Het leven van Joannes den Onbevreesden

1410.

Graef Jan, hertoch van Borgonien, hadde wederom soo⁺ veel ghemacet dat hy niet alleen den peys ghemaeckt en hadde met de kinderen van Orleans; maer oock dat hy gouverneur ghestelt werdt van den persoon van den dauphin, ende syne dochter Margarita trouwde met Ludovicus, oudsten sone van Ludovicus, hertoch van Anjou, coninck van Sicilien. De groote authoriteyt van graef Jan, denwelcken het gheheel coninckrijck regeerde, veroorsaeckte eene groote jalousie by de andere princen, soo dat de hertoghen van Orleans⁺ ende Bourbon, de graven van Clermont, Alencon, Armignae ende meer andere misnoechde heeren te Meun op de Loire te samen quamen ende t'samen eedt swoeren malcanderen by te staen. Den hertoch van Berry oock misnoecht sijnde over de groote authoriteyt van graef Jan, namp de partye van

+ Groote authoriteyt van graef Jan.

+ Nieuwe twist tusschen de hertoghen van Orleans ende Borgonien.

[p. 65]

dese heeren aen. Den coninck wetenschap gheereghen hebbende van dese samnesweiringhe thoonde sich seer qualijck te vreden. Graef Jan vreesende dat dit verbondt tot sijn naedeel ghemaeckt was, dede overal op den naem van den coninck volck werven ende verbieden op pyne van goedt ende leven dat niemant onder de selve heeren en soude dienst nemen. Niet teghenstaende de selve heeren vergaderden tot Chartres ende omligghende plaetsen, ontrent ses duysent cuirassiers, vier duysent voet-boogh-schieters, sesthien hondert archiers, ende een groot ghetal knechten. Die van de partye van graef Jan vergaderden ontrent Parijs ten ghetalle van sesthien duysent mannen. Daer en tusschen quamp Anthonius, hertoch van Brabant ende graef van S. Paul⁺ met een machtich legher om graef Jan te helpen. Den coninck vreesende voor quade ghevolghen, sondt den aertsbischop van Reims, den bischop van Beauvois, den Grooten Meester van Rhodes ende den graef De la Marche tot de bondtgenotene princen om hun hun legher te doen scheyden, oft andersints den oorloch aen te segghen; maer sy en wilden evenwel de wapenen niet aflegghen, tot dat ten lesten eenen middel ghevonden is om peys te maecken. Desen peys is ghemaeckt ende ghesloten op het casteel van Vicestre (2 november),⁺ waervan hy oock synen naem behouden heeft. Den inhoudt van den selven was op dese maniere: dat alle de princen van 's coninckx bloedt (uytghenomen den graef van Mortaigne) yder een naer sijn landt soude wederkeeren ende hun crijchsvolck medeleyden, ende soo luttel schade doen als het mogelijck ware op het plat landt, sonder nochtans den eenen te moghen passeren op het landt van den anderen; dat niemandt van de selve prineen ende heeren en sal

+ Bereytselen tot eenen nieuwen orloch.

+ Den peys van Vicestre.

[p. 66]

vermoghen by den coninck wederom te keeren, ten sy dat den coninck hem ontbiedt met opene brieven, gheseghelt met synen grooten seghel, ende bevesticht door synen raedt om noodtsaeckelijcke reden, ende waer't saecke dat het gheschiede dat den coninck den hertoch van Berry quamp te ontbieden, dat hy oock van ghelijcken soude ontbieden den hertoch van Borgonien, ende alsoo in teghendeel, waer't saecke dat den hertoch van Borgonien ontboden werdt, den hertoch van Berry oock soude ontboden worden; dat gheene van de gheseyde prineen voortaen metter daedt oft injurie en souden teghen maleanderen voortgaen op sulcke straffen als den coninck door synen raedt sal ordonneeren; dat den coninck sal kiesen eenighe bequame persoonen, dewelcke niet suspect en sijn, nocht pensioen en trecken van eenighe van de twee partyen; maer alleenelijck in eedt van den coninck sijnde om van synen raedt te sijn, naer dat de heeren van beyde partyen hun souden gheapprobeert hebben; dat de hertoghen van Berry ende Borgonien t'samen de bestieringhe van den dauphin souden hebben, ende met ghemeyn toestemmen ymandt souden stellen, die in hun plaetse ten tyde van hun afwesen het selve officie soude bedienen. Eyndelijck dat den heer Pieter Des Essars, prevost van Parijs, van alle conincklijcke officien soude berooft worden, ende den coninck van al sulcke andere officien soude voorsien als het hem soude goedt duyncken. Dese articulen alsoo overeen ghecomen ende besworen sijnde, is Brunelet de S. Cler prevost van Parijs ghemaeckt.

⁺ Den derden mey is overleden den paus Alexander den Vijfden, ende tot Bononien in de Franciscanen-kercke begraven.

+ De doodt van Alexander V.