Logo DBNL
De dagboeken van Wim Kan 1957-1968. De radiojaren (1988)

De dagboeken van Wim Kan 1957-1968. De radiojaren

(1988)–Wim Kan–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

1963

Dit jaar een oudejaarsconference heeft geen enkele zin, geeft Wim Kan in het voorjaar aan, tenzij er een nieuwe regering komt. En die komt er: het kabinet-Marijnen. In de tussentijdse verkiezingen belandt boer Koekoek met drie zetels in de Tweede Kamer. ƒ 85, - schoon wordt een begrip, evenals het verschijnsel koppelbazen. Bij de ptt wachten honderdduizend gegadigden op hun telefoonaansluiting. Nederland geeft Elten en Tudderen terug aan de Duitsers en Coen Moulijn kan voor tweeëneenhalve ton gaan voetballen bij Roma. Amsterdam wil een operagebouw neerzetten. Kosten vierentwintig miljoen. De woningzoekenden kunnen het nog wel even uitzingen. In de strengste winter sinds 1930, waarbij vijftienduizend auto's over het ijs van de Gouwzee rijden, vindt Wim Kan de tijdelijke rust in Zwitserland. Maar in februari moet Kan met een gelegenheidsprogramma waaraan ook Corry Vonk, Nelly Frijda, Jenny Arean, Annelies Bouma en Eva Gosler meedoen, een maand lang op tournee voor het honderdjarig bestaan van de Nationale Levensverzekeringsmaatschappij. ‘Hale voor de Nationale’. Na nog een aantal personeelsavonden met afgewisseld Cilli Wang, Fred Kaps of Bueno de Mesquita als gast, wordt op 13 maart ‘Herexamen’ in zijn oorspronkelijke bezetting hervat. Op 31 mei vindt dan in het Kurhaus in Scheveningen voor het personeel van de vpro de 498ste en laatste voorstelling van dit succesvolle programma plaats. Willem O. Duys is nog steeds de grote man achter het Grand Gala du Disque en weet Kan tot een optreden over te halen. Het festijn op de 12de oktober staat bol van de grote sterren. Godfried Bomans schuttert met Marlene Dietrich en Wim Sonneveld lanceert er zijn Frater Venantius. Op 9 november vindt de eerste uitzending plaats van het satirische televisieprogramma ‘Zo is het toevallig ...’. Vanuit Zwitserland bereidt Kan zich minutieus voor op de oudejaarsconference, maar komt in tijdnood als hij geveld wordt door een kaakontsteking. Kan aarzelt, wil van zijn vetorecht gebruik maken, maar het lukt hem toch weer: ‘Twaalf miljoen oliebollen op aardgas’.

Zaterdag 5 januari. Avond 23.05 uur

Denk morgenavond naar Langwies te gaan, maar ik ben de treinkaartjes kwijt. Om 10.00 uur vanmorgen naar Amsterdam. Lift gegeven aan drie meisjes die zwart en vol toekomst langs de weg stonden bij het motel van Arnhem. Gingen meedoen aan anti-A-bom-mars in Amsterdam. Begrepen al direct dat wij wij waren. Zei er één: De wereld is niet vergaan dit jaar, maar er wordt aan gewerkt. Lange gesprekken over communisme, pacifisme, dienstweigeraars, schuilen tegen de A-bommen. Ol inviteerde ze alledrie voor voorstelling in Wageningen. Ze kenden ook ‘De vader zegt: wat ga je doen’. Vermoedelijk hadden hun vaders dat vanmorgen wel gedacht en misschien zelfs gezegd. Daar gingen ze, met hun drieën, de zwarte capen om, zwarte kousen, zwarte pumps, open en ongeschikt voor vieze stadsplassen. Waarheen? De vrede achterna! Jawel. Nou ja.

Dinsdag 8 januari. Avond 18.20 uur. Benedenhuisje Langwies

Uniek! Châlet een droom. Vanmorgen wat geklooid. Om 13.15 uur met Ol naar Arosa. Ol boodschappen, ik ijsbaan. Ging werkelijk leuk, dacht ik. Laag over de baan, diep in de knieën. Het lijkt beslist af en toe op schaatsen. Samen als twee hemelgangers in treintje met lichtjes op naar huis over het viaduct. Dikke nevel. Langzaam als rasechte inwoners naar boven gelopen. Kwamen Herr Pfarrer nog tegen. Even geplaudert op de mistige weg. In verkwikkende stilte naar huis gelopen. Eeuwigheidsgevoel gemengd met nu.

Zondag 13 januari 19.10 uur

Ol plaatst dampende, koperen schotels op de tafel. De luiken zijn sinds 18.00 uur gesloten. Het kwik in de thermometer is zoek. Het vriest 22 graden. Schepte vanmorgen anderhalf uur sneeuw. Wandelde boven ons châlet ijskoud naar boven. Weg naar Seta op. Zag een ree in de zon op vijftig meter. Sprong pas weg toen ik doorliep.

Dinsdag 29 januari. Thuis in Kudelstaart

12.00 uur in Holland en daar gingen we weer. Jenny Arean, na ruim een maand doorbetaalde vakantie, wil 1 februari naar Hamburg voor de televisie. Met Albert Mol. Ach, zeg maar ja, zegt Ol. Ol

wordt door Albert van Dalsum gevraagd of ze de jongensrol in ‘Uitkomst’ van Heijermans wil spelen onder zijn regie in het Holland Festival in juni. Jan in ‘Uitkomst’ is tien jaar oud. Ol is nu eenenzestig!!! Maar Ol denkt er niet over. Of ze dan de Zwaan zou willen spelen, maar Ol denkt er niet over. Trouwens in juni maken we een tournee voor de Rotterdamse tram.

Woensdag 13 februari. Ochtend bijna 10.00 uur. In hotel De Oude Geul, Gulpen, kamer 18

Ssst, het sneeuwt. Voornaamste zorg hier het naderende carnaval. Winkels vol maskers. Vreemd en ver van jezelf vandaan. Voorstelling Nationale voor mij topavond, voor de anderen, Fred Kaps inbegrepen, beslist niet. Al onze ‘meiskes’ na de pauze op de eerste rij in de zaal. Annelies, Jenny, Eva, Nelly en haar vriendin. Ze lachten en reageerden luid en hartelijk. Hadden het, bleek na afloop, geweldig gevonden. Leren ervan? Beslist niet. Het is net, vind ik, of je naar een violist zou gaan zitten kijken en dan zou denken: misschien leer ik dan wel viool spelen. In de sneeuw om 23.00 uur weer terug naar Gulpen. Meneer Van Liempt reed met ons mee. Beetje stil vinden we hem de laatste tijd. Ziet er soms slecht uit. Zorgen? Ru ook vol zorgen. Maar weer andere, denk ik. Informeerde wel tien keer of de pauze nu niet afgebeld moest worden. Heeft nog maar één belang: terug naar huis. Wat een illusies gingen er al niet verloren in 's mensen leven! Conservatoriumopleiding, verliefd op Marietje, getrouwd, twee leuke dochters, verliefd op andere meisjes, tenslotte weg van Marietje en nu met die vreselijke Sant en dat kind en tot over zijn oren in de financiële zorgen en nergens een soort horizon... en dan maar elke avond achter die piano om de wandelclub te begeleiden. Leven!

Zondag 17 februari. Ochtend bij 8.30 uur. Keuken Kudelstaart

Gisteravond weer eens in... Bellevue Amsterdam gespeeld. Wat een sfeer. Hele begintijd kwam weer naar boven. Sfeer van de feestavond in het feestgebouw. De zieligheid. Het absolute nulpunt. Heineken had deze avond voor zijn personeel. ƒ 4000, - bracht het op. We deden ze vroeger, zelfs na de oorlog, voor rond ƒ 1000, -. Enfin, met alle beste beentjes voor gingen we met de hakken over de sloot. Werkte zelfs pl.m. vijftig minuten. Veel over Heineken bier

en de film die ‘meneer Alfred’ samen met Fons Rademakers gaat maken (gemaakt heeft). Ging zelf van 20.15-21.30 uur naar De la Mar, waar boeiende eenakter van Pinter ging: ‘De Collectie’ met Guus Hermus, Gerard Hartkamp, Bob Dekker en Maxim Hamel. Het boeide me enorm. Was eindelijk weer eens bezeten van toneel! Wist weer waarom ik destijds naar het toneel wilde.

