Hilda van Suylenburg

[XXVI]

Met 'n bons trok Bernard Cranz de voordeur achter zich toe, peuterde aan zijn das, die van achteren wat tegen het boordje was opgeschoven en begon langzaam een van zijn lichtgele handschoenen aan te schuiven, terwijl hij opliep met zijn geforceerd lange stappen, te lang voor zijn beenen, waardoor bij elken pas zijn lichaam even naar voren knikte. Een paar huizen verder stond hij stil en keek om, naar den knecht, dien hij nog juist den anderen kant van de Javastraat op, en de hoek naar het Nassauplein zag om gaan. Hij glimlachte, wond even met de dikke blanke vingers zijn snor omhoog, en zag op zijn horloge,

[p. 284]

berekenend hoe lang het duren kon vóór hij antwoord zou hebben op dien brief, dien hij aan den knecht had meegegeven. Op zijn minst een uur, dacht hij, en 't was nou half negen, en langzaam slenterde hij naar den Scheveningschen weg.

Toen, in eens, voelde hij een hand op zijn schouder:

‘Wel Narretje, dat is ook niet van gisteren dat wij elkaar gezien hebben! Hoe staat het leven?’

‘Gut Maarten! Ik wist waarachtig niet wie me daar bij dien ouwen schooljongensnaam riep! Hoe heb je dien nog onthoûen?’

Zij stonden voor elkaar, Maarten van Hervoren en Bernard en schudden elkaar hartelijk de hand.

‘Natuurlijk, die ouwe namen en dingen vergeet je nooit. Op weg naar Scheveningen?’

‘Nee, ik maak maar zoo'n loopje, ga mee naar de Promenade 'n pousse drinken, en vertel me waar je uithangt tegenwoordig.’

En onder het oploopen vertelden zij elkaar hun leven sinds den tijd dat zij elkaar gekend hadden op de schoolbanken en later in de vakanties thuis.

‘En dus, je hebt voor goed je anker hier neergelegd?’ zeide Bernard.

‘O! dat weet ik nog niet. Misschien neem ik m'n wandelstaf nog wel weer es op. Maar op 't oogenblik bevalt het me hier best. Weet je wat het is? Geld kun je hier niet maken, en de opvattingen zijn hier in 't land dikwijls erg klein en bekrompen, maar je leeft hier in Europa toch intenser dan in de nieuwe landen. Ik ben den laatsten tijd vreeselijk veel belang gaan stellen in de groote puzzles van onze maatschappij. - Mijn moeder was er zoo mee vervuld en die laatste maanden met haar hebben er me eigenlijk de oogen voor geopend. - Natuurlijk in jonge landen heb je ook dezelfde vraagstukken min of meer;

[p. 285]

overal heb je partijgekibbel en is er eén gedeelte van de menschen dat vooruit wil, en den boel beter maken en een ander dat alles precies wil hoûen zoo als 't is. Maar hier in het ouwe Europa is alles zoo veel gecompliceerder en dus moeielijker interessanter, diepzinniger, schilderachtiger, als men 't zoo mag uitdrukken. O! het passionneert me hier wezenlijk!’

‘Zoo, ben jij ook al beet gepakt? 't Is net 'n aanstekelijke ziekte tegenwoordig, dat geleuter over sociale vragen! En nou zit je natuurlijk tot over de ooren in enquêtes, werkstakingen, vrouwenemancipatie, kiesrecht, arbeiderswoningen, anarchisme, socialisme, gemeenschapskunst, vredebonden, godsdienstcongressen, vrije liefde, vegetarisme en god-weet-wat!’

Bernard had het heel uit de hoogte gezegd, op elk woord drukkend, met een kleinen ironischen klemtoon, die tergend werd bij de lange opsomming, en sterker uitdrukte dan eenig betoog, dat hij, als ontwikkeld man, op de hoogte van zijn tijd, de namen der kwesties kende, maar tegenover al de vragen zelf, volkomen onverschillig stond.

Maar Hervoren scheen het niet te merken.

‘Waarachtig zit ik er tot over de ooren in! Ik ben er als een razende Roland op af gestormd en nou sleept het me van zelf mee! Het zijn allemaal zulke ontzettend lastige problemen, en de strijd zal hoe langer hoe heftiger worden. We gaan geweldige tijden tegemoet....’

