Het monster van de oorlog

[p. 171]

Rouw en hoop

Sept. '14 - Sept. '17

Holland, ik ween om u...
Waar bleef uw fierheid van voorheen...
Schaamtevol zie ik nu
Vluchten uw schepen van zeeën en reên.

Waar klinkt de stem tot weer^* der vrije zee,
Van Staatsman in 't rustig woord,
Van 't stalen donderend geschut almeê,
Vlammend van boord tot boord?

Nederland! Rouw en buk het hoofd.
Ter neer ligt Vlaandren. Onder Germanje beeft,
Wien 't eerst bescherming^* had beloofd.

Doch zie: aan verre stranden gloort de dag...
O Land van Goede Hoop!^* Dat weer in vrijheid leeft
En streeft een volk, onder eigen vlag!

Verdeeld zijt gij mijn volk, in ziel en leden.
Uw wil was vrede, uw weg was strijd.
Zoo zult gij thans den strijd begeeren om den vrede.

Rijs Holland! Hebt Nederlanden
Den moed te toonen wie gij zijt.
Breekt de boeien die 't lot U spande:

Wees vereend in roem of schand,
Groot Nederland.

v.E.

* weer: verdediging.

* bescherming: in 1839 en 1870 was de Belgische neutraliteit gewaarborgd door de Europese grootmachten, waaronder ook Duitsland.

* Land van Goede Hoop: verwijzing naar de Unie van Zuid-Afrika, in 1910 opgericht nadat de Boeren zich hadden vrijgemaakt van de Engelsen.

[p. 172]

Dit gedicht, vermoedelijk geschreven door mederedacteur mr. W.J.L. van Es (1886-1943), werd op 13 oktober 1917 gepubliceerd in De Toorts, Staat- en Letterkundig Weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika: een Vlaams-nationalistisch en vaak ook pro-Duits blad waaraan ook René de Clerq was verbonden (zie rubriek 1). De dichter herinnert er eerst aan dat er door alle oorlogshandelingen en handelsbeperkingen niets is overgebleven van de idee van de vrije zee, die eeuwenlang door Nederland is verdedigd. Dan spreekt hij vanuit een Groot-Nederlands standpunt de hoop uit dat het stam- en taalverwante Nederland en Vlaanderen een einde zullen maken aan de verdeeldheid die hen tot een prooi van de grote mogendheden heeft gemaakt.