Zondag 3 maart. Avond 24.25 uur. Bij haardvuur

Terug van Zizi Jeanmaire in Carré. Ach, ze kan veel en ze heeft mooie benen, een lekkere persoonlijkheid, gevuld, vol van haar vak en van de liefde. Maar zo machtig interessant was het nou ook weer niet. Leerzaam meer. Hoogtepunten: liedje met die man samen. ‘Je moet niet huilen’ (‘On ne pleure pas’) en ‘Ma true en plumes’. Prima ballet stond erachter. Carré applaudisseert, stond. Zoals het ook stond voor Josephine Baker destijds, alweer lang geleden. Zoals ze zullen staan als Toon in december komt. Zoals... enfin ga maar door. De roem is kort. En altijd zal er een volgende zijn. ‘Ik wil een ster zijn...’ Ja, maar wat doe je dan daarna!

Zaterdag 9 maart

Belde Hofman en Meerburg op om Nelly Frijda-Wiegel warm aan te bevelen voor de rol van Nancy in de musical ‘Oliver’. Mag voor-auditie maken. Hopen Hofman-leveranciers te worden. Meneer Van Liempt zag er niet zo veel in. Kan aandeel krijgen in de onderneming, maar zal het vermoedelijk niet doen.

Zondag 10 maart. Avond 21.15 uur. Wildwal

Liep van 17.30-18.15 uur door het bos. Veertig wilde zwijnen tegenover de voederplaats. Daarna één hert. Prachtig, galoppeerde over de weg. Toen liep het een heuvel op. Bleef tweemaal staan en loste zich op in de bomen zelf. Echt een hert. Een sfeer die nergens is. De mensen gaan op zo'n dag op visite bij elkaar. Ik niet. Dit is het enige wat waarde heeft. Die stilte, die kledderige weg, dat bos in de verte. En nergens mensen, want je kan er met de auto niet komen...

Dinsdag 12 maart. Ochtend 11.00 uur. Bedstee Wildwal

Regen tegen de ramen. Gezellig. Zondag hele dag gewerkt aan eigen nieuwe liedje voor vanavond voorstelling Roosendaal, maar eigenlijk maandagmorgen alles weer veranderd. Om 12.30 uur naar Amsterdam en repetitie in De la Mar, waar Henk Elsink stond te flodderen met zijn tekst en René [Frank] slungelachtig niks voorstelde en waar Jacco (Sacco zoals Mary zegt) nog minder kon dan vóór zijn twee maanden vakantie. Met Ru en meneer Van Liempt mijn nummer gerepeteerd. Veel nieuwe dingen. Rietje was er ook, huilde tegen Corry aan. Er schijnt nu al geen geld meer te komen. Enfin, de gewone tragedie.

Woensdag 13 maart. Middag 14.45 uur. Kleine Wildwal

Historische datum! Eenentwintig jaar geleden verliet ik Ol en kuste haar in Bandoeng 's morgens om 7.00 uur gedag. Drie jaar en acht maanden later, 8 november 1945, kuste ik haar weer. In Bangkok.

Gisteren 318 km gereden en in Roosendaal een halve première gegeven. Nieuwe liedjes. Veel nieuwe grapjes ook nog. 23.00 uur afgelopen. Precies één uur conference. Da's goed. Niet meer zo lang maken (bis). Na afloop stond de kleine brandweerman in onze kleedkamer allerliefst een liedje te zingen. Tekst en muziek van de brandweerman zelf. Aandoenlijk. Maar we wilden weg. Ik voelde me doodmoe en grieperig. Veel leuke meisjes. Veel handtekeningen. Ovationeel applaus op het slot. Veel lach. En dan te bedenken dat we hier acht jaar geleden met de ‘Kat van huis’ de soep ingingen. De televisie heeft de onderontwikkelde gebieden geopend!

Dinsdag 26 maart. Avond. Rotterdam-Zuid

Hele middag debat in de Tweede Kamer op de tv gezien. Dat is toch weer een voordeel van de zuilen. De commerciële tv had dit vast niet uitgezonden. Schreef in de auto van Rheden naar Rotterdam de laatste ‘Jan’-versie:

 
O Jan! O arme Jan!
 
Nou ligt het hele plan
 
van commerciële televisie in de ijskast man!
 
Daar blijft het liggen dus
 
tot aan Sint Juttemus
 
We zijn weer blij gemaakt als altijd met een dooie mus.
 
Refrein:
 
Jammer Jan! Jammer Jan!
 
van je luchtkastelen
 
Haast was je de historie in
 
als Jan de commerciële!

Vanavond met daverend succes gezongen.

Donderdag 28 maart. Ochtend 13.00 uur. Werkhuisje Kudelstaart

Een belangrijk aandeel in ons succes hebben de bloemen die aan het slot ‘overhandigd’ worden door een geüniformeerde suppoost. Aan de bloemen hangt vaak een kaartje waarop staat ‘met veel dank voor de onvergetelijke avond’. Vaak zijn deze bloemen 's middags al besteld en is het kaartje enkele uren voor de ‘onvergetelijke avond’ geschreven...

Dinsdag 2 april. Middag 14.30 uur. Hotel Braams, Gieten, kamer 10

In Delfzijl gespeeld. Oude kerk, waarvan zeven jaar geleden schouwburg werd gemaakt. De kansel is nu het balkon. Wenteltrap erheen. Burgemeester Goldberg had de gemeenteraad niet gekend in belangrijke beslissingen. Ik zei: Er komt hier een nieuwe schouwburg, heeft de burgemeester me verteld. Ja, de raad weet het nog niet, maar... Verder hoefde niet. Het gelach leek eindeloos! Hele sfeer van voorstelling bleef uitbundig. Twee schijnwerpers staken één uur lang mijn ogen uit. Verblindend. Kon de spiekborden niet meer lezen. Duizelig. Een gevoel van in de war te zullen raken. Gebeurde niet. Groot succes voor allen. Drie aardige handtekeningenmeisjes. Eén met een rood jongenshoofdje. Erg leuk. Meneer Van Liempt zorgde dat ze toch nog de voorstelling konden zien. Na afloop kwamen ze bedanken. Niet alleen lief, maar ook leuk en beleefd. Zeldzaamheid.

Woensdag 3 april. Ochtend bijna 11.00 uur. Kleine Wildwal

Wazig weer. Vannacht beiden het zuur. Rennies. Sliepen tot 10.15 uur. Ol nu weer helemaal de oude. Ik dood- en doodmoe. Ineens. In Kampen begonnen. Weet niet wat het is. Moesten gisteren in Gie-

ten om 16.15 uur hotelkamer af. Reden toen maar vast naar Kampen. Dat is te vroeg. Van 15.30-21.30 uur, als ik dan eindelijk op moet, hang je dan maar of loop je langs de IJssel. Kampen, vroom, vol poorten en kerken, onverdraagzaam, stijf. Het enige losse is die IJssel die rustig en breed van opvatting voorbijstroomt. Hoe kunnen mensen zo bekrompen zijn aan zo'n brede rivier? Tijdens mijn optreden goed te merken. Begon goed. Sommige mensen zeggen Kampen moeilijk te vinden. Da's onzin. Je zakt de IJssel af, je ziet zevenentwintig kerken en één ziekenhuis en dat is Kampen. Daarna werd het minder en minder tot het bij de ‘Beertjes’ werd van ‘bent u daar nog?’ Bij De Gaulle en Euromarkt kwam het weer bij. Dr. Berghuis, burgemeester van Kampen, had twee jaar geleden gezegd: ‘Lijmen Jan’ was gezagsondermijnend! Nu zei ik dat dat wel was gezegd destijds, maar dat het helaas niet waar was gebleken. Verdeeld applaus...! Nu werden de meningen pas goed verdeeld. Tot slot stonden de gelovigen dan toch te klappen. Dit is een enerverend vak. Je moet er innerlijk en uiterlijk (geestelijk en lichamelijk) sterk voor zijn. Ik ben dat niet. Ik ben zo gauw moe. Zoals nu. Zo erg moe van binnen...

Vrijdag 5 april. Middag 15.30 uur. Kleine Wildwal

Belde met Wim Sonneveld vanmorgen. Komt in mei eens praten. Zegt dat Toon Hermans huis heeft gekocht in Zwitserland. Zou zich hier hebben laten uitschrijven. nv in Zwitserland opgericht(?). Moeten wij ook doen (zegt Wim Sonneveld). Gisteren Zeist. Mooi succes. Kwam, dacht ik, door weglating van de ‘Beertjes’ die laatste tijd steeds een inzinking veroorzaakten. Vreemd. Een kuil in het programma. De berenkuil! Evenwicht daar verstoord? 'k Weet niet. Je zoekt en je zoekt steeds opnieuw, ook als je net denkt ik ben d'r. Je bent er nooit.