‘Geloof je?’

‘Ik ben er zeker van! Maar waar zit jij tegenwoordig?’

‘In Londen, secretaris bij de legatie, en ik kan het er best uithoûen! Verleden nog die gloeiende feesten van 't huwelijk van prinses Mary mee

[p. 286]

gemaakt, prachtig en....’ Maar ineens hiel hij op, onder een zonderling sterken aandrang plotseling om te spreken over dien brief waar hij den knecht juist mee had weggestuurd en waarop hij straks het antwoord zou ontvangen. Het was als een dringende behoefte op eens, die moest worden bevredigd; hij kon er niet meer van zwijgen. ‘En waarom eigenlijk ook? Wat kwam het er op aan of Maarten, zoo'n ouwe kennis, het 'n beetje eerder dan de anderen wist?’

‘En je mag me bijna feliciteeren ook, want ik ben op het punt om le saut périlleux te doen, de groote stap in 't gevreesde bootje!’

‘Jij? .... wel, wel!’

‘Ja, vindt je 't niet verdienstelijk van me dat ik een meisje ga gelukkig maken?’

‘Ik vind het .... enorm verbazend. 'k Moet zeggen, ik dacht niet dat je 't ooit zoo ver zoudt brengen!’

‘Wel, waarom niet? Je moet er toch éens toe komen. Maar waarom vindt je dat zoo verbazend?’

Er was iets in Hervoren's koel ironische verwondering dat hem hinderde.

‘Ik ben pas voor zaken van de fabriek in Parijs geweest en daar hebben ze me juist nog stukjes van je verteld, die .... nou, niet precies lieten denken dat je trouwplannen had!’

‘Van wie heb je dat gehoord?’

‘Wel van van Praege, daar was je immers mee? en in Parijs van d'Aréchal en du Plessiz en al de anderen....’

Cranz lachte met een paar leelijke grimassen, half spottend, half verlegen.

‘Nou ja, iedereen heeft wel es iets op z'n kerfstok, en toen kende ik haar ook nog niet; ik ben over Parijs hierheen gekomen.’

[p. 287]

‘Heeft ze ouders?’

‘Om naar me te informeeren?’ spotte Cranz, inwendig kwaad, omdat hij achter Maarten's woorden afkeuring voelde. ‘Nee, ze heeft geen ouders meer en haar oom zal blij zijn dat ie ze met goed fatsoen kwijt raakt....’

Maar toen geprikkeld door Maarten's kille zwijgen, dat hem ergerde omdat het in de plaats kwam van de gewone nieuwsgierige sympathie waarmee men onder oude kennissen elkaars avonturen behoort aan te hooren, begon hij op eens wat door te slaan:

‘Nee, ik hoef niet bang te zijn dat iemand zich zal vermoeien om achter mijn geheimpjes te komen, en als zij zelf ooit iets van die geschiedenissen te weten kwam - maar vrouwen komen nooit achter zulke dingen - dan is 't nog niks! Je weet niet wat wij zondaars 'n boel vóór hebben bij de dames boven de brave jongentjes. Als je ze maar kunt wijsmaken dat je eerst in de macht van de zonde verstrikt was, maar door haar invloed den weg naar den hemel hebt gevonden - en dat gelooven ze allemaal dadelijk - dan vergeven ze je alles. Dat is de eenvoudige reden dat je zoo dikwijls de grootste losbollen met de ernstigste meisjes ziet trouwen en dat je de strengste matrones haar mannen, die 't zoo nauw niet nemen met de huwelijkstrouw, altijd weer in genade ziet aannemen. Als je ze maar telkens handig genoeg kunt inprenten dat je verloren gaat als ze je laten loopen, kun je bij de vrouwtjes vergiffenis krijgen voor alles en au fond hebben ze nog 'n speciaal zwakje voor le pauvre pécheur! Dat is het duiveltje van de reddende-engeltje-spelen-ijdelheid, voor ons 'n patente bondgenoot.’

