog F-TH. thera Arbeiti F. (Pressurae) Tat: p: 165. en H-D: Arbeit. F., (Labor, opera).

AREND. m: (aquila), en Ysl: ørn. M. & F. p: 9. & 11. en H-D: Arn. M.

ARKE. f: (Arca); dus ook M-G. Arka. F. en A-S, on tha earce F. Matth: XXIV. 38. en H-D: Arch F.

ARM. m: dus ook M-G. Arms M. en F-TH. thinan Arm M. (Acc: sing:) Will: p: 154. en, in sinemo Arme M. (Abl: Sing:) Tat: p: 9. en H-D: Arm. M. (brachium).

AS, ASSCHE. f: dus ook M-G. Azgo F. (cinis), en Ysl: Aska F. p: 4 & 54. en H-D: Asehe F. (cinis).

AVOND. m: dus Ysl: Afftan M. p: 54. (Vesper); en A-S, on tham aefene. M, (Vespere) Matth: XXVI. 20. en XXVIII. 1. en F-TH. Abante giwortanemo M. (Vespere facto) Tat: p: 94. en H-D: Abend. M.

B.

BAD. n: dus ook Ysl: Bad. N. p: 13. en H-D: Bad N. (Balneum).

BAERE. f: (Feretrum, Cenotaphium), dus ook F-TH. thia Bara / F. (Loculum) Tat: p: 94. en H-D: Baar / Todtenbaar. F.

BAKKER. m: (Pistor); dus ook Ysl: Bakare M. p: 31. en H-D: Becker. M.

BALK. m: dus ook Ysl: Bialke M. p: 31. (trabs); en H-D: Balk. M.

BALSEM. m: (Balsamum); dog M-G. Balsan. N. maer H-D: Balsam. M.

BAN. m: dog Ysl: Bann. N. p: 54. maer H-D: Bann. M. (excommunicatio).

BAND. m: (vinculum); dog M-G. Bandi N. en Bandja F., en Ysl: Band. N. p: 13. en F-TH. thiu binda / F. Will: p: 66. en, eine roda binda Will: p: 66. en A-S. of thissum bende Luc: XIII. 16; en H-D: Band M. (Vimen) en Band N. (vinculum).

BARM. m: (sinus). dus ook A-S. on eowerne bearm. M. (in uwen schoot) Luc: VI. 38.

BARMHÉRTIGHEID. f: dus ook M-G. Armahairtei F. en Armahairtitha F. en H-D. Bermhertzigkeit. F. (misericordia).

[p. 414]

BÉD - BÉDDE. n: dus ook M-G: Badi / N, en Ysl: Bed. N. p: 29. en F-TH. Thaz Bedde N. Will: p: 49, &, thas betti N. Tat: p: 103. en A-S. thoet bed. N. Marc: II. 4. en H-D: Bett. N. (Lectus).

BEDE. f: (precatio); dus ook M-G. Bida. F. en Ysl: Beidne F. p: 32. en H-D: Bitte. F.

BEELD. n: dus ook F-TH. Thas Bilithi N. Tat: p: 226., en, Sinemo Bilethe. Will: p: 29. en H-D: Bild. N. (Exemplar).

BÉÉN. n: (os, ossis, & Pes); dus ook Ysl: Bein. N. p: 12. en F-TH, themo Elphond-beine. N, Will: p: 103. en H-D: Bein. N. Ons Béén (Pes) was eertijds ook F; volgens onze Spreekwijzen van Wél ter Béén, agilis pedibus; en Op de Béén zyn, ire pedibus; & inquietari.

BÉÉR. m: dus ook Ysl: Biorn. M. p: 25. (ursus), en H-D: Bär. M.

BEET. m: en f: (Bolus, buccella, morsus). dus ook F-TH. then bizzon. M. (Buccellam) Tat: p: 146. en A-S. thoene bitan. M. Joh: XIII. 30. en Ysl: Bite. M. (Bolus) p: 31. en H-D: Bissen. M. (bolus, frustum).

BEGÉÉRTE. f: dus ook Ysl: Girnd F. (Cupido) p: 7. Het voorzetsel Be is bij de Yslanders in geen gebruik. H-D: Begierde. F.

BEKER. m: (Calix), en Ysl: Baukur. M. (Lagena) p: 15. H-D: Becher. M. (Calix).

BÉLLE. f: dus ook Ysl: Boola. F. (Bulla) p: 4.

BÉNNE. f: (Corbis genus), dus ook A-S. fram thoere binne / F. (van de Kribbe) Luc: XIII. 15. en H-D: Benne F. (plostrum, benna).

BÉRG. m: (Mons). dus ook M-G. Bairgs. M. en F-TH, Ther Berg. M. (Mons) Will: p: 131. en thes Bergas. M. Will: p: 103. en, in then Berg. M. Tat: p: 233. en H-D: Berg. M.

BÉRG. m: (Horreum; Foenile), en A-S, into minum Berne. M. (in mijne Schuere) Matth: XIII. 30. dog H-D: Barnen. F.

BIER. n: dog Ysl: Bioor M. (Cerevisia) p: 54. maar H-D: Bier. N.

BY, BIË. f: dog Ysl: By. N. (Apis) p: 20. maer H-D: Biene. F.

BISCHOP. m: dus ook F-TH, ther Bisgof M. Tat: p: 180. en, thes Bisgofes. M. Tat: p: 179. en, themo Bisgoffe M. Tat: p: 181. en, A-S. se Bisceop M. Joh: XVIII. 19, en tham Bisceope M. Joh: XVIII. 15. en, H-D: Bischoff. M. (Episcopus).

BITTERHEID. f: dus ook allen op HEID: zo mede F-TH. thiu Bitterheyd / F. (nom: Sing:) Will: p: 17. en H-D: Bitterkeit. F. (amaritudo).

[p. 415]

BLAD. n: (Folium). dus ook Ysl. Blad. N. p: 12. en H-D: Blat N.

BLAER, BLADER. f: (Pustula, tubercula spiritu incluso tumida). dus ook Ysl: Bladra F. (tenuis membranula spiritu incluso tumida). p: 4, en H-D: Blater. F. (Pustula).

BLY. n: (Plumbum), waer van ons Blij-wit (Cerussa); dus ook Ysl: Bly. N. p: 20. (Plumbum), en H-D: Bley. N. (Plumbum)

BLYDTE, BLYHEID. f: (Hilaritas). dus mede Ysl: Blyda. F. (Blandities). p: 54.

Een BLINDE. m: Dus ook alle de Adjectiva, al ze tot een Persoon overgaen, Mascul: of Foemin: al nae de Persoon is; of zo de Kunne van de Persoon niet aengeduid word, dan alleen in Mascul:. Even zoo mede in 't A-S, se Blinda. M. Matth: XV. 14.

BLOED. n: (sanguis); dus ook M-G. Bloth. N. en, F-TH. min bluoth / thas / N. Tat: p: 148. en, Mines bluothes N. Will: p: 66, 67, 73, &c. en A-S. thoet... blod / N, Matth: XXVII. 4. en Mines blodes... thoet / N. Matth: XXVI. 28. en Ysl: Blood / N. p: 13., en H-D: Blut / N.

BLOEY. m: (Florum productio). dus ook F-TH. nah themo Bluothe. M. Will: p: 141. maer H-D: Blüt. F.

BLOEM. f: (Flos). dus ook F-TH. thie bluom. F. (flos) Will: p: 34. en H-D: Blum / F, dog M-G. Bloma / M. en Ysl: Bloma / M. p: 31. en 54.

BLÓK. n: dog Ysl: Block. F, (truncus ligneus) p: 8. maer H-D: Block. N.

BODE. m: dog Ysl: Bod. N. (Nuncius) p: 13. en H-D: Bote. M.

BOEK. n: (Liber). dus ook H-D: Buch. N. dog M. bij 't F-TH, als, then Buoh. M. Tat: p: 45 & 46. en F. bij de drie anderen, als A-S. tha boc F. (Librum) Luc: IV. 17. 20. en Ysl: Book / F. p: 11 & 12. (Liber) en M-G. Bokos F. (Libri). De Vlamingen nemen ook BOEK, m:.

BOER. m: dus ook Ysl: Bure. M. (Colonus) p: 31. en H-D: Bauer. M. (Ruslicus, agricola).

BOETE. f: (poenitentia, mulcta) dus ook A-S, thoere doed-bote F. (der Bekeering) Matth: III. 8. en H-D: Busse F. (poenitentia).

BOEZEM m. dus ook F-TH. in juuaran buosum M. (in sinum vestrum) Tat: p: 74. en H-D: Busen. M.

BOOG. m: dus ook Ysl: Boge M. (Arcus), en Regn boge M. (Iris) p: 31. en H-D: Bogen. M.

[p. 416]

BÓÓM. m: (Arbor); dus ook M-G. Bagms / M. en F-TH. ther Boum / M. Tat: p: 117. en, thoer fyg-boum M. Will: p: 33. enz: en A-S. se Beam M. Matth: VII. 4. (arbor), en, thone Beam M, Matth: VII. 3. 5., en, thoene Beam, M. Luc. VI. 41. (trabem). en H-D: Baum. M.

BÓÓN. f: dus ook Ysl: Baun. F. p. 6, en 8. en. H-D: Bohne. F. (faba).

BOORD. n: & m: en Ysl: Bard / N. (Extremitas alicujus rei) p. 13. en H-D: Bord. M. (Extremitas).

BÓÓT. m: dus ook Ysl: Baatur. M. (Cymba) p: 25.

BÓRD. n: dus ook M-G. Baurd. N. en H-D: Brett. N. (Asser).

BORST. f: dus M-G. Brusts. F, niet M. gelijk 'er bij misslag staet in mijn Tractaetje van De Gemeenschap tusschen 't Gotthisch en Nederduitsch; zo mede F-TH, obar sina burst F. (super pectus ejus) Tat: p: 232. en H-D: brust. F.

BORSTEL, BOSTEL, VERKENSBOSTEL. m: & f: (Setae). dus ook Ysl: buste / M. (Muscarium setaceum) p: 31. en H-D: borste F. Setae.

BREUKE. f: zo mede F-TH. thero bruk F. (in Singul:) Will: p: 66. dog H-D: bruch. M. (hernia, rima).

BRIEF. m: dog Ysl: Bref. N. (Literae). p: 19. dog H-D: brieff. M.

BROEDER. m: dus ook M-G. Brothr / Brothar. M. en A-S, with thinne brother M. (tegen uwen Broeder) Matth: V. 24. en F-TH. sinan Bruoder M. (acc: sing:) Tat: p: 43. 47. en 55. en Ysl: Broder. M. p: 24. en H-D: Bruder. M.

BROEK. f: dus ook Ysl: Brook / F. p: 11. en H-D: bruch. F. (Bracca).

BRON, BORNE, BRONNE. m: & f: (Fons) dus ook A-S. ofer tha Burnan. F. (over de Beke) Joh: XVIII 1. dog F-TH. ther brunno M. (Fons) Will: p: 72 & 75. en, themo brunnen M. (en niet, F. als bij de Lijst); en H-D: Brunn / Bron / Born. M. (fons).

BRÓÓD. n: dus ook F-TH, thas Brot N. Tat: p: 146 en 222. en Ysl: braud. N. p: 13. en H-D: brod. N. (Panis).

BROUWER. m: (Cerevisiarius); dus ook Ysl: Bruggare. M. p: 31. en H-D: brauer. M.

BRUID. f: dus ook A-S. tha bryde / F. (sponsam). Matth: XXV. 1. H-D: braut. F.

BRUIDEGOM. m: dus ook F-TH. ther Brutigomo M. Tat: p: 106; en thes Brutigomen / M, Tat: p: 51; en then Brutigomon / M, (acc: sing:) Tat: p: 90. en A-S. se brydguma M. Matth: IX. 15, Matth: XXV. 5. 6.

[p. 417]

Marc: II. 19, en Luc: V. 34 en 35. &c. en Ysl: brudgume. M. 31. en H-D. bräutigam. M. (sponsus).

BRUILÓFT. f: zo mede F-TH, thero brutlofti. F. (in Sing:) Tat: p: 89. 106. dog H-D: braut-lauff. M. (Nuptiae).

BRUG. f: dus ook Ysl: Brun / F. p: 10. en 12. en H-D: Brucke. F. (pons).

BURG. f: dus ook M-G. Baurgs / F. (Civitas). en A-S, to thoere byrig. F. Matth: XXI. 18. en Ysl: borg. F. p: 7. en F-TH. thiu / thie / & the burg. F. (Sing:) Tat: p: 6. 40. 91. 94; en Will: p: 92 en 130. en, thero burgi / F. (Sing:) Tat: p: 17. 28. 83. 84. en 235. en thero burg / F, Will: p: 42. en H-D. burg F. dus ook onze Namen Van der Burg, en ter Burg; hoewel Hoofd en Vondel het manlijk gebruike{n}; zie Hoogstraten, van de Geslagten p: 27.

BUIK. m: dus ook F-TH, ther Buuch M. (Venter) Will: p: 128, en then buch M. (Ventrem) Will: p: 14, & 130. en H-D: bauch. M.

BUSSE. f. dus ook Ysl: bissa F. (sclopetum bellicum) p: 4. en H-D: buchse. F.

D.

DAED. f. (Actus, factum), dus ook. Ysl: Daad. F. (Virtus) p: 6. en H-D: That. F. (Factum).

DAG. m: dus ook M-G. Dags / M. en F-TH / ther Dach M. Will: p: 39, 68. 69, en, ther Tag. Tat: p: 222. en, thes tages / Tat: p: 29 & 42. en A-S, se... doeg. M. Matth: VI. 34. en Marc: VI. 21. en, thone doeg. M. Matth: XXIV. 38, en XXV. 13. en Ysl: Dagur / M. p: 15 & 25. en H-D: Tag. M. (Dies).

DAK. n: dus ook Ysl: Thak N. (tectum) p: 20. en H-D: Tach. N. en Dach N.

DAL. n: dus Ysl: Doele. N. (Vallis) p: 18, en Dalur. M. (Vallis) p: 15. dog M-G. Dalei / F, als p: 54. en niet, N. als p: 24, in mijn Tractaetje van de Gemeenschap tusschen 't Gottisch en Nederduitsch; hoewel wederom in 't F-TH, in thero (dalas) laghta / F. Will: p: 118. waer voor, bij misslag, gedrukt staet, in ther dala slaghta: Wijders in 't H-D: Tahl / Thal. M. (Vallis), en Delle F. (Vallis).

DANK. m: dus ook A-S, oenigne thanc. M. (acc: Sing:) Luc: XVII. 9. en H-D: Danck. M. (Gratiarum actio).

[p. 418]

DANS. m: dus ook Ysl. Dans. M. p: 17. en H-D: Dantz. M (saltatio).

DAUW. m: en F-TH, fol douwes / Will: p: 89. en H-D: Tau. M. (Ros).

DÉÉL. n: das ook F-TH. thas bezista teil. N. Tat: p: 119. en, nein deil N. (nullam partem) Will: p: 162. en H-D: Theil. N. dog M-G. Dails. M. (niet F.) gelijk ook in 't A-S, als, thoene selestan doel / se / M. ('t beste deel, dat) Luc: X. 42. en, minne doel M. (meam partem) Luc: XV. 12.

DÉÉSSEM. m: & n: en in 't F-TH, Theismen / thas N. (fermento, quod), tat: p: 135.

DEKEN. f. (tegumen); dus ook A-S. undar mine thecene F. (infra tectum meum) Matth: VIII. 8. en, F-TH, untar mina Theki. F. (sub tectum meum) Tat: p: 92. en, ubar thie Teki F. (supra Tectum), Tat: p: 101. en H-D: Decke F. (tegmen, tectum).

DEUGD. f. dus ook Ysl: Dygd. F. p. 6. en F-TH, ther manlichero Dugethe is / F. (qui virili virtute praeditus) Will: p: 162. en H-D: Tugend. F. (Virtus).

DEUR. f. dus ook A-S, seo Duru. F. Matth: XXV. 10, en, of thoere Dura / F. (Sing:) Matth: XXVI. 71. en, tha duru / F. (acc: singul:) Luc: XIII. 25. en Ysl: Dyr. F. p: 56. en F-TH, thie Duru F. (januam) Will: p: 157. en, miner Dure / F. (Ostii mei) Will: p: 91. dog bij Tatiaen vind ik, zi then duron M. (ad Ostium) p: 180, en zi then tuoron M. (ad Ostium) p: 209, en, fon then thuoron M. (ab ostio) p: 211. en in 't M-G. Daur. N. (Ostium, porta). dogH-D: thur. F.

DEUR WAERDER. m: dus ook M-G. Daurawards M. (Ostiarius).

DIEF. m: dus ook M-G, thiubs / M en A-S, se Theof. M. Matth: XXIV. 43. en Ysl: Thioffur. M. p: 16. en H-D: Dieb M. (fur).

DIENAER, DIENSTKNEGT. m: dus ook M-G. Thiws. M. en A-S. se Theow M. Matth: XVIII 26. en, se theowa M. Matth: XVIII. 28. en XXIV. 48. en, sy he eower then M. (zij hij uwer aller Dienaer) Matth: XX. 26. en tham Thene M. (den Dienaer) Matth: V. 25, en H-G: Diener. M. (Servus).

DIENSTMEID, DIENSTMAEGD. f: (ancilla); dus ook M-G. Thiwi. F. en A-S. an Thinen... heo / F. Marc: XIV. 66 & 67. en H-D: Dienstmagd. F.

DIEPTE. f. dus ook M-G, Diupitha. F. en A-S, Dypa (profunditas) F, en H-D: Tieffe / F.

DIER. n: dus ook Ysl: Dyr. N. p: 17. en H-D: Their. N. (animal).

DYE. f: dog Ysl: Thioo. N. p: 20. (Femur); en F-TH, van finemo Thihe. M. of N. Will: p: 49, 50.

[p. 419]

DIKTE. f: dus ook Ysl: Digurd F. (crassities) p: 6. 54. en H-D: Dicke F. (crassities).

DING. n: (Res), en GEDING n: (Lis, res forensis); dus ook Ysl: Thing. N. (forum, res) p: 20. en F-TH. Thaz gethinga N. (res, causa) Will: p: 128 en mines Thinges. N. (rei meae) Will: p: 92. enz:, en A-S. oenig thing N. (iet) Matth: V. 23. en nan thing. N. (acc: sing:) Matth: XXVII. 19. enz: en H-D: Ding. N. (Res, negotium).

DISCH. m: (Mensa); dus ook F-TH, ther Disk. M. (Mensa) Will: p: 51. en, thes Disches / M. Will: p: 52, en einan Disk M. Will: p: 50 & 51. enz. En A-S, on anum Disce M. (in eene Schotel) Matth: XIV. 8. & 11. en Marc: VI. 25 & 27. en H-D: Tisch. M. (Mensa).

DOEK. n: (Linteum); en DOEK. m: (Peplum, velamen) dus ook Ysl: Dukur. M. (Mappa) p: 26, maer H-D: Tuch. N. (pannus).

† DOEM, DOM. m: (olim Judicium, nunc Templum Cathedrale); dus ook A-S. se Dom. M. (Judicium) Joh: III. 19, en, tham Dome M. Matth: VII. 2. en H-D: Dom. M. en, Thumb. M. (Templum Cathedrale). Hier toe behooren onze Mascul: op dom uitgaende: als Eigendom, Maegdom, Rijkdom, Vrijdom, Wasdom, en Weedom: dog die van 't Latijnsche Dominium ontleent zijn, komen bij ons onzijdig van Geslagt, als Bischopdom of Bisdom, Christendom, Heidendom, Heiligdom, Hertogdom, Jodendom, Menschdom, Pausdom, Priesterdom, en Vorstendom. In 't Hoogduitsch zijn ook sommigen Masc: sommigen Neutra, even als bij ons; alleenlijk het H-D: Eigenthumb is Neut: terwijl 't onze meest Masc: is, hoewel 't ook somtijds Neutr: genomen word.

DOEMER. m: (olim Judex); dus ook A-S. se Dema / M. Matth: V. 25. en tham Deman / M. Matth: V. 25; en Ysl: Doomare / M. (Judex) p: 31.