Vrijdag 12 april. Goede-Vrijdagavond 23.25 uur. Kleine Wildwal

Verschil tussen Ol en mij. Ik weet niets zeker, maar ik weet zeker dat ik niets zeker weet. Ol weet ook niets zeker, maar denkt dat ze alles zeker weet. Ze gaat nu slapen. Heeft paar maal geniest, in ogen gewreven en gehoest. Nu haalt ze regelmatig adem. Gisteravond samen in gloedvolle avondzon dwars door het bos naar Apeldoorn gereden. Om 19.00 uur Ol daar in Tivoli gedropt. Extra

repetitie, want Eva ziek. Alleen doorgereden naar Uddelermeer. Alles daar grandioos verpest. Hekken en prikkeldraad en palen vol onzin om de laatste natuurrestjes. Verboden zus en verboden zo. Wandelde naar ‘open’ heide. Om 20.45 uur weer in theater. Garderobemeisjes vroegen foto's. Boven mijn bed, onder mijn kussen, zeiden ze. Beetje flirterig. Voorstelling wel leuk. Was zelf erg geïnspireerd. Eindelijk dan weer eens. Dacht daardoor dat alles fijn ging. Wisselwerking? Misschien was er tussen de laatste voorstellingen in wezen helemaal geen verschil, ben ik de enige die dat denkt. Voor dit vak moet je toch moreel ijzersterk zijn. Ben telkens van de hemel in de put en omgekeerd. Ben af en toe op het toneel zo bang, bang om niets meer te kunnen. Denk dan zoals bijvoorbeeld in Kampen dat de zaal vijandig is. Blijkt later, prachtige kritiek! Allemaal verbeelding geweest. Gek hè!

Woensdag 17 april. Ochtend 8.45 uur. Kudelstaart

Ben nu weer elke avond doodmoe als het doek valt. Ga me steeds meer inspannen. Maak me daarover wel eens zorgen. Ook over dat telkens even terugkerende black-out-gevoel. Minstens één keer per avond. Weet niet of dat de 446ste voorstelling is of mijn 52ste jaar. Werd (even) kwaad toen Ol terug in de auto zei dat ik er bij ‘Katootje’ uit was. Schrik daar dan van... oud? Op!

Donderdag 18 april. Middag 14.00 uur. Kleine Wildwal

Gisteren Deurne. Speelden niet in gebouw Rust Roest zoals was gezegd, maar in Bio Vink. Veel verwarring. Geen hulp. Toneelmeester had overdag ‘natuurlijk’ ander werk, zei directeur Vink. Kwam om 19.15 uur. Was nog boos dat wij daar beetje boos om waren. Koud in kleedkamers. Bij black-out boven sloeg alles beneden ook stikdonker. Vleugel stond als enorme sta-in-de-weg op ontzaglijk podium linksvoor het toneel. Moesten zodoende op het kleine toneeltje alles rechtsvoor spelen. Kostuumkisten stonden in de regen. Vrachtauto mocht niet voor theater parkeren. Nadat ik het hele gebouw in openingsconference beetje belachelijk had gemaakt, was er na afloop van de Vinken (vier vooraf) niet één vogeltje meer te zien.

Vrijdag 26 april 14.00 uur. Koepeltje Carolien

Al vier dagen gevochten met Kunstkring De Stem in Utrecht. Zwaar! Doodmoe. Een stelletje heel domme welwillenden. Volgens Ru zitten ze te breien bij de guillotine. Dacht gisteravond hele avond dat ik het aan mijn hart had. Maar na afloop was het ineens weg. Nu begint het weer, maar lijkt nu zenuwpijn in schouder die doortrekt tot pink aan toe. Heb alle cadeaus voor 28 april nu in huis.

Maandag 20 mei. Ochtend 9.15 uur. Wildwal

In de zon op de ligstoel bij de vijver naast de vogels in de Wildwal. Nu moet ik eerst schakelen, overschakelen naar gedachteloos genieten. Was ik toch al van plan, maar sinds gisteravond (Enschede, 700 mensen die goed reageerden), sinds Rinus Ferdinandusse op tv, denk ik steeds: Hou ermee op! Hou er op deze manier althans mee op!!! Ik zag in de sociëteit waar niemand was, samen met meneer Van Liempt, dat studentencabaret politiek leuk doen. Vond het ineens allemaal ontzettend plat, vervelend, voor de hand liggend. Drie kwartier lang: Luns, De Quay, Suurhoff, Koekoek, Visser, kvp, pvda, chu etc. etc. Vreselijk. Pijlloos (of peilloos?). Ferdinandusse, een morsig figuur zonder dictie, zonder plastiek, met steeds weer die knipsels in zijn hand. Voortdurend dacht ik: Zo ben jij ook. Hou ermee op. Ga iets anders doen. Ik dacht aan die enkele brieven die ze mij geschreven hebben. Geneert u zich niet dat u met zoiets uw brood verdient? Dat deed ik dan ineens. Er zijn te veel loltrappers gekomen op dat vreselijke ding, op die televisie. Ik wil heel iets anders gaan doen, als ik dat nog kan. Stond één uur en tien minuten op toneel en dacht steeds: Nou ben ik net die vreselijke Ferdinandusse. Dat was een erge gedachte.

Maandag 3 juni. Avond Tweede Pinksterdag 22.45 uur. Kudelstaart

De paus was alle dagen aan het sterven. De mededelingen over zijn ziekte (kanker?) vind ik onzedelijk. (Hij sluimert, is buiten bewustzijn, is weer bij, zegent zijn familie, lijdt zoveel pijn.) Nu net horen wij dat hij dood is. 20.11 uur gestorven. Zielig. Zou hij nu weten dat het allemaal niet waar was?

Woensdag 19 juni. Ochtend 8.45 uur. In de keuken

Storm. Woest is de Westeinder. Gisteravond in Marcanti eindelijk dan eerste voorstelling voor de Rotterdamse Bank die misschien aan een echte voorstelling deed denken! Van 19.30-21.00 uur met Willem O. Duys en meneer Van Liempt in Marcanti gepraat over de ƒ 40 000, - avond (12 oktober). Duys had het getekende contract daarvoor bij zich. Vermoedelijk het hoogste bedrag dat ooit aan een Nederlandse artiest werd aangeboden voor een half uur optreden. Ik tekende het contract echter niet, nog niet.

Zaterdag 22 juni. Ochtend 11.10 uur. Kleine Wildwal

Vannacht om 1.10 uur uit Groningen gekomen. Drukke, ‘besluitvolle’ dagen achter de rug. Neen, zei ik! ‘Ze’ wilden dat ik 12 oktober op het Grand Gala du Disque: 1. Zou optreden met een half uur nieuw repertoire, geïnspireerd door en afgestemd op die avond. 2. Terwijl de koninklijke familie onder mijn neus zou zitten. 3. Met een rechtstreekse tv-uitzending. 4. Met een rechtstreekse radiouitzending. 5. Terwijl een bandopname de stof zou opleveren voor een 45-toerenplaatje. 6. En dat alles in een van de moeilijkste zalen van Nederland! Geen tv, had ik al gezegd, maar vara boos en zei: Als W.K. geen tv wil, zenden wij het eerste deel van de avond niet uit! Daardoor Willem de Disque en heer J. van Praag eergisteren in paniek in Haarlemse schouwburg. Voorstel van mij: geen pauzenummer zijn, maar ik open de avond om 20.00 uur, dan kàn er nog geen tv zijn!

Om 15.15 uur naar Groningen gereden. Wegen als volgestopte worsten. Een optimist verklaarde vanmorgen in de krant: Over acht (!) jaar is het verkeer één chaos. Had zeker vanochtend niet uit het raam gekeken! Op mooie dagen willen drie miljoen Nederlanders straks naar buiten. Er is geen ‘buiten’! Het Nederlandse volk zal de komende jaren zijn recreatieterrein voornamelijk in bed moeten zoeken. Geen direct onaantrekkelijke gedachte, maar het einde van de bevolkingsaanwas komt daarmee nog niet in zicht. Moeilijke voorstelling. Vanavond vrij, morgen ook. Mag ook wel. Denk erover om Ru van Veen maar af te koppelen. Ook voor Grand Gala Du Disque, oudejaarsplaatje en boekenweek. Kinderstoeltje achterin de auto... Dat is niet goed. De oude Ru van vroeger krijg je nooit meer terug...

