Tienertaal
In mijn vakantieland Kenia is onrust ontstaan over het taaltje dat de jongeren spreken: Sheng. ‘Ze zijn zo gewoon Sheng te praten dat ze het ook in de klas doen. Zelfs in een opstel kunnen ze er niet meer buiten’, aldus een bezorgde leraar in een plaatselijke krant. Sheng’ blijkt te bestaan uit een mengelmoesje van Engels, Swahili, Frans en stamtalen die in Kenia worden gesproken.
De jeugd van Nairobi, de hoofdstad van Kenia, heeft een goede reden het geheimtaaltje te gebruiken. ‘Tukibonga hatutaki buda aknow plani zetu’, zegt een van hen: ‘Als we praten willen we niet dat onze vader van onze plannen (plani) weet (aknow).’ Daarom blijft Sheng ook steeds veranderen. Zodra een woord bekend is, moet een nieuwe term worden gevonden. Meisjes heetten eerst dames, werden toen didos en vervolgens babes, wiros en snades. Naar een ver afgelegen plaats vertrekken is echter nog steeds: ‘Going to Honollulu’.
Van de Engelse schrijver Anthony Burgess is de stelling dat tienertaal per definitie niet door ouderen mag worden verstaan. Soms denken ouders dat ze het begrijpen, maar dan hebben ze geen rekening gehouden met de nieuwe betekenis die hun kinderen aan bestaande woorden geven. Charming gebruiken ze juist om iets te vervloeken, niet om te prijzen.
Volgens Burgess verandert de taal van jongeren zo snel dat het weinig zin heeft er een woordenboekje over te maken. De kinderboekenschrijfster Thea Beckman heeft haar eigen conclusies getrokken. Een jaar of zestien geleden gebruikte ze modetermen als knerp, prijsdier en kick, woorden die nu hoegenaamd niet meer bestaan. Omdat een boek snel veroudert door de taal van het schoolplein te bezigen is Beckman daar nu van afgestapt.
Kenneth Hudson, die het heeft aangedurfd een boek te schrijven over de taal van de jeugd, The Language Of The Teenage Revolution, definieert de tienertaal als een anti-taal, ‘een speciale taal van mensen die zich buiten de maatschappij willen plaatsen’.
Zodra de buitenwacht er in slaagt een woord te decoderen, zullen de jongeren een nieuw woord proberen te vinden. Het voorbeeld uit Kenia is een bewijs voor deze stelling.
Soms houdt een dergelijke taal lang stand. In Parijs spreken ze al ruim vijftien jaar Verlan, een ‘geheimtaaltje’ waarbij de laatste lettergreep naar voren wordt gehaald. Dépêche-toi wordt pêchedé oit (‘Schiet op!’) en branchéverandert in ché bran (‘bij de tijd’). Het woord Verlan is zelf ook zo tot stand gekomen; het is gemaakt van l'envers (‘omgekeerd’).
Auteursrechtelijk beschermd