Dwars en bewogen

[p. 23]

Mischa de Vreede
Jammer maar helaas

We stonden te wachten op de halte Hondsbosscheweg, misschien wel de mooiste halte van Nederland. In de rug gedekt door de duinen, hoor je en ruik je de zee en je ziet voor je een schotel van boerenland, met de dijk als opstaande rand. Vlak daartegenaan, gemorst als het ware, ligt blikkerend het water van het vogelreservaat waar Hendrik Jan nog maar onlangs - Anna was er toen ook bij - een lepelaar in het vizier had gekregen, een vogel die eruitziet of hij niet kan bestaan met die overmaatse snavel en die wufte witte pluim aan zijn kop. Ik zag hem daar elke dag en dat went wel, maar Hendrik Jan raakte in alle staten.

Ik wil maar zeggen: als je daar moet staan wachten, sta je goed. Zo goed dat je er eigenlijk niet weg wilt. Maar de dienstregeling is onverbiddelijk: van heel ver komt er een bus tevoorschijn uit een wat onduidelijk plukje daken en bosjes en niet meer dan een centimeter lang. Als een dinky toy kruipt hij naderbij, door dat mooie polderland, met grazende koeien en schapen langszij en voor de sier ook wat paarden. Hij wordt groter en groter, slaat een paar haakse bochten, en het lijkt net of hij steeds sneller gaat rijden. Maar al met al duurt het nog wel zo'n drie minuten tot hij voor je staat, toch nog plotseling, en geen speelgoed meer maar een degelijk stuk openbaar vervoer. En dat brengt afscheid met zich mee.

We hadden staan praten, dat deden we de hele dag al. Een van de prettige eigenschappen van Hendrik Jan was dat hij niet

[p. 24]

alleen graag aan het woord was, maar dat hij ook heel goed kon luisteren. Hij had een onvoorwaardelijke belangstelling voor alles wat je te vertellen had en wist daar altijd op voort te borduren. ‘Tegenspraak brengt ons verder’ luidt het gezegde, maar voor Hendrik Jan ging dat niet op. Hij sprak me niet tegen, nee, hij maakte zich meester van mijn opinie door die onder zijn woorden te brengen - ‘Dus jij vindt dat...’, zette daar dan zijn eigen ideeën naast of tegenover, en dan kwam er een stapsteen te liggen waarmee ook wij verder konden. En verder en verder, - zijwegen waren er ook -, en er leek soms geen eind aan te kunnen komen.

Zoals ook deze keer: de bus had zijn deur opengeschoven en Hendrik Jan stapte in, strekte zijn hand met de strippenkaart uit naar de chauffeur maar intussen, op mij neerkijkend, bleef hij met mij in gesprek. ‘Ja maar, Mischa...’ hoorde ik hem nog zeggen, maar toen klapte de deur weer dicht en Hendrik Jan was vertrokken. Terwijl ik hem nakeek maakte ik schouderophalend en met mijn handpalmen naar boven het internationale gebaar van ‘Jammer maar helaas’. Maar ik moest er ook om lachen.

In zekere zin heeft zich nu, maar op verschrikkelijk veel grotere schaal, hetzelfde tafereel afgespeeld. We hebben het van heel ver kunnen zien aankomen, maar toch nog plotseling was het afscheid daar. En ook nu was Hendrik Jan Schoo nog niet uitgesproken en eigenlijk wilde hij ook niet weg. Zijn ‘Ja maar...!’ zal ons nog lang in de oren blijven klinken en met lege handen kijken we hem na: jammer maar helaas. Ditmaal kunnen we er niet om lachen. We hebben er heel veel verdriet van.