Zondag 23 juni. Avond 23.15 uur. Kleine Wildwal

Gingen om 17.00 uur naar Steeg, alwaar Tini en Simon tevreden op IJssel zaten te kijken. Schrokken niet eens dat wij kwamen. Hebben daar een kamer. Ol zegt ‘niet ingericht’. Alleen een tweepersoonsbed en voor twintig personen flessen! Waren heel lief en hartelijk. Ik zei: Ik wil liever gewoon thuis eten (en dat mocht!). Tini is lief en vol begrip. Dacht wel hoe snel alle glorie vergaat en verglijdt, als je de roemrijkste personen van te dichtbij leert kennen. (Als je met Sinterklaas samen gaat zwemmen, blijft er niet veel van over. De mijter in het gras, de staf rechtop in de kleibodem bij de rivier.) Er was een tijd dat ik geen vijf minuten met Simon kon praten zonder te schateren! Dat is nu wel voorbij. Er waren tijden dat Simon het programma Meester abc vijfmaal of zo kwam zien. Nu ken je elkaar. Nu weet je van het water ongeveer hoe diep het is en hoe ver het met moeite kan komen. Je kent elkaars beplanting, de begrenzing en de mogelijkheden. Denk aan Seth die twintig avonden achter elkaar kwam kijken. Nu niet meer. Ik sla de Kronkels over het café over. Hij hoeft mij niet meer te zien. En toch waardeer je elkaar, maar je weet met hoeveel moeite en zorg dat alles tot stand komt. Hoe je erover piekert. Ik zei: Ik doe de boekenweek als jij meedoet. Hij doet mee.

Vrijdag 28 juni. Middag 15.45 uur. Werkhuisje Westeinder

Tot nu toe sfeerloze feestdag. Gaven elkaar kleine geschenken in bed. Moesten snel opstaan. Veel telefoongedoe. Alle nummers chronisch onbereikbaar. Toen Mattijsen met [zoon] Johan, die de boel van ‘Herexamen’ kwam brengen. Ging zelf meteen weer verder met stukje voor Telegraaf. Schreef het gisteren af. Meneer Van Liempt bracht het heden aan Henk van der Meyden die zei: De Quay komt terug (De Kort formatieopdracht teruggegeven). Maak s.v.p. nog even stukje over terugkeer De Quay. Waarom ik dat dan ook nog weer doe is mezelf niet duidelijk. Daar ging toen de hele morgen en stukje middag mee been. Toen wilden de Mattijsens varen en de tuinman moest nu hals over kop nog riet gaan maaien. Onrustig op 't landgoed.

Laatste avond gisteren in Rotterdam-Zuid een geheel onverwacht succes. Kochten te elfder ure een mooie kamerjas voor Ru van Veen die enorm insloeg. Hij had voor ons echt leuke cadeautjes bij zich.

Toch een heel apart figuur, deze man met de vele vrouwen, kinderen en moeilijkheden. Hadden een afschuwelijk figuur geslagen, als we niets voor hem hadden gehad. Nu was situatie toch al vreemd genoeg. Gingen na tien jaar samenwerken eigenlijk heel vaag uiteen, handenschuddend, dom lachend en iets roepend van ‘we houden nog wel contact’. Toen was het voorbij. Weet niet wat er nu gebeuren gaat! Zo eindigde dan ‘Herexamen’, twee jaar na de dag dat we de lezing hadden en Sant tussen Ru en Rietje in ging zitten, zwanger en wel. Een heel boek zou je over die twee jaar kunnen schrijven... Innig afscheid van Jenny. Viel me tweemaal om de hals. Werd beetje boosachtig, toen ik zei: We zien elkaar nog wel weer eens. ‘Ach daar komt nooit iets van,’ riep ze. ‘Voor mij is het zo'n ontzettend afscheid, want ik ben hier toch drie jaar geleden begonnen.’ Erg blond stond ze in haar zwarte strakke trui tegen de witte muur van de gang...

Vrijdag 5 juli. Avond 23.35 uur. Kleine Wildwal

Terug van vara-diner in Loenen met heer Broeksz en Arie. Oudejaar vormde de hoofdschotel. Overeengekomen: in principe ‘ja’ gezegd. Definitieve beslissing 15 november. Krijg nog te horen wat vara-tv, dus Rinus Ferdinandusse, tot 31 december gaat doen aan politiek cabaret. Meneer Van Liempt zal salaris uitmaken. Overeenstemming dus in principe; met geen boosheid (wel verdriet), als ik om welke reden dan ook toch nog ‘neen’ zou zeggen. Geen uitzending nu van Grand Gala du Disque. Houden oudejaarsavond als enige uitzending van dit hele jaar. Maar wat is er die avond op tv? Weet niemand. Da's de vijand.

Donderdag 18 juli. Ochtend 8.15 uur. In bed Langwies

Gisteren woeste wandeling door hertengebied bij Peist. Doodse stilte. Letterlijk niemand tegengekomen. Wie hoog aanhoudt komt op een pad. Wie te laag blijft loopt vast tegen steile afgronden. Tenslotte bij brug uitgekomen. Toch klets- en kliedernat. Geen ree, geen hert. Geen koeien zelfs. Uitzonderlijke, langgezochte eenzaamheid. Nu komt er heerlijk leven (tot nu toe) van eindelijk eens tot jezelf komen. Even geen gelazer. Hoe lang vind ik dit prettig?

Zaterdag 31 augustus. Hotel Coma d'Oro, Lugano

Gisteren om 16.09 uur trein uit Zürich met meneer Van Liempt en Willem O. Duys. Had alleen een envelop bij zich met repertoire, geen koffer, geen jas, niets. Toch een mooi figuur. In tuin van hotel vergaderd. Grammofoonplaatje gaat door. vara-uitzending misschien zelfs ook. Zie er nu wel erg tegen op. Aten in orthodoxe eetzaal een orthodox menu. Om 23.00 uur wij naar bed. Van Liempt met Willem O. Duys nog wat op pad naar speelzaal. Vanochtend W.O. Duys alweer weg (in envelop). Wij meneer Van Liempt 9.23 uur op tee-trein gezet. Daarna, wat gaan we nou doen?

Dinsdag 10 september 16.15 uur. In tuin Kleine Wildwal

De keet is weer begonnen. Kan er niet tegenop. Toon kwam vier nieuwe nummers voor Ol voorlezen. Keurig manuscriptje, alles op de band gezet. Het ontroerde me gewoon. Geweldig mooie, geestige, dichterlijke nummers. In een wereld waarin niemand haast zo maar iets voor iemand doet, zit je je te verbazen over zo'n gebaar. Was wel jaloers op creativiteit. Ru van Veen meldde per brief aan meneer Van Liempt dat hij mij graag zal begeleiden op het ‘Grand’. Van Kees Stip... niets vernomen. Aten gisteren met meneer Van Liempt bij de Gebraden Haantjes. Had geen honger en geen dorst en geen zin meer in het geheel. Het net is alweer dicht. Het jachtige gevoel, geen tijd voor iets, begonnen. Gevoel van dit kan ik niet. Heb ik nooit gekund. Debakel. Nou ja. Het zal toch nog wel een tijdje moeten. Het heilige moeten. Cruys Voorbergh hoeft niet meer. Die werd gisteren gecremeerd.

Dinsdag 17 september. Ochtend 8.15 uur. Nog steeds op Kleine Wildwal

Ben nu al een hele week aan het werk voor Grand Gala. Schreef ‘Serenade aan Anneke Grönloh’ en ‘Ik heb geen Edison gekregen’. Doe niet veel anders dan weer veranderen (verbeteren?) wat ik de vorige dag schreef. Vind niets leuk (genoeg). Grote inzinkingen en zeer korte oplevingen. Machteloos gevoel. Ellende van zoveel jaar geleden keert terug. Kan dan nergens meer van genieten, kan het ook niet loslaten, denk tenslotte aan niets anders meer en verknoei mijn leven... Kribbig. Ol wil steeds uit de buurt blijven en zit lief en

geduldig te lezen in een hoekje van de donkere kamer. Ben erg alleen en zonder klankbord.

Zaterdag 21 september 23.30 uur. Kudelstaart op canapé

Prachtige avond. Bladstil. Vannacht om 3.00 uur wakker geworden. Liggen tobben. Om 3.30 uur opgestaan en drie regels opgeschreven van entreeliedje Grand Gala. Om 6.00 uur weer in bed en tot 8.30 uur geslapen. Snel naar werkhuisje. Om 11.00 uur besloten Ru ter repetitie te vragen om 14.00 uur. Later verzet naar 15.00 uur. Toen naar 16.00 uur. Als ik dat besluit niet genomen had, had ik vanavond geen vertrouwen meer gehad en, wat erger was geweest, ook geen entreeliedje. Maakte het hoofdzakelijk vannacht en heden slot op de repetitie. Ru werkte (eindelijk weer) geïnspireerd. Oordeelde snel en, naar ik dacht, goed. Maakte in tien dagen... drie liedjes. Tevreden? 'k Wee nie.

