Punt met staartje
Een komma kan geld kosten. Laatst hoorde ik een verhaal over een Amsterdammer wiens vader in New York op sterven lag. De man kreeg een telegram van zijn moeder waarin stond: KOM NIET TE LAAT. Hij liet zich onmiddellijk naar Schiphol rijden om het eerstvolgende vliegtuig te nemen. Bij aankomst in New York bleek zijn vader dood en begraven. In het telegram had moeten staan: KOM NIET, TE LAAT.
Voor het gebruik van komma's (‘een punt met een staartje’) zijn geen officiële regels vastgesteld. Ga maar bij uw eigen oor te rade, adviseert de redactie van Van Dale. En als dat niet helpt dan kan men ‘het juiste gebruik der leestekens het beste leren door het lezen van goede schrijvers, die aandacht tonen te hebben voor dit stijlmiddel’.
De algemene richtlijn luidt dat een komma alleen daar (‘en alleen daar’) geplaatst moet worden, waar bij het gewone spreken of lezen een rust gehoord of gevoeld wordt, aldus Van Dale. ‘Er bestaat in het algemeen meer neiging te veel komma's te plaatsen, dan te weinig.’ Dit weerhoudt de redactie er niet van om vervolgens uitvoerig alle plaatsen aan te geven waar komma's gezet kunnen worden.
Soms staat er inderdaad een komma te veel. Vorige week nog, in de Volkskrant. In een verhaal op de buitenlandpagina (‘Athene verontwaardigd over kritiek Reagan’) stond de volgende alinea: ‘De Griekse dagbladen, die de socialistische regering van premier Papandreaou goedgezind zijn, schreven dat vliegtuigkapingen in Athene naar internationale maatstaven gemeten zeldzaam zijn en dat veiligheidsbewuste landen zoals Frankrijk, West-Duitsland en de VS niet gekritiseerd werden als zich daar kapingen voordeden.’ De eerste komma in deze zin (die beter in tweeën gehakt had kunnen worden) is een komma te veel, want lang niet alle dagbladen in Griekenland steunen de regering. Dat staat er - door die komma - echter wel. Bedoeld wordt dat het de regeringsgezinde dagbladen zijn, die schrijven dat vliegtuigkapingen in Athene maar weinig voorkomen.
Haarkloverij? Hij vindt de moed, niet toe te geven. Hij vindt de moed niet, toe te geven.
Auteursrechtelijk beschermd