DÓGTER. f: dus ook M-G, Dauhtar. F. en A-S min Dohtor..... uppan hig / F. Matth: IX. 23, en ane Dohtor / F. (acc: sing:) Luc: VIII. 42. en Ysl: Dooter F. p. 11. en H-D: Tochter. F. (Filia).

DONDER. m: (Tonitru); dus ook Ysl: Dunur. M. (fremitus) p: 54. en H-D: Donner / Donder. M. (Tonitru); en Tonner. M.

DONS. m: & n: en Ysl: Duun. M: (Pluma) p: 54.

DÓÓD. m: & f: (Mors); en M-G. Dauthus. M. en Ysl: Daude M. p: 31 & 54. en F-TH. ther Dooth. M. Will: p: 154. en thes Dothes. M. Will: p: 17. en Dotes. M. Tat: p: 13 & 54. en then Dooth / M. (mortem) Will: p: 154. en A-S. on.... Deathes scade. M. Matth: IV. 17. en H-D: Tod. M. ons Masc: & Foem: blijkt in onze Spreekwijzen van In den Dóód, M: en Ter Dóód toe, F.

DOOPER. m: dus ook F-TH. thes Toufares. M. Tat: p: 121. en themo Toufare. M. Tat: p: 121. en H-D: Tauffer. M. (Baptista).

[p. 420]

DOOPINGE. f: (Baptizatio); dus ook M-G. Daupeins / F. en F-TH, zi sinero toufi / F, Tat: p: 34, en ze thero Doupha / en van thero Douphe / F, Will: p: 27. enz:; dog ons Dóóp, (Baptismus) is Mascul:, maer H-D: Tauffe. F. (Baptismus).

DOREN. m: (Spina); dus ook M-G, thaurnus. M. en Ysl: Thorn. M. (fibula) p: 15. en H-D: Dorn. M. (Spina).

DÓRP. n: (Pagus); dus ook F-TH. thas Thorf. Tat: p: 171. en H-D: Dorff. N

DRANK. m: (Pòtus); dus ook M-G. Drank. M. en F-TH. then claran Drank. M. Will: p: 71. en H-D: Trank. M.

DRÉK. m: (Sordes, squalor, merda); dog Ysl: Dregg. F. (faex, faecis) p: 11. en H-D: Dreck / Treck. M. (merda, coenum).

DRONK. m: (haustus); dus ook A-S, anne Drinc. M. (eenen Dronk), Matth: X. 42. en H-D: Trunck. M. (haustus).

DRÓÓM. m:(somnium); dus ook Ysl: Draumur. M. (somnium) p: 15. en H-D: Traum / M.

DUIN. m: & f: (Collis); A-S, on thissere Dune. F. (op dezen Berg) Joh: IV. 20. 21.

DUISTERTE, DUISTERHEID. f: (tenebrae); dus ook A-S, on tha utteran Thystro. F. Matth: XX. 13. en XXV. 30.

DUIVE. f: dus ook M-G. Dubo. F. en F-TH, thiu Duva / F, (Columba) Will: p: 35. en Ysl: Dufa. F. p: 4. H-D: Taube. F.

DUIVEL. m: dus ook F-TH, ther Diuval. M. Tat: p: 40. 41. enz: en. A-S. se Deofol. M. Matth: IV. 5. 8. en XII. 26. en. thone Deoful / M. Matth: XII. 26. en H-D: Teufel. M. (Diabolus).

DWÉRG. m: dus ook Ysl: Duergur. M. p: 15. en H-D: Zwerch / Zwerg. M. (Nanus).

E.

EDIK, EEK. m: dus ook M-G. Akeits. M. en F-TH, fulta sie ezziches. M. (implevit eam aceto) Tat: p: 205. en A-S, thoes Ecedes. M. Joh: XIX. 29 & 30. en H-D: Essig. M. Dog bij Tatiaen ook Thiu ezzick / F, p: 205, dat mooglijk then ezzik. M. moet zijn.

ÉÉD. m: dus ook M-G. Aiths. M. en A-S. thone Ath. M. (acc: sing:) Luc: I. 73. en for tham Athe. M. Matth: XIV. 9, en Marc: VI. 26. en Ysl: Eidur. M. p: 25. en H-D: Eid / Eyd. M.

[p. 421]

EERE. f: dus ook F-TH, thie Eera. F. (sing:) Will: p: 51. en thero Eron. F. (honoris) Will: p: 115. en Ysl: oera / F. p: 54. en H-D: Her. F. (honor).

ÉÉNVULDIGHEID. f: dus ook F-TH, thiu eynvaldicheid / F, Will: p: 65. en H-D: Einfaltigkeit. F. (simplicitas).

EGEL. m: (Spina), waer toe ons Egelentier (Rosa silvesiris odorata), dus ook A-S, tha Egle. F. (Spinam) Luc: VI. 41. 42.

ÉGGE. f: (Occa, & Angulus acutus), dus ook Ysl: Egg / F. (Acies) p: 11. en H-D: Ege / Egge. F. (Occa).

EY. n: dus ook Ysl: Egg. N. (Ovum) p: 20. en F-TH, Eies bitet / (om een Ey bid) Tat: p: 76. en H-D: Ey. N.

't EIGEN. n: (Bona, possessio); dus ook M-G. Aigin / Aihn. N. dog Ysl: Eign / F. p: 8, en Eyga / F. p: 4.

EIK. m: & f: (Quercus); dog Ysl: Eik / F. (Arbor) p: 12. en H-D: Eik. M. (Quercus).

ÉLLE, ÉLNE. f: dus ook M-G. Alleina. F. en F-TH, eina Eline / F, (unam ulnam) Tat: p: 72. en A-S, ane Elne. F. (acc: sing:) Matth: VI. 27; en Luc: XII. 25. en H-D: Elle / Ehl. F.

ÉND. f: (Anas); dus ook Ysl: ond / F. (Anas), en Endur / F. (Anates) p: 11. 12. en H-D: Ente. F. (anas).

ÉNDE, EINDE. n: (Finis); dus ook M-G. Andi N. en F-TH, thas Enti. N. Tat: p: 181. en H-D: Ende / End. N. Dog Mascul: bij 't A-S, als, se Ende. M. Matth: XXIV. 6; en, thone Ende. M. Matth: XXVI. 58, als mede Ysl: Ende. M. (finis) p: 31.

ÉNDIGING. f: dus ook A-S. seo Ge-endung / F, Matth: XXIV. 14. H-D: Endung. F.

ÉNGEL. m: dus ook M-G. Angilus / M. en F-TH, ther Engil / M, Tat: p: 3. 6. & 8, &c. en A-S, se Engel. M. Luc: I. 26. 30 & 38. en Ysl: Eingel. M. p: 28. en H-D: Engel. M. Angelus.

ÉNKEL, ÉNKLAEUW. m: dus ook Ysl: okle. M. (Talus) p: 31.

ÉRF. n: ÉRF-GOED. n: (Haereditas, praedium, possessio); dus ook M-G, Arbi. N. (Haereditas); dog Ysl: Arffur. M. (Haereditas) p: 15 & 54. en H-D: Erb / & Erbgut. M.

ÉRVE. m: of f: en ÉRFGENAEM. m: of f: Na de Persoon is. M-G. Arbinumja. M. (Haeres) en Arbia / M. (Haeres). en A-S. se Yrfenuma. M. Marc: XII. 7. en H-D: Erb. M. (Haeres) en Erbe. F. (Haeres foemina).

[p. 422]

ÉRNST. m (Serium); dog F-TH, Thaz Ernost. N. (Vehementia) Will: p: 155. en Wederom, in guota Erunst. F. (in Agonia), Tat: p: 175. dog H-D: Ernst. M. (Severitas) als bij ons.

't ETEN. n: (Esca); dus ook F-TH. thaz Ezzan. N. Will: p: 14. 67 & 130. en H-D: das Essen. N.

ÉTTER. m: & n: (Tabum, pus); dus ook Ysl: Eitur. N. (Venenum), p: 55. H-D: Eiter. M. (pus).

EUVEL. n: (Malum); dus ook A-S, oelc yfel. N. (ac: sing:) Matth: V. 11. H-D: ubel. N.

EZEL. m: (asinus); dus ook Ysl: Asne. M. p: 30, en A-S, Assa.... hyne. M. Luc: XIV. 5. en anne Assan / M. Joh: XII. 14., en H-D: Esel. M.

EZELINNE. f: (asina); dus ook M-G, Asilus. F. en A-S, ane Assene. F. (ac: sing:) Matth: XXI. 2. en uppan tamre Assene / F. Matth: XXI. 5, en tha Assene. F. (ac: sing:) Matth: XXI. 7. en H-D: Eselin. F.

F.

FLANK. n: & f: (Latus propugnaculi insultabundum); dus ook Ysl. flangs. N. (insultatio) p: 18. en H-D: Flancke. F. (Latera).

FLÉSCH, FLÉSSE. f: dus mede Ysl: Flaska. F. (Lagena) p: 4. en A-S sume Woeter-flaran / F. (ac: sing:) eene Waterkruik, Marc: XIV. 13. en H-D: Flasche. F. (Lagena).

G.

GAEL. m: & f: (Macula, scabies, vitium); dus ook Ysl: Galle. M. (Vitium, naevus), p: 31. Moonen zet GAEL onder 't foem.

GAERDE, GAERD. m: & f: (Sepimentum, hortus); waer toe ons Wijngaerd, M. (Vinea); dus ook M-G. Gards. M. (Domus), en F-TH. ther Gardo. M. (hortus) Will: p: 72, en in sinan Garton / Tat: p: 135, en in then Nuz-garton. M. (ac: sing:) Will: p: 118. en, themo Garte / M. Tat: p: 182. en Ysl: Gardur. M. (Agger) p: 16. en H-D: Garten. M. (hortus).

GALGE. m: & f: (Patibulum); dog M.G. Galga. M. (Crux), en Ysl: Galge. M. (patibulum) p: 31. en H-D: Galg / Galgen. M.

[p. 423]

GAL, GALLE. f: dog Ysl: Gall. N. p. 14. maer H-D: Gall. F. (bilis).

GANG. m: (Gradus, gressus; & Angiportus, Pergula, Cuniculus); dus ook M-G. Gangs. M. (Platea). en H-D: Gang. M. (pergula).

GANS. f: dus ook Ysl: Gaas. F. (Anser) p: 9. en H-D: Gans. F.

GARDE. f: (Virga); dus ook A-S, Gyrde ane (eenen Staf) Marc: VI. 9. en H-D: Gerte. F (virga, ferula).

GAREN. n: dus ook Ysl: Garn. N. (filum) p: 55. en H-D: Garn. N.

GAST. m: of f: na den aert; dus ook M-G. Gasts. M. en Ysl: Giestur. M. p: 16. H-D: Gast. M. (Conviva).

GAT. n: (foramen); dus, ook Ysl: Gat. N. (foramen) p: 22. en A-S. thaet Geat. N. (Porta) Matth: VII. 13. en Luc: XIII. 24.

GAVE, GIFTE. f: dus ook M-G. Giba. F. en F-TH. vone thero Gavo / F. Will: p: 127. en thina & thine Geba. F. (ac: sing:) Tat: p: 60. 61. en thie Geba / F, (acc: sing:) Tat: p: 91. en Ysl: Giøff. F. p: 7. en H-D: Gabe. F. (donum, munus).

GEBÉD. n: dus ook A-S. thaet.... Gebed. N. Matth: XXVI. 44. en F-TH. thiz Gebet / N. Catech: Theot: p: 62. thes Gebedes / N. Will: p: 69; en fon themo Gibete. N. Tat: p: 173. en H-D: Gebet. N. (preces).

GEBIT. n: (Morsus, frenum); dus ook Ysl: Bit. N. (Morsus) p: 22. & 55. NB. De Yslanders gebruiken 't Voorzetzel Ge niet, gelijk wij; als verder blijken zal. Wijders in 't H-D: Ge-bisz. N. (frenum).

GEBÓD. n: dus ook A-S. thaet Gebod. N. Matth: II. 9, en XXII. 36. 38. en Marc: XII 29. en F-TH. einaz Gibotun. N. (één der Geboden) Tat: p: 49, Niwi bibot. N. (ac: sing:) Tat: p: 149. en Sinemo & thinemo Gebode. N. Will: p: 138. 146. & 147. en H-D: Gebot. N. (Mandatum).

GEBOORTE. f: (Nativitas); dus ook M-G. Gabaurtha. F. en F-TH in sinero Giburti / F. Tat: p: 4. en H-D: Gebuhrt / Geburt. F.

GEDÉNKEN. n: dus ook A-S, thaet Gethanc / N. Luc: IX. 46. en H-D: Gedenken. N. (recordatio).

GEDING. n: zie DING.

GEDULD. n: dus ook Ysl: Thol. N. (Tolerantia) p: 14. dog H-D: Gedult. F.

GEDWAEL. n: (erratio); dus ook A-S. thaet.... gedwyld. N. Matth: XXVII. 64.

[p. 424]

GÉÉST. m: (Spiritus); dus ook F-TH. ther Geist. M. (Spiritus) Tat: p: 163 & 173. en then & minan Geist. M. Tat: p: 205, en themo Geiste. M. Tat: p: 15. 21 & 37. en thes Heilagen Geistes. M. Tat: p: 234. en A-S. se Gast. M. Matth: XXVI. 36, en Marc: XIV. 38. (Spiritus), en thas Halgan Gastes. M. Matth: XII. 31, en Gast.... he. M. (De Wind.... hij) Joh: III. 8. en H-D: Geyst. M. (Spiritus).

GEHÓÓRZAEMHEID. f: (Obedientia); dus ook F-TH. Willigero Gehorsamegheid / F. Will: p: 39. en H-D: Gehorsamheit. F.

GEHUIL. n: (ululatus); dus ook Ysl: Gool. N. p: 14 & 15. en H-D: Geheul. N.

GEITE. f: dus ook Ysl: Geit. F. (Capra) p: 12 en H-D: Geysz. F.

GEKYF. n: dus ook Ysl: Kif. N. Contentio) p: 19.

GELAET. n: dus ook Ysl: Laat. N. p: 22. en Loete. N. p: 56. (Gestus).

GÉLD. n: (Pecunia); dus ook Ysl: Gillde. N. (Pretium) p: 19. en M-G. Gild. N. (tributum); en H-D: Gelt. N. (pecunia).

GELYKENIS. f: (Similitudo, & similacrum); dus ook A-S, theos anlicnys. F. (haec imago) Marc: XII. 16. dus ook foem: onze en anderen op nis of nisse: en H-D: gleichnusz / gleichnisz. F.

GELÓÓF. n: dog, F-TH, so mihilan Giloubon. M. (Tantam fidem) Tat: p: 93. en A-S, swa mycelne Geleafan. M. (Tantam fidem) Matth: VIII. 10. welke beiden een Mascul: aenwijzen: en ook in 't H-D: glaub. M. (fides).

GELÓÓP. n: dus ook Ysl: Hlaup. N. (Cursus, saltus) p: 21. en H-D: gelauff. N.

GELUID. n: (Sonus); dus ook Ysl: Hliood. N. (Vox, sonus) p: 13. 29. en A-S. mycel gehlyd / N. (ac: sing:) groot gebaer. Marc: V. 38, en H-D: geleut. N. (sonus.).

GEMAEUW. n: dus ook Ysl: Mialm. M. (felium Vox) p: 55.

GEMAK. n: (tranquillitas; & recessus; & Latrina); dus ook Ysl: Mak. N. (tranquillitas) p: 20; waer van ONGEMAK. n: Ysl: Omak. N. (molestia) p: 20 & 55. en H-D: gemach. N. (Recessus, Latrina, habitatio).

GEMEET. n: (Mensura, Modius); als een Gemete-Lands: dus ook A-S, thoet gemet. N. (mensuram) Matth: XXIII. 32. en H-D: Masz. N. (mensura); dog Masz. F. (modus, mediocritas) even als ons Mate. F.

[p. 425]

GEMÉNG. n: (Commixtio); en A-S, mid tham Wyrt-gemange / N. (met die Kruit-menging) Joh: XII. 3. en H-D: gemenge. N.

GENADE. f: dus ook F-TH. thero Genatha. F. (Gratiae) Will: p: 39 & 52. en thie genatha / & Natha. F. (gratia) Will: p: 52. 109. 120 & 135. en Ysl: Naad. F. (Gratia) p: 6. en H-D: genade / gnade. F.

GENÓT. n: (usus, utilitas); dus ook Ysl: Not. N. (usus) p: 56. ons NUT. n: (utilitas) is ook van gelijke natuer: dog H-D: Nutsz. M.

GEQUAK. n: dus ook Ysl: Kuak. N. (garritus instar avium) p. 20. & 55.

GERY. n: (Equitatus); dus ook F-TH. thaz gereide. N. Will: p: 103.

GEROEP. n: dus ook Ysl: hroop. N. (clamor) p. 21 & 55. en H-D: geruff. N.

GERUCHT. n: dus ook Ysl: Kikte. N. (fama) p: 19. en H-D: Gerucht. N.

GESCHRIFT, SCHRIFT. n: (scriptus, us; Scripturae); dus ook F-TH. thas giscrib. N. (haec descriptio) Tat: p: 17. en thas giscrib. N. (Scriptura sacra) Tat: p: 143. 169. & 204. Dog ook, thero gescriphte / F. (Sacrae Scripturae) Will: p: 15 & 130. en thiu gescript / F. in sing: (S: Scriptura) Will: p: 75. met welk Foemin: overeenkomt ons, DE HEILIGE SCHRIFT, f: of, DE H: SCHRIFTUER, f: (Sacrosancta Scriptura); 't welk verder op zijn plaets bij deze Geslacht-toetse te vinden is.

GESLOK. n: dus ook Ysl: Slock. N. (beluatio) p: 20.

GESMEED. n: dus ook Ysl: Smyde. N. (Fabricatio) p: 55.

GESPÓT. n: (illusio); dus ook Ysl: Spott. N. (Ludibrium) p: 22 & 56. en H-D: gespött. N. (illusio).

GESTADIGHEID. f: dus ook F-TH. thero Stadigheid. F. Will: p: 154. en H-D: Stätigkeit / F. (assiduitas).

Een GESTRÉNGE. m: dus ook A-S, thone Strangan. M. (Fortem) Matth: XII. 29. en Marc: III. 27.

GEUT, GOOT. f: (Canalis, scrobs); dus ook Ysl: Giota. F. (scrobs) p: 4.

GEVAER. n: dus ook Ysl: faar. N. p: 17. (Periculum); dog H-D: gefahr. F.

GEVAERTE. n: dus mede F-TH, thaz geverda / N. Willer: p: 103. (Moles).

[p. 426]

GEVAL. n: (fortuna, casus); dus ook Ysl: Fall. N. (casus) p: 14. dog H-D: Fall. M. (Casus, fortuna, lapsus) gelijk ook ons VAL. m: (Lapsus). maer 't H-D: gefälle. (Proventus) N. bij ons Verval, n:

GÈVEL. m: (Fastigium); dus ook M-G. Gibla. M. (Fastigium). en Ysl: gabl. M. (terminus) p: 14. en H-D: gibel / gipffel. M. (Fastigium.)

GEWAED. n: en F-TH. fon themo giwati. (Vestimento) Tat: p: 72: zo ook bij ons Lyn-waed. N. (Linteum); en H-D: Leinwand / Leinwat. N. (Linteum)

GEWÉLD. n: (Vis, vehementia, potestas); dus ook Ysl: Vellde. N. (Potentia) p: 19. en F-TH. al gewalt. N. (omnem Potestatem) Tat: p: 234. en ook A-S, oelc anweald. N. (omnem Potestatem) Matth: XXVIII. 18. dog ook A-S. in Mascul: als, thoene Anweald. M. Marc: XIII. 34. en thisne Anweald. M. Marc: XI. 28. Luc: IV. 6. en Luc: XX. 2. en in 't H-D: gewalt. F. (Potentia, vis).

GEWOONHEID, GEWOONTE. f: dus ook F-TH. after thero giwonu / F, Tat: p: 29. en after sinero giwonu / F, Tat: p: 45; en H-D: gewonheit. F. (consuetudo).