Maandag 23 september. Avond 23.00 uur

Korte dag. Ging om 10.00 uur het kleine kamertje in om met Ru te repeteren. Om 13.40 uur kwam Willem O. Duys, juist toen Ru en ik ophielden met repeteren. Had tevoren al mijn conferences voor hem ‘opgezegd’ en tot slot een stukje verteld en voorgelezen van mijn stilteliedje. Heel vaag nog. Ru eerst niet zo enthousiast, daarna steeds meer. Hij weg met Duys. Had blijkbaar beloofd eens met hem piano te spelen. Ging gisteravond in de stille herfst nog even met liedje in schemerdonker in mijn werkhuisje zitten. Er kwamen wat losse woorden en regeltjes, meer niet. Kon vannacht urenlang niet slapen wegens Grand-Gala-koorts. De hoes van de plaat wordt wel leuk. Er zijn er al 47 000 besteld zei Willem op de eerste dag dat de post binnenkwam. Verder nieuws. Sant verwacht tweede kind. Ol belde zaterdag met Marietje. Huwelijkssituatie vrijwel hopeloos. Tijdens mijn ‘Ru-unies’ wordt de naam Sant nooit genoemd. Een soort ongeschreven wet.

Vrijdag 27 september 23.45 uur. Kudelstaart

Ol slaapt bijna, roept nu net: ‘Muis, ga je niet naar bed.’ Nee, ik zit nog even iets te schrijven, laat nou maar. Ja, maar je wordt zo moe, hè (nog een keer dat laatste zinnetje). Laat nou maar, ik ben nou even bezig.

De herfst heerst buiten. Ach, niets zie ik er sinds twee dagen meer in. Ben moe, kribbig, down, gejaagd. Repeteerde met Ru liedjes, maar vooral conferences. Werkte toen van 14.00-16.00 uur aan de conference, ging daarna naar Den Haag om bij meneer Van Liempt weer verder te prutsen. Vervelend, saai klotegedoe. Vreselijk. Kees Stip vervelend, zijn grapjes matig. Wilde over augustus ook ƒ 500, -, want de ene keer viel het wel eens beter uit dan de andere keer! Thuisgekomen was het vlees, vanmorgen om 9.30 uur besteld, niet bezorgd (we hebben geen knecht!) en de aardappels waren niet geschild en alle kabouters op het kaboutereiland lagen om. Enfin, echt weer de wereld van de a.s. tien procent loonsverhoging.

Zondag 29 september. Middag 15.30 uur. Thuis

Doodmoe. Gisteren in mijn gevoel een ongekend succes. Mede ontstaan door: Leiden sfeervolle schouwburg, uniek georganiseerd publiek. Sfeer van het is een repetitie, het is een grammofoonplaatopname. Het is reuze moeilijk voor Kan, wees lief voor hem, eet hem maar op. Willem O. Duys leidde beide voorstellingen in en beide waren (dacht ik) daverende successen(?). De eerste duurde 44, de tweede 60 minuten.

Denken aan: Na drie maanden niet spelen komt stem bij kamerrepetities niet voldoende los. Je moet laatste drie repetities ergens in een zaaltje doen. Conferences kun je niet lang genoeg voorbereiden. Veel met meneer Van Liempt, Ru en Tuf1 erover praten. Al pratend ontstaat veel. Leiden prachtig klankbord, misschien zelfs te mooi.

Maandag 30 september. Ochtend 8.45 uur. Nog in de keuken

Zwaar geslapen. Ver weg geweest. Doodmoe als van een lange ziekte. Gisteren tot niets gekomen. In werkhuisje nog weer in slaap gevallen. Om 15.45 uur naar Leiden. Daar premieplaatje in elkaar gezet. Wonderlijk, technisch spel met de schaar. Aarzelingen, versprekingen, te late inzetten en niet zulke geslaagde grapjes worden er eenvoudig uitgeknipt. Lange slierten bruin band worden door technicus overhandigd aan de patiënt. ‘Dat is nu de boosdoener die zoveel last heeft veroorzaakt,’ en dan leg je dat stukje band, de weggeopereerde niersteen, als een curiositeit op het tafeltje naast je. Dat is dan een heel couplet van de Edison en een heel refrein, en

juffrouw Lodders met haar onderontwikkelde gebieden of Christine Keeler ter beschikking gesteld van de regering. Om 21.00 uur was het plaatje klaar. Veertieneneenhalve minuut totaal geknipt uit vijftig minuten conference. Iedereen was gisteravond beetje van veertigmaal zelfde grapjes horen, maar ook de veertigste keer werd er gelachen om ‘Brandend zand’-conferences (blote poten in 't gloeiende zand). Het plaatje wat overbleef leek mij zelfs om 22.30 uur gisteravond nog wel leuk. Onverwoestbare optimist...?

Dinsdag 8 oktober. Middag bijna 14.30 uur

Het motregent en in mijn hoofd is het zo vreemd. Alles gaat door elkaar en ik ben al de halve dag bezig met niets. Pakte mijn tas tweemaal uit en tweemaal weer in. Knipte veel uit voor mijn dagboek en gooide het dan weer in de prullenbak. Denk: Nu ga ik eerst werken aan Amstelveenvoorstellingen (morgen). Lees dan de gegevens door. Kan ze niet verwerken. Denk dan: Ik word gek, ik ga even lopen in de tuin. Daar staat Ol dan te verven, stoelen en tafeltjes. Voorbeeld van een gewoon, lief, normaal mens dat aan het werk is. Ik doe niets. Kom ook tot niets. Gun mezelf de tijd niet om twee minuten niets te doen. Kan geen enkel evenwicht meer vinden. Gejaagd, geprikkeld, steeds met de gedachte: Ik moet eigenlijk nu eerst, denk dan weer, nee toch maar eerst. Belaagd voel ik me ook. Van alle kanten. Je bent gek en hard bezig geheel onnodig je leven te verpesten en misschien dat van Ol erbij!

Woensdag 9 oktober 10.00 uur

Ben vanaf 7.00 uur wakker. Het denken draait om wel oudejaar, niet oudejaar, wel oudejaar, niet oudejaar. Een lawine van cabareten musicalsuccessen dondert over me heen. Iedereen op de tv. Ik als enige altijd maar nee zeggen. Is dat goed? Beetje knorrig worden de mensen als je steeds zegt: Nee, ik kom niet op tv.

Zondag 13 oktober. Ochtend 12.15 uur

De slag om de televisie is verloren. Oplossen, wegwezen, in het niets verdwijnen en nooit meer terugkomen. Naar Groenland gaan en daar verder leven van wat paddestoelen en levertraan. Zo voel ik mij na gisteravond. Volgens wat ‘omgeving-mensen’ zou het allemaal enorm worden, dat Grand Gala du Disque, en wee degenen

die achter mij zouden komen, ach daar hadden de ‘omgevingmensen’ direct al medelijden mee. En Ol gaf vóór ons vertrek naar het Kurhaus al een mooie, lieve plant cadeau en meneer Van Liempt had de champagne al besteld en de overwinning zat in onze zak etc. etc.

Amstelveen, twee voorstellingen werden nog een mooi succes. Leiden, laatste inspeelvoorstelling donderdag leek daverend. Alles wees erop. Hele vrijdag nog besteed om van één uur conference half uur te maken. 's Middags Van der Meyden nog hier om fotoreportage in elkaar te zetten voor maandagochtend alvast, want exclusief bracht dan de Telegraaf de man achter de (televisie)schermen die Nederland niet te zien had gekregen, maar die zo'n geweldig succes zou hebben geoogst... Helaas, het kwam nu eens ‘even’ anders uit. Een intens rumoerige Kurzaal waarin om 20.15 uur nog tientallen mensen liepen om hun plaatsen te zoeken. Een helverlichte zaal. Keihard zaallicht, kon niet uit vanwege de televisie die om 20.45 uur moest beginnen en tenslotte een publiek... dat op zijn handen zat en zich per se niet in het avontuur van de losgelaten lach wenste te storten. Gereserveerd was het beste wat je er van kon zeggen. Het Metropole Orkest vlak achter me, dat niet lachte, misschien omdat het zeer moeilijk was te verstaan en het eerste, mooie, volle grapje Willem O. Disque van het Grand Gala du Duys lag meteen al in het luchtledige. Dat was de eerste schok. Toen kwamen er nog wat hulptroepen, maar echt contact, echt succes kwam er niet. Tenslotte moest ik nog haasten en raffelen omdat de tv erin moest en dreigde dat als ik even uit zou lopen er toch op te komen. Na Anneke Grönloh was het helemaal niets meer. Grapje Edison uitvinder van de ruzies, Cals en Bomans, Profumo, alles dertig procent van wat het was! Geheel gedeprimeerd na precies dertig minuten optreden - af! Woedend weg over die rottrap, vastbesloten niet meer terug te komen voor eventueel applaus. Onttroond, onzeker en treurig naar kamer 202 in het Kurhaus. Iedereen in mineur. Zelfs Ol, meneer Van Liempt, Ru en ik. Wim Sonneveld zei nog: 't Is gewoon een verenigingsavond en dan nog een heel slechte.