Maarten liep zwijgend voort, zenuwachtig op

[p. 288]

zijn snor bijtend, en met zijn gewone tic, als hij nadacht, zijn rechter oog uitwrijvend. Toen vroeg hij onverschillig beleefd:

‘En wie is het meisje, dat je op die manier gelukkig wilt gaan maken?’

‘Freule van Suylenburg, die bij de van Starren's in huis is.’

Maarten zag in eens op zijn horloge, haastig, en bleef staan aan 't hek van de Promenade:

‘Sinds wanneer ben je dan eigenlijk geëngageerd?’

‘Ik ben nog niet geëngageerd, kerel. Ik wacht van avond pas haar antwoord.’

‘En ben je daar zoo zeker van?’

‘Ik heb straks, toen ik den brief wegzond geprobeerd om heel angstig te voelen, en ik weet wel dat ik nou bleek en van onrust bevend moest rondloopen, maar ik kan het niet helpen, ik voel me erg akelig en onpoetisch bedaard. Ik begrijp niet waarom ze me niet zou aannemen?’

‘Baron Cranz van Rozenhagen is geen partij die men zoo maar afslaat, nietwaar?’

‘Nou ja, entre nous, er zijn er wel slechtere, en of ze nou erg dol op me is, weet ik niet, daar kun je met die lieve welopgevoede huichelaarstertjes nooit achter komen: die ze het liefst behandelen, hoûen ze soms voor den gek en soms zijn ze stug tegen dengeen waar ze 't mee meenen, maar de liefde zal later wel komen, dat komt wel terecht, en wat voor reden zou ze eigenlijk hebben, om me te bedanken? Maar hoe staat het met jou? Heb jij nog geen brave plannen?’

‘O! - Nee!’ Maarten zei het heftig, met een verren strakken blik, die zijn lichte oogen bijna zwart maakte, doordat alleen de pupil tusschen de toegeknepen oogleden zichtbaar was - ‘maar

[p. 289]

als ik ooit trouw, verzeker ik je dat ik geen vrouw ga zoeken onder de freuletjes, die op 'n goeie partij zitten te wachten! Ik denk dat ik nog es zoo'n arm naaistertje zal nemen, dat jaar in jaar uit heldhaftig liever voor bloedgeld zit te pikken dan zich makkelijk te laten onderhoûen door den een of den ander.’

‘Allemachtig, wat 'n rooie illusies! Nou ieder zijn smaak! Maar ga toch zitten. Wat wil je hebben?....’

‘Dank je, 't spijt me, maar ik moet je in den steek laten; ik had bijna vergeten dat ik straks iemand moest gaan spreken. Bonjour, tot plezier. Daar is net de tram.’

En Hervoren holde de trapjes van de Promenade af en sprong met een behendige beweging van zijn lang lenig lichaam op de voorbijkomende tram en Cranz, vóór hij het goed besefte, zag hem op de platform achter het traliehek wegglijden en verdwijnen in de groene, donkere massa van den weg.

‘Wat 'n rare kerel is ie geworden.’ zeide Bernard in zich zelve, maar lang verdiepte hij zich niet in dat zonderling plotseling weggaan. Langzaam, onder het glaasje triple sec kwam Hilda's beeld hoe langer hoe duidelijker vóór hem, en wat hij zich van avond vooral bizonder goed van haar kon voorstellen, waren hare schouders, zooals hij die op 't laatste bal bij de Binckhorsten had gezien. Mooie blanke schouders waren het, rond en toch meisjesachtig, niet te gevuld en 't was van avond alsof die schouders het eenige was waar hij aan denken kon. Haar oogen kon hij zich niet volkomen duidelijk voorstellen, en ook eigenlijk niet het voorhoofd, alleen 'n paar kleine donzige krulletjes op zij van den nek, vlak bij

[p. 290]

het rozige oorlapje en daar onder de blanke trotsche hals en dan weer de schouders.

En terwijl zijn sigaar in de stille avondlucht lange blauwige dampkronkels om hem heen slingerde, bleef hij behagelijk zitten soezen, maar Hervoren tramde recht door, naar zijn kamers op de Plaats, en werkte hartstochtelijk tot laat in den nacht een nieuwe brochure over socialisme en individualisme door.