GEWÉLF. n: (Fornix); dus ook Ysl: Hvolff. N. (Lacunar) p: 19. H-D: Gewelbe. N.

GILDE, GILD. n: (Contubernium); dus ook Ysl: Gillde. N. (Convivium) p: 19. dog H-D: gill / gille / gilde. F. (tribus, symbolum).

GLANS. m: dus ook Ysl: glans. M. p: 17. H-D: glaniz. M. (splendor).

GLAS. n: dus ook Ysl: glas. N: p: 12, en gler. N. p: 17. (Vitrum). en H-D: glasz. N.

GLOED. m: (Splendor prunarum); dus ook A-S. oet tham gledon. M. (Bij 't Vier) Joh: XVIII. 18, dog Ysl: glood. F. (favilla) p: 11. gelijk ook F-TH. zi ther gluoti. F. (Bij 't Vier) Tat: p: 180. en H-D: glut. F. (prunae).

GÓD. m: (Deus); zo mede M-G. Goth. M. en F-TH. einan waran God. M. (solum Deum verum) Tat: p: 167. en Godes. M. Will: p: 51. 92 & 116. en thes hohisten Gotes. M. Tat: p: 99. enz:, en A-S. Godes. M. Matth: III. 16, en IV. 3. 4. 6. en thinne God. M. (Deum tuum) Matth: IV. 7. en Luc: IV. 12. en thurh thone lifigendan God. M. (per Deum viventem) Matth: XXVI. 63. en Ysl: Gud. M. (Deus) p: 12. en H-D: Gott. M.

GODINNE. f: (Dea); A-S, Gyden. F. en Ysl: Gidia. F. (Dea) p: 4. H-D: Göttin. F.

GÓDSHUIS. n: (Hospitium sacrum); dus ook M-G. Gudhus. (Templum). N.

[p. 427]

niet M, gelijk 'er bij misslag in mijn Tractaetje van De Gemeenschap tusschen het Gottisch en Nederduitsch gedrukt is: Wijders H-D. Gotteshaus. N.

't GOED. n: (Bona, opes); dus ook F-TH, thas Erveguod. N. (Bona haere-ditaria) Will: p: 114. en alles erthiscan guodes. N. Will: p: 155. en H-D: gut. N.

GÓRDE. f: (Vinculum, lorum) als, de Gorde van 't Schip, (Subligaculum); dus ook M-G. gairda. F. (Zona); en Ysl: giørd / F. (Cingulum) p: 7. en H-D: gurt. F. (Cingulum).

GÓRDEL. m: (Cingulum); dus ook A-S, fellenne gyrdel. M. (acc: sing:) Matth: III. 4. H-D: gurtel. M. (Cingulum).

GOUD n: dus ook F-TH, thaz gold. N. Will: p: 51 & 74. en A-S, thoet gold / Matth: XXIII. 17. en Ysl: gull. N. (aurum) p: 24. en H-D: gold. N.

GOUWE, GOYE. n: dus ook M-G. gawi. N. (regio, pagus).

GRAEF, GRAVE. m: (Comes); dus ook F-TH. ther gravo. M. (Praeses) Tat: p: 195 & 196. en fon themo graven. M. Tat: p: 17 & 217. En A-S. se gerefa. M. (een Rentmeester) Luc: XVI. 2. en H-D: graff. M. (Comes).

GRAEN. n: (Semen frugum); dus ook Ysl: grioon. N. (fruges) p: 56. en H-D: gran. N. (granum); hoewel dit Ysl: ook bij ons GROEN past.

GRAF. n: (Sepulchrum); dus ook F-TH. thas grab. N. Tat: p: 210. & 214. en thas grabbun / N. (sepulchrum) Tat: p: 211. en thes grabes. N. Tat: p: 209 & 211. dog bij Willer: p: 29. vind ik, ze then grava / dat, ze themo grava. N. moet zijn, gelijk terstond daer op volgt, van themo grava / N, en bij Tat: p: 211. zi themo grabe / N, (ad monumentum); daerenboven vereischt dit Ze / een Dat: of Abl:, gelijk ook op dezelfde blad-zijde ze thero Doupha. F. in Ablat: staet. Wijders, H-D: grab. N.

GRAS. n: (Gramen); dus ook M-G. gras. N. (herba, olus): en F-TH. thas grast. N. (Foenum); Tat: p: 73. en A-S, ofer thoet goers. N. (op het Gras) Matth: XIV. 19. en Ysl: gras. N. (Gramen) p: 18. H-D: grasz. N. (gramen).

GREEP, GREPE. f: (Manipulus); en GREEP. m: (Prehensio); dus ook Ysl: greip. F. (Sinus digitorum) p: 9. dog H-D: griff. M. (manipulus, prehensio).

GRÉNDEL. m: dus ook F-TH. then grindel. M. Will: p: 91. (Pessulum).

't GROEN. n: (Gramen, viridum); dus ook A-S, ofer thoet grene. N. Marc: VI. 39. en Ysl: Grioon / N. (fruges) p: 56.

[p. 428]

GROETING. f: dus ook A-S. seo greting / F, Luc: I. 29, en thinre gretinge / Luc: I. 44. en H-D: grüssung. F. (salutatio).

GROEVE. f: (fovea); dus ook M-G. groba. F. (fovea), en Ysl: grøf / F. (sepulchrum) p: 7. en gryfia. F. (fovea) p: 5. en groof. F. (Lacuna terrae) p: 7. H-D: grube. F. (fovea).

GROND. m: dog Ysl: Grund. F. (terra, fundus). p. 7. maer H-D: grund. M. even als bij ons; hoewel ook voormaels Foem: bij ons, volgens de Spreekwijzen TE GRONDE GAEN (pessum ire), en VAN DE GROND OP (de fundo, è fundo):

H.

HAEG. f: & m: (Sepimentum, Viridarium); en Ysl: Hage / M. (Pascuum) p: 31. en H-D: Hage. F. (Sepimentum).

HAEKJE. n: Zo ook Ysl: Hak. N. (uncinnus). p: 20. dog ons HAEK. m: (uncus), en H-D: Haack. M. (uncus).

HAEN. m: dus ook M-G. Hana. M. en A-S, se hana / M. Luc: XXII. 34, 61. en F-TH. ther hano / M. (Gallus) Tat: p: 183, H-D: Hahn. M.

HAENEKRAEY. m: of HANEKREET. m: (gallicinium); dus ook A-S, embe thone feorthan han-cred. M. Matth: XIV. 25. dog ons Hane-gekraei is Neutr: Gen:.

HAER, HAIR. n: (Crinis); dus ook F-TH. thas haar / & sin har / N. Will: p: 100. en ein har / wizaz. N. (één Haer, wit) Tat: p: 63. En Ysl: haar. N. p: 12. 17. en H-D: haar. N.

HAGEL. m: dog Ysl: Hagl. N. p: 14. maer H-D: Hagel. M. (grando).

HAL. f: (Macellum, Forum rerum venalium, & olim Aula); dus ook Ysl: Høll. F. (aula) p: 8; en A-S, mycele healle / acc: Sing: F, (een groote Opperzale) Marc: XIV. 15. en Luc: XXII. 12. en H-D: Halle. F. (forum venalium).

HALM. m: (Stipula); dus ook Ysl: Halmur. M. (Paleae) p: 16. en H-D: Hälm. M. (stipula).

HALS. m: dus ook M-G. Hals. M. en Ysl: Hals. M. p: 17. en F-TH. ther Hals. M. Will: p: 14. 67. 129. 130. en thines Halses. M. Will: p: 70; en themo Halse / M. Will: p: 70. en H-D: Hals. M. (Collum).

[p. 429]

HAND. f: dus ook M-G. Handus. F. en Ysl: hønd. F. p: 11 & 12. en A-S, thin hand / .... aceorf hi / F, Matth: V. 30; zie ook Marc: IX. 43. en thine hand / F. (ac: sing:) Matth: IX. 18; en XII. 13. en F-TH. thia hant / F. (ac: sing:) Tat: p: 130, en sina hand / F, (ac: sing:) Will: p: 90. en mit flahheru henti / F. (met een Vlakke Hand) Tat: p: 186. enz: en H-D: Hand. F. (manus).

HART, HÉRT. n: (Cervus); dog Ysl: Hiørtur. M. (Cervus) p. 25. en H-D: hirsch. M. (cervus).

HAVEN. f: dus ook Ysl: Høffu. F. (portus). p: 8. dog H-D: Hafen. M. (portus).

HAVIK. m: dus ook Ysl: Haukur. M. p. 25. en F-TH. vore themo Haveko. M. Will: p: 35. (Accipitri).

HÉÉR. m: dus ook F-TH themo Herren. M. (Domino). Tat: p: 144. en ubar sinan Herren. M. (super ejus Magistrum) Tat: p: 84. en H-D: Herr. M.

HEIL. n: dog A-S. thine Hoele. F. Luc: II. 30. maer H-D: Heil. N. (salus).

HEILAND. m: dus ook F-TH, ther Heilant. M. Tat: p: 23 & 181, en Heilantes. M. Tat: p: 13, 15, & 89, en minemo & themo Heilante / M. Tat: p: 9, 38. en Thinan & then Heilant. M. Tat: p: 22. & 180 en A-S. se Hoelend. M. Matth: II. 1. & III. 13. 15. 16. enz: en H-D: Heiland. M. (Salvator).

't HEILIGE. n: dus ook A-S. thoet Halige. N. Matth: VII. 6. (Sanctum).

HEIDE. f: (Ericetum); dus ook M-G. Haithja. F. (Ager) en H-D: Heide / Heyde. F. (Ericetum).

HEIR. n: dus ook F-TH, Himilisches Heres / Tat: p: 18. en Ysl: Her. N. p. 29. en M-G. harji / N. (Legio); en H-D: heer. N. (exercitus).

HÉL, HÉLLE. f: (Infernus); dus. ook M-G. halja. F. en F-TH, thiu Helle / F. (sing:). Will: p: 154. dog Ysl: hel. N. (Lethum) p: 14. en H-D: helle. F. (infernus), en hölle. F. (infernus).

HÉLDERHEID. f: dus ook F-TH. thiu heyderhed / F. (sing:) Will: p: 33. en H-D: heiterkeit. F. (serenitas, splendor).

HÉLFTE. f: (dimidia pars); dus ook A-S, on mine healfe. F. (aen mijne Zijde) Marc: XII. 36. en on tha swithran healfe / F. (aen de regter Zijde) Joh: XXI. 6.

HÉLM. m: dus ook Ysl: hialmur. M. (galea). p: 16. en A-S. thyrnenne helm. M. (Doorne Kroon) ac: sing: Marc: XV. 17, en Joh: XIX. 2. 5. en H-D: helm. M. (cassis, galea).

[p. 430]

HEMEL. m: dus ook M-G. Himins. M. (coelum); en Ysl: Himenn / M. p: 28. en F-TH. Himil offanan / acc: sing: M. (den Hemel ge-opent) Tat: p: 45. zo mede A-S, on thone Heofon / M, Matth: XIV. 19, en Luc: IX. 16, en Heofones fugelas / M, Luc: IX. 58. en H-D: Himmel. M. dog ook vind ik het Foem: in 't A-S, als, seo Heofon / F. (coelum). Luc: IV. 25. en thurh Heofon / heo. F. Matth: V. 34. Dit A-S, schijnt eenige overeenkomst te hebben met ons Huif, Huive F. (tegmen Capitis); te meer, om dat ook de A-S, eo / onze ui beantwoord.

HÉNGST. m: (Equus admissarius); dus ook Ysl: Hescur. M. (Equus) p: 12. en H-D: hengst. M. (equus).

HÉNNE. f. dus ook Ysl: hoena. F. p: 5. en A-S. seo henn / F, Matth: XXIII. 37. (Gallina); en H-D: henne. F. dog ons HOEN. n: (gallus, & gallina), gelijk ook 't H-D: hun / is Neutr: Gen:.

HÉRDE. f. (Grex); dus ook M-G. hairda. F. en A-S, seo heord / F, Matth: VIII. 32. en Marc: V. 13. en Matth: XXVI. 31, en Luc: VIII. 33, en on thysse heorde / F, Joh: X. 16. en H-D: heerde. F. (grex).

HÉRDER. m: dus ook M-G, Hairdeis. M. en A-S. thoes hyrdes / M. (Pastoris) Matth: XXVI. 31, en nanne hyrde. M. (acc: sing:) Marc: VI. 34. en thoene hyrde. M. Marc: XIV. 27, en ook tham hyrde. M. (den Wijngaerdenier) Luc: XIII. 7. en H-D: hirt. M. (Pastor).

HÉRDTE, HÉRDIGHEID. f. dus ook F-TH, thia hertida. F. (Duritatem) Tat: p: 234. H-D: härte / härtigkeit. F.

HÉRTE. n: (Cor); dus ook M-G. hairto. N. en Ysl: hiarta. N. p. 32. en F-TH, min herzo. N. (ac: sing:) Will: p: 70. tweemael: en minemo herzon. N. Will: p: 91 & 92. en sines herzen / N. Tat: p: 9 & 78. dog A-S. seo heorte. F. Luc: VI. 45, en of thoere heortam. F. Matth: XV. 18. 19. en on ealre thinre heortan. F. (van Gantscher Herte) Matth: XXII. 37. en Marc: XII. 30. Zoo was ook wel eertijds HERTE bij ons Foem:, als blijkt uit de Spreekwijze, ter Hérte, van gantscher Herte, enz:. Wijders H-D: hertz. N. (cor).

HÉRTÓG. m: dus ook A-S. se Here-toga. M. Matth: II. 6. en H-D: Herszrog. M. (Dux).

HEUPE. f. dog M-G. Huys. M. maer H-D: Hüfft. F. (coxa).

HEUVEL. m: en F-TH, themo Huvele. M. Will: p: 69. H-D: Hügel. M. (collis).

HIK. m: dus ook Ysl. Hikste. M. (singultus) p: 31.

[p. 431]

HINDE. f: (cerva); dus ook Ysl: Hind. F. p: 7. en H-D: Hinde. F. (cerva).

HITTE. f: dus ook F-TH, in thero Hizza. F. Will: p: 40. dog Ysl: Hite. M. (Calor) p: 31. maer H-D: Hitze. F.

HOED. m: dus ook Ysl: Hattur. M. (pileus) p: 16. H-D: Hut. M.

HOEF. m: dus ook Ysl: Hooffur. M. (ungula equina) p: 16, en H-D: Huff. F. (ungula).

HOERE. f: (Meretrix); dus ook Ysl: Hoora. F. p: 5. en H-D: Hure / Huhre. F.

HOERERYE. f: (Fornicatio); en M-G, Horinassus. F. en H-D: Hurerey. F.

HOEST. m: dus ook Ysl: Hooste. M. p: 31. & 54. H-D: Husten. M. (tussis).

HÓF. m: (Hortus); dus ook F-TH, then Hof / en Hoff. M. Tat: p: 179, en in then Frithoff. M. (in Praetorium) Tat: p: 186. dog ons Hóf. (Aula) is Neutr:. Sommigen onzer Composita volgen het Masc:, en sommigen het Neutr: als Lust-hof. M. Bloem-hof. M. dog Kerkhof. N. Wijders H-D: Hoff. M. (Villa, atrium, Aula).

HÓLTE. f: (Cavitas, ima fossa); Ysl: Hola. F. (specus) p: 5. en H-D: Höle-Höhle. F. (caverna).

HOND. m: dus ook Ysl: Hundur. M. p: 16. (Canis); en M-G. Hundos / & Hundons. M. en H-D: Hund. M.

HONGER. m: (Fames); dus ook M-G. Huhrus. M. en H-D: Hungur. M.

HONIG. m: dus ook F-TH. ther Hunich. M. Will: p: 71. en minemo Honiga. M. Will: p: 83. en Honiges. M. Tat: p: 224. en H-D: Honig. M. (Mel.).

HÓÓFD. n: dus ook M-G, Haubith. N. en F-TH, thaz Hoyved. N. Will: p: 25. 67. & 148. en thin & sin Houbit (ac: sing:) N. Tat: p: 70. 96. & 197. en A-S, thurh thin Heofad. N. Matth: V. 36. zie ook Matth: VI. 17. en Joh: XIII. 9. en Ysl: Hoffud. N. p: 13. & 17. en H-D: Haupt. N. (caput).

HÓÓGHEID, en HÓÓGTE. f: dus ook M-G. Hauheins / &, Hauhitha / F. (Gloria, altitudo), en F-TH. in thero Hohe. F. (in altitudine), Will: p: 29. 68 & 129. en Ysl: Hoed. F. (altitudo) p: 7. en H-D: Hohe. F. (altitudo) en Hochheit. F. (celsitudo).

HÓÓGHÉRTIGHEID. f: dus ook M-G Hauhhairtei. F. (superbia).

[p. 432]

HOOY. n: (Foenum); dus ook M-G. Hawi. N. en Ysl: Hey. N. p: 12 & 20. (Foenum), en A-S, thaet Hig. N. (Gramen) Luc: XII. 28. en H-D: Hew / Heu. N. (foenum).

HÓÓP. m: (Cumulus); dus ook F-TH. ther Huffo. M. (Acervus) Will: p: 65. dog voor Houph / the (Cumulus, qui) Will: p: 128. schijnt mij toe dat gelezen moet worden, Houph / ther. Wijders H-D: Hauff / Hauffen. M. (cumulus). dog ons HOPE, HOOP. f: (spes), A-S, hopa. F. (spes).

HÓRDE. f: (Crates); en Ysl: Hurd. F. (Janua) p: 7. en H-D: Hurte. F. (crates).

HOREN. m: dog Ysl: Hørn. N. (cornu, & angulus) p: 15. en H-D: Horn. N. (cornu). en M-G. Haurn. N. (cornu).

HOUT. n: (Lignum); dus ook Ysl: Hollt. N. (Salebrae, Glabretum) p: 22. en F-TH, thes Holzes. Will: p: 50. ons HOUT, voor een Bosch genomen, gebruikt men thans ook wel Mascul: Wijders H-D: Holsz. N. (Lignum).

HUERLING. m: dus ook A-S swa anne of thinum Hyrlingum. M. (zo als eenen van uwe Huerlingen) Luc: XV. 19.

HUIS. n: dus ook M-G: Hus. N. en A-S. thaet Hus. N. Matth: VII. 25 & 27. & X. 12. 13. enz:. En Ysl: Hus / & Huus. N. p. 18. En F-TH. thaz Wighus. N. (Wapenhuis) Will: p: 67 & 131. & in thas Hus. N. (tegen dat Huis) Tat: p: 79. & in thas Gotes-hus / N. (in Templum) Tat; p: 21. en in thas Thinc-hus (in Praetorium) Tat: p: 188, enz: en H-D: Hausz. N.

HULDE. f: dus ook Ysl: Hille. F (favor) p: 32. en F-TH, an sine Hulde. F. Will: p: 159. en H-D: Hulde. F.

HULPE. f: dus ook F-TH, mit sinero Helpho. F. Will: p: 44, en mitthon thine Helpha. F. Will: p: 167. en H-D: Hulffe. F. (Auxilium).

I. & J. & Y.

JAER. n: dus ook M-G. Jer. N. en Ysl: Aar / N. p: 17. (Annus), en F-TH. thes jares / N, Tat: p: 179. en A-S, thaet ger / N. Joh: XI. 51. en thaes geares / N, Joh: XVIII. 13. en H-D: Jahr. N.

JEUGD. f: dus ook A-S. of minre Geoguthe / F, Marc: X. 20. en H-D: Jugend. F. (Juventus, inter XIV & XXV annos).

[p. 433]

YS. n: dog Ysl: Js. M. (glacies) p: 17. maer H-D. Eis. N.

YZER. n: dus ook Ysl: Jaarn. N. (ferrum) p: 15. en M-G. Eisar. N. en H-D: Eisen. N. (ferrum).

JÓK, JUK. n: (Jugum); dus ook M-G. Gajuk. N. Ysl: øk. N. p: 20. en A-S. min Geoc. N. (acc: sing:) Matth: XI. 29. en H-D: Jock. N.

JONG. n: (Pullus); dog Ysl: unge. M. (pullus) p: 32.