Naar huis met Ol en verslagen voor het scherm plaatsgenomen. Daar o.a. Françoise Hardy en Corry Brokken gezien. Ik dacht steeds: Die zaal is en blijft rot. Ze reageerden haast niet en van echt stimuleren was geen sprake. Toen kwam Wim Sonneveld, fotoge-

niek, goed van stem en gebaar, bepaald zeer leuk zingen van ‘Zo heerlijk rustig’. Het succes in de zaal leek mij alweer matig. Hij probeerde ze mee te krijgen met de meezinger ‘Katootje’, dat zichtbaar niet ging en toen ineens met de ‘Zingende Frater’ was hij er wel! De zaal lachte en reageerde alsof ze nu eindelijk pas ontwaakten uit een soort herfst-Gala-du-Disque-slaap. Een prachtig nummer, vond ik. Schitterend gedaan. ‘Met de brilll die altijd beslaat as ik zukzes heb.’ Om geweldig jaloers op te zijn. Wat ik dan ook ben. En om steeds te denken: Dat kan hij alleen! Op het slot verwachtte ik niet anders dan dat ze de boel zouden afbreken, maar dat gebeurde niet. Ze lieten hem gewoon gaan zonder bis bis te roepen, iets dat er volledig inzat. Een prachtig nummer waarover heel Nederland nog lang zal spreken. Televisie op zijn best.

Nou, toen was het pauze en konden we naar de radio luisteren. De vara gaf ‘hoogtepunten’(!) uit de openingsconference van W.K. Ik zat bedrukt bij het toestel en vond het niets. Ineens voelde ik de macht van de televisie. De nederlaag leek me groot en onherstelbaar. Wat zou ik hier tegenover moeten stellen? Een radioconference op oudejaar? Met de kans dat er op de tv weer iets goeds is? En ik daar tegenin, hinkend op één been? Of helemaal niets doen en wachten op ons nieuwe programma in juli, waarvoor geen mensen te krijgen zijn, geen artiesten en geen technisch personeel? En misschien niet eens publiek? Zou ik dan zo moeten eindigen? Heb dit steeds voelen aankomen, dit moment, dit gevoel van verslagenheid. Weet zeker dat ikzelf voor tv minder geschikt of totaal ongeschikt ben. En toch is televisie vermoedelijk voor de topmensen in het cabaret niet meer te missen... Had al enkele jaren het gevoel steeds hoog in de arena zonder vangnet over een draad te balanceren. Wist en weet nog steeds dat je daar eenmaal aflazert en als je dan je nek niet breekt, moet je zo verstandig zijn om niet meer terug te komen. Geen Willy Vervoort of Cees de Lange worden. Liever ergens ver weg (in Zwitserland) eindelijk tot jezelf komen en een evenwicht vinden waarvan in de afgelopen jaren alleen sprake was tijdens een Langwies-vakantie.

Maandag 14 oktober. Ochtend 5.00 uur!

Zit al vanaf 4.30 uur hier in de keuken. Gisteren met zon en wind twee uur op het strand lopen uitwaaien. Hielp wel wat. Paarden galoppeerden door het bruisende zeewater, kinderen speelden onbekommerd met het aan- en aflopende water, mensen knikten me lachend, soms dacht ik aanmoedigend, toe. Zo zakte alles wat terug tot normale afmetingen. Naar huis om 17.30 uur. Daar werd net Willem O. Duys met zijn vrouw door Ol afgeduwd (‘en jou wil ie helemaal niet zien’). Mevrouw Duys kwam twee mooie planten brengen om te troosten. Hadden (denk ik) ook erg gevoel dat het mislukt was (mijn gedeelte dan) en voelden zich (dacht ik) wat schuldbewust. Zeer goedbedoelde soort troost die tenslotte toch niet veel uithaalt. Mevrouw Duys vertelde hoe ongelukkig Wim Sonneveld zich jarenlang heeft gevoeld door de successen van Toon en mij. Hoe hij geheel overspannen was geweest en steeds als hij even ging zitten zijn eigen begrafenis voorbij zag komen. En nu dat grote succes psychologisch wel erg nodig heeft. Doordenkend verzacht dat beslist iets van de zure nasmaak van het geheel. Kortom we zaten tot 21.30 uur gisteravond zo bijeen en ik borg mijn grieven tegen de organisatie en tegen de hoes en tegen het slechte onbeleefde publiek dan maar op. Achtentachtig dingen kun je de schuld van de sof geven, maar een daarvan komt minimaal neer op je eigen hoofd. Als ik het vanavond weer moest doen voor precies diezelfde zaal, deed ik het beter!

Woensdag 16 oktober. Middag bijna 14.00 uur. In werkhuisje Kudelstaart

De dag gaat voorbij. De storm is misschien wat gaan liggen. De kritieken over mijn optreden zijn goed tot zeer goed. Het is geen bom die insloeg, maar ook geen mislukking. Wat overblijft is een dodelijke vermoeidheid van iemand die de schrik in z'n benen is geslagen.

Donderdag 17 oktober. Ochtend 5.30 uur

Ik zit hier alweer een uur. Nam twee slaaptabletten in, maar begin nu pas wat slaap te krijgen. Volgens Ru móet ik oudejaar weer eens doen. Er ontstaat een zekere wrevel bij publiek en pers. Hij wil niet meer, geen radio, geen televisie. Is hij nou zo duur geworden? Zo onbereikbaar? Zit ie in een ivoren toren?

Dinsdag 22 oktober 15.30 uur. Kleine Wildwal, ligstoel in de zon

Na ongeveer twee uur te hebben geslapen vannacht, tekst geschreven voor de radioruiker die de vpro-radio vrijdagavond Paul Steenbergen aanbiedt (Van Dalsum, Lot Köhler, Herman Krebbers en ik). Om 12.00 uur daarnet in Musis Sacrum opgenomen. Ben je daar nog Paul? en hoe drie zakenlieden de Haagse Comedie zouden besturen.

Gisteravond Wim Sonneveld-show in schouwburg Arnhem gezien. Voor de pauze als hoogtepunten: ‘Nikkelen Nelis’ en ‘Zeg maar Willem’, na de pauze: ‘Ben je belazerd ben je bedonderd’ en dan het stuk van de avond: de ‘Zingende Frater’. Daar kwam de zaal zo los en werden ze zo enthousiast als nooit tevoren. Daverend succes op het slot met een publiek dat bij de eerste maal halen al stond. Prachtig zo'n nummer. Wel erg jaloers en onrustig omdat ik zelf niets, nog niets heb. Vaak wordt er bij W.S. niet of weinig gelachen, waardoor ik tot ongeveer een half uur voor het einde nóg dacht, vindt men het wel leuk? Maar misschien verlang ik toch te veel en te voortdurend reacties van de zaal. Dacht steeds bij Sonneveld zou ik zelf met deze of die tekst tevreden zijn geweest en met het succes? Ik ben drieëntwintig uur van de dag een loodzware, uitzichtloze, moedeloze zeurpiet. Slechts als ik mijn eerste alcohol in heb, zakt het even en komt er iets van zelfoverschatting en laisser aller... Maar grote god, die nachten!

Woensdag 23 oktober 17.55 uur. Even op de Carolien

Vanmorgen lang getelefoneerd met Seth, Tini en Kees (respectievelijk Gaaikema, Carmiggelt en Stip). Seth zei: ‘Oliver’ loopt zeer slecht. Tini zei: Simon wil niet meer geleefd worden. Kees zei: Jij dóet oudejaar. Ik bedacht daarnet de titel: ‘Twaalf miljoen oliebollen’.

Dinsdag 29 oktober. Avond 19.00 uur. Nóg thuis op Wildwal

Mist. Dikke mist. Gaan na eindeloos zeuren, niet beslissen, morgen naar Stuttgart, Volie Gijles en Walter Mirath zien in een cabaret waarin een scène van Dürrenmatt (en dat moet een beroemde Zwitserse auteur zijn). Zie er niets in, maar als je de moeite nooit doet, kan je ook nooit iets vinden. Dus dan in godsnaam maar morgen met meneer Van Liempt en Ol naar Stuttgart. Daar ben je

dan tweeënvijftig jaar voor geworden. Ook dit gaat voorbij. Vandaar door naar Langwies. Van al dat geld konden we een prima schrijver kopen, dacht ik net, maar dat is ook niet waar, want Seth vraagt aan Wim Sonneveld voor één liedje (‘Lodewijk de Veertiende’) ƒ 2500, - en ƒ 10, - per keer en het blijft Seth zijn eigendom. Wij zijn wel ontwaakt, wij schrijvers!

