Het monster van de oorlog

[p. 24]

Grijpland

Grijpland,

Nijpland,

Engeland,

Steek schoon Vlaanderen niet in brand.
Blijf van onz' steden, blijf van onz' dorpen,
Waar gij den haat en den honger zaait,
Laat uw bommen onuitgeworpen,
Wilt gij niet dat Londen laait.
Loert gij op baat, loert gij op buit,
Vecht uw vechtlust elders uit.

Grijpland,

Nijpland,

Engeland,

Maak geen klauw van een menschenhand,
Laat uw roof- en uw roemzucht varen.
Denk om den Ier, denk om den Boer.^*
Scheld niet uw buren tot barbaren,
Houd niet de waarheid voor een hoer -

Tot een anders leed,

Doe niet zoo breed,

Eng, eng, Engeland.

René de Clercq (1877-1932)

Dit merkwaardige gedicht, dat er onder meer op zinspeelt dat het Belgische kustgebied ook door Engelse vliegtuigen werd bestookt, getuigt van de ommekeer die zich tijdens zijn verblijf in Nederland bij De Clerq voltrok. Het verscheen eerst op 5 augustus 1916 in het door de Duitsers gesubsidieerde blad De Toorts. Staat- en Letterkundig Weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika, dat een Vlaams-nationalistisch en pro-Duits standpunt etaleerde. Andere verzen uit De Clerqs bundel De Noordhoorn (1916) spreken in dit opzicht nog duidelijkere taal, getuige regels als ‘Wij zijn Germanen, geen Latijnen/ Opene harten, zuiver bloed’. In 1917 keerde de dichter naar België terug, tot in

* den Ier, den Boer: zinspeling op de strijd voor onafhankelijkheid die de Ieren en de Zuid-Afrikaanse boeren tegen de Engelsen voerden.

[p. 25]

de herfst van 1918. Toen er na de oorlog omstreden processen werden gevoerd tegen vooraanstaande activisten, werd hij wegens samenwerking met de Duitsers bij verstek ter dood veroordeeld.