JONGE. m: (Puer); dus ook A-S. se Geonga. M. (Juvenis) Matth: XIX. 20, en anne Geongne. M. (acc: sing:) Marc. XVI. 5. En H-D. Jung. M. (puer).

JONGELING. m: (Juvénis); dus ook A-S. sum Jungling.... hi / M, Marc: XIV. 51. en M-G. Jungalauths. M. (Juvenis). en H-D: Jüngling. M.

JONG-MAN. m: (Juvenis); dus ook A-S. se Geonga man. M. Matth: XIX. 22. en H-D: Junger. M. (Juvenis, discipulus).

JONKER, JONK-HEER. m: (Adolescens nobilis, junior Dominus); dus ook Ysl: Jonkiaere. M. (Juvenis) p: 31. en H-D: Juncker. M. (Nobilis).

JONKHEID. f: dus ook M-G. Jundei. F. en H-D: Jungkeit. F. (juventus, juvenilis alacritas).

K.

KAF. n: dus ook A-S, thaet ceaf / N. Luc: III. 17. (Stipula).

KALF. n: (vitulus); dus ook A-S, an faett celf / N. (ac: sing:) Luc: XV. 27. en F-TH, thes Hindkalves (Hinnulei) Will: p: 40, en themo Hind-kalvo. Will: p: 29. 39. & 166. dog Ysl: Kalffur / M. p: 16. en H-D: Kalb. N. (vitulus).

KALK. f: even als 't Latijnsche Calx. dog Ysl: Kalk. N. p: 55. en in 't H-D: Kalck. M.

KAM. m: dus ook Ysl: Kambur. M. (pecten). p: 16. en H-D: Kammen. M. (pecten).

KAMER. f: dus ook F-TH. innan thina Camara / F. (intra tuum Cubiculum) Tat: p: 68. en H-D: Kammer. F.

KAN. f: dus ook Ysl: Kanna. F. (cantharus) p: 5. en H-D: Kanne. F.

[p. 434]

KAP, KAPPE. f: (cucullus); dus ook Ysl: Kaapa. F. (pallium) p: 5. en H-D: Kappe. F. (cucullus).

KAREL. m: (Vir); dus ook A-S, thinne Ceorl. M. (Maritum tuum) Joh: IV. 16. en H-D: Kerl. M. (Vir).

KAS. f: (Theca, cista, capsa); dog M-G. Kas. N. (Vas), en H-D: Kast / Kasten. M. (Theca).

KASTÉÉL. n: dus ook A-S, thaet Castel / N. Matth: XXI. 2, Marc: VIII. 27. en Luc: VIII. 1. en XIX. 30. en H-D: Castel. N,

KEIZER. m: dus ook M-G: Kaisar. M. en F-TH. then Keisar. M. (Caesarem) Tat: p: 194. en Themo Keisare. M. Tat: p: 188. 194. en thes Keisares / M, Tat: p: 193. en A-S. thes Caseres / M. Matth: XXII. 21. en tham Casere / M. Matth: XXII. 21. en Luc: II. 1. en H-D: Keiser / Kayser. M.

KÉLK. m: dus ook F-TH. then / & thisan Kelik / M. (ac: sing:) Tat: p: 148. 173. & 177. en A-S. thone Calic. M. Matth: XX. 22. en XXVI. 27. en thaene Calic M. Luc: XXII. 20. &c. En Ysl: kaleikur. M. p: 16. en H-D: Kelch. M. (Calix) M.

KÉRK. f: dus ook A-S. mine cyricean / F. Matth: XVI. 18. en H-D: Kirche. F. (templum).

KÉRKER. m: dog M-G. Karkara. F. (Carcer. M). dog 't onze komt met het Latijnsche over één; gelijk ook 't H-D: Kercker. M.

KETEL. m: (cacabus); dus ook M-G. Katils. M. (AEramentum), en H-D: Kessel. M. (cacabus).

KIND. n: dus ook F-TH, thas Kind / N, Tat: p: 8, 10, 19, & 21. & fon themo Kinde / N, Tat: p: 19 & 24. En A-S, thaet Cild / N, Matth: II. 11, 13, 14, 20. & 21, &c. en thaes Cildes sawle. N. Matth: II. 20. dog Ysl: Kind. F. (Creatura) p: 12. maer H-D: Kind. N. (infans).

KINNE. f: (Mentum); dus ook M-G. Kinnus / F. (Maxilla); dog H-D: Kinn / N.

KIST. f: (Cista, arca, loculus); dus ook A-S, tha Cyste / F. (cista, loculus) Luc: VII. 14. en Ysl: Kista. F. (Cista) p: 5. en H-D: Kiste / F.

KLAEUW. m: & f: en Ysl: Kloo / F. (Unguis) p: 9 & 11. H-D: Klaue / F.

KLÉÉD. n: en ook A-S. niwes Clathes. Matth: IX. 16. en mid linenum Clathe. Joh: XIX. 40. en Ysl: Klaede. N. p: 19. 23. & 26. en H-D: Kleid. N. (Vestis).

[p. 435]

KLEINZING. f: (Purificatio); dus ook A-S, for thinre Ciaensunge / F. (voor uwe Reiniging') Marc: I. 44. zie ook Luc: V. 14.

KLOOF, KLOVE. f: dog Ysl: Klofe. M. (fissura) p: 31. maer in 't H-D: Klufft. F.

KNAEP. m: (Puer), dus ook A-S, se Cnapa. M. Matth. VIII. 13. en XVII. 18. en Luc: I. 80. en anne Cnapan / M. Marc: IX. 36. en H-D: Knap. M. (puer).

KNÉGT. m: (servus, & olim puer); dus ook F-TH, ther Kneht / M. (puer) Tat: p: 13. 29 & 93. en thes & sines Knehtes. M. Tat: p: 27 & 12. en sinan & then Kneht. M. Tat: p: 10. 25 & 165. En A-S. se Leorning-cniht M. (Discipulus) Matth: XXVII. 57. en Joh: XVIII. 15; en XXI. 24. en H-D: Knecht. M. (famulus).

KNIE. f: dog M-G. Kniws / of Kniwo. M. of N. en Ysl: Knie. N. p: 19. en H-D: Knie. N. (genu).

† KNYF. n: dog Ysl: Knyffur. M. (Culter) p: 16.

KOF; KUF. m: (Taberna Meretricium); dus ook Ysl: Kofe. M. (Domuncula) p: 31.

KOLE. f: (Carbo); dog Ysl: Kol. N. (Carbo) p: 14. en H-D: Kole. F. (Carbo).

KOMST. f: dus ook F-TH. sine Cuomst. F. (acc: s:) Will: p: 2. en H-D: Ankunfft. F. Zukunfft. F. (adventus).

KONING. m: dus ook F-TH. ther Kuning. M. Will: p: 16. 24. en. ther Cuning. M. Will: p: 50. en, then Cuning. M. Tat: p: 25, &c. en A-S. Se Cyning. M. Matth: II. 2, en thone Cyning. M. Matth: 1.6 en, thaes Cyninges. M. Matth: II. 1. en Ysl: Kongur. M. p: 16. en Hoogd: Konig. M. (Rex).

KONINGIN. f: zo mede F-TH. therro Cuninginna. F. Will: p: 113. en H-D: Konigin. F. (Regina).

KÓÓL. m: en f: (Brassica, Caulis); dog Ysl: Kaal. N. (Olus). p: 55. maer H-D: Kohl. M. (Brassica).

KÓP. m: (Cuppa); dus ook Ysl: Koppur. M. (Matula). p: 16.

KOREN. n: (Frumentum); dus ook M-G. Kaurno. N. en F-TH. Corne thas. N. (grano, quod) Tat. p: 135. en A-S, Sennepes Corne thaet. N. Matth: XIII. 31. en Luc: XIII. 19. en Ysl: Korn. N. (fruges) p: 15. en H-D: Korn. N. (frumentum).

KÓT. n: (Casa, tugurium); dus ook Ysl: Kot. N. (Praediolum) p: 22.

KOTTOEN. n: dus ook Ysl: Kotun. N. (Gosypium). p: 15.

[p. 436]

KOUDE. f: (frigus); dus ook Ysl: Kalda. F. (febris). p: 5. en H-D: Kalde. F. (frigus).

KRAFT, KRAGT. f: (vis); dus ook F-TH, micholere Crefte. F. (magnae virtutis) Will: p: 74. en thinro Crafto / F. Will: p: 40. en thie Craft / F. (Virtutem) Will: p: 137. enz: dog Ysl: krafftur. M. (Virtus) p: 25. en H-D: krafft. F. (Vis, virtus).

KRANS. m: dus ook Ysl: krans. M. (Corolla) p: 17. en H-D: krantz. M.

KRÉBBE, KRIBBE. f: dus ook F-TH. van thero Cribbon / & in the Cribbon. F. Will: p: 29. en H-D: krippe. F. (praesepe).

KRISTENHEID. f: dus ook F-TH. the Cristenheyd. F. Will: p: 50. en thero Cristanheyd. F. p: 15. en H-D: Christenheit. F.

KROEG. f.. dus ook Ysl: kroo / F. (Taberna) p: 11.

KROES. m: & f: dus ook Ysl: kruus. F. (Culullus, vel fidelia) p: 9.

KROON. f: dus ook F-TH. thie & thero Coronan / F. Will: p: 55. en H-D: krone. F. (corona).

KRÓP. m: (Struma); dus ook Ysl: kroppur. M. (corpus) p: 16. en H-D: kropff. M. (struma).

KRUIS. n: dus ook F-TH, thaz Cruce. N. Will: p: 135, en fin Cruci. N, (Crucem suam) Tat: p: 87. & 126. dog Ysl: krosz. M. (crux) p: 17. maer H-D: kreutz. N. (crux).

KUIL. m: (fovea); dus ook Ysl: kyl. M. (puteus) p: 24.

KUNNE. f: dog M-G. kuni. N. (genus), en F-TH. this Cunni. N. (hoc genus.) Tat: p: 122. en in thinemo / & thesemo cunne. N. Tat: p: 11. 86. & 108. en Ysl: kyn. N. p: 29.

KUS. m: dus ook F-TH. themo Cusse. M. Will: p: 2. en Ysl: kosz. M. (ofculum) p: 17. en H-D: kusz. M.

L.

LACH. m: (Risus); dus ook Ysl: Hlaatur. M. (Risus) p: 24. en H-D: Gelähter. M. (risus).

LAEGTE. f: (declivitas); dus ook F-TH. in ther.... laghta. F. Will: p: 118.

LAKEN. n: (Pannus, Linteum, Toral); dus ook F-TH. thas Lahhan / N.

[p. 437]

(Pallium) Tat: p: 64. en thas sueiz-Lahhan / N, (Sudarium) Tat: p: 215. en rot Lahhan. N. (Chlamidem coccyneam) Tat: p: 197. H-D: Lein-lach. N. (linteum).

LAM. n: (Agnus); dus ook M-G. Lamb. N. en Ysl: Lamb. N. p: 12. & 26. en H-D. Lamm. N.

Een LAMME. m: (Paralyticus); dus ook A-S, aenne Laman / M. Matth: IX. 2. en Marc: II. 3. en tham Laman. M. Matth: IX. 2. en Marc: II. 5. en H-D: ein Lammer. M.

LAMPE. f: Even als 't Latijnsche lampas, dog Ysl: Lampe. M. p: 31. maer H-D: Lampe. F.

LAND. n: dus ook M-G. Land. N. en Ysl: Land. N. (terra) p: 13. 29. en F-TH, in steinaht lant. N, Tat: p: 132, en in themo Lande. N. Will: p: 33. En A-S, ofer eall thaet Land. N. Matth: IX. 26. 31. en thaet gode Land. N. Matth: XIII. 23. en Marc: IV. 20. zie ook Matth: XIV. 34. en Joh: XI. 54. en H-D: Land. N.

LANDSCHAP. n: dog F-TH. thero Lantsheff / F. Tat: p: 18. 54. & 99. en thiu / thia / thie Lantscaf / F. (Regio) Tat: p: 34. 45. & 95. en in 't H-D: Landschafft. F. (regio).

LAST. m: (Onus, Munus); dus ook Ysl: Hlasz. M. (Onus) p: 26. dog H-D: Last. F. (onus); maer ons LAST, (voor Scheepsmate van 12 tonnen vogt, of van 27 mudden graen) is Neutr:.

LATOEN. n: dus ook Ysl: Laatun. N. (AEs) p: 15.

LEDER. n: (Corium); dus ook Ysl: Ledur. N. p: 17. 24. en H-D: Ledur. N.

LÉÉD. n: dus ook F-TH. thaz Leyth. N. Will: p: 9. en Leythes / N, Will: p: 9. en H-D: Leyd. N. (molestia).

LÉÉM. n: (Argilla, terra glutinosa); dus ook Ysl: Lym. N. (Gluten) p: 55. en H-D: Leim. N. (Argilla, limus) dog 't H-D: Leim. M. (gluten) bij ons LYM. f:

LÉÉN. n: (Mutuum, vulgo Feudum); dus ook Ysl: Laan. N. (mutuum, Fortuna) p: 15. en H-D: Lehen. N.

LEERE. f.. (Doctrina); dus ook F-TH. vone thinero Lero / F. Will: p: 70. en ubar sina Lera / F. Tat: p: 80. en A-S. theos niwe Lar. F. Marc: I. 27. Hoewel ik ook bij Tatiaen p: 180, gevonden heb, fon sinon Leru / 't welk ik agte, fon sino Leru / te moeten zijn: Wijders in 't H-D: Lehr. F.

LEERAER. m: dus ook A-S, thone Lareow. M. Marc: V. 35. en Luc: VI. 40. H-D: Lehrer.. M.

[p. 438]

LEGER. n: (Lectus, castra); dus ook M-G. Ligr. N. (Lectus, cubile), en Ysl: Legur. N. (castra) p: 24. H-D: Lager. N.

LEUGEN. f.. dus ook Ysl: Lygd & Ligd. F. (Mendacium) p. 7. 54. en H-D: Lugen. F.

LEVEN. n: (Vita); dus ook F-TH. thas Lib. N. (Vita): Tat: p: 2. en thes Lives. N. (vitae) Will: p: 51. enz. En A-S, thaet ece Life. N. (het eeuwige Leven) Matth: XXV. 46. en Joh: III. 15. 16. En Ysl: Lyf. N. (vita) p: 55. en H-D: Leben. N.

LEVER. f.. dus ook Ysl. Lifur. F. (jecur) p: 11. H-D: Leber. F.

LICHAEM. n: (Corpus); dus ook M-G. Leik. N. (Corpus); dog A-S, thone Lichaman. M. (het doode Lichaem) Marc: XXVII. 58. 59. en se Lichama. M. (het Lijk) Luc: XVII. 37. en F-TH. then Lichamon (cadaver) (acc: sing:) M. Tat: p: 208. en then Lichamo. (corpus) Will: p: 67. en H-D: Leichnam. M. (cadaver).

LICHT. n: (Lux); dus ook M-G. Liuhath. N. (Lux, & Ignis), en A-S, thaet leoht. N. (lux) Matth: VI. 23. en Luc: XI. 35. en F-TH, thas Lioht. N. (lux) Tat: p: 2. & 71. en thas light. N. Will: p: 154. en Ysl: lioos. N. (lux) p: 18. en H-D: licht. N. (lux).

LID. n: (Articulus); dog M-G, lithus. M. en Ysl: lidur. M. p: 25. en H-D: glied. N. (membrum).

LIED. n: (Carmen); en H-D: lied. N. (carmen).

LIEFDE. f.. dus ook A-S, on minre Lufe. F. Joh: XV. 9. 10. en H-D: liebe. F (amor).

LYK. n: (Cadaver, funus); dus ook M-G. Leik. N. (caro, cadaver), en Ysl: lyk. N. (funus) p: 20. dog H-D: leiche / F. (funus).

LYN, LINIE. f: dus ook Ysl: lina. F. p: 5. en H-D: linie. F. (linea).

LYN-WAED. n: dog A-S. mid thaere linwaede / F. (sing:) Joh: XIII. 5. maer H-D: leinwad / leinwand. N. (linteum, tela, carbasus) zie ook hier van in onze 12. Redewiss: §. XLVI.

LIND, LINT. n: dog Ysl: linde. M. (Lemniscus, fascia) p: 31.

LINNEN. n: (linteum); dus ook M-G. lein. N. (sindon) H-D: lein. M. (linum).

LIST. f: dus ook M-G. liutei. F. en H-D: list. F. (fraus).

LÓF. n: & m: (laus); en Ysl: lof. N. (laus) p: 19. & 55. en H-D: lob. N. (laus).

LÓK. f: (floccus); dus ook Ysl: loo / F. p: 11. dog A-S. aenne loec. M, Matth:

[p. 439]

V. 36. maer H-D: lock. F. (floccus). Wijders bij ons Lók.. n: (foramen) en H-D: loch. N. (foramen).

LONGE. f: dog Ysl: lunga. N. (pulmo) p: 32. evenwel 't H-D: is met ons, als Lunge. F.

LÓÓF, LÓF. n: (folia, frons); dus ook M-G. lauf. N. (folia) en F-TH. thas Win-loub. N. (Palmes) Tat: p: 157. en H D: laub. N. (frons, dis; folia).

LÓÓD. n: (Plumbum, semuncia, Bolis); dus ook Ysl: lood. N. (Glans, plumbum in modum glandis formatum) p: 13. en H-D: loth. N. (bolis) en lót. N. (plumbatura), en loth / N. (semuncia).

LÓÓG. f: (Lixivium); en Ysl: laug. F. (Balneum) p: 8. H-D: lauge. F. (lixivium).

LÓÓN. n: & m: dus ook M-G. laun. N. en Ysl: laun / N. p: 56. en H-D: lohn. M. (merces).

LÓSSING. f.. (redemptio); en Ysl: lausn. F. p: 8. en H-D: Erlösung. F.

LÓT. n: (Surculus); dus ook F-TH. thaz Midde-lothe. N. Will: p: 50. 52.

LÓT. n: (Sors); dog M-G. Hlauts. M. (sors) maer H-D: losz. N.

LUCHT. f: (aër); dus ook A-S. seo lyft. F. (de Wolke) Marc: IX. 7. en of thaere Lyfte / F. (uit de Lucht) Marc: IX. 7. en tha Lyfte. F. (een Wolke) Luc: XII. 54. en theos Lyft / (deze Lucht) F. Matth: XVI. 3. dog Ysl: Lofft. / N. (Aër) p: 22. maer H-D: Lufft. F. (Aër).

LUIK. n: dus ook Ysl: Lok. N. (Operculum) p: 20.

LUIS. f: dus ook Ysl: lus. F. p: 12. en H-D: lauk. F. (pediculus).

LUST. m: & f: dus ook M-G, Lustus. M. (voluptas), en H-D: lust. F.

M.

MAEG. m: & f: (Affinis); dus ook Ysl: Maagur. M. p: 16.

MAEG, MAGE. f: (Stomachus); en Ysl: Mage. M. (Venter) p: 31. en in 't H-D: Magen. M. (Stomachus).

MAEGD, MAGED. f: (Virgo, Ancilla); dus ook M-G. Magaths / F. en F-TH. van thero Magath. F. (Virginis) Will: p: 21. 28. en H-D: Magd. F. (Ancilla, Virgo).

[p. 440]

MAEN. f: dog F-TH. ther Mano. M. Will: p: 115. & 116. en A-S, se Mona. M. Matth: XXIV. 29. en Marc: XIII. 24. en H-D: Mond / Mon. M. (Luna).

MAEND. m: ook f: want men zegt zo wel ter Maend, als, 's Maends; dog alleenlijk vind ik het Mascul: bij de anderen, als M-G. Menath. M. Ysl: Maanadur. M. p: 25. A-S. thes Monath. M. Luc: I. 36. en tham syrtam Monthe. M. Luc: I. 26. En, F-TH. ther sehsto Manod. M. Tat: p: 7. en themo Manode / M. Tat: p: 6. en in 't H-D: Monat. M.(Mensis).

MAYE, MAEI. f: dus ook M-G, Matha. F. (Vermis), dog Ysl: Madkur / M. (Vermis) p: 16. maer H-D: Made. F. (vermis).