Zaterdag 2 november 18.20 uur. Langwies

Hier direct de sfeer van niemand! Ongekend. Kwam direct tot mezelf. Nu alle zorgen vergeten.

Dinsdag 5 november. Middag 12.45 uur. Langwies

Er staat een man met een pistool voor je die zegt: Je succes of je leven. Je doet er niets tegen, want daar gaat het toch om. Heb nog niets besloten. Wist vannacht nogal wat. ‘Twaalf miljoen oliebollen op aardgas’, dat leek me wel een beeld van Nederland op 31 december 1963. Enfin, nu twijfel ik weer.

Dinsdag 12 november. Avond 18.30 uur. Langwies

Daarnet telefoon uit Holland. Was Mieremet, de astroloog. Had mijn brief met twijfels over 31 december ontvangen. Zei letterlijk: Astrologisch uw conditie op 31 december niet zo goed. Maar toch omstreeks begin december voorstellen ‘ja’ te doen. Ging vanmiddag in oudejaarsnachtachtige sneeuw naar postkantoor in Arosa. Onbetaalbaar gezellige sfeer. Lekker ongebonden leven. Ik wil hier niet meer weg. Als ‘ze’ bellen om oudejaarsbeslissing zeg ik fijn neen. Altijd daarna nog wel us zien. Vreselijke gewoonte om op 10 november te moeten zeggen dat je op 31 december leuk zult zijn. O ja, ik lach me gek. Volgens kritieken in Telegraaf en Parool is ‘That was the week that was’ een grote mislukking geworden! Iedereen denkt: Dat doe lik effe.

Woensdag 20 november. Ochtend 9.00 uur! Langwies

Zit bij Groenjan Satenius (onze kachel) te schrijven, in keukenlicht. Kon niet meer slapen sinds 4.30 uur. Schreef punten op voor meneer Van Liempt. Veel bevalt me niet. Of slechte postverbinding of slechte organisatie. Band van ‘Zo is het toevallig ook nog us een keer’ (9 november!) nu nog niet hier. Geen Elsevier, Vrij Neder-

land, Margriet en Libelle. Gisteren aan de telefoon vond ik meneer Van Liempt ook ‘vaag’. Over Phonogram die een reclamefoto van mij vroeg. Wat krijg ik daar dan voor? Ik geloof niets (niks voor meneer Van Liempt!). En foto's die hij had gestuurd. Was daar dan geen brief bij? Jawel. Moet die meneer dan niet bedankt? Ja... ja, dat zal ik doen enz. enz. Er zit toch geen man op zolder?

Vrijdag 22 november. Middag 14.00 uur. Langwies, in de zon op het balkon

Vannacht tien centimeter Neuschnee. Maria Onbevlekt als je om je heen kijkt. Stond vanmorgen om 6.00 uur op en begon na lang ronddraaien (zo'n drie dagen!) aan liedje over Mies Bouwman met als titel: ‘Een ster ging te ver’. Leek me wel leuk worden. Heb nu één couplet en één refrein (dacht ik). Ol vanmorgen hele koffiepot in het nieuwe nachtkastje laten vallen! Onbeschrijfelijke rotzooi. Overal zat de koffie. Op huilen af, omdat ik een beetje boos erover was. (Ze stootte gisteren het voetje van d'r nieuwe bierglas af.) Tenslotte toch nog fijn koffie in bed gedronken.

Zaterdag 23 november. Ochtend 10.30 uur. Langwies

Ol vanmorgen wakker zei: Ik heb toch zo van vissen gedroomd, enorme karpers en zo. Ik dacht vaag: Dan horen we van een sterfgeval. Ol dacht het ook, maar zei niets meer.

Om 7.30 uur deed Brüesch zo raar. Ik stond in de badkamer en hoorde buiten iets over schieten, ramp voor de wereld en Kennedy. Ging luisteren. Kennedy (vannacht?) vermoord. In Texas. Radio aan. Commentaren van de halve wereld. Een vierentwintigjarige communist zou hem van heel veraf hebben doodgeschoten. Alarmerende commentaren van de juist ingetreden ontspanning tussen Oost en West die daardoor om zeep gebracht zou zijn. Kan dat alles persoonlijk nog niet zo inzien, maar alles is mogelijk in deze wereld. Lag op m'n knieën voor onze radio, oorlogsdreigingsachtig als in de Cubadagen. Ineens weer dat machteloze gevoel van alles heeft eigenlijk geen zin. Ol werkt gewoon door aan ons lieve huisje en ik ga ook maar weer voor de zoveelste maal proberen gewoon door te gaan.

Maandag 25 november. Ochtend 10.20 uur. Langwies, beneden

Bedekt. Stemming ook. Radio vol Kennedy. Heden begrafenis. Trachtte gisteren van 10.00-13.00 uur hier beneden te werken aan ‘Een ster ging te ver’, maar kreeg geen voet aan de grond. Wandelde met Ol een uurtje boven. Ol met 't stokske van Oldenbarneveld. Zo lief, zo dierbaar. Voel me machtelozer dan ooit. Weet niet of ik eigenlijk wel iets kan. Werkte gisteren van 17.00 uur tot bij 19.30 uur. Weer niets, behalve twee trieste brieven aan Katan en meneer Van Liempt over nieuwe speelseizoen dat financieel bekeken geen zin lijkt te hebben op deze manier. Moet nu weer ƒ 23 000, - nv-belasting betalen. En waar moet dat geld nu weer vandaan komen? En dan ƒ 14 000, - om verzekerd te zijn tegen ziekte en dood. Langs deze weg valt alweer te berekenen dat er in 1964 ook niets zal overblijven van ‘al dat geld’. Ik schreef aan meneer Van Liempt: Kennedy en Katan maken mij down. En zo is het ook. Als raming nieuwe seizoen ook zo niks is, ga ik hem vragen nieuwe contract maar te verscheuren.

Donderdag 28 november. Langwies

Vannacht schijnen de herten weer bij ons bedsteeraam te zijn geweest. Veel verse sporen in de vers gevallen sneeuw, bijna in ons bed. Gisteren per ongeluk naar Arosa gelopen in de dikke sneeuw. Heerlijk, maar dodelijk vermoeiend. Vannacht lang wakker, steeds mijn drie liedjes liggen veranderen. Vanmorgen in bed weer. Ik weet niet. vara berichtte gisteren uitstel beslissing tot... 12 december, dan moet de gids gedrukt. Aardige brief van Ru. Inhoud: oudejaar doen! Ik vind alles elke dag moeilijker worden door de enorme hoeveelheid min of meer bekwame en ook geheel onbekwame mensen die in ons vak werkzaam zijn. Veel kranteartikelen beginnen daar ook steeds meer op te wijzen, o.a. Scheepmaker (Vrije Volk) en Den Doolaard (Het Parool heeft er een nieuwe waakhond bij!). Zwolsman, Briels, Luns, Marijnen worden afgesleten namen en uitgeholde begrippen.

Donderdag 5 december. Ochtend 5.00 uur. Langwies

Zit in de keuken. Drink... glaasje wijn ('s morgens 5.00 uur!). Bedenk: morgen weg. Waarom? De mens holt achter een onbekend geluk aan. Altijd weer. Je denkt te leven, maar je wordt geleefd.

Onthou nu goed: Als je hier zit, kan alles je veel minder schelen. Roem. Eer. Bekendheid. Hier ben je alleen met Ol, God, de natuur en de Langwiesers. Ineens is de kaars weer gaan branden. Het châlet is precies wat ik wil, klein en gezellig. Hier voor altijd blijven? Ja, ik denk ja, mits ik steeds de gedachte hield: Als ik wil ga ik morgen naar Holland een programma spelen, een avond geven.

Woensdag 11 december. Avond 23.00 uur. Kudelstaart

We zijn er weer. Met Ru gerepeteerd. Nu ‘twaalf miljoen oliebollen’ weer geheel veranderd. Ik denk voor de zesde maal. Leek vanmiddag bij het uiteengaan toch wel goed... Ol nog verkouden, ik aan het worden! Weet niet of ik morgen ‘ja’ tegen de vara zal zeggen.

