Het leven van Philippus den Stauten, Hertoch van Borgonien, ende van Margarita van Male, Gravinne van Vlaenderen

[1393]

⁺ Ontrent Sinxen is den hertoch van Borgonien met Ludovicus De la Trimouille, clementinschen bischop van Doornijck, naer Brugghe ghecommen om aldaer nieuwe priesters te wyden; maer alswanneer den bischop sach dat aldaer alle de kercken ydel waren (soo verre dat in S. Salvators kercke, alwaer de selve priesters moesten ghewijdt worden, niet een mensch in en was) sijn samen naer Sluys ghegaen,⁺om aldaer in Onse Lieve Vrauwenkercke de priesters te wyden. Den hertoch aldaer ghecommen sijnde heeft de inwoonders van Sluys den paus Bonifacius doen afsweeren ende de partye van den teghen-paus Clemens doen aennemen. Den lesten dach van Mey, alswanneer den bischop in Onse Lieve Vrauwenkercke meynde syne priesters te gaen wyden, isser in de selve parochie 's morghens tusschen den seven ende acht uren soo grooten brandt opghestaen dat de gheheele stadt is t'samen-gheloopen, ende de wydinghe van de priesters belet. Den bischop, siende dat de inwoonders seyden dat het eene straffe Godts was omdat sy den schismaticken bischop soo veel voordeel ghegheven hadden, is seer verbaest ende benauwt van daer vertrocken. Vele menschen verlieten Vlaenderen ende ghinghen naer Brabant, Luyck ende Utrecht om van de clementinsche factie vry te sijn. Meest alle de Carthuysers ende geestelijcke persoonen, onder andere Gerardus Van de Zype, doctor in de godtheydt, ende abt van Baudeloo, verlieten hun abdyen ende officien om op een ander geruster te leven. Niet teghenstaende dat den

+ 1393. Standtvastichheyt van die van Brugghe.

+ Wonder voorval binnen Sluys.

[p. 237]

hertoch van Borgonien en de Clementinschen allerhande middelen ghebruyckten, bleven de Ghentenaers evenwel altijdt standvastich in de ghehoorsaemheydt van den waerachtighen paus Bonifacius.

Den coninck, ghelijck wy gheseyt hebben, uytsinnich gheworden sijnde, heeft nochtans somwylen eenighe tyden ghehadt dat hy wederom tot sijn verstandt quamp; dit niet teghenstaende bleven sijn ooms, de hertoghen van Berry ende Borgonien, evenwel het rijck regeren, soo dat den coninck maer alleenlijck den naem van coninck en hadde, ende dat sy de coninghen van den coninck scheenen te wesen; want alle werelijcke officien wierden door hun wechghegheven, ende den teghen-paus en derfde gheen gheestelijcke wechgheven ten sy dat sy eerst voor al daerover ghestaen hadden.

Somighe inwoonders van Parijs, vyanden van Joannes⁺Juvenel, prevost des marchans van de selve stadt, hebben hem beschuldicht by den hertoch van Borgonien, den welcken sy wisten oock sijn vyandt te wesen, den welcken den selven Juvenel heeft doen ghevanghen nemen, ende op eenen toren ghestelt sijnde dertich oft veertich valsche ghetuyghen teghen hem doen ondersoecken; maer den coninck tot sijn verstandt ghecommen sijnde heeft een ghebodt ghegheven dat Juvenel selve in het Bois de Vicennes by hem saude commen ende in den vollen raedt sijn onnooselheydt saude voorstaen, het welcke hy soo wel ghedaen heeft dat hy van den raedt is vry verclaert gheweest. Den bischop hoorende⁺dat Juvenel door valsche ghetuyghen beschuldicht was gheweest, heeft gheboden dat die valschaers op den Goeden-Vrydach alleenelijck met een lijnwacte cleedt op hun bloodt

+ Joannes Juvenel valsch beschuldicht ende onnoosel verclaert.

+ De valsche ghetuyghen ghestraft.

[p. 238]

lichaem sauden gaen naer het huys van Juvenel ende van hem vergiffenisse vraeghen.

Den conestabel De Clisson (ghelijk gheseyt is) uyt Vranckrijk ghebannen ende van sijn officie vervallen verclaert sijnde, hebben de hertoghen regenten het selve conestabelschap opghedraghen aen den heere de Coucy; maer hy heeft het selve op eene eerlijcke maniere gheweyghert aen te nemen. Den hertoch van Borgonien, den welcken den conestabel de Clisson op alle manieren sochte uyt Vranckrijck ende sijn officie te hauden, heeft daer toe desen middel gevonden: Philippus van Arthois, graef van Eu, versochte ten houwelijcke Maria, dochter van den hertoch van Berry, weduwe van Ludovicus de Blois; maer aenghesien dat het graefschap van Eu van cleynder werde was ten opsichte van het eerste hauwelijck, en wilde den hertoch,⁺haeren vader, het selve niet toestaen tot dat hy met sijn broeder, den hertoch van Borgonien, daer over beraedt hebbende, sy van den coninck vercreghen hebben het conestabelschap van Vranckrijck in de plaetse van Clisson, het welcke den gheseyden Philippus d'Arthois vercreghen hebbende, heeft het selve houwelijck aenghegaen; niet tegenstaende dat den heere de Clisson den conestabelstock noch niet wederghesonden en hadde.

⁺ Den conestabel de Clisson, van sijn casteel van Mont-le-Hery voorder ghevlucht sijnde naer sijn casteel van Chastel-Josselin in Bretagne, hadde daeghelijckx met den hertoch van Bretagne meerder ende meerder verschillen, soo dat sy teghen malcanderen crijchsvolck te velt brachten, de welcke aen hun heymelijck overghesonden wierdt. Den hertoch van Orleans sondt volck ende ghelt aen Clisson; de

+ Philippus van Arthois conestahel van Vranckrijck.

+ Oorloch tusschen Clisson ende den hertoch van Bretagne.

[p. 239]

gravinne van Vlaenderen dede het selve aen haren cosijn, den hertoch van Bretagne; maer het volck van Clisson hadde ghemeynelijck de overhandt, aenghesien dat den Britonschen edeldom de partye van hunnen hertoch niet en wilde aennemen, segghende dat dese verschillen maer alleenelijck den hertoch ende niet het landt en waeren raeckende, ende liever hadden dat den hertoch met Clisson saude peys maecken.