MAET. f: (Mensura); dus ook M-G. Mitads. F. dog F-TH, guot Mez / gisultaz. N. Tat: p: 74. en in themo Mezzi N. Tat: p: 74 en H-D: Masz. N; dog Masz. (Modus, Mediocritas) is F.

MAGT. f: (Potentia); dus ook F-TH. Jogiwelicha Unmaht. F. (Omnem infirmitatem) Tat: p: 54. & 81. en A-S. on hwylcere Mihte / F. (door welke Magt) Matth: XXI. 23. enz:, en Ysl: Magt. F. p: 10. en H-D: Macht. F.

MAGERTE. f: dus ook Ysl: Megurd. F. (Macies) p: 7. H-D: Magerheit. F.

MAN. m: (Vir, & homo); dus ook M-G. Manna. M. (Homo), en F-TH. ther Man. (homo) M. Tat: p: 21. 40. 51. & 100; en Will: p: 162. en then Man. M. (hominem), Tat: p: 182, en Mannes sun (filius hominis) Tat: p: 45. 57. 84. 86, enz: en A-S. se Man. M. (homo) Matth: IV. 4. en aenne Man. M. (hominem) Matth: IX. 9. en thone Mann. M. (hominem) Matth: XV. 11. 18. 20. en tham Men. M. (homini) Marc: III. 5. & VII. 20. en Luc: VI. 10. en Ysl: Madur. M. (homo) in Genit: Mans.. p: 3. & 25. en H-D: Mann. M. (vir).

MANING. f: (Admonitio); dus ook F-TH, sinero Manunga. F. (sing:) Will: p: 92. en H-D: Ermahnung / mahnung. F.

MARE. f.. (fama, rumor); dus ook M-G. Meritha. F. (fama, rumor) en Ysl: Maerd. F. (Eloquentia) p: 7. en F-TH. thiu Maara. F. (fama) Will: p: 71. & 99. dog voor 't F-TH, mit suozemo Maara / Will: p: 100, moet gelezen worden, mit suozero Maara; gelijk de twee vorige voorbeelden het Foem: aanwijzen. Wijders in 't H-D: Märe. F. (rumor).

MEEL. n: (farina, far); dus ook Ysl: Miøol N. (far) p: 14. & 55. en A-S, on tham Melewe. Luc: XIII. 21. en Melewes. Matth: XIII. 33. en H-D: Mähl / mäl / mehl. N.

[p. 441]

MEER. n: & f: (Lacus); en M-G. Marei. F. (Lacus, Mare), dog A-S, with thaene Mere. M. (aen het Meer), Luc: V. 2. 3. en ofer thysne Mere. M. (over dit Meer) Luc: VIII. 22. en on thane Mere. M. (in het Meer) Luc: VIII. 33. en Mere / se / M. (een Badwater, dat) Joh: V. 2. en on thone Mere. M. (in het Badwater) Joh: V. 4. & 7. dog wederom in 't H-D: Meer. N. (Mare).

MÉÉSTER. m: dus ook F-TH. listmeysteres / M. gen: sing: (Magistri) Will: p: 127. en H-D: meyster. M. (magister).

MEID. f: MEISJE. n: (Puella, ancilla, virgo); dus ook M-G. mawi. F. (Puella), en Ysl: mey. F. (virgo) p: 6. & 10. En A-S. thaet maeden / N. (Puella) Matth: IX. 25; en XIV. 11. en Marc: V. 40. en VI. 28. en thaes maedenes Faeder (Des Meiskens Vader) Marc: V. 40.

MÉLK. f: dus ook F-TH. thero miliche / & thero miloche / F. Will: p: 71. & 72. & 157. en mith minero milicho / F. Will: p: 84. en Ysl: mioolk. F. p. 12. & 54. en H-D: milch. F. (lac).

MENIGTE. f: dus ook M-G. managei. F. en A-S, seo maenigeo / F. Matth: IX. 8. en thaero menigeo. F. Matth: IX. 36. &c. en F-TH thiu meniga / & menige. F. (sing:) Will: p: 65. 66. & 161. en thiu menigi. Tat: p: 3, 18. & 192, en thero menigo. (genit: sing:) Will: p: 130, &c. en H-D: menge. F. (multitudo).

MÉNSCH. n: & m: en F-TH. ther mennisko. M. Will: p: 155. (homo); zie ook ons MAN. Wijders H-D: Mensch. M. (homo): ons Neutrum gebruikt men bij Aenwijzing, als Dit, Dat Mensch; zoo ook Het Vrouwménsch.

MÉRK. n: dus ook Ysl: merke. N. (signum) p. 19.

MÉRRIE. f: (Equa), en Ysl: maer. F. (foemina) p: 54. H-D: merre. F. (Equa).

MÉST. m: (fimus); dus ook M-G: maihstus / M. (sterquilinium), en H-D: mist. M. (fimus).

't MIDDEN. n: (Medium); dus ook Ysl: mitte. N. (Medium hominis) p: 19. en H-D: mittel. N. (medium).

MYLE. f: dus ook Ysl: myla. F. (milliare) p: 5. H-D: meile. F.

MILT. m: & f: (Splen); dog Ysl: milltte. N. (splen) p: 19. maer H-D: milszk. (splen) M. & N.

MILDTE, MILDHEID. f: (Benignitas, liberalitas); dus ook F-TH, sina miltida / F. (Misericordiam suam) Tat: p: 10. en Ysl: millde. F.

[p. 442]

(Clementia) p: 32. en H-D: mildigkeit F. (Liberalitas).

MIN. f: (Amor); dus ook F-TH. in mineru & sineru minnu. F. Tat: p: 158, en mina & thie minna / F. (acc: sing:) Will: p: 35. 44. & 155. enz.

't MINSTE. n: minimum; gelijk alle onze Adjectiva, als ze niet tot een Persoonlijk maer tot een Zaeklijk Substantiv: gemaekt worden, Neutra zijn: dus ook in 't F-TH, thaz minnist. N. Will: p: 155.

MIRRE. f: dus ook F-TH. therro mirron / F. (genit: sing:) Will: p: 91. en thiu mirra (nom: s:) Will: p: 102, tweemael; en the mirron. (acc: sing:) Will: p: 102. en H-D: myrrhen / F. (myrrha).

MISSE. f: (secundum Ecclesiae Romanae ritus, Discus sacer, coena Domini, vulgò Missa) en A-S, under thaere Mysan. F. (infra mensam) Marc: VII. 25. en ofer mine 'Mysan. F. (aen mijne Tafel) Luc: XXII. 30. Wijders H-D: Mesz. F. (Missa).

MOED. m: (Animositas, animus); dus ook M-G. mods. M. (ira), en F-TH, heilimo muote. M. (sana mente), Tat: p: 100. en A-S, hales modes. M. (sana Mente) Marc: V. 15. en thinum mode. M. (mente tua) Matth: XXII. 37. en H-D: muth. M. (animositas & animus).

MOEDER. f: (Mater); dus ook A-S. Meder... heo. F. Marc: VI. 24. en F-TH. sinero Muoter / F. Tat: p: 4. 22. 25. en minero Muoder. F, Will: p: 42. &c. en Ysl: Mooder. F. p: 11. en H-D: Mutter. F.

MOES. n: (Legumen); dus ook F-TH, thas muos. N. (Esca) Tat: p: 71. en fon themo muose. N. (à Coena) Tat: p: 141. en was muoses / N. (Aliquid cibi) Tat: p: 229. en in themo Abantmuose. N, (in Coena) Tat: p: 232. en H-D: musz. M. (legumen).

MOND. m: dus ook M-G. munths. M. Ysl: munnur / M. p: 16. en F-TH ther mund. M. Tat: p: 78. & 117. &c. en A-S. se muth. M. (os) Matth: XII. 34. en Luc: VI. 45. en on thone muth. M. Matth: XV. 17. &c. en H-D: mund. M. (os, oris).

MONNIK. m: (Monachus); dus ook Ysl: Munkur. M. p: 26. en H-D: Münch. M.

MÓÓRD. m: dog M-G. maurthr. N. (caedes), en Ysl: mord. N. p: 13. (caedes clandestina); dog wederom in 't H-D: mord. M. (caedes clandestina).

MÓRGEN. m: (Mane); en F-TH, morgano giwortanemo. (mane facto). Tat: p: 183. &c 228. en H-D: Morgen. M.

MOS. m: (Muscus); dus ook Ysl: mose / M. p: 3. en in 't H-D: mosz. M.

[p. 443]

MOST. m: (Mustum); dus ook F-TH. ther most. M. Will: p: 147. en gitruhtan most. M. Will: p: 147. en in 't H-D: most. M.

MOUT. n: (Buna, polenta); dus ook Ysl: maltt. N. (Polenta) p. 22. en H-D: maltz. N.

MUL, MULLE, MULDE. f: dus ook M-G. mulda / F. (pulvis), en Ysl: molld. F. p: 7. H-D: mull. M.

MUIS. f: dus ook Ysl: muus / F. p: 12. en H-D: mausz. F. (mus).

N.

NACHT. m: & f: (als des Nachts, M. en ter Middernacht. F.); dus ook M-G. Nahts. M. en F-TH thes Naghtes. M. Will: p: 42. & 49. & Nahtes. M. Tat: p: 33. & 26. gelijk ook, in therru naht / F. Tat: p: 149. & 150. en in thera Naht. F. Tat: p: 228. zoo mede A-S. to myddere nyhte / F. Matth: XXV. 6. en on thysse Nihte / F. Matth: XXVI. 31. Marc: XIV. 30. en on thyssere Nihte. F. Matth: XXVI. 34. en on thaere Nihte / F. Luc: XVII. 34. en Joh: XXI. 3. en Nihtes. M. (nocte) Matth: XXVIII. 13. en in 't H-D: Nacht. F. en Ysl: Noott. F. p: 12.

NACHT-MAEL. n: dus ook M-G. Nagtamat. N. en H-D: Nachtmahl. N. (Coena Domini).

NAELD. f: dus ook Ysl: Naal. F. (Acus) p. 11. en M-G. Nethla. F. (Acus) en H-D: Nadel. F. (Acus).

NAEM. m: & f: (als In den Name. M. en ter goeder Naem'. F.); dus ook F-TH. sinan & minan Namon. M. (acc: sing:) Tat: p: 4. 7. 16. 32. 84. & 160. en thesemo Namon. M. Tat: p: 11. en andaremo / thinemo / & minemo Namen. M. Tat: p: 55, 56, 79, 152, 155, 159, & 166. en sino Namo / & sina Namon. F. (acc: sing:) Tat: p: 16. en thie Namo. F. (nomen) Tat: p: 20. en wederom A-S, on thinum Naman / M. (ab: s:) Matth: VII. 22. driemael; en on minum Namon. M. Matth: XVIII. 5. en H-D: Name. M. dog M-G. Namo. N. en Ysl: Nafn. N. p: 15.

NAESTE. m: Gelijk ook de andere Adjectiva, als ze tot een Persoonlijk Substant: overgaen, het Manlijke geslacht aennemen; dus ook F-TH. thinan Nahiston. M. (proximum tuum) Tat: p: 65. en A-S. thinne Nertan. M. Matth: V. 43. en thinne Nehstan. M. Matth: XXII. 39.

[p. 444]

NAED. m: & f: (sutura); dus ook M-G. Naats M. dog H-D: Naht / Naat. F.

NAGEL. m: dus ook Ysl: Nagle. M. p: 31. en H-D: Nagel. M. (unguis).

NAVEL. m: dus ook Ysl: Nable. N. p: 31. en H-D: Nabel. M. (umbilicus).

NÉB, NÉBBE. m: & f: (rostrum); en. Ysl: Nebbe. M. (Nasus) p: 31. dog ook Ysl: Nef. N. (Nasus) p: 19. & 29.

NEDERING, VERNEDERING. f: (Demissio, humilitas); en F-TH. in theru selbun Nidarungu F. (in eadem damnatione) Tat: p: 203. voor welk woord bij den zelfden Autheur op pag: 220. gestelt word, Nidarnessi / F, zo dat de uitgangen op unga / en nessi / even gelijk ons INGE en NISSE, genoegsaem in gelijken zin gebruikt worden: Wijders A-S, in thaere ylean genytherunge. F. (in eadem damnatione) Luc: XXIII, 40. en in 't H-D: Erniedrigung. F. (humiliatio, demissio).

NÉK. m: (cervix); dus ook Ysl: Hnacke. M. (Occiput) p: 31. en H-D: Nacken. M. (occiput).

NÉT. n: (Rete); dus ook M-G. Nati. N. en F-TH. thas Netti. N. Tat: p: 48, 229, 230. en A-S, thaet Naett. N. Matth: XIII. 48. en Joh: XXI. 6, & 11. &c. en H-D: Netz. N. dog van ons allen wijkt af het Ysl: Noot. F. (Rete) p: 11. & 12.

NETEL. f: (urtica); dus ook M-G, Nethla. F. (acus), en H-D: Nessel. F. (urtica).

NEUS, NEUZE. m: & f: bij den Staten Bijbel, dog M. bij Vondel, en bij Moonen, zijn' navolger, en F. bij Hoofd: en F-TH. thiu Nasa. F. Will: p: 131. en Ysl: Nøs F. p: 9. en H-D: Nase. F. dus krijgt ons Foem: zijn bevestiging in de Oudheid en vermaegtschapte Talen, en het Masc: in 't Latijnse Nasus, M.. indien men 't onze daer van afkomstig rekent.

NYD. m: (invidia); dus ook M-G. Neiths. M, en H-D: Neid. M. dog F-TH, thiu Nyth. F. en ook thinen Nyth. M. Will: p: 154. dog Ysl: Nyd. N. (contumelia) p: 13.

NIKKER. m: (Daemon) Ysl: Nikur. M. (Bellua aquatica) p. 24.

NIGTE. f: dus ook M-G, Nihtjo. F. (Neptis, cognata).

NONNE. f: dus ook Ysl: Nunna. F. p: 5. en H-D: Nonne. F. (Virgo Vestalis).

NÓÓD. m: & f: (Necessitas); als in den Nood, M en ter naeuwer Nood. F. en A-S. ymb tha morgenlican Neode. F. (om de behoefte van morgen) Matth: VI. 34. en F-TH, ze einero Node. F. Will: p:

[p. 445]

43. en H-D: Noth. F. en Ysl: Naud. F. (Malum) p: 7. en Anaud. F. (AErumma) p: 6. en Neid. F. (angustia) p: 7.

NÓÓDDRUFT. f: dus ook Ysl: Naudthurfft. F. p: 10. en H-D: Nothdurfft. F.

NOORDEN. n: dus ook Ysl: nordur. N. p: 24. dog H-D: nord. F. en Noord alleen gebruiken wij ook Foem:; dus, om de Noord.

O.

ÓFFER. n: dus ook F-TH, thaz Offer. N. Will: p: 69. en H-D: Opffer. N. (Oblatum).

ÓFFERING. f: dus ook A-S. thaere Offrunge. F. Matth: XXIII. 18. en Luc: I. 10, en tha Offrunge. F. (acc: sing:) Matth: XXIII. 19 en H-D: Opfferung. F. (oblatio).

OLIE. m: & f: (Oleum); en A-S. nanne Ele. M. (acc: sing:) Matth: XXV. 3. en eowrum Ele Matth: XXV. 8. en M-G. alews. M. dog H-D: Oel. N. even als 't Latijnsche Oleum. n:

ONDERDAEN. m: (Subditus); dus ook Ysl: Daan. M. (Servus) p: 15. H-D: Underthan. M. (subditus); en A-S. tham thene. M. (servo) Matth: V. 25. en he... then. M. (servus) Matth: XX. 26.

ONGEMAK. n: dus ook Ysl; ømak. N. (molestia) p: 55. en H-D: Ungemach. N.

ONMAGT. f: (infirmitas); dus ook M-G. Unmahtei. F. en H-D: Unmacht. F.

OOFT. n: dus ook F-TH. thaz Ovaz N. Will: p: 118. en Ovezes. N. (genit: sing:) Will: p: 24. 82. en H-D: Obs / obst N. (fructus).

ÓÓG. n: dus ook M-G. Augo. N. en Ysl: Auga. N. p: 30; en A-S, thiu Eage.... hit N. Matth: V. 9. en XVIII. 9. en Marc: IX. 47. en mid anum Eage / N, Matth: XVIII. 9. en F-TH. in thinemo Ougen / & Augen (in Oculo tuo) Tat: p: 74. en H D: Aug / Auge / N.

ÓÓR. n: (auris); dus ook F-TH. thas ora / N. Tat: p: 182. en sin ora / heiltaz. N. Tat: p: 178. en Ysl: Eyra. N. p: 32, en H-D: Ohr. N.

ÓÓST. n: en OOSTEN. n: dus ook Ysl: Austur. N. p: 24. & 41. dog H-D: Ost. M. (Oriens).

[p. 446]

ÓS. m: dus ook Ysl: Ure. M. (Bos castratus) p: 32. en M-G. Auhsa / M. (niet Auhsn); en H-D: ochs / ochse. M. en A-S, ora.... hyne. M. Luc: XIV. 5.

ÓTTER. m: dus ook Ysl: Otur. M. (Lutra) p: 25. dog H-D: Otter. F.

OUDER. m: (Parens); dus ook A-S. thaes Ealdres. M. (Des Oversten) Matth: IX. 23. en H-D: Eltern. M. (Parentes); bij ons OUDERS. m.

OUDERDOM. m: dus ook Ysl: Alldur. M. (AEtas) p: 24. dog H-D: Alter N. (aetas senectus) en Alterthum. M. (aetas).

OVEN, m: dus ook M-G. Auhns. M. en Ysl: Offn. M. p: 15. en H-D: Ofen. M. (fornax).

P

PASCHA. n: dus ook M-G. Paska. N. (Pascha).

PAER. n: dus ook Ysl: Par. N. (Par) p: 17. en H-D: Par / Pahr. N.

PÉLS. m: (Pellis villosa, vestimentum muliebre); dog Ysl: Pills. N. p: 18. (vestis muliebris).

PÉN, PÉNNE. f: (Penna); dog Ysl: Penne. M. (calamus) p: 31. dat van 't Latijnsche, waer van 't afkomstig is, afwijkt.

PÉNNING. m: (Nummus); dus ook Ysl: Penningur. M. (Pecunia) p: 16. en H-D: Pfenning. M. en A-S. anne Penig. M. Matth: XX. 2. anne Peninc. M. Matth: XXII. 19. en Luc: XX. 24. en anum Peninge. M. Matth: XX. 13. en thone Penincg. M. Marc: XII. 25. (Denarium).

PYE. f. dus ook M-G. Paida. F. (tunica) en Ysl: Peysa. F. p: 5. (indusium).

PYL. m: (Pilum); PYLE. f: (Pila); dus ook Ysl: Pyla. F. p: 5. (jaculum) en H-D: Pfeil. M. (Pilum).

PYPE. f: dus ook Ysl: Pypa.. F. p: 5. en H-D: Pfeiffe. F. (fistula).

PIK. n: & f: dus ook Ysl: Bik. N. p: 20. en H-D: Pech. N. (pix).

PLAGE. f: dus ook Ysl: Plaaga. F. (calamitas) p: 5.

[p. 447]

POND. n: (Pondus); dus ook M-G: Pund. N. (Pondus), en A-S. thaet Pund. N. (het Talent) Matth: XXV. 28. en thaet Pund. N. (dat Pond) Luc: IX. 24. enz: en H-D: Pfund. N.

POORT. f: dus ook F-TH. thiu Phorta. F. Tat: p: 77. en thero Porte. F. Will: p: 13. en thuruh enga Phorta. F. Tat: p: 77. en H-D: Pfort. F. (porta, fores).

PRACHER. m: (homo sordidus, avarus); dus ook Ysl: Prakkare. M. (mendicus) p: 31. en H-D: Pracher. M. (gloriabundus).

PRIÉÉL. n: (Umbraculum ornatum, scena, torus, frondea casa); en Ysl: Priaal. N. (ornatus) p: 55.

PRIESTER. m: (Sacerdos); dus ook Ysl: Prestur. M. p: 16. en H-D: Priester. M.

PROPHEET, PROFEET. m: dus ook M-G. Praufetes. M. (Propheta) en H-D: Prophet. M.

PROPHETÉSSE. f: dus ook M-G. Praufetess. F. (haec Vates), en H-D: Prophetin. F.