Zaterdag 14 december. Avond 18.00 uur. In bed(stee)

Vreselijke dagen achter de rug. Donderdagochtend grieperig. Om 14.00 uur uit werkhuisje naar Olle-huis. Aldaar Ru. Beslist (12 december). We doen oudejaar. Arie gebeld. Titel doorgegeven. Uur later, hele kaakwang zwelt op. Kaakontsteking. Niet te harden van de pijn. Na pillen, prik in de bil en vreselijke nacht. Meneer Van Liempt om 10.00 uur oudejaar weer afgezegd.

Zondag 15 december. Middag 14.15 uur

Prachtig streng vriesweer. De plas ligt dicht. Nu toch wel echt ziek. Kan niet werken. Suf, moe, gedeprimeerd. Toon in Carré elke avond uitverkocht, Wim Sonneveld groot succes. En ik? Niks. Tien liedjes die ik niet zal zingen. Straks komt de dokter. Verder niets.

Maandag 16 december. Middag 16.10 uur. Nog te bed

Uitzicht op grijze, eindeloze plas. Dagen verloren. Afspraak met Arie. Titel annonceren in de kranten en dan maar zien wat er van komt. Ik zie er nu iets minder in dan voorheen. vara bood ƒ 6000, -. Konden heel misschien tot... ƒ 10 000, - gaan... Eigenlijk onzin om het te doen. Heb er helemaal geen zin meer in.

Dinsdag 17 december. Avond 17.45 uur

Het ijzelt. Uur geleden ging Ru weg. Dag van niets. Alweer om ook. Nutteloos, waardeloos en steeds verder van het doel af. Gisteren telefoon postkantoor Aalsmeer; telegram van de Telegraaf (Van der Meyden). In avondbladen had op de voorpagina gestaan dat ik oudejaar optrad. Of Van der Meyden nu iets bijzonders kon melden. Na eindeloos beraad meneer Van Liempt hem gebeld en enkele onzinantwoorden bedacht op drie onzinvragen. Alles om te voorkomen dat er vanmorgen in de krant zou staan dat de uitzending in gevaar kwam door een kaakontsteking. Dus - haalde Ol vanmorgen de Telegraaf uit de bus en...: ‘Wim Kan in tijdnood. Kaakontsteking tijdens voorbereiding conference.’ Machteloze woede! Ru had z'n mond voorbij gepraat. Was er toch weer ingetrapt. Lang getelefoneer. Meneer Van Liempt naar Van der Meyden. Door dit incident de hele morgen niets uitgevoerd. Om 13.30 uur liep Ru in de tuin! ‘Uil’ tegen hem gezegd. Maakte geen indruk. Tenslotte met Ru voor tiende keer het entreeliedje zitten veranderen. Heb nu totaal nergens meer zin in, maar laat Gods water over mijn teksten lopen...

Donderdag 19 december. Ochtend 11.00 uur. Bedstee Kudelstaart

Witte, eindeloze sneeuwvlakte. Wat zou een mens een uur lang op oudejaarsavond aan het Nederlandse volk kunnen vertellen? Ik loop op de verkeerde weg. De actualiteit is niet meer bij te houden. Mooi liedje(?) over de klm nu alweer achterhaald, want alle commissarissen gaan ook weg. Geen melodieën in m'n hoofd.

Zat gisteren van 15.00-19.00 uur alleen in mijn werkhuis. Ging niet. Wist niets. Tobde vannacht de nacht door, erger dan ooit. Nu schoot me niet één liedzinnetje voor welk liedje of conference dan ook te binnen. Leeg! Belde gisteren met Toon die eergisteren jarig was (48!). Die vijf jaar maken wel een groot verschil misschien? Toon gaat zijn hele show in het Engels doen. (Da's niet zo moeilijk, kan jij ook!)

Om 13.30 uur komt Ru. We belden de dokter, want het gaat niet over! Toestand staat stil. Hoesten! En dof, dof, dof in mijn hoofd. Maakt penicilline je inspiratie kapot?

Woensdag 25 december. Ochtend 10.10 uur. Bedstee Kleine Wildwal

Kerstcadeautjes zijn zojuist gedeeltelijk uitgepakt. Lief! Ol weinig tijd, ik geen tijd. Vol spanning keek Ol of ik de cadeautjes wel mooi genoeg zou vinden. Vertrokken maandag om 14.00 uur uit Kudelstaart. Werkte voor het eerst weer en schreef ‘Sag mir wo die Blumen sind’, klm-liedje over de commissarissen. Verder nog een stukje ‘De Jong, weest voorzichtig’ op melodie ‘Junge komm bald wieder’. Vond het bijna een dag lang leuk... Stemming helaas gisteren bij repetitie in Arnhem, bovenzaaltje Royal, totaal ingezakt. Eerst met Ru leek het nog even iets te zullen worden. Daarna kwam Seth eigenlijk met niets. Het gewone verschijnsel, vage wel leuke ideeën. Liedje van ‘Geen namen’, één coupletje over Zwolsman eigenlijk niet klaar en dan verder wat losse rijmwoorden en een soort slot. Dus alles net te leuk om hem niet de deur uit te gooien en duidelijke tendens verder om het niet zo leuk te vinden wat ‘wij’ aan tekst hadden. Bedacht dat ik helemaal nog geen slot had. Enfin, laatste bodem viel eruit.

Stond om 16.45 uur in een ijskoud Arnhem op straat. Wilde iets heel moois nog vlug voor Ol gaan kopen. Seth liep mee, stukje heen en weer. Toen zag ik helemaal niets meer en bemerkte hij mijn totaal ontredderde stemming. Hij is te jong, denk ik, om dat op te vangen. Dus werd het een wanhopige poging het hem een beetje uit te leggen. Tot overmaat van ramp zei hij ook nog dat hij het Grand-Gala-du-Disque-plaatje eigenlijk niet leuk vond, toen was het gebeurd. Gebroken ging ik naar Velp. Het huis op Kerstmis. Merkte dat ik er wazig doorheen liep. Kerstboom. Cadeautafel. Wilde niet dadelijk zeggen hoe alles er van binnen bij mij uitzag. Daardoor vannacht hopeloos! Vanmorgen Ol alles in schemerdonker verteld. Kan het geheim van ik kan het niet meer, ik wil het niet meer, ik heb er geen enkel plezier meer aan op deze manier, niet voor mezelf houden. Ik word er gek van. Interviewers en fotografen willen iets schrijven en een plaatje maken. Ik denk alleen: Hoe kom ik hier weg? Hoe kom ik eraf?

Dinsdag 31 december. Diep in de nacht. Kleine Wildwal

Zondagmiddag 29 december na repetitie in Leiden dacht ik: Ja, misschien toch nog. Dacht dit voor het allereerst. Maandagmiddag

17.00 uur weer het gevoel 't is allemaal niks. Ze zeggen maar wat. Een debakel. Durfde (echt waar) niet meer op. Ellende. Had me zo van kant willen maken. Ging van 17.00-19.30 uur boven in de kleedkamer van Leiden voor de tiende maal conferencevolgorde maken. 19.30 uur nog niet klaar! Twee voorstellingen gedaan. Af en toe dacht ik: 't Wordt nog wat; vaak dacht ik: 't Is niks.

Vanmiddag in vara-studio vanaf 12.45 uur gemonteerd tot bij achten. Om stapelgek van te worden. Van tachtig minuten materiaal negenenvijftig minuten gemaakt. Ondoenlijk. avro belde op waar de band bleef. Tenslotte hele stukken eruit geknipt (‘Schip met vijf zuilen’) en alles wat minder dan tachtig procent reactie had! Om 20.00 uur weg uit vara-studio nadat we, allen te moe, zo geknipt hadden dat hele verhaal over ‘Klavertje vier’ eruit was. (Als u hem vindt, hoop ik wel dat u kunt tellen...) Met snelheid van 130 km naar Kleine Wildwal gereden. Bij Velp om 20.55 uur spoorbomen van de overweg dicht. Daardoor begin uitzending in de auto beluisterd. Verdere uitzending thuis. Daverend de pest in. Eerste half uur tevreden, daarna steeds minder. Niet filosofisch, peinzend genoeg! Na uitzending telefoon meneer Van Liempt. Leek enthousiast. Toen Tu en Pé. Zeer enthousiast. Hun buren ook. Daarna stilte... Kon ook niet goed anders, want weinigen weten ons nummer hier. Stortte geheel in. Dacht steeds: 't Is niks geweest. Automatisch twaalf uur ‘gevierd’. De Quay op televisie zei nog iets hartelijks over de uitzending. Mocht niet baten. In mineur te bed. Om 4.00 uur wakker en al mijn ellende over Ol uitgekotst. Nu gaat het ineens wat beter. Paradox. Drie miljoen luisteraars en ik weet de reacties van zeven mensen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen


landen


Over dit hoofdstuk/artikel

datums