Talenwonder
Van de Italianen zeggen we dat ze zingen als ze spreken, en de Amerikanen knauwen. Maar hoe klinkt het Nederlands in buitenlandse oren? De Franse schrijver Victor Hugo heeft opgemerkt dat de Nederlandse taal als een sloot is. ‘In beide hoort gij kwaken, de kikkers in het kroos, de klanken in de keel.’ Maar dat was in 1838.
Door het bezoek van Paus Johannes Paulus II aan Nederland, weten we hoé onze taal tegenwoordig klinkt. Althans hoe een buitenlander onze taal vindt klinken, J.P. II sprak immers zoals hij ons hoort spreken.
De eerste reactie was er een van ongeloof. ‘Zo spreken we niet.’ De echo die we hoorden klonk ons namelijk vreemd in de oren. Net zo vreemd als de eigen stem weergegeven door een bandrecorder. Maar zowel bandrecorder als Paus zijn feilloos in de weergave van onze uitspraak. ‘Spreekt de Paus, dan spreekt de hemel,’ zei hij zelf in Amersfoort.
Pater Hendriks, de geestelijke die J.P. II de taal heeft leren spreken, toonde zich na afloop van het bezoek tevreden over zijn leerling.
Zijn wij ook tevreden? ‘Bijzonder knap van de Paus dat hij al zijn toespraken en Onze Vaders in het Nederlands sprak - en met een uitspraak die nu al beter is dan die van Prins Bernhard,’ schreef deze krant. Ik vond het vooral opvallend dat hij de zachte g ontbeerde.
Toch blijft het raar. Honderden jaren lang worden de gelovigen in de moederkerk toegesproken in een onbegrijpelijke taal, om dan opeens alles in de landstaal te moeten vernemen. En alleen omdat J.P. II daar lol in heeft. Op de dag van zijn benoeming verklaarde hij reeds: ‘Ik ga Spaans leren.’ Hij heeft nu zeven talen onder de knie, en heeft rudimentaire kennis van vele andere talen, waaronder het Nederlands.
Rudimentair, want buiten de velletjes tekst die hem werden voorgehouden spreekt hij geen woord Nederlands. Of dacht u dat hij 's avonds op zijn kamer in Den Haag zijn bediende in het Nederlands heeft toegesproken? ‘Vayss zo khoot ayn vahrm baht foor migh klahr te mahken.’ Welnee, die jongen hoort: ‘Per piacere, mi prepari un bagno caldo.’ Of: ‘Proszȩ przygotowac mi gora̧ca̧ kapiel.’
Als hij echt Nederlands zou hebben willen leren, was hij al lang gestopt. In An Irishman's difficulties with Dutch language zegt O'Neill: ‘I stopped talking Dutch when I began to understand myself.’
Auteursrechtelijk beschermd