PSALM. m: dus ook Ysl: Psalmur. M. p: 16. en. A-S, tham Sealme / M. Luc: XX. 42. en H-D: Psalm. M. (Psalmus).

PUNT. m: f: & n: (Cuspis); dus ook Ysl: Punctur. M. (Punctum) p: 16. en H-D: Punct. M. (Punctus, punctum), dog mede bij ons PUNT. n: (Punctum, Articulus rei).

PURPER. n: dog M-G. Paurpaura. F. en wederom H-D: Purpur. M. (purpura).

PUT. m: & f: (Puteus, scrobs); dus ook A-S, thes Pytt. M. (deze Put) Joh: IV. 11. en thysne Pytt. (acc: sing:) M. Joh: IV. 12. en on aenne Pytt. M. Matth: XII. 14. zie ook Luc: VI. 39. en XIV. 5. en Ysl: Pittur. M. (puteus) p: 16. dog F-TH. thiu Puzza. F. Will: p: 75. en H-D: Pfutze. F. (puteus).

PUTSE. f: (situla nautica); dus ook Ysl: pitla. F. (ahenum exiguum) p: 5.

[p. 448]

R.

RAE, RÉÉ. f. dus ook Ysl: Raa. F. (antenna) p: 10. & 11.

RAED. m: dus ook F-TH. minemo Raade. N. Will: p: 66. en Rades (g: s:) Will: p: 157. en H-D: Raht / Rath. M. (Consilium).

RAKKER. m: (Lictor, Cloacarius, Cerdo, vile ac sordidum opus exercens); en H-D: Racher. M. (ultor, vindex, vindicator), en Ysl: Reckur. M. (homo) p. 26. en Racke M. (vulpes) p: 31.

RAVE, RAVEN. m: & f. dus ook Ysl: Hrafn. M. p: 12. en H-D: Rabe. M. Staten Bijbel en Vondel gebruiken RAVE. F. dog Hooft, M.

't RÉCHT. n: (Justitia); dus ook A-S, call thaet Ryht. N. (al de Waerheid) Marc: V. 33. en F-TH. juwar Reht. N. (Justitiam vestram) Tat: p: 66. en sin Reht. N. (Justitiam ejus) Tat: p: 73. en Unrehtes. Will: p: 51. en H-D: Recht. N.

RÉGTER. m: (Judex); dus ook F-TH. ther Rehtari. M. (Regulus) Tat: p: 104. H-D: Richter. M.

REDE, REDEN. f. dus ook Ysl. Roeda / & Raena. F. (Oratio) p: 5. & 54. en H-D: Rede. F.

REEF, REVE. f: dus ook Ysl: Rifa. F. (Rima) p: 5.

RÉÉP, REIP. m: (funis, restis, vinculum &c.); dus ook M-G. Raips. M. (vinculum); dog Ysl: Reip. N. (restis): p: 21. en H-D: Reiff. M. (Circulus, orbis).

REGEN. m: (pluvia); dus ook F-TH, ther Regan. M. Will: p: 33. en H-D: Regen. M. dog Ysl: Regn. N. p: 15. & 55.

REIZE. f: dus mede Ysl: Reysa. F. (iter) p: 5. en H-D: Reyse. F.

REKE. f: (rastellum); dus ook Ysl: Reka. F. (Ligo) p: 5. dog H-D: Rechen. M. (Rastellum).

REKEL. m: dus ook Ysl: Roekal. M. (vetus calumniator) p: 24.

REUS, REUZE. m: dus ook Ysl: Rise. M. (gigas) p: 31. en H-D: Riese. M.

RIDDER. m: dus ook Ysl: Riddare. M. (Eques) p: 31. en H-D: Ritter. M.

RIEM. m: (Corrigia); dus ook H-D: Rieme. M. (Corrigia, lorum) dog Ysl: Reim. F. (Ligula) p: 11.

[p. 449]

RIET. n: (Arundo, juncus); dus ook A-S, an Hreod. N. (acc: sing:) Matth: XXVII. 48. en thaet Hreod. N. Luc: VII. 24. &c. en H-D: Ried. N. (juncus).

RIF. n: (lingula, pulvinus, vadum); dus ook Ysl: Rif. N. (costa) p: 19. dog ons Ribbe. F. (costa), en H-D: Rippe. F. (costa).

RYK. n: (Regnum, imperium); dus ook mede F-TH. thas Gotes Rihhi. N. Tat: p: 56. en sines / & thesses Rihhes. N. Tat: p: 6. & 93. en A-S, al thaet Rice. N. (Omnis Regio, & omnem Regionem) Matth: III. 5. en Marc: V. 55. en thaet Rice N. (Regnum) Matth: XXV. 34. zie ook Matth: IV. 23. en VIII. 12. en Marc: V. 1. en H-D: Reich. N. (regnum, Dominium).

RYKDOM. m: (divitiae); dus ook F-TH. allen Rihduom. M. Will: p: 66. & 162. en thes Rihduomes. M. Will: p: 155. en H-D: Rrichthum. M.

De RYKE. m: (Dives); dus ook A-S, se Rica. M. Marc: X. 25.

RYM. m: (Pruina); dog Ysl: Hrym. N. (Pruina) p: 21. En ons RYP. (Pruina) is ook Manlijk bij Vondel; gelijk ook 't H-D: Reiff. M. (pruina); dog Moonen zet RYP, Vroulijk; mooglijk meent hij Ryp, Ruip, Rupse. F. (Eruca).

RIOEL. n: dog Ysl: Riølur. M. (carina). p: 25.

ROEDE, ROE. f: (Virga); dus ook Ysl: Rooa. F. (cauda) p: 5. en H-D: Ruthe. F. (Virga).

ROEF. m: & f: (Puppis concameratio; tectum); dus ook A-S. thone Hrof. M. (Tectum) Marc:: II. 4. en thaene Hrof. M. Luc: V. 19.

ROEM. m: (gloriatio); dus ook F-TH. eynan Ruom. M. Will: p: 55. en thurgh Wereldlichen Ruom. M. Will: p: 114. en H-D: Ruhm. M.

RÓK. m: dus ook F-TH. uz minen Rokche. M. Will: p: 90. en H-D: Rock. M. (tunica).

RÓÓK. m: dus ook Ysl: Reikur. M. p: 16. en H-D: Rauch. M. (funus).

RÓÓK-OVEN. m: dus ook Ysl: Reik-affur. M. (fornax) p: 16.

ROOS, ROZE. f: dus ook Ysl: Roos. F. (Rosa) p: 9. en H-D: Rose. F.

RÓT. n: (putredo); dus ook Ysl: Rot. N. (putredo) p: 22.

RUGGE, RUG. m: dus ook Ysl: Hriggur. M. p: 16. & 26. en H-D: Rucke. M.

RUST. f: dus ook Ysl: Roo. F. (quies) p: 11. & 54. en H-D: rust. F.

[p. 450]

S.

SABBATH. m: dus ook M-G. Sabbatho. M. (Dies Sabbathi).

SATAN. m: dus ook M-G. Satanas. M. en H-D: Satan. M. (Satanas).

SCHADE. f: dus ook Ysl: Skade: M. p: 31, en H-D: schade. N. (Damnum).

SCHADUWE. f: dog F-TH. ther Naht-scada. M. (noctis umbra) Will: p: 68. en sinemo scada. M. Will: p: 24. en H-D: Schatten. M. (umbra). Dit verschil spruit uit het verschil van den Uitgang.

SCHAEL, SCHAELE. f: ook dus Ysl: Skaal. F. (phiala) p: 8. en H-D: schale. F. (patera).

SCHAEP. n: dus ook F-TH. ein schaf / inti oba iz bifellit. N. (Ovem unam, & si ceciderit) Tat: p:. 130, en themo scafe. N. Tat p: 130. en A-S. an sceap / and gif thaet afyld. N. Matth: XII. 11. H-D: Schaaf / schaf. N. (ovis).

SCHAFT, SCHACHT. m: en f: (Scapus); en H-D: Schafft. M. (hastile); dog Ysl: Skafft. N. (Manubrium, scapus) p: 22.

† SCHAKE. f. SCHAEK-SCHYF. (Latrunculus); en Ysl: Skaak. F. (Ludus Latronum) p: 6, & 8.

SCHALIE. f: (Tegula); dus ook M-G. Skalja. F.

SCHAT. m: (Thesaurus); dus ook M-G. Skatts. M. (Denarius), en H-D: Schatz. M. (Thesaurus); en F-TH. then jungiston scaz. M. (novissimum quadrantem) Tat: p: 61. enz.

SCHÉLLING. m: (Solidus Argenteus, Sestertium); en A-S. anne Scylling. / M. ac: s: (Een penning, drachmam) Luc: XV. 8. en, minne Scylling. (acc: s:) Luc: XV. 9. en H-D: Schilling. M. (solidus, assis).

SCHÉRM m: dus ook F-TH, sinen Skirm. M. Will: p: 24. en H-D: Schirm. M. (protectio).

SCHÉRPTE. f: dus ook F-TH. thiu Skarphe. F. Will: p: 2, & 33. en H-D: Scharffe. F. (Acritas).

SCHEUT, SCHOOT. m: (jaculatio); dus ook H-D: Schusz. M. maer Ysl. skøt. N. (jaculatio) p: 22. dog ons SCHEUTE, SCHEUT. f: (surculus); maer in 't H-D: schosz. M. (surculus).

SCHIP. n: dus ook M-G. Skip. N. en F-TH. thas Skef. N. Tat: p: 48. &

[p. 451]

97. en in einaz Skef. N. Tat: p: 48. enz. en A-S. thaet Scyp. N. Matth: VIII. 24. & XIV. 24. en on anum scype (in een Schip) Matth: XIV. 13. zie ook Joh. V. 19. 21. en Ysl: skip. N. p: 12. &. 20; en H-D: schiff. N. (Navis).

SCHIL, GESCHIL. n: (Differentia); en Ysl: Skil. N. (Distinctio, Cognitio) p: 14.

SCHYN. m: dus ook H-D: Schein. M. dog. Ysl: Skin. N. (fulgor) p: 56.

SCHOEN, SCHOE. m: dus ook M-G. Skohs. M. en Ysl: Skoor. M. p: 24. en F-TH. in thinemo Scuohe. Will: p: 127. en H-D: Schuhe / schuh. M. (Calceus).

SCHOENRÉÉP. m: dus ook M-G. Skaudaraips. M. (Corrigia).

† SCHOM. f: (Spuma, Canities arborum, Calvetum), en Ysl: Skomm, F. (ignominia) p: 8.

SCHÓFT. m: (Humerus, villos gerens dependentes); en M-G. Skufts. M. (Capillus); en H-D: Schopff. M. (Crista, crines propenduli).

SCHÓÓNHEID. f: SCHÓÓNTE. f: dus ook F-TH. mina Sconheyd / thiu. F. Will: p: 19. en, mino scona. F. (Pulchritudinem meam) Will: p 9. zie ook Will: p: 9. zie ook Will: p: 23. en H-D: schonheit. F.

SCHÓÓT. m: (Gremium); dus ook M-G. Skauts. M. en H-D: schos / schoosz. M. dog Ysl: Skaut. N. (Peplum, sinus) p: 22.

SCHORT. f: (Praecinctorium); dus ook Ysl: Skirta. F. (interula), en H-D: schurtz. F. (succinctorium, supparum).

SCHÓRPIOEN. m: (Scorpio); dus ook H-D: Schorpion. M. dog M-G. Skaurpjo. F.

SCHOTEL. f: dus ook F-TH. in thesa scuzzilun. F. Tat: p: 145, en H-D: schussel. F. (scutella).

De H. SCHRIFT. f: (Sacrosancta Scriptura); dus ook F-TH. thero Heiligan Schriphte. F. (gen: sing:) Will: p: 68. en H-D: Heilige Schrifft. F. en ook H-D: Schrifft. F. (Scriptura, scriptum), dog ons SCHRIFT, GESCHRIFT, N. (scriptum), zie by ons Geschrift.

† SCHRYN. n: (Scrinium); (waer van ons Schrijnwerker), dus ook Ysl: Skryn. N. (scrinium) p: 15.

SCHRYVER. m: dus ook Ysl: Skrifare. M. p: 31. en H-D: schreiber. M. (scriba).

SCHUIM. n: en m: (Spuma); dus ook Ysl: Skuum. N. dog H-D: schaum. M.

SCHULD. f: (Debitum); dog A-S. thaene Gylt. M. (Debitum) Matt: XVIII.

[p. 452]

27. zie ook Matth: XVIII. 32. maer H-D. schuld. F. (Debitum) en H-D: guld / gult. F. (proventus, census).

SCHURE. f: dus ook F-TH, in sina & mina skiura / F. Tat: p: 37. & 135. en H-D: scheure. F. (Horreum).

SIKKEL. f: oulinks SIGTE. f. (secula); dus ook Ysl: sigd. F. (falx, secula) p: 7. en H-D: sichel. F.

SLAEP. m: dus mede F-TH. themo suozen Slapho. M. Will: p: 32. & 34. en H-D: Schlaff / Schlaaff. M. (somnum).

SLÉÉF. f: Potlepel (Tudicula); dus ook Ysl: sleyff. F. (Cochleare) p: 7.

SLÓT. n: (arx); dus ook Ysl: Slot. N. p: 22. en H-D: Schlosz. N.

SMAEK. m: dus ook F-TH. then smak. M. Will: p: 137. en H-D: schmack. M. (sapor, gustus).

SMID. m: (faber ferrarius); zo mede H-D: Schmidt. M. (item), en A-S, se Smith. M. (faber lignarius) Marc: VI. 3.

SNAER. f: (chorda), dog Ysl: Snaere. N. (Restis) p: 19.

SNÉÉUW. m: dus ook M-G. Snaiws. M. en Ysl: Snioor. M. p: 24. & 27. en H-D: Schnee. M. (Nix).

SÓP. n: & f: (Jusculum); en Ysl: Saup. N. (sorbillum) p: 21. en H-D: suppe. F. (jusculum).

SPANNE, SPAN. f: dus ook Ysl: Spønn. F. (spithama) p: 8. en H-D: spanne. F.

SPÉL. n: (Lusus); dus ook Ysl: Spil. N. (Lusus) p: 14. en A-S, thaet Bigspell. N. (Parabola) Matth: XIII. 36. en Luc: VIII. 9. en this God-spell. N. (Euangelium) Marc: XIV. 9. En H-D: spiel. N. (Lusus).

SPÉRWER. m: (Accipiter minor); M-G. Sparwa. M. (Passer); H-D: Sperber. M. (accipiter).

SPIEGEL. m: dus ook Ysl: Speigell. M. p: 27. en H-D: Spiegel. M. (speculum).

SPITS. n: & f: (Cuspis, acies, cacumen); en F-TH. von thero Spizzon. F. (de Cacumine), en Ysl: spioot. N. (hasta) p: 12. dog ons SPIETS. (hasta) is, F. en H-D: spitze. F. (cacumen, acies).

SPONGIE. f: (Spongia); dus ook A-S. ane spongean. F. (acc: sing:) Matth:

XXVII. 48. en ane spingan. F. Marc: XV. 36.

SPOOR. n: (Vestigium); dus ook Ysl: Spør. N. p: 17. & 125. en F-TH, nah themo spore. Will: p: 14. dog H-D: spur. F. (Vestigium).

[p. 453]

SPORE, SPOOR. f: en Ysl: Spoor. M. (Calcar); en H-D: sporn / F. (Calcar).

SPRAKE. f: (Sermo, loquela, Lingua, & fama); dus ook A-S, tha Spraece. F. (dat Woord, dat Gezeg) Marc: I. 15. en for thaere Spraece. F. (propter hoc Verbum) Marc: VII. 29. en anre Spraece. F. (uno verbo) Marc: XI. 29. en seo Spraec. F. (het Geruchte, de Spraek, en het Woord) Luc: V. 15. Joh: XII. 48. en XVIII. 9. zie ook Luc: I. 2. VI. 47. VII. 17. en Joh: IV. 50. en VIII. 31. en H-D: Sprach. f: (Lingua, sermo, loquela, vox).

STAD. f: (urbs, olim Locus); en STEDE, STEE. f: (Locus), dus ook F-TH. thie / & thia Stat. F. (Locum) Tat. p. 46. & 212. en in wosta Stat. F. (in locum desertum) Tat: p: 124. en thero seluero Stede. F. Will: p: 151. en in thero Steti. F. (in loco) Tat: p: 31. 89. 90. 194. en H-D: Stadt / Statt. F. (urbs, & locus); dog Ysl: Stadur. M. (urbs) p: 25 & 26. en M-G. Stads / Staths M. (Locus, ripa).

STAEK. m: (Stipes); dus ook Ysl: stiake. M. (contus) p: 32. en H-D: stecken. M. (Baculus, scipio).

STANG. f: (Stipes, hasta, vectis); dus ook Ysl: staung. F. (hasta) p: 12. en H-D: stange. F. (pertica, contus, vectis &c.)

STANK. m: (foetor, olim odor); dus ook F-TH. ther stank. M. (odor) Will: p: 71. tweemael, en p: 137. en H-D. stanck. M. (foetor).

STAPEL. m: (strues, & olim Piramis); dus ook A-S. se stypel. M. (Turris) Luc: XIII. 4. en anne stypel. M. (Turrim) Matth: XXI. 33. en Marc: XII. 1. en Luc: XIV. 28.

STEEG, STEGE. f: (semita, Angiportus ascendens); dus ook M-G. staiga. F. (semita), en F-TH. thiu steyga. F. (gradus scalae); en H-D: stege F. (semita, ponticulus, scalae).

STÉÉN. m: dus ook M-G, stains. M, en ook staina. F. (lapis) en F-TH. then stein. M. (lapidem) Tat: p: 211. & 212. en mihilan stein (acc: sing:) Tat: p: 209. en einemo steine. Will: p: 65. en A-S. se stan. M. Marc: XII. 10. en thone & thaene stan. M. (Lapidem) Matth: XIII. 20. XXVIII. 66. en XXVII. 2. en Luc: XX. 17. & 18. &c. en Ysl: steirn. M. (Lapis) p: 15. en H-D: stein / steyn. M.

STÉMME. f: dus ook M-G. stibna. F. en F-TH. thiu stemma. F. Tat: p: 9. en thie stemma. F. Will: p: 15. 67. & 130. en mihhilero stemmi. Tat: p: 99. enz. en A-S. mid mycelre stefne. F. Matth: XXIV. 31. en XXVII. 46 en Luc: I. 42. en seo stefn F. Luc: IX. 36. en theos stefen. F. Joh: XII. 30. en H-D: stimme. F. (vox, sonus).

[p. 454]

STÉRRE. f: STAR. f: dus ook M-G. Stairno. F. (Stella), en Ysl: Stairna. F. p: 5. dog F-TH. then / & sinan sterron. M. (sing:) Tat: p: 24. & 25. en thes sterren. M. Tat: p: 24. en A-S. se steorra. M. Matth: II. 7. & 9. en thone steorron. M. (Stellam), Matth: II. 10. en H-D: stern. M.

STEVEN. m: dus ook Ysl: Stafn. M. (Prora vel puppis) p: 15.

STIER. m: (Taurus); en M-G. Stiurs. M. (Vitulus), en H-D: Stier. M. (Taurus).

STOEL. m: (Sedes); dus ook M-G. Stols. M. en F-TH. in themo Derstuole (op den troon) Will: p: 70, en, sinemo stuole. Will: p: 16. en H-D: stuhl. M. (Sedes).

STÓF. n: & m: (Pulvis); dus ook F-TH. thaz Stubbe. N. Will: p: 90, en, Done themo stubbe. Will: p: 46. en M-G. stubjus. M. en H-D: staub. M. (Pulvis); dog ons Stóffe. F. (Materia).

STONDE. f: (Spatium temporis, hora); dus ook F-TH. luzzila stunta. F. (abl: sing:) een kleine tijd, Tat: p: 149. & 164. en, Andrera stuont. F. (secunda vice) Tat: p: 173. en Ysl: stund. F. (hora) p. 7. en H-D: stunde. F. (bora).

STÓÓP. m: f: & n: (Poculum majus, 4 pint:) en Ysl: Staup. N. (Poculum) p: 21.

