Het leven van Joannes den Onbevreesden

[p. 67]

1411

In het beginsel van dit jaer heeft graef Jan de tydinghe 1411. ontfanghen dat die van de partye van den hertoch van Orleans (die alsdan de Armignaes ghenoemt waren) den heere de Croy, denwelcken graef Jan naer Bourges by synen oom, den hertoch van Berry, ghesonden hadde, onder weghen hadden ghevanghen genomen, ende op pretext van schuldich te sijn van de moordt van den ghewesen hertoch van Orleans, hem veele tormenten hadden aenghedaen om hetselve te doen bekennen, niet teghenstaende dat hy daer van onnoosel was. Dit is wederom oorsaecke gheweest van eenen nieuwen oorloch. Graef Jan begonst op een nieuw bereytselen te maecken om dese injurie te vreken. Hy vercocht aen de Ghentenaers en de andere Vlaminghen sekere vrydommen ende privilegien, ende leyde synen sone Philippus, denwelcken den toecommenden graef was, door alle de steden van Vlaenderen, van de welcke hy veel giften creech, ten opsichte van hunnen toecommenden heere, soo dat hy door dese middelen veel ghelt vergaderde. Hy dede oock den edeldom van Vlaenderen tot Arras vergaderen, en stelde haer voor den onrechtverdighen handel van de Armignaes, in het ghevanghen nemen, pynighen ende ophouden van den onnooselen heere Croy. Hier mede besloten sy allegader den graef te helpen ende die injurie te vreken.

Den coninck hoorende dat de twee partyen wederom begonsten den oorloch te bereyden, heeft overal doen verbieden op pyne van confiscatie van alle goederen, dat niemandt onder gheene van beyde de partyen en soude dienst nemen, van wat stact oft conditie dat hy soude moghen sijn, ende sondt particuliere brieven aen beyde de partyen hun ghebiedende dat sy souden ophouden malcanderen overlast te

[p. 68]

doen, op pyne dat sy souden ghehouden worden als vyanden van den coninck ende van het rijck, waer op sy hun leghers voor eenighen tijdt wechsonden; want den hertoch van Orleans dede syne clachten dat syne vrienden in het hof soo veel niet gheacht en werden nochte ghehoor en hadden als die van de partye van de moordenaers van synen vader; maer en creech daer op gheene antwoorde. Hy versocht wederom dat de moordenaers van synen vader souden ghestraft worden ghelijck den coninck belooft hadde; maer siende dat alle sijn versoeck te vergheefs gheschiede, is met syne bondtghenoten naer Coucy in Vermandois ende naer Ham op de Somme ghetrocken; maer graef Jan dit hoorende heeft de heeren De Helly ende De Rouq hun teghenghesonden, om hun te beletten in sijn landt te commen. Siende dat den wech hem soo ghemackelijck niet en was als sy wel ghemeynt hadden, hebben sy wederom nieuwe clachten aen den coninck over graef Jan ghedaen; maer siende dat sy gheduerich luttel of slechte antwoorde creghen, hebben sy eenen heraut naer graef Jan ghesonden met desen brief:

‘Wy Carel, hertoch van Orleans ende Valois, graef van Blois ende Beaumont ende heere van Coucy, Philippus, graef van Vertus, Joannes, graef van Angoulesme, ghebroeders, aen u Jan, die u noemt hertoch van Borgonien, om de schroomelijcke moordt door u gedaen met groot verraedt met ghestelde moordenaers, in den persoon van onsen achtbaren heer ende vader monseigneur Louis, hertoch van Orleans, eenighen eyghen broeder van monseigneur den coninck, onsen souvereynen heer ende den uwen, niet tegenstaende vele eeden, verbonden ende gheselschappen van wapenen, deweleke ghy aen hem hadde, ende voor de

[p. 69]

groote verraderyen, onghetrouwicheden, onteeringhen ende boosheden, die ghy bedreven hebt teghen onsen gheseyden souvereynen heer, mijnheer den coninck, ende teghen ons in vele manieren; wy laten u weten, dat wy van dese ure af voortaen u sullen beschadighen uyt alle onse macht, ende op alle manieren dat wy sullen connen, ende wy roepen Godt ende alle eerbare mannen van dese werelt tot onse hulpe teghen u ende uwe onghetrouwicheydt ende verraderye. Tot ghetuyghenisse der waerheydt hebben wy desen teghenwoordighen brief doen seghelen met mynen seghel. Carel bovenghenoemt. Ghegheven tot Jargeau, den 18 julius 1411.’

Graef Jan, desen brief binnen Douay ontfanghen hebbende, heeft terstondt synen raedt doen vergaderen, ende door eenen van sijn bediende desen brief daer teghen gesonden:

‘Wy Joannes, hertoch van Borgonien, graef van Artois ende Vlaenderen, ende Borgonien, palatin heere van Salines ende van Mechelen, aen u Carel, die u noemt hertoch van Orleans, aen u Philippe, die u noemt graef van Vertus, aen u Jan, die u noemt graef van Angoulesme, ende die nu cortelynx aen ons gheschreven hebt uwen brief met denwelcken ghy ons den orloch aensecht om den doodtslach van uwen vader, dien schroomighen verrader, welcke doodt hy heeft moeten becoopen om syne onprijsbare conspiratie, verraedt ende tooverye, quade ende duyvelsche kunsten, dewelcke hy tot 's koninckx onderganck in 't werk gheleydt heeft; want syne schelmstucken sijn soodanich gheweest, dat gheenen rechtveerdighen mensch en soude connen oordeelen dat hy weerdich was langher te moghen leven, ende soo veel te meer wy die 's koninckx bloedverwant, deken van de pairs ende dobbel pair sijn.

[p. 70]

De ghetrouwicheyt dan, die wy den koninck schuldich sijn, en heeft niet connen verdraghen dat 's koninckx gheslacht soude verdorven worden, oft ten onder gaen; maer wy hebben soo eenen misdadigen mensch, die onweerdich was langher te leven, ghebracht tot een doodt die hy wel verdient heeft, in hetwelcke wy aen Godt (ghelijck wy ghelooven) ende aen den coninck eenen seer aenghenamen dienst ghedaen hebben; ende aenghesien dat ghylieden uws vaders vervloeckelijcke wercken ende booswichtighe stappen volcht; daerom sijn wy ten uytersten verblijdt door ulieden brieven met dewelcke ulieden ons den oorloch aensecht, opdat ghy tot sulck een eynde mocht commen, ghelijck hy ghecommen is; daerom sullen wy trachten ulieden te brenghen tot sulck een eynde, ghelijck uwe wercken ende daden verdienen. Ghegeven tot Douay, 15 Augusti.’