Het monster van de oorlog

[p. 340]

Oost-front 1931^*

dit is het lied van de vrede
de zang van het pacifisme
op het graf van de onbekende
soldaat wil ik luide zingen
de hymne der volken bond:
tsitsikar!

dit is het lied van de vrede^*
triomf der petitionnementen,
- leger en vloot kosten centen -
het kellog-pact bant de oorlog
genève - genève - genève:
tsjoeliho!

remarque: im Westen nichts neues
remarque: der Weg zurück...^*
de bloed internationale
pijpt schril het lied van de vrede
des doods, op de massagraven
tsjoeliho - tsitsikar

Freek van Leeuwen (1905-1968)

* oost-front 1931: verwijzing naar het binnenvallen van het Japanse leger in Mantsjoerije; vgl. ook de plaatsnamen ‘tsitsikar’ en ‘tsjoeliho’.

* vrede: toen de Verenigde Staten en Frankrijk bij het Kellogg-Briand-pact (1928) afspraken elkaar niet te zullen beoorlogen, sloten zich daarbij maar liefst 64 staten aan; de op het uitbannen van de oorlog gerichte protocollen van Genève waren uiteindelijk niet ondertekend, maar het Pact van Locarno (1925) wel.

* remarque: de hier genoemde anti-oorlogsromans van E.M. Remarque verschenen in 1929 en 1931.

[p. 341]

Freek van Leeuwen, die het arbeidersleven uit eigen ervaring kende, begon in de jaren dertig veel revolutionair-socialistische gedichten te publiceren. Hij was een belangrijke figuur binnen het arbeiders- en schrijverscollectief Links Richten, dat ook het gelijknamige tijdschrift uitgaf, maar nam later afstand van het communisme. Bovenstaand vers is opgenomen in de door Johanna Opdam samengestelde verzamelbundel Het roode lied van heden (circa 1931).