STÓRM. m: (Tempestas); dus ook Ysl: stormur. M. en H-D: sturm. M.

STOVE, STOOF. f: (Hypocaustum); dus ook Ysl: stoo. F. (focus) p: 11. en H-D: stube. F. (hypocaustum).

STRAND. m: f: & n: (Ora maris); en H-D: Strand. M. en A-S. tham strande. M. of N. Matth: XIII. 48. en Joh: XXI. 4. en Ysl: strond. F. p: 7.

STRÉNGHEID, STRÉNGTE. f: (firmitas, Acritas, Strenuitas); dus ook A-S. of earle strengthe. (uit geheel de kragt) Marc: XII: 33. en H-D: strenge / strengigkeit. F. (rigor).

STRIK. m: (Nodus, Tendicula, Tractus Linearum); dus ook M-G. striks. M. (Apex, tractus); en H D: strick. M. (Laqueus).

STRYD. m: dus ook H-D: streit. M. dog Ysl: stryd. N. (Bellum) p: 13.

STUGHEID, STUGTE. f: (Rigor, Pervicacia); en Ysl: stigd. F. (Offensio) p: 7.

STUT. m: & f: (Fulcrum); en Ysl: stød. F. (Columna) p: 7. en H-D: stud. F. Columna), en stutze. F. (fulcrum).

[p. 455]

T

TAL, GETAL. n: dus ook Ysl: Tal. N. (Numerus) p: 56. dog H-D: Zahl. F.

TALK. m: & f: (Sevum); en Ysl: Talkn. N. (Branchiae cetorum) p: 15. dog H-D: Talck. M. (Sevum).

TAND. m: & f: dus ook M-G: Tunthus. M. en H-D: Zahn. M. (Dens) dog Ysl: Tønn. F. p: 9. (Dens).

TANG. f: dus ook Ysl: Taung. F. (forceps) p: 11. en H-D: Zang. F.

TAP. m: (Obturamentum); dus ook Ysl: Tappe. M. (stipamen) p: 32. en H-D: Zapff. M. (obturamentum).

TEEKEN, TEIKEN. n: dus ook A-S. thaet Tacen. N. Joh. XII. 18, en This Tacen. N. Luc: II. 12. zie ook Matth: XII. 39. en F-TH: This Zeichan. N. (acc: sing:) Tat: p: 175. enz. en H-D: Zeichen. N. (signum).

TÉÉN. f: (Vimen, Virgula); dus ook H-D: Zein. F. (Catathus, een teene korf) en Ysl: Taag F. (Vimen); dog M-G. Tains. M. (Virgula).

TÉMPEL. m: dus ook H-D: Tempel. M. dog F-TH. in thas Tempel. N. Tat: p: 187. en, Tempel / thaz. N. Tat: p: 184. en A-S. thaet Tempel. N. Matth: XII. 1. en XXIII. 7. en XXVII. 5; en, thaes Tempels. N. (gen: sing:) Matth: IV. 5. en XXIV. 1. zo dat het H-D: en 't onze van 't oorspronklijke Latijnsche Templum, n: g: afwijken.

TYD. m: & f: (als, Bij-tijds, M. en Ten tijde. M. en Ter tijd toe F.) en F-TH. thie zit. F. (tempus) Tat: p: 24. en, thiu zyd. F. Will: p: 33. (tempus) en, after thero zit. F. (secundum tempus) Tat: p: 27. en, thiu Zehenta Zit. F. (hora decima) Tat: p: 42. en, in thero Ziti. F. (in illâ horâ) Tat: p: 84. enz: en A-S. aefter thaere Tide. F. (secundum tempus) Matth: II. 16. en, on thaere tide. F. (in illâ horâ) Matth: IX. 22; en X. 19. en XIV. 1. enz. En H-D: Zeit. F. (tempus).

TIMMERING. f: dus ook A-S Dwylce Getymbrunga. F. (acc: sing:) Marc: XIII. 1. en H-D: Zimmerung. F. (aedificatio).

TOEF. f: dus ook Ysl: Toff. F. (Mora) p: 6. & 7.

TONGE, TONG. f: dus ook M-G. Tungo. F. en F-TH: thincr Zungon. F. (gen: sing:) Will: p: 71. en A-S. mine Tungan. F. (acc: sing:) Luc: XVI. 24. en H-D: Zunge. F. (Lingua).

TOREN. m: (Turris); dus ook Ysl: Turn. M. p: 15. en H-D: Thurn. M.

[p. 456]

TORF, TURF. m: & f: dus ook H-D: Torff. M. (Cespes bituminosus); dog Ysl; Torff. N. (Cespes) p: 56.

TÓRNE. m: & f: (fissura); dus ook M-G: Gataura. F. (fissura).

TRIBUET. m: dus ook F-TH: then tribuz. M. (acc: sing:) Tat: p: 188. en H-D: Tribut. M. (Tributum).

TRÓG. m: & n: dus ook Ysl: Trog. N. (Linter) p: 12. dog H-D: Trog. M.

TROUW. f: dus ook Ysl: Truu. F. (fides) p: 12. en H-D: Treu. F.

TUYN. m: (Hortus, sepimentum); dus ook A-S. on thone tun. M. (in 't Hofje) Matth: XXVI. 36. en to anum Tune. M. (in een Hofje) Marc: XIV. 32. en in tham Wyrt-tune. M. (in het Kruit-hofje) Joh: XVIII. 26. en, on tham Cafer-tune. M. (in de buiten-zale) Matth: XXVI. 69. en Luc: XXII. 55. en, of tham tune. M. (van den Akker) Marc: XV. 21. en, on thone Tun. M. (op het Veld) Marc: XVI. 12. en, nah tham Tune. M. (Bij het stuk Lands) Joh: IV. 5. en, Of Abian tune. (van de dag-orde van Abias) Luc: I: 5. en H-D: Zaun. M. (sepes).

TWYN. m: (filum duplex); dus ook Ysl: Twinne. M. (filum lineum).

U.

UIL. & f: (Ulula); en Ysl: Ugla. F. en H-D: Eule. F.

V.

VADER. m: dus ook F-TH: thinan en sinan fater. M. acc: sing: Tat: p: 68. 87. en, fater unser. M. Tat: p: 68. en, sinen Vader. M. (acc: sing:) Will: p: 160. enz. en A-S. thone faeder. M. (Patrem) Matth: XI. 27. en, eowerne faeder. M. (acc: sing:) Matth: V. 16, zie ook Matth: VI. 6. X. 25, en XV. 4. en Ysl: Fader. M. p: 24. en H-D: Vatter. M.

VAERD. f: (Celeritas, & in postpositione, Iter;) dus ook F-TH: thrada Vard. F. (acc: sing:) Will: p: 75. en Ysl: Ferd. F. p: 7, en Før. F. p: 9. (iter); en H-D: Fahrt. F. (Vectio, Transitus).

VAT. n: (Vas, dolium); dus ook A-S. thaet leoht-faet. N. (de Kaerse) Marc: IV. 21. en Luc: XI. 36. en, aenig faet. acc: sing: (Ullum Vas) Marc:

[p. 457]

XI. 16. zie ook Matth: V. 15; en F-TH. in thas tresofaz. N. (in de Schatkist) Tat: p: 187. en, in themo Glas-faze. N. (in 't Glazene vat) Will: p: 154. en Ysl: fat. N. (Patina) p: 22. en H-D: Fasz. N. (Dolium).

VEDER. f: dus ook A-S. thine Fethere. (acc: sing:) F. Luc: XVI. 6, en H-D: Feder. F. en Ysl: Fiødur. F. (Calamus) p. 10. dog ook Ysl: Fidur. N. (pluma). 24.

VÉÉ. n: (Pecus); en A-S. min Feoh. N. (Pecuniam meam) Matth: XXV. 27. zie ook Matth: XXVII. 7. XXVIII. 12 & 15. en, thaet Feoh. N. (pecuniam) Luc: XIX. 15. en Ysl: Fie. N. (Pecunia) p: 55. en H-D: Diehe. N. (Pecus). Bevorens de vinding van 't geld bestond der Ouden schat in 't Vee.

VEEN, † VEN. n: (Palus bituminosa); en M-G. Fani. N. (Lutum); en A-S. thaet Fenn. N. (Lutum) Joh: IX. 14, en, mid tham Fenne. N. (Luto) Joh: IX. 6. en Ysl: Fen. N. (puteus) p: 15. & 29.

VÉL. n: dus ook M-G. Fill. N. en H-D: Fell. N. (Pellis, cutis).

VÉLD. n: (ager, campus); dus ook F-TH. thaz Veld. N. Will: p: 20. en H-D: Feld. N.

VÉNSTER. n: & f: en F-TH. ze einemo Fenstre. N. Will: p: 90. en H-D: Fenster. N. (fenestra). Ons Neut: vind men bij Moonen, en 't dagelijkse gebruik; ons Faem: bij Vondel, Staten Bijbel en Kiliaen; en ons N. & F. bij Hoofd.

VERLANGST. f: en Ysl: Effterlangan. F. (Desiderium); p: 54. dog ons Verlangen. N. (Desiderium); zoo ook 't H-D: Verlangen. N.

VERLEIDER. m: (Seductor); dus ook F-TH. ther Forleitero. M. (n: s:) Tat: p: 210.

VERLÓSSER. m: (Redemptor); dus ook Ysl: Lausnare. M. p: 31. en H-D: Erlöser. M.

VERMOGEN. n: (Potentia); en A-S. thinum Maegene. Marc: XII. 30. en Ysl: Magn. N. p: 15. en, Megn. N. p: 55. en H-D: Vermogen. N.

VERNEDERING. f: zie ons NEDERING.

VERNUFT. n: dog F-TH. thie Vernumst. F. Will: p: 104. en H-D: Vernunfft. F. (ingenium).

VÉRS. n: (Versus); dus mede F-TH. thaz Vers Will: p: 45, tweemael; dog H-D: Verksz. N.

VERZAMELING. f: (Congregatio); en A-S. on thaere Gesamnunge. F. (in Synagoga) Luc: IV. 20. zie ook Luc: VIII. 41. & 49. en F-TH:

[p. 458]

thero samanunga. F. (Synagogae) Tat: p: 113. en, in thie samanunga. F. (in Synagogam) Tat: 113. en, in thie samanunga. F. (in Synagogam) Tat: p: 45. en, thiu samanunga. F. (cohors Militum) Tat: p: 178. en H-D: sammlung / Versammlung. F. (Congregatio).

VÉRZENE. f: dus ook M-G. Fairzna. F. en H-D: Ferse. F. (Calcaneum).

VERZOENER. m: dus ook F-TH ther suonere. M. Will: p: 161. en H-D. Versohner. M. (Conciliator).

VETER. m: (Ligula); dus ook Ysl: Fiotur. M. (Vinculum, Compes) p: 25.

VEUGEL, VOGEL. m: dus ook M-G. Fugls. M. en A-S. se Fugel. M. Luc: XIII. 34. en Ysl: Fugl. M. p: 12. en H-D: Vogel. M. (Avis).

VEULEN. m: dus ook H-D: Füllen. N. (Pullus equinus); dog M-G. Fula. M. (Pullus Asinae), en A-S. thone folan. M. Marc: XI. 4. 5. & 7. en, thaene folan. M. Luc: XIX. 32. 33. 35. (Pullus Asinae).

VIER. n: (Ignis); dus ook F-TH. thaz Fieuer. N. Will: p: 74. en Helle Fieures. N. (Des helschen Viers) Tat: p: 60. en A-S. on thaet ece Fyr. N. Matth: XXV. 41. zie ook Matth: V. 22. en XIII. 42. & 50. en Luc: XII. 55. en H-D: Feuer. N.

VIERLING. m: (Quadrans, quarta pars assis); dus ook A-S. thone ytemestan tan Feorthling. M. (Ultimam quadrantem) Matth: V. 26. en Luc: XII: 59. en H-D: Vierling. M. (quadrans).

VYAND. m: dus ook F-TH. thinan Fiant. M. (inimicum tuum) Tat: p: 64. en A-S. thinne Feond. M. Matth: V. 43. en H-D: Feind. M. en Ysl: Fiande. M. p: 31. en M-G. Fiands. M.

VINGER. m: dus ook M-G. Fingrs. M. en F-TH. minan / & thinan Finger. M. Tat: p: 226. & 227. en A-S. minne Finger. M. Joh: XX. 25. en, mith.... anum Fingre. M. Luc: XI. 46. en Ysl: Fingur. M. p: 24. en H-D: Finger. M. (Digitus).

VISCH. m: dus ook M-G. Fisks. M. en A-S. thone aerestan Fisc. M. Matth: XVII. 27. en Ysl: Fiskur. M. (Piscis) p: 16. en H-D: Fisch. M. en F-TH. then Fisg. M. Tat: p: 230. zie ook Tat: p: 76. & 230.

VISCHER. m: dus ook M-G. Fiskja. M. (Piscator), en H-D: Fischer. M.

VLAG. f: dog Ysl: Flagg. N. (Vexillum navium) p: 20.

VLAK, VLÉK. m: & f: (macula); en Ysl: Fleckur. M. (macula) p: 26. en H-D: Fleck. M. (Macula): dog ons VLEK. n: (oppidum, pagus); en H-D: Fleck. M. (oppidum, pagus).

VLÉÉSCH. n: dus ook F-TH. thas Fleisc. N. Tat: p: 173. en Fleiskes

[p. 459]

Tat: p: 32. en A-S. thaet flaesc. N. Matth: XXVI. 36. en Marc: XIV. 38. zie ook Joh: VI. 54. & 56. en H-D: Fleisc. N. (Caro).

VLYT. f: & m: (Diligentia); en F-TH. Fliz / Her. M. Will: p: 84. en H-D: Fleisz. M.

VLOED. m: (fluxus); dus ook M-G. flodus. M. en F-TH. ther fluoz. M. (fluxus) Tat: p: 111. en H-D: flusz. M. (fluvius), dog A-S, thaet flod (fluxus) N. Matth: XXIV. 39. en Luc. VI. 49. en Ysl: flood N. (accessus Maris, inundatio) p: 13.

VLOEK. m: en F-TH: bitteremo fluoghe. M. Will: p: 151. en H-D: sluch. M. (Execratio).

VLOER. M. (Pavimentum); dus ook Ysl: floor. M. (Cloaca) p: 16. dog H-D: flur. F. (Atrium, domus; Arva).

VLÓÓ. f: dus ook Ysl: Vloo. F. (Pulex) p. 9. & 11. dog H-D: floh. M.

VLÓT. n: (Ratis); en Ysl: flot. N. (Liquamen) p: 22. en H-D: flosz. N. (Ratis, scedia).

VLUGT. f: dus ook F-TH: mine Hinan-flugt. F. (acc: sing: ) Will: p: 113. en H-D: flucht. F. (fuga).

VOEDER. m: (Theca); dus ook M-G. fodrs. M. (Vagina), en H-D: futter. M. (Theca).

VOEDER. n: (Pabulum); en Ysl: faede. N. (Pabulum) p: 19. en H-D: futter. N. (Pabulum).

VOET. m: dus mede M-G: fotus. M. en F-TH. thinan fuoz. M. (acc: sing:) Tat: p: 41. en A-S, thinne fot. M. (acc: sing:) Luc: IV. 11. zie ook Marc: IX. 45; en Ysl: footur. M. (Pes) p: 23. en H-D. fusz.. M. (Pes); dog ook Ysl: fet. N. (mensura Pedis) p: 22.

VOETEBÓRD. n: dus ook M-G. fotubaurd. N. (Scabellum).

VOGEL. zie VEUGEL.

VÓLK n: dus ook F-TH: thas folc. N. Tat: p: 5. 38 & 53. zie ook Tat: p: 16. en p: 3. en A-S. thaet folc. N. Matth: VII. 28. en XIV. 35. zie ook Matth: II. 6. en Ysl: folk. N. p: 20. en foolk. N. p: 55. en H-D: Volck. N.

VOND. m: (inventum); dus ook Ysl: fundur. M. (inventum) p: 25. & 26. en H-D: fund. M.

VONT. m: VONTE. f: Ysl: fontur. M. (Baptisterium) p: 16.

VOOR-GEBIEDER. m: en M-G. faura-bathjis. M. (Princeps).

VOOR-HANG n: en VOOR-HANGSEL. n: dus ook M-G. faurahah. N. (Velum templi).

[p. 460]

VOOR-RAED. m: (Penus, copia, provisio); dus ook H-D: Vorrath. M. (provisio); dog Ysl: forraad. N. (Res, quae in promptu est) p: 55.

VÓRST, VRÓST. f: & m: dus ook H-D: frost. M. (Gelu), dog Ysl: frost. N.

VÓRST. m: (Princeps); dus ook H-D: furst. M. en F-TH. themo Furisten thero Samanunga. M. (Archisynagogo). Tat: p: 113.

VÓS. m: en A-S. tham fore. M. Luc: XIII. 32. en H-D: fuchs. M. dog Ysl: for. N. (Vulpes) p:. 18. Ons Vós is Masc:, even als bij 't A-Sax: en H-Duitsch; gelijk ook Masc: bij Vondel, de Staten Bijbel, en van Heulen: zo dat mij wondert, dat Moonen dit woord onder de Faemin: stelt; dog dat Heer Hoogstraten zulks eens doet, in 't geval wanneer de Vos voor Koningin speelt, heeft een andere en wettiger rede.

VREDE. m: & f: (Pax); Ysl: fridur. M. p: 25. 27. & 54. en H-D: friede. M.

VREUGDE. f: dus ook F-TH. sinero freuwe. F. Will: p 55. (Laetitia); Ysl: frygd. F. (Libido) p: 7. en H-D: freude. F. (Laetitia).

VRIEND. m: dus ook M-G. frionds. M. en H-D: freund. M. (Amicus).

VRIENDSCHAP. f: dus ook F-TH. ze sinero Friundschephe. F. Will: p: 104. en H-D: freundschafft. F. (Amicitia).

VROUW. f: (uxor; olim Domina); dus ook Ysl: Fruu. F. (Matrona). p: 10. en H-D: Frau. F. (mulier, faemina).

VUILTE. f: dus ook A-S. ealre fylthe. F. (omni Spurcitia) Matth: XXIII. 27. en H-D: faule. F. (putredo).

W.

WADDE, WAD. n: (Vadum); dus ook Ysl: Vad. N. p: 13.

WAEKE, NACHTWAKE. f: dus ook A-S. on thaere aefteran Waeccan. F. (in de tweede nagt-wake) Luc: XII. 38. en H-D: Wache. F.

WAEN. m: & f: (Opinio, praesumptio); dus ook H-D: Wahn. M. (opinia) en Ysl: Von. F. (Spes) p 9.

WAGEN. m: (Currus); dus ook Ysl: Vagn. M. p: 15. en H-D: Wagen. M.

[p. 461]

WAL. m: (Vallum, agger, maenia, ripa, & olim Profundum); en A-S. thaene Grynd-weall. M. (fundamentum) Luc: XIV. 29. en H-D: Wall. M. (Vallum, agger).

WAL-VISCH. m: (ook oul. WAL); dus ook A-S. thaes Hwaeles. M. Matth: XII. 40. en H-D: Wall-fisch. M. (Cetus); Ysl: Hvalur. M. p: 16.

WAMME. f: (Palear boum, branchiae piscium); en M-G. Wamba. F. (Venter); en A-S. on tha Wambe (in den Buik) F. Matth: XV. 17. en Ysl: Vomb. F. (Venter) p: 5. en H-D: Wamme / F. (Palear).

WANG. f: dog A-S. on thin Wenge / gegearwa that other. N. (op uwe Wange, keer de andere toe) Matth: V. 39. en F-TH. thin Wanga / thaz. N. Tat: p: 64. en H-D: Wangen. M. (Gena).

WAPEN. n: dus ook M-G. Wepna. N. (Arma); en Ysl: Vopn. N. p: 15. en H-D: Waffen / Wappen. M.

WARMTE. f: dus ook H-D: Warme. F. (Calor); dog Ysl: Varme. M. (Calor) p: 32. & 54.

WASCH, WACHS. n: (Cera); dus ook H-D: Wachs. N. en F-TH. in themo Wahse. (in Cera) Will: p: 7. en Ysl:: Var. N. (Cera) p: 18.

