Het monster van de oorlog

[p. 247]

Juf pas op je pitje, of in het donker zit je

Holland met je vleesch en groenten,
Land van boter en van kaas,
Met je uitvoer en consenten^*,
Lans de Rijn of door de Maas,
Kon men heel veel geld vergaren,
Smokkelde haast iedereen,
Thans moet men het licht besparen,
Daarom zingt nu iedereen:

Juf, pas op je pitje,
Want in Holland zit je,
Met een kaars of olielamp,
Jongens wat een ramp.
Door dat vroege sluiten,
Sta je om twaalf uur buiten,
Iedereen die huilt zich dood
Om de kolennood.

Kaarsen en wat olielampen,
In dees hel verlichte eeuw.^*
En tot overmaat van rampen
Geen kolen voor je kachel meer.
Zelfs de duivel kan niet stoken,
Loopt naar de hel, zegt men niet meer.
In de hel brandt ook geen vuurtje
Want er is geen brandstof meer.

Op straat kan men heerlijk vrijen,
Daar je in duister dan geniet,
Loopt men innig met zijn beien,
Niemand die er wat van ziet,
De hartjes zijn snel ontsloten,
Als de trouwdag voor u wacht.
Trouw nog heden vastbesloten,
't Is de langste huwelijksnacht.

* consenten: vergunningen, b.v. om in bepaalde gebieden te vissen of om sommige producten uit te voeren.

* hel verlichte eeuw: de elektrische verlichting was toen nog een betrekkelijk moderne vinding, die vooral de grote steden een ander aanzien had gegeven.

[p. 248]

 

Jantje had te veel gedronken,

 

Een onthouder sprak hem aan,

 

Vroeg waarom ben jij beschonken,

 

Deert verdriet of smart je man?

 

Als je dat beslist wilt weten,

 

Sprak de ander, o wat gijn,

 

Waarom zou ik niet als Holland,

 

Lekker in de olie zijn.

 

 

 

Juf, pas op je pitje,

 

Want in Holland zit je,

 

Met een kaars of olielamp,

 

Jongens wat een ramp.

 

Door dat vroege sluiten,

 

Sta je om twaalf uur buiten,

 

Iedereen die huilt zich dood

 

Om de kolennood.

 

 

 

Anoniem

Nederland was rond de Eerste Wereldoorlog voor zijn energievoorziening afhankelijk van kolen en kon zich niet redden zonder grote hoeveelheden steenkool in te voeren vanuit België, Duitsland en Engeland. Begrijpelijkerwijze hielden de oorlogvoerende landen niet alleen alle transporten scherp in de gaten, maar vroegen ze ook tegenprestaties in de vorm van verplichte levering van goederen waar zij zelf gebrek aan hadden. Dit straatlied laat zien dat de schaarste aan kolen niet alleen gevolgen had voor de verwarming, maar ook voor de verlichting. Voor de tekst: zie deel 2 van de verzameling van Wouters en Moormann.