Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Deel 7

Het tweede geslacht.

Terwijl in Noord-Nederland het tweede auteursgeslacht het eerste op den voet volgde, verloopt er in het Zuiden met zijn minder krachtig volksleven vrij wat tijd, eer daar een tweede geslacht zich vertoont: in België wordt dat tweede geslacht geboren tusschen 1830 en 1840, dat is tien jaar later dan het Noordnederlandsche. Het is begrijpelijk, dat ook hier het tweede geslacht den invloed van het eerste ondergaat. ‘Ik las De Leeuw van Vlaanderen’, zeide Jan van Beers in een redevoering tot Conscience, ‘en .... ik gevoelde, dat het vaderland op eenen verderfelijken weg voortliep. Ik zwoer, dat ik ook mij zelven zou doorgronden om te zien, wat ook ik voor dat vaderland doen kon.’ Trouwens, wie der jongeren bleef buiten Conscience's invloedssfeer? Een exemplaar van Ledeganck's Bloemen mijner Lente, het eigendom van Rosalie en Virginie Loveling ‘was letterlijk versleten van het dagelijksche lezen en van buiten leeren’. Op menige plaats in Vuylsteke's Verzamelde Gedichten (I, 80; II, 35; III, 32, 53), blijkt, dat Ledeganck's verzen hem in het oor hingen en in zijn hart leefden. Naar het voorbeeld van zijn schoonvader, gaat ook De Cort studie der metriek maken en metrische

[p. 718]

vertalingen van Horatius; sterker invloed oefende Dautzenberg echter op den Schaarbeekschen onderwijzer Jan van Droogenbroeck. Emanuel Hiel ontwikkelde zich onder Van Duyse's invloed.

Naarmate de Vlamingen winnen in kracht en onafhankelijkheid, schijnt de invloed der Noordnederlandsche letterkunde aftenemen. Voorzoover wij kunnen zien, is Tollens de eenige wiens invloed vrij wat beteekenis heeft; Jan van Beers erkent in zijn Lijkkrans voor Tollens:

En 't was bij 't luistren naar uw vollen toon,
...................
Dat 'k mij tot Neerlands taal, mijn taal, bekeerde.

een bloemlezing uit Tollens' werken was een schat voor Rosalie en Virginie Loveling. Met dien aanwas van zelfstandigheid strookt een wijziging in de verhouding tusschen de letterkunde van het Noorden en die van het Zuiden. Onder het eerste geslacht van Vlaamsche auteurs zien wij geen die naast de beste Noordnederlanders mag geplaatst worden; doch de verhalen der gezusters Loveling evenaren of overtreffen die van Cremer, terwijl Gezelle zijn weêrgâ niet vindt onder de Noordnederlandsche dichters van het tweede geslacht.

Wij hebben in dit inleidend overzicht de voornaamsten van het tweede geslacht reeds genoemd en moeten nu trachten hen en eenige anderen van meer nabij te doen kennen.