WASDOM. m: (fructus, & statura); dus ook M-G:Wahstms. M. (statura), gelijk ook A-S. se Waestm. M. (fructus) Marc: IV. 29. en, Godne Waestm. M. (bonum fructum) Matth: VII. 19. XII. 33. en Luc: III. 9. enz.

WATER. n: dus ook M-G. Wato. N. en F-TH. thas Wazzar. N. Tat: p: 90. 103. en thaz Wazzar. N. Will: p: 75. enz. En A-S. taeht Waeter. N. Matth: XIV. 29. en Joh: IV. 15. zie ook Matth: III. 16. VIII. 32. en X. 42. en H-D: Wasser. N.

WEDER. n: (Aër, tempestas); dus ook F-TH, thaz Un-gewedere. N. (het On-weder) Will: p: 33. en an themo sconan gewidere. N. (coeló sereno) Will: p: 33. en Ysl: Vedur. N. (Aër, ventus) p: 24. en H-D: Wetter. N.

WEDUWE. f: (Vidua); dus ook M-G. Widowo. F. en F-TH. thiu Wituwa. F. Tat: p: 94. en A-S, seo Wudewe. F. Luc: VII. 12. en anre Wudewan. F. Luc IV. 26. en H-D: Wittwe/ Wittfrau. F.

WEEK, WEKE. f: (Hebdomas); dus ook A-S, on thaere thryddan Wucan. F. (in de derde Weke); zie boven Matth: III. 1. en IV. 23. en H-D: Woche. F. (septimana); en ook M-G. Wiko. F. (Ordo rerum vicibus suis recurrentium) zie Luc. I. 8.

[p. 462]

WEER, WERE. f: (Defensio, munitio); dus ook F-TH. thiu Were. F. (sing:) Will: p: 67. en thero were. F. Will: p: 67. & 68. en uphe thie siluerine were. F. Will: p: 157. en Ysl: Veria. F. (armamentum) p: 5. en Vørn. F. (Defensio, munitio) p: 9. en H-D: wehr. F. (Arx, propugnaculum): Dog ons Weer (Aries) is Mascul:.

WÉG. m: (Via); dus ook M-G. wigs. M. en F-TH. thurh then weg. M. Tat: p: 98. zie ook Tat: p: 13. & 151. en Will: p: 6. & 42. en A-S. se weg. M. (Via) Matth: VII. 13. en thone weg.. M. (viam) Matth: VII. 13. 14. VIII. 28. en XXI. 19. en Marc: XI. 8. &c. en Ysl: vegur. M. (via) p: 25. en H-D: weh. M. (via). Dog ons WEGE. f: (modus, ratio); en hier van ons DER-WEGE, DIER-WEGE. (tali modo).

WEIDE. f: (Pascua); dus ook F-TH. thie weythe. (acc: sing:) F. (pascua) Will: p: 65. en H-D: weid. F.

WEITE. f: (triticum); dus ook M-G. hwaitei. F. (triticum), dog F-TH. then weizi. M. Tat: p: 134. zie ook Tat: p: 37. en weizes. M. Will: p: 128. en A-S. thone hwaete. M. Matth: XIII. 29. & 30. en thaes hwaetes. M. Matth: XIII. 36. zie ook Matth: XIII. 25. en Marc: IV. 28. en H-D: weiten.. M.

WÉLLE. f: WÉL. n: & f: (Bullitio, ebullitio, AEstus, Scatebra, aqua fontana); en A-S. tham wylle. (Puteo) Joh: IV. 6. en H-D: quelle. F. scatebra).

WÉLP. m: WULP. m: (Catellus); dus ook Ysl: hvolpur. M. (Catellus) p: 16. dog ons WELPE. f: (catella).

WÉRELD. f: (mundus); dus ook F-TH. in thesa Weralt. F. (in hoc mundo) Tat: p: 32. en therero Werolti. F. (istius seculi) Tat: p: 138. en thirro Werelde. F. (hoc mundo, & hujus mundi) Will: p: 70. 92. & 93. en A-S. thissere Worulde. F. (in hoc seculo) Matth: XII. 32. en on thyasse Wereldu endunge. F. (in 't einde dezer Wereld) Matth: XIII. 49. en H-D: Welt. F. (Mundus).

WÉRK. n: dus ook F-TH. werc thas. N. Tat: p: 168. en A-S. thaet weorc. N. Joh: XVII. 4. en got weorc. (acc: sing:) Matth: XXVI. 10. en Ysl: verk. N. (opus) p. 20. en H-D: werck. N.

WÉRKER, WÉRKMAN. m: dus ook A-S. se wyrhta. M. (operarius) Luc: X. 7. en H-D: Wercker / Werckmann. M.

WÉST, en WÉSTEN. n: dus ook A-S. thaet Westen. N. Joh.. XI. 54. en Ysl: vestur. N. p: 24. (occidens), en H-D: West. M.

WÉT. f: (Lex); dog M-G. Witoth. N. (Lex).

[p. 463]

WYF. n: dus ook F-TH. thas wib. N. Tat: p: 112. & 165. en themo wibe. Tat: p: 180. en A-S. thaet wif. N. Matth: XIII. 33. en tham wife. Matth:. I. 3. 5. & 6. en Ysl: vif. N. (foemina) p: 19. en. H-D: weib N. Bij 't Oudfriesch vind men evenwel wif ook F. in een oud Wet-boek, als Mith thinere asta wieu / d: i: met uwen egten Wijve; zie Joh: G: Eccardi Histor: studii Etymologici p: 70.

WYK. f: (vicus); en bij Agterlassing ook wel. n: als Het Katwyk: dog dit is, om dat het een Naem van een Stad of Vlek verbeeld. Ondertussen komt in 't Ysl: Vyk F. (sinus terrae), dog ook Ysl: vik. N. (sinus) p: 20. en vige. N. (Munimentum) p: 19. en M-G. weih. N. (vicus, castellum). Dog wederom met Ons is 't A-S. butan tha wir. F. (buiten het Vlek) Marc: VIII. 23.

WYLE, WYL. f: dus ook M-G. hweila. F. (hora, spatium temporis, momentum), en F-TH. thie wyla. F. Will: p: 39. en A-S. tha hwile. F. Matth: IX. 15; en H-D: weit. F. (otium).

WYN. m: (vinum); dus ook F-TH. ther niwo win. M. (novum vinum) Tat: p: 106. en ther win. M. (vinum) Will: p: 137. 138. & 147. zie ook Tat: p: 90. & 106. en Will: p: 83. & 137. en H-D: wein. M. dog met het Latijn komen overeen 't M-G. wein. N. (vinum), 't A-S. thaet win. N. Matth: IX. 17. en Marc: II. 22. en 't Ysl: vin. N. p: 56.

WYNGAERD. m: dus ook F-TH. ther wingarda. M. n: s: (vinea) Will: p: 118. en then / einon / & minon Wingardon; M. (acc: sing:) Will: p: 141. 161. & 163. en A-S, thone / & thaene Wingeard. M. (acc: sing:) Matth: XXI. 39. Marc: XII. 8. & 9. en Luc: XX. 16. zie verder Matth: XX. 4 & 7. XXI. 28. en Luc: XX. 9. en H-D: Weingart. M.

WIERÓÓK, WYRÓÓK. m: dus ook H-D: weih-rauch. M. (thus), en F-TH wiroches. M. Will: p: 71. & 72. en thes rouhennes. M. (incensi) Tat: p: 3.

WYZE. f: (Modus); dus ook F-TH. zi welihheru wisun. F. (quonam modo) Tat: p: 112. en zi thero wisun. F. (eo modo) Tat: p: 139. en H-D: weise. F.

WIL. m: & f: dus ook M-G. wilja. M. (voluntas), en A-S. minne willan. M. (acc: sing:) Joh: VI. 38. en F-TH. thes willon. (gen: sing:) Will: p: 69. en thurgh thinan / & minon willan / of willon (acc: sing:) Will: p: 17. 19. 27. 28. 70. 154. &c. en H-D will. M. dog Ysl: villd. F. (voluntas) p: 7.

[p. 464]

WIND. m: dus ook M-G. winds. M. (ventus) en F-TH. ther Northwind. M. (septentrio) Will: p: 8. en A-S. se wind. M. (ventus) Matth: XIV. 32. Marc: IV. 39. VI. 51. en Luc: VIII. 24. zie ook Matth: VIII. 26. XIV. 30. en Luc: VIII. 24. en Ysl: vindur. M. p: 25. en H-D: wind. M. (ventus).

WINTER. m: (Hyems); dus ook M-G. Wintrus. M. (hyems, & Annus); en F-TH. ther Winter. M. Will: p: 33. en Ysl: vetur. M.(Hyems & annus) p: 25. en H-D: Winter. M. (hyems).

WOEKER. m: & n: (foenus, fructus è pecunia, usura); en F-TH. thaz Wocher. N. (fructus è pomis) Will: p: 82. & 141. dog H-D: Wucher. M. (usura, foenus).

WOESTENYE, WOESTYNE. f: dus ook H-D: Wuste / Wusteney. F. (Desertum, solitudo), dog A-S. on tham Westene. (in deserto) Matth: III. 1. en Marc: I. 3.

WOL. f: dus ook Ysl: ull. F. (Lana) p: 8. en H-D: wolle. F.

WOLF. m: dus ook M-G. Wulfs. M. en A-S, se Wulf. M. Joh: X. 12. en thone Wulf M. (acc: sing:) Joh: X. 12. en Ysl. Ulffur. M. (Lupus) p: 18. en H-D: Wolff. M.

WÓÓRD. n: (Verbum); dus ook M-G. waurd. N. en F-TH. thas wort. N. Tat: p: 2. 19. 30. 91. 138. & 217. enz: en A-S. thaet word. Marc: V. 36. en Luc: VIII. 12. 13. & 15, &c. zie ook Matth: VIII. 8. XIII. 20. 21. en XIX. 22. en Ysl: ørd. N. p: 13. en H-D: woort. N.

WORM. m: (Vermis); en M-G. waurms. M. (Serpens), en H-D: wurm. M. (Vermis).

WORTEL. m: & f: dus A-S. throne wyrtrum. M. (acc: sing:) Matth: XIII. 21. en M-G. waurts. F. en H-D wurtzel F. (radix).

WRAKE, WRAEK. f: (vindicta) dus ook M-G. wrakja. F. (vindicta persecutio) en H-D: rach. F. (vindicta).

Z.

[p. 465]

ZAED. n: (semen); dus ook A-S. thoet gode soed. N. Matth: XIII. 37. 38. zie ook Matth: XIII. 3. 5. & 24. en Ysl: Soede. N. (semen) p. 12. 18. dog ook Ysl: Saad. F. (granum) p: 7. en H-D: Saat. F. (semen seges).

ZAEYER. m: (Seminator); dus ook A-S. Soedere. M. Matth: XIII. 3. en Marc: IV. 3. en H-D: Säer. M.

ZAEK. f: (res, causa); dus ook F-TH: nih einiga sahha. F. (nullam causam) Tat: p: 190. & 192. en H-D: Sach. F. (res, negotium) en Sache. F. (causa, lis).

ZAK. m: dus ook M-G: Sakkus. M. en H-D: Sack. M. (saccus).

ZALVE. f: dus ook A-S. thaere sealfe. F. (unguenti) Joh: XI. 2. en XII. 3. zie ook Matth: XXVI. 7. en Marc: XIV. 5. en F-TH. thiu salva. F. (unguentum) Will: p: 17. en thinero salbon. F. Will: p: 71. en M-G salbons. F. en H-D: salbe. F.

't ZANGLYKE. n: (Melodia); dus ook F-TH. thaz sangleich. N. (cantilena) Will: p: 126.

ZEDE. f: (mos); dog Ysl: sidur. M. (mos) p: 26. & 28. en H-D: sitt. F.

ZÉÉ. f: (Mare); dus ook A-S. with tha Galileiscean soe. F. Matth: IV. 18. en on tha soe. M. Matth: IV. 18. en Joh: VI. 1. & 17. en Matth: XIII. 1. en thaere sae. F. Matth: VIII. 24. 26. Marc: V. 13. en Joh: VI. 19. en ofer thoere soes muthan (over den Mond der Zee, of aen de andere zijde der Zee) Marc: V. 1. dus neemt ook 't Foemininum, wanneer de Genitivus van een ander Substant: bestiert word, een S agter zig; en daer van ook A-S. Saes weg. Matth: IV. 15. en Saes grund. Matth: XVIII. 6. zie onze 12. Redewiss: §. XL. Wijders in 't H-D: See. F. (Mare, lacus) dog F-TH, in then seo. M. Tat: p: 100. tweemael, en themo selve. M. Tat: p: 47. 97 & 132. hoewel ook in ther seo. F. Tat: p: 229). en wederom Ysl: sioor. M. (mare) p: 24. & 27.

ZÉÉM. m: & n: en F-TH. thes seymes. Will: p: 84. en H-D: seim. M. (melligo).

't ZÉÉR. n: (ulceratio); dus ook Ysl: saar. N. (Vulnus) p: 23.

[p. 466]

ZEET. m: (mansio, sedes); dus ook H-D: Sitz. M. (sedes), dog Ysl: Saete. N. (sedes) p: 19.

ZEGEL. n: (sigillum); dus ook Ysl: Innsigle. N. p: 19. dog H-D: Siegel. M. 't welk afwijkt van 't Latijn, dat hier 't oorspronkelijke is.

ZÉGEN. m: (benedictio); en ZEGE f: (Victoria); dog Ysl: Sigur. M. (Victoria) p: 25, en H-D: Sieg. M. (Victoria) en Segen. M. (benedictio). Ons ZEGE (Victoria) vind men ook Masc: en Faem: bij Melis Stoke's Rijmkronijk.

ZÉNNEP. m: dus ook M-G. Sinaps. M. (Sinapi, n:) en H-D: Senff. M.

ZETEL. m: (Sedile, n:); dus ook M-G: Sitls. M. en H-D: Sessel M. en F-TH. sinemo / & themo Duom-sedali. Tat: p: 194. 195. & thes Sitheles / Will: p: 52. hoewel ook Thaz gesuhete. N. Will: p: 52. en A-S. thoet ytemeste setl. N. Luc: XIV. 9.

† ZICHT. f: (falx); dus ook Ysl: Sigd. F. (falx).

De ZIEKE. m: dus ook A-S. se Seora. M. (de Zieke) Joh: V. 7.

ZIEKTE. f: dus ook M-G. Siukei. F. (infirmitas). en Ysl: Syke. F. p: 32.

ZIEL. f: (Anima); dus ook M-G. Saiwala. F. en A-S. seo Sawl. F. (Vita) Matth: VI. 25. en tha Sawle. F. (animam) Matth: X. 28. zie ook Matth: VI. 25. XII. 18. en Luc: II. 35. En F-TH: thie & mina Sela. F. (acc: sing:) Tat: p: 85. & 150. en, minero selu. F. Tat: p: 131. en H-D: Seel. F. en Ysl: Saal. F.

ZYDE. f: (Latus); dus ook F-TH: sina, & mina Sita. F. (acc: sing:) Tat: p: 207. 226, & 227. en H-D: Seite. F.

ZILVER. n: dus ook M-G. Silubr. N. en F-TH. thaz branda Silver. N. Will: p: 51. en H-D: Silber. N. (Argentum).

ZIN. m: (sensus, mens, animus, affectus, sententia); dus ook F-TH: in minemo Sinne. Will: p: 90. en H-D: Sinne. M. dog Ysl: Sinne. N. (affectus), waer mede overeenkomt onze spreekwijze, In 't zin hebben (in animo habere).

't ZOETE. n: dus ook F-TH. thaz suote. N. Will: p: 66. dog 't F-TH. suoze / voor ons Zoetheid. F. is, neffens de anderen van die soort, Vrouwelijk; dus F-TH. thiu suoze. F.(suavitas) Will: p: 71. & 143. en, mit thero suoze. F. (suavitate) Will: p: 2. dus ook H-D: Süsse / süssigkeit. F.

ZÓLDER. m: & f: (Lacunar, tabulatum, contignatio, vulgò Solarium), dus ook F-TH. mihhilan Solari. M. (acc: sing:) een groote Opperzale. Tat: p: 144. en H-D: Soller. M. (Tabulatum).

[p. 467]

ZOLE. f. dus ook M-G. Sulja. F. (niet N. gelijk 'er misgedrukt is in mijn Tractaetje van De Gemeenschap tusschen 't Gotth: enz.) en H-D: Sole. F. (Solea).

ZOMER. m: (AEstas); dus ook H-D: Sommer. M. dog Ysl: Sumar. N. p: 17.

ZONE, ZOON. m: dus ook M-G. Sunus. M. en F-TH. ther Sun. M. Tat: p: 126. en, then Sun. M. (filium) Tat: p: 52, 84, & 125. zie ook Tat: p: 26. & 52. en A-S. se Sunu. M. (filius) Matth: III. 17. en XI. 27. en thone Sunu. M. (filium) Matth: XI. 27. zie ook Matth: II. 15. En, Ysl: Sonur. M. (filius) p: 25. en H-D: Sohn. M.

ZONNE, ZON. f: dus ook F-TH. thiu sunna. F. (Sol.) Will: p: 9. & 116. en, the sunnun. F. (Solem) Tat: p: 65. en A-S. seo sunne. F. (Sol) Marc: IV. 6. en Math: XXIV. 29. en tha sunne. F. (solem) Luc: IV. 40. &c. en M-G. sunno. F. en H-D: sonne. F.

ZOOP. m: dus ook Ysl: sope. M. (haustus) p: 32. en H-D: suff. M.

ZOUT. n: dus ook M-G. salt. N. en F-TH. thas salz. N. Tat: p: 58. en A-S. thaet sealt. N. Matth: V. 13. en Marc: IX. 50; en Ysl: sallt. N. p: 55. en H-D: saltz. N. (Sal).

ZUCHT. f: (Languor); dus ook M-G. sauhtei. F. en F-TH. fon thero / & thinero suhti. F. Tat: p: 111. & 112. zie ook Tat: p: 54. en Ysl: soott. F. (Morbus) p: 11. 12. en H-D: sucht. F. (Morbus). Ons ZUCHT (desiderium, appetitus) is ook Foemin: dog ons ZUCHT (Gemitus) is Mascul.

ZUSTER. f: dus ook M-G. Swistar. F. en F-TH. unse Suster / so siu. F. Will: p: 157. tweemael En Ysl: Syster. F. p: 11. en H-D: Schwester. F. (Soror).

ZUYDEN. n: dus ook Ysl: Sudur. N. (Meridies) p: 24. dog H-D: Sud. M.

ZWAGER. m: (Affinis, gener, socer); dus ook M-G. Swaihra. M (socer); en A-S. se ... Sweuor. M. Joh: XVIII. 13. en F-TH. Her was Suehur. M. (erat socer) Tat. p: 179. en H-D: Schweher / Schweher-vatter. M. (socer).

ZWAGERINNE. f: (glos, fratria, socrus); dus ook M-G. Swaihro. F. (socrus); en A-S. Simonis sweger.... be hyre. F. (Simons shoonmoeder.... van wegen haer) Marc: I. 30. en F-TH. sina Suigar. F. (ejus socrum) Tat: p: 93.

ZWAMME, ZWAM. m: (Spongia, fungus); dus ook M-G. Swamms. M. (Spongia); en H-D: Schwamm. M. (spongia). Dog Moonen zet ZWAM, f: zie zijn Nederd: Spraekkunst p: 71.

[p. 468]

ZWAVEL. f: dus ook M-G. Swibla. F. of M. (Sulphur) Luc: XVII. 29. en H-D: Schwefel / schwebel. M. Ons ZWAVEL, Faem: bij Vondel, Staten-Bijbel, en van Heulen, dog Neutr: bij Moonen.

ZWÉÉRD. n: dus ook A-S. thin swurd. N. (acc: sing:) Matth: XXVI. 52. en Joh: XVIII. 11. en Ysl: sverd. N. p: 12. en H-D: scherdt. N. (gladius).

ZWYN. n: dus ook M-G. swein N. en H-D: schwein. N. (Porcus